Warszawa, dnia 9.06.2000 r.

W nawiązaniu do oświadczenia Pana Senatora Tadeusza Rzemykowskiego, złożonego podczas 57 posiedzenia Senatu w dniu 26.04.2000, podkreślającego wagę adresowanych do społeczeństwa działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie integracji europejskiej pragnę stwierdzić, że Rząd RP postawił sobie zadanie uzyskania świadomego poparcia większości społeczeństwa dla członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Rząd zamierza osiągnąć ten cel poprzez realizację odpowiedniej polityki informacyjnej, co stanowi jedno z jego zadań priorytetowych w procesie przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej.

Program Informowania Społeczeństwa zakłada uzyskanie świadomego poparcia większości społeczeństwa dla członkostwa Polski w UE poprzez realizację szeregu celów pomocniczych takich jak: uzyskanie wzrostu zainteresowania społeczeństwa tematyką integracji europejskiej, kreowanie w społeczeństwie zapotrzebowania na tego rodzaju informację, uświadomienie charakteru i zakresu zmian jakie przyniesie członkostwo w UE całemu krajowi i poszczególnym obywatelom, uzyskanie szerokiej i trwałej - opartej na rzetelnej wiedzy - aprobaty społeczeństwa dla procesu integracji, stymulowanie debaty społecznej, aktywizowanie organizacji społecznych, samorządów, mediów i ośrodków w kierunku upowszechniania wiedzy i informacji o UE i naszego przyszłego członkostwa.

Obecnie mija rok funkcjonowania Programu. W tym czasie umocniła się i okrzepła działalność funkcjonującego w ramach UKIE Centrum Informacji Europejskiej w Warszawie, powstała też ogólnokrajowa sieć Regionalnych Ośrodków Informacji Europejskiej (docelowo ma powstać ok. 100 ośrodków tego typu). Wydano i rozesłano do szerokich kręgów społeczeństwa tysiące egzemplarzy publikacji i wydawnictw popularyzujących wiedzę o Unii Europejskiej i polskiej drodze do członkostwa. Zorganizowano liczne seminaria, konferencje i szkolenia adresowane do różnych grup i środowisk społecznych. Nawiązano wielopłaszczyznową współpracę z redakcjami czasopism, radia i telewizji - dla jak najszerszego popularyzowania problemów integracyjnych. Podjęto współpracę z setkami organizacji pozarządowych, samorządami lokalnymi i gospodarczymi - najbardziej zainteresowanymi przybliżaniem tematyki integracyjnej swoim członkom, środowiskom i lokalnym społecznościom. Konkretnym wynikiem tej współpracy są liczne wspólnie realizowane przedsięwzięcia, wśród których na podkreślenie zasługuje tworzona sieć Regionalnych Centrów Informacji.

Jednym z instrumentów badania skuteczności realizowanej polityki informacyjnej w obszarze integracji są przeprowadzone regularnie na zlecenie UKIE badania postaw społecznