Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

KONTAKTY MIĘDZYNARODOWE

W dniach 31 stycznia - 1 lutego 2002 r. w Budapeszcie odbyło się VIII spotkanie przewodniczących parlamentarnych komisji spraw zagranicznych, obrony narodowej oraz integracji europejskiej państw grupy wyszehradzkiej.

Podczas spotkania polski parlament reprezentowali: poseł Jerzy Jaskiernia - przewodniczący sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych, poseł Jerzy Czepułkowski - zastępca przewodniczącego sejmowej Komisji Europejskiej, poseł Stanisław Janas - przewodniczący sejmowej Komisji Obrony Narodowej, senator Genowefa Grabowska - przewodnicząca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, senator Wiesław Pietrzak - przewodniczący Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego.

Ponadto w spotkaniu uczestniczyli: János Martonyi - minister spraw zagranicznych Republiki Węgier oraz Csaba Kőrösi - podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Republiki Węgier.

W pierwszej części spotkania zaplanowano omówienie aktualnego stanu przygotowań krajów grupy wyszehradzkiej do członkostwa w Unii Europejskiej oraz rozszerzenia UE. Spotkanie rozpoczął minister spraw zagranicznych Republiki Węgier J. Martonyi, który podkreślił znaczenie terminu spotkania. W grudniu 2001 r. zakończył się szczyt Unii Europejskiej w Laeken, a w konkluzji przyjętej na szczycie deklaracji zapisano, które państwa kandydackie Unia zamierza przyjąć do grona swoich członków w 2004 r. Również w przeddzień spotkania w Budapeszcie Komisja Europejska przedstawiła wstępną propozycję przyznania bezpośrednich dopłat dla rolnictwa w krajach kandydackich. Propozycje Komisji Europejskiej zdominowały wystąpienie ministra J. Martonyi. Minister zastrzegł, że nie same kwoty ( wysokość dopłat) zaproponowane przez komisję budzą zastrzeżenia, ale złamanie zasady równego traktowania członków wspólnoty. Zgodnie z propozycją komisji doszłoby do zachwiania zasady równej konkurencji, konstytucyjnej zasady wspólnego rynku. Drugą niepokojącą kwestią, jaka wynika z propozycji komisji, jest wprowadzenie 10-letniego okresu przejściowego na dopłaty dla rolnictwa, ponieważ nie wiadomo, jaki plan finansowy Unia przyjmie na lata 2007-2013. Nie jest zatem znany system dofinansowywania rolnictwa po 2006 roku. Wyjaśnienie tej kwestii ma szczególne znaczenie wobec faktu, że wielu członków UE (np. Holandia) postuluje zniesienie bezpośrednich dopłat do rolnictwa. Podobne argumenty należy wysunąć, omawiając propozycje komisji dotyczące polityki regionalnej. Minister podkreślił, że zaprezentowane przez komisję tzw. issue paper mają rangę propozycji, decyzji zaś można się spodziewać na jesieni 2002 r. Ten czas należy wykorzystać na trudne, ale stanowcze negocjacje. Minister wskazał na konieczność wypracowania przez kraje grupy wyszehradzkiej wspólnej strategii negocjacji, co jednak nie oznacza przyjęcia tej samej argumentacji w negocjacjach poszczególnych państw. Okazją do uzgodnienia wspólnego stanowiska może być zaplanowane na 19 lutego 2002 r. w Budapeszcie spotkanie premierów państw grupy wyszehradzkiej.

Minister J. Martonyi przedstawił stan przygotowań Węgier do przystąpienia do UE. Węgry zakończyły negocjacje w 25 rozdziałach, choć - jak podkreślił minister - liczba zamkniętych rozdziałów nie ma priorytetowego znaczenia. Na ukończeniu są negocjacje związane z konkurencją, kulturą i polityką audiowizualną. Rok 2002 stanowi największe wyzwanie wobec konieczności zamknięcia finansowych rozdziałów negocjacyjnych (budżet, podatki). Tak jak w innych państwach stowarzyszonych z UE na Węgrzech przeprowadzone zostanie referendum. Obecnie wszystkie partie w parlamencie są za przystąpieniem Węgier

do Unii. Sondaże opinii publicznej wskazują, że za przystąpieniem do UE opowiada się 61% respondentów, przeciwko 12%, 27% jest niezdecydowanych. Jednakże ostatnie propozycje Komisji Europejskiej mogą zmienić te proporcje. Dlatego też należy skoncentrować się na informowaniu społeczeństwa o prowadzonych negocjacjach, aby uniknąć paniki.

Po wystąpieniu ministra J. Martonyi w dyskusji głos zabrali: Petr Neces, Peter Weiss, J. Jaskiernia, István Szent-Iváry. Wspólnym mianownikiem wystąpień było wypracowanie wspólnego stanowiska negocjacyjnego wobec propozycji Komisji Europejskiej, problem informowania i przekonywania opinii publicznej o toczących się negocjacjach, nawiązywanie współpracy na różnych szczeblach decyzyjnych (premierzy, ministrowie, negocjatorzy, eksperci).

W drugiej części spotkania, podczas której dyskutowano o aktualnej polityce bezpieczeństwa, wystąpił podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Węgier Kőrösi Csaba. Minister przedstawił oczekiwania wobec polityki bezpieczeństwa NATO i Unii Europejskiej. W dyskusji głos zabrali: poseł Stanisław Janas, deputowany P. Weiss, deputowany P. Necas, senator G. Grabowska i senator Jaroslava Moserova. Uczestnicy spotkania zgodni byli, że powinno dojść do wypracowania wspólnego systemu przez obie organizacje, do zracjonalizowania wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, do powołania jednego ośrodka decyzyjnego, wspólnego budżetu oraz jednego wojska. Celowe byłoby również aby członkami obu organizacji były te same państwa europejskie. Za nową wartość w systemie bezpieczeństwa Europy uznano zmianę stanowiska Rosji wobec rozszerzenia NATO. Dlatego też należałoby wypracować takie mechanizmy instytucjonalne, aby Rosja uczestniczyła w podejmowaniu decyzji dotyczących Europy.

Na zakończenie uzgodniono, że następne spotkanie przewodniczących komisji odbędzie się za pół roku w Bratysławie. Przedstawiciel czeskiej delegacji Lubomir Zaoralek zaproponował, aby przedmiotem dyskusji było omówienie prac prowadzonych w Konwencie powołanym na mocy deklaracji z Laeken.

W trakcie spotkania wybrano przedstawicieli zaproszonych delegacji do zredagowania wspólnego oświadczenia kończącego spotkanie.

W skład grupy redakcyjnej weszli: poseł J. Jaskiernia (Polska), deputowany Lubomir Zaoralek (Czechy), deputowany P. Weiss (Słowacja) i deputowany Hörcsik Richárs (Wegry).

Po podpisaniu wspólnego oświadczenia i zakończeniu obrad odbyła się konferencja prasowa z udziałem przedstawicieli mediów węgierskich.

"Wspólne oświadczenie przyjęte na 8. spotkaniu Przewodniczących Komisji Spraw Zagranicznych, Obrony i Integracji Europejskiej Parlamentów Republiki Czeskiej, Polski, Słowacji i Węgier w Budapeszcie, 31 stycznia - 1 lutego 2002 r.

1. Jako przedstawiciele Komisji Spraw Zagranicznych, Obrony i Integracji Europejskiej parlamentów narodowych państw Grupy Wyszehradzkiej spotkaliśmy się w Budapeszcie, by dokonać przeglądu współpracy między naszymi krajami, przede wszystkim w sprawach integracji europejskiej oraz w obliczu wyzwań stojących wobec polityki bezpieczeństwa.

2. Z zadowoleniem odnotowujemy, że nasze kraje wkroczyły w decydującą fazę procesu akcesyjnego do Unii Europejskiej i że w wyniku wewnętrznego przygotowania jesteśmy w stanie zakończyć negocjacje akcesyjne do końca 2002 r. i stać się pełnoprawnymi członkami Unii z dniem 1 stycznia 2004 r.

3. Z radością witamy ustalenia szczytu UE w Laeken, który potwierdził wolę rozszerzenia Unii. Zakładamy, że będzie przestrzegana zasada, zgodnie z którą państwa kandydujące ocenia się na podstawie ich własnych zasług.

4. Wzywamy rząd hiszpański, by w czasie sprawowania przewodnictwa w UE podjął wszelkie konieczne starania na rzecz prowadzenia rozległych negocjacji wszystkich nie zamkniętych rozdziałów i sformułowania przez UE stosownych wspólnych stanowisk.

