Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

13 grudnia br. odbyło się 5. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak i wicemarszałek Jolanta Danielak. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Alicję Stradomską i Krzysztofa Szydłowskiego; listę mówców prowadziła senator A. Stradomska.

Zebrani chwilą ciszy uczcili pamięć ofiar tamtych dni.

Zatwierdzony przez Izbę porządek posiedzenia obejmował 5 punktów:
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy o powołaniu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2001,
- zmiany w składzie komisji senackich.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm 29 listopada br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Również 29 listopada, zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu, marszałek Senatu skierował ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Bogdan Podgórski przypomniał, że rząd Republiki Czeskiej, rząd Republiki Węgierskiej, rząd Rzeczypospolitej Polskiej i rząd Republiki Słowackiej, kierując się postanowieniami deklaracji wyszehradzkiej z 14 maja 1999 r. podpisanej w Bratysławie, zawarły 9 czerwca 2000 r. w Štiřinie w Republice Słowackiej Umowę o powołaniu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego z siedzibą w Bratysławie oraz przyjęły statut funduszu, stanowiący załącznik do tej umowy.

Z podjętych w roku 1999 decyzji politycznych o rewitalizacji i uaktywnieniu Grupy Wyszehradzkiej wynikła potrzeba znalezienia mechanizmu podniesienia na wyższy poziom współpracy Polski, Czech, Słowacji i Węgier. W rezultacie na spotkaniu premierów Grupy Wyszehradzkiej 14 maja 1999 r. w Bratysławie podjęto decyzję o stworzeniu instytucji, która powinna nie tylko służyć intensyfikacji wzajemnych kontaktów czterech państw, ale też umożliwić Grupie Wyszehradzkiej prowadzenie wspólnych działań na rzecz promocji regionu. Sposobem działania takiej instytucji jest wspieranie wspólnych, ponadnarodowych projektów, między innymi w zakresie kontaktów kulturalno-naukowych, wymiany młodzieży oraz przedsięwzięć edukacyjnych.

Jak wskazał senator sprawozdawca, potrzeba powołania Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego nabrała szczególnej wagi wobec dyskusji toczącej się wokół rozszerzenia Unii Europejskiej. Zdolność do efektywnej współpracy wykazana przez cztery kraje regionu poprzez utworzenie pierwszej instytucji wyszehradzkiej z własnym funduszem i strukturą zdolną do realizacji projektów w różnych dziedzinach, z udziałem zarówno instytucji rządowych, jak i pozarządowych, sprzyja realizacji ich aspiracji do członkostwa w Unii Europejskiej.

Powołanie Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego jako organizacji międzynarodowej jest właściwą formą, taką, która pozwala na finansowanie wspólnych przedsięwzięć Grupy Wyszehradzkiej na polu kultury, edukacji i wymiany młodzieży bez naruszania przepisów prawa państw członkowskich. Senator B. Podgórski podkreślił, że przyjęty statut Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego stwarza warunki nie tylko do realizacji postawionych przed nim zadań, ale także do właściwej ich kontroli. Z kolei niewielka struktura organizacyjna zarządzająca funduszem pozwala na ograniczenie kosztów administracyjnych związanych z jego funkcjonowaniem.

Powołanie funduszu oznacza potrzebę przekazywania co roku z budżetu państwa w charakterze składki sumy uzgadnianej za każdym razem przez ministrów spraw zagranicznych Grupy Wyszehradzkiej. W latach 2000 i 2001 przekazano po mniej więcej 1 milionie zł, a dokładnie po 250 tysięcy euro. Środki te zostały przewidziane w rezerwie celowej budżetu państwa na rok 2001.

Ze względu na postanowienia art. 34 statutu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego, nadającego funduszowi osobowość prawną, jeśli chodzi o realizację zadań związanych z wykonywaniem celów, do których został powołany, jak również ze względu na element ustawowy występujący w polskim systemie prawnym regulujący instytucje funduszów, a głównie ze względu na fakt, że Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki posiada charakter organizacji międzynarodowej, powyższa umowa podlega ratyfikacji w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Rozpatrywana nowelizacja została uchwalona przez Sejm 29 listopada br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Również tego samego dnia marszałek Senatu skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury oraz do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury przedstawił senator Włodzimierz Łęcki. Jak zaznaczył, w ustawie z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, obowiązującej od 1 stycznia 1995 r., znalazł się wymóg opracowania przez gminy do końca 1999 r. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Ponieważ znacząca część gmin nie wywiązała się w tym terminie z tego obowiązku, Sejm ustawą korygującą z 1999 r. przedłużył obligatoryjny okres opracowania i zatwierdzenia studium do końca roku bieżącego, czyli 2001. Jednak także w tym czasie część gmin - szacuje się, że około 10%, czyli mniej więcej dwieście pięćdziesiąt gmin - nie wywiązała się z tego obowiązku.

Gminy, które nie dopełniły tego obowiązku, od 1 stycznia przyszłego roku nie mogłyby wydawać decyzji lokalizacyjnych dotyczących inwestycji wielkoobszarowych, liniowych, co spowodowałoby paraliż ich rozwoju. Sejm kolejną ustawą korygującą z 29 listopada br. wprowadził więc do istniejącej ustawy dwie poprawki - określenie, iż ustawa z 1994 r. będzie obowiązywać do końca roku przyszłego, i warunek, że jeżeli gmina uchwali studium i rozpocznie prace nad sporządzaniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to okres ten może być wydłużony jeszcze o rok.

Sprawozdawca Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Mieczysław Janowski podkreślił, że ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym dotyczy bardzo ważnych zagadnień nie tylko z zakresu architektury, urbanistyki, ochrony środowiska, ochrony dziedzictwa kulturowego, ochrony zdrowia, ale także z zakresu szeroko rozumianej gospodarki. Z danych, które podał rząd, wynika, iż na koniec tego roku zaledwie 92,3% polskich gmin spełnia kryteria obecnie obowiązującej ustawy. Nowelizacja z grudnia roku 1999 też polegała na przesunięciu terminu. Okazuje się więc, że to przesuwanie terminu nie prowadzi do rozwiązań skutecznych.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że komisja bardzo szczegółowo przeanalizowała tę ustawę, nie ograniczając się tylko do kwestii daty. Od przedstawiciela rządu oraz posła sprawozdawcy członkowie komisji otrzymali zapewnienie, że ustawa ta będzie modernizowana całościowo. Problem bowiem jest znacznie bardziej istotny, nie chodzi tylko o zmianę daty. Obecny na posiedzeniu komisji przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich przedstawiał znane nie tylko w gminach wiejskich problemy, które wiążą się z trybem uchwalania uchwał dotyczących planów zagospodarowania przestrzennego. Muszą tam zatem nastąpić bardziej radykalne zmiany.

Senator M. Janowski zaakcentował, że obecna sytuacja niejako wymusza na parlamencie - i jest to kolejne wymuszenie - zmianę terminu, ponieważ zdecydowana większość samorządów nie spełnia kryterium, które jest wymienione w ustawie. Dlatego komisja po długiej dyskusji zdecydowała rekomendować Izbie przyjęcie poprawek, które wydłużają o jeden rok termin zaproponowany przez Sejm. Poprawka pierwsza zastępuje osiem lat dziewięcioma, a związana z nią poprawka trzecia - dziewięć lat dziesięcioma.

Wszystkie zgłoszone poprawki rozpatrzyły dwie komisje senackie. Połączone komisje poparły dwie spośród czterech zgłoszonych ogółem poprawek. Pod głosowanie poddano poszczególne poprawki, a następnie - całość projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek. W wyniku tego ostatniego głosowania Senat 87 głosami, przy 1 przeciw i 1 wstrzymującym się, podjął następującą uchwałę:

Uchwała

Nowelizacja została uchwalona przez Sejm na 6. posiedzeniu, 29 listopada br. Do Senatu została przekazana 30 listopada. W tym samym dniu marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Robert Smoktunowicz przypomniał, że w pierwotnym tekście ustawy - Kodeks karny wykonawczy art. 4 pkt 2 pozwalał na ograniczenie praw i wolności obywatelskich skazanych nie tylko na podstawie ustawy, nie tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia, ale również na podstawie przepisów wydanych na podstawie ustawy, czyli przepisów rangi podustawowej, choćby rozporządzeń. Takie przepisy zostały rzeczywiście wydane i obowiązują do dzisiaj, jak np. rozporządzenie ministra sprawiedliwości dotyczące wykonywania kary pozbawienia wolności czy rozporządzenie ministra sprawiedliwości dotyczące wykonywania tymczasowego aresztowania.

Senator sprawozdawca podkreślił, że taki stan jest sprzeczny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 31 ust. 3 oraz w art. 49 wprowadza generalną zasadę, że jakiekolwiek ograniczanie praw i wolności obywateli może być regulowane wyłącznie ustawą. Aby zmienić ten sprzeczny z konstytucją stan, została przygotowana i uchwalona ustawa o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy z 29 czerwca 2000 r. Zmieniła ona art. 4 §2 kodeksu karnego wykonawczego, wykreślając część dotyczącą przepisów wydanych na jej podstawie, które były podstawą do ograniczania tych praw. W ten sposób art. 4 §2 otrzymał brzmienie: "ich ograniczenie - czyli ograniczenie praw i wolności obywatelskich skazanego - może wynikać jedynie z ustawy oraz z wydanego na jej podstawie prawomocnego orzeczenia". Jednocześnie w art. 2 tej ustawy wprowadzono vacatio legis dotyczące art. 1 pkt 1, zaznaczając, że ta zmiana wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.

Senator R. Smoktunowicz przypomniał, że była przygotowana generalna zmiana prawodawstwa karnego (była to ustawa o zmianie kodeksu karnego, kodeksu postępowania karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz niektórych innych ustaw). Te przepisy również eliminowały kwestie ograniczania praw i wolności skazanych z przepisów rangi podustawowej, a wprowadzały je do kodeksu karnego wykonawczego. Prezydent zawetował jednak ustawę (a mógł albo zawetować całość ustawy, albo podpisać całość, nie mógł zawetować jej części), mimo to podkreślając, że w części dotyczącej kodeksu karnego wykonawczego te zmiany były prawidłowe. Innej drogi legislacyjnej jednak nie było. W tej sytuacji konieczne stało się przedłużenie wakacji prawnych tego przepisu, tak aby można było przygotować ponowną propozycję zmiany ustawy - Kodeks karny wykonawczy.

W związku z tym Sejm zaproponował następującą zmianę ustawy z 29 czerwca 2000 r.: artykuł, który mówi o wynikającym z ustawy czy z prawomocnego orzeczenia ograniczeniu praw i wolności skazanych, wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2002 r. Jest to wystarczający termin, ponieważ wiadomo, że powołana ostatnio przy prezydencie komisja zakończyła prace nad kodeksem karnym wykonawczym. Trwają też prace nad kodeksem karnym i kodeksem postępowania karnego i wiadomo, że mają się one ku końcowi.

W tej sytuacji Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie przedstawionego przez Sejm projektu ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 8. posiedzeniu, 13 grudnia br. Do Senatu została przekazana 13 grudnia i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Genowefa Ferenc, która przypomniała, że problemy związane z wykonaniem budżetu na rok 2001 mają bogatą historię. Ustawa budżetowa została uchwalona 1 marca br. Już wówczas było wiadomo, że jest to budżet nierealny. Ustawa została znowelizowana już w lipcu. W lipcu rząd Jerzego Buzka przedstawił propozycję zwiększenia budżetu o 8,6 miliarda zł, podczas gdy planowany deficyt budżetowy wynosił 20 miliardów zł. Ta powiększona wysokość deficytu została sfinansowana przez dodatkową emisję skarbowych papierów wartościowych. Nowy stan finansów państwa został stworzony przy założeniu, że dochody z prywatyzacji zostaną wykonane w planowanej wysokości 18 miliardów zł.

Rząd proponuje też przeznaczyć: na wykup odsetek od kredytów mieszkaniowych - 600 milionów zł; na świadczenia pieniężne z zaopatrzenia emerytalnego - 80 milionów zł; na dotacje dla Funduszu Kościelnego - 40 milionów zł; na oświetlenie ulic, placów i dróg - 53 miliony zł; na dotacje dla Agencji Rynku Rolnego - 270 milionów zł (jest to kwota związana z wydatkowaniem środków na usuwanie skutków powodzi w 1997 r.); na dotacje dla Funduszu Pracy 600 milionów zł.

Senat w głosowaniu przychylił się do tej opinii i 77 głosami, przy 2 przeciw i 6 wstrzymujących się, powziął uchwałę o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2001.

Senator Gerard Czaja, z upoważnienia Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, przedstawił Senatowi uchwałę komisji dotyczącą zmian w składach komisji senackich. Zmiany te dotyczyły trzech komisji: Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Emigracji i Polaków za Granicą.

Senator Henryk Stokłosa zgłosił swoją kandydaturę również do pracy w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment