W dniach od 17 do 19 kwietnia bieżącego roku brałem udział w dziewiątym spotkaniu przewodniczącej Parlamentu Europejskiego (Nicole Fontaine) z przewodniczącymi parlamentów krajów uczestniczących w procesie poszerzania Unii Europejskiej, które miało miejsce w Lublinie. Podczas tego spotkania wygłosiłem następujące przemówienie dotyczące drugiego tematu obrad: "W jaki sposób można uczynić ustawodawstwo bliższym obywatelom i bardziej zrozumiałym".

W 1997 r. powstało Centrum Informacji Europejskiej, stanowiące część urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Podstawowym celem działalności Centrum jest informowanie o Unii Europejskiej, procesie integracji, przewidywanych korzyściach oraz kosztach przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Centrum Informacji Europejskiej służy także pomocą wszystkim zainteresowanym, oferując specjalny serwis informacyjny, głównie z dziedziny prawa i statystyki.

Ogromną rolę w propagowaniu i wyjaśnianiu ustawodawstwa odgrywają parlamentarne służby prasowe i studyjne, które w krótkim czasie od uchwalenia ustawy są w stanie w przystępny i zrozumiały sposób opracować informacje dla mediów na temat głównych przesłanek uchwalonej ustawy i jej znaczenia dla społeczeństwa. Istotne znaczenie mają publikacje upowszechniające i popularyzujące prawo wydawane również przez Dział Edukacji Obywatelskiej Biura Informacji i Dokumentacji Senatu,

- przygotowania opinii w sprawie poprawek senackich do ustaw z prawem Unii Europejskiej, w wypadku skierowania ich do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przez właściwy organ statutowy Senatu,

W swoim wystąpieniu położyłem główny akcent na potrzebę informowania polskiego społeczeństwa o Unii Europejskiej, procesie integracji, przewidywanych korzyściach oraz kosztach przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Podkreśliłem, że w tym zakresie dużo zadań ciąży na Centrum Informacji Europejskiej, działającym w ramach urzędu Komitetu Integracji Europejskiej oraz na parlamentarnych służbach prasowych i studyjnych. Przed powyższymi jednostkami jest jeszcze bardzo dużo prac.

Okazuje się bowiem (według wyników badania CBOS, przeprowadzonego w dniach od 6 do 12 maja 1999 r., komunikat opracowany przez Beatę Roguską), że zmalało społeczne poparcie dla przystąpienia naszego kraju do Unii Europejskiej z 80% do 55% ogółu Polaków. Spadkowi poparcia dla integracji towarzyszy jednocześnie zwiększenie się rozbieżności zarówno w opiniach dotyczących jej tempa i zakresu, jak i w ocenach skutków tego procesu dla Polski i respondenta osobiście. Dla ogromnej części naszego społeczeństwa integracja ciągle pozostaje czymś mglistym i abstrakcyjnym, trudno przekładalnym na osobiste doświadczenia.

Bardzo znamienne są odpowiedzi na zadane respondentom (tysiącu siedemdziesięciu czterem osobom) pytania:

Z największą akceptacją badanych (65% wskazań) spotyka się integracja gospodarcza. Taka sama liczba Polaków opowiada się za zachowaniem odrębności w sferze kultury i obyczajów. Równo (po 40%) są podzielone głosy osób określających dodatni lub ujemny wpływ integracji Polski z Unią Europejską na wartości i cele życiowe naszych rodaków.

Respondenci wskazali, że integracja będzie miała największy korzystny wpływ na stan polskiej gospodarki (51% badanych) i funkcjonowanie przedsiębiorstw prywatnych. Jednak aż 61% odpowiadających osób określiło niekorzystny wpływ integracji na funkcjonowanie indywidualnych gospodarstw rolnych. Ten wskaźnik koreluje z generalnym sceptycyzmem rolników (53%) wobec przyłączenia Polski do Unii Europejskiej.

- poprawy stosunku Polaków do pracy (52%)

- poprawy przestrzegania prawa w kraju (47%).

Bardzo znamienne jest to, że respondenci uważają, iż wraz ze wzrostem przedsiębiorczości Polaków (61% odpowiadających) nastąpi także wzrost przestępczości w Polsce (57%). Być może koresponduje z tym przekonanie, że integracja obniża religijność Polaków (33% odpowiadających), życzliwość ludzi wobec siebie (30%), trwałość polskiej rodziny (23%). Dominuje więc opinia, że przystąpienie Polski do Unii Europejskiej będzie miało niekorzystny wpływ na swobodę obyczajów w kraju.

Ta pobieżna i wyrywkowa prezentacja wyników kolejnego badania opinii społecznej przeprowadzonego przez CBOS wskazuje więc na potrzebę pokonywania niewiedzy i nieufności Polaków wobec zapoczątkowanego procesu integracji z Unią Europejską. Myślę, że jest to wielkie zadanie przede wszystkim dla organów Sejmu i Senatu, w tym dla parlamentarzystów, rządu i jego instytucji oraz środków masowej komunikacji.