5. Nie zgadzamy się z najnowszymi propozycjami Komisji Europejskiej, dotyczącymi bezpośrednich dopłat dla rolników, ponieważ przewidują proporcjonalnie znacznie mniejsze kwoty dla nowych członków niż dla obecnych państw członkowskich. Jesteśmy przeciwni każdemu rozwiązaniu, które oznacza członkostwo "drugiej kategorii". Prawdziwa demokracja europejska powinna z pewnością wiązać się z autentyczną równością wszystkich członków UE.

6. Mając pewność, że nasze członkostwo w Unii nie wpłynie negatywnie na gospodarkę obecnych członków UE, w tym i na rynki pracy, wzywamy poszczególne rządy państw europejskich, by nie ograniczały swobodnego przepływu siły roboczej po rozszerzeniu UE.

7. Kierując się poczuciem odpowiedzialności za Europę, pragniemy czynnie uczestniczyć w przygotowaniu decyzji, dotyczących przyszłości Unii, a więc i w rozpoczynających się wkrótce pracach Konwentu.

8. Tragedia 11 września 2001 r. głęboko wstrząsnęła naszymi krajami, a ataki terrorystyczne na Stany Zjednoczone traktujemy jak ataki na wszystkie kraje przestrzegające zasad demokracji. Uznajemy terroryzm oraz udzielane mu bezpośrednio i pośrednio wsparcie za zbrodnię przeciwko ludzkości. Przyłączamy się do międzynarodowej walki przeciwko terroryzmowi, a także do starań na rzecz budowania stabilności w Afganistanie.

9. Popieramy dalsze rozszerzenie NATO, objęcie strefą stabilności i bezpieczeństwa wszystkich krajów Europy Środkowej, które spełniają kryteria członkostwa i mogą przyczynić się do zwiększenia możliwości obronnych Sojuszu. Uważamy, że Słowacja - razem z innymi kandydatami z naszego regionu - spełnia te wymogi i dlatego spodziewamy się, że szczyt NATO w Pradze w listopadzie 2002 r. podejmie decyzję w tym duchu.

10. Popieramy wspólną politykę bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej oraz podejmowane w tej dziedzinie decyzje i przygotowania. Mając na względzie nasze rychłe członkostwo w UE, chcielibyśmy jednak w sposób bardziej istotny uczestniczyć w tym procesie, ponieważ bez udziału państw Europy Środkowej niemożliwe jest utrzymanie bezpieczeństwa na Kontynencie.

11. Potwierdziliśmy na nowo, że współpraca państw Grupy Wyszehradzkiej jest nadal żywotna i stanowi ważny czynnik w utrzymaniu stabilności i integracji regionu.

12. Uzgodniliśmy, że nasze następne spotkanie odbędzie się w Bratysławie, mniej więcej za pół roku".

* * *

5 lutego 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył minister spraw zagranicznych Australii Alexander Downer. Gościa przyjął marszałek Longin Pastusiak.

Marszałek przypomniał, że 22 lutego br. Polska i Australia będą obchodzić 30. rocznicę nawiązania stosunków dyplomatycznych. Marszałek podkreślił, że Australia jest państwem, które Polacy darzą sympatią i zainteresowaniem. Ponadto wyraził nadzieję, że obecna wizyta ministra przyczyni się do ożywienia stosunków bilateralnych. Kontakty parlamentarne między naszymi państwami są dobre i należy kontynuować nawiązaną współpracę. Dziedziną, w której - zdaniem marszałka - można jeszcze dużo zrobić, jest natomiast współpraca gospodarcza. Australia zajmuje dopiero 26. miejsce na liście inwestorów zagranicznych w Polsce.

Minister potwierdził przyjazne stosunki naszych państw, przypomniał wspólną walkę Polaków i Australijczyków w czasie II wojny światowej, podkreślił znaczenie Polonii australijskiej w jego państwie. Opowiedział się za rozwijaniem kontaktów parlamentarnych.

A. Downer zgodził się z marszałkiem polskiego Senatu w ocenie współpracy gospodarczej naszych państw i wyraził nadzieję, że stan ten się zmieni, gdy Polska stanie się członkiem Unii Europejskiej.

W czasie spotkania rozmówcy wiele uwagi poświęcili też sprawom bezpieczeństwa w Europie i na świecie, kwestiom związanym z miejscem Polski w NATO, polskimi celami strategicznymi w polityce zagranicznej oraz sojuszami militarnymi i współpracą ze Stanami Zjednoczonymi.

* * *

7 lutego 2002 r. wizytę w Senacie złożyli senatorowie francuscy Philippe Marini - sprawozdawca finansowy w Senacie Francji i były długoletni przewodniczący Grupy Parlamentarnej Francusko-Polskiej w Senacie Francji oraz Yann Gaillard - obecny przewodniczący Grupy Francusko-Polskiej i obserwator polskich negocjacji w ramach komisji ds. europejskich we francuskim Senacie.

Goście zostali przywitani przez Wysoką Izbę, następnie przysłuchiwali się obradom polskiego Senatu. Ponadto odbyli spotkanie z przedstawicielami senackiej Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Senatorów francuskich przyjął także marszałek Longin Pastusiak.

Tematem dominującym w czasie rozmów z przedstawicielami senackiej komisji i marszałkiem były sprawy związane z Unią Europejską, zwłaszcza problem rozszerzenia Unii w kontekście ostatnich propozycji Komisji Europejskiej, dotyczących dopłat bezpośrednich dla rolników państw nowo przyjmowanych.

Marszałek L. Pastusiak i uczestniczący w spotkaniach z francuskimi gośćmi senatorowie podkreślali, że integracja z Unią jest celem strategicznym w polskiej polityce zagranicznej i, jak wynika z sondaży, 60% Polaków opowiada się za integracją, niemniej oczekujemy sprawiedliwego podziału środków po wejściu do Unii.

Francuscy senatorowie zgodnie wyrazili pogląd, że Komisja Europejska przedstawiła jedynie propozycje, a ostateczne decyzje o podziale środków podejmą rządy państw członkowskich Unii. Zdaniem francuskich senatorów, tak ważny w najnowszej historii Europy proces poszerzania Unii nie może zostać zatrzymany. Nawet burzliwe negocjacje nie mogą zakończyć się fiaskiem.

* * *

14 lutego 2002 r. wizytę w Senacie RP złożył sekretarz generalny NATO George Robertson. Gościa przyjął marszałek Longin Pastusiak. W spotkaniu uczestniczyli senator Genowefa Grabowska - przewodnicząca Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz senator Wiesław Pietrzak - przewodniczący Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego.

Marszałek L. Pastusiak od lat uczestniczy w pracach Zgromadzenia Parlamentarnego NATO (obecnie przewodniczy polskiej delegacji Sejmu i Senatu do zgromadzenia) i wielokrotnie spotykał się z G. Robertsonem. Sekretarz generalny zapamiętał marszałka jako Polaka zadającego trudne pytania, zwłaszcza w kwestii poszerzenia sojuszu. Wyraził zadowolenie, że L. Pastusiak został wybrany na marszałka Senatu obecnej kadencji.

Marszałek Senatu przypomniał, że Polska w tym roku będzie obchodzić trzecią rocznicę przystąpienia do NATO i że już dwukrotnie była poddana testowi lojalności. Pierwszy raz podczas operacji w Kosowie i, niedawno, w związku z operacją w Afganistanie. Marszałek podziękował sekretarzowi generalnemu za to, że lojalność Polski wobec NATO ocenia na 110%.

W czasie rozmowy w polskim Senacie G. Robertson zaapelował do europejskich członków NATO o zwiększenie środków na obronność i bezpieczeństwo oraz ich racjonalne wydatkowanie. Po co - pytał Robertson - utrzymywać niepotrzebne koszary albo 2 mln umundurowanych ludzi, skoro trudno wśród nich znaleźć 30 tys. takich, których można skierować do międzynarodowej operacji militarnej? Zdaniem sekretarza generalnego, parlamenty europejskich państw należących do sojuszu muszą podobne trudne pytania stawiać swoim rządom, a także wspierać je, gdy podejmują trudne decyzje. Sekretarz generalny zwrócił uwagę, że USA przeznacza na obronność więcej niż 12 sojuszniczych państw europejskich. Różnica w potencjale obronnym europejskich państw NATO i USA ma zły wpływ na równowagę sojuszu.

Kolejną sprawą poruszoną w czasie rozmowy były relacje między NATO a Unią Europejską.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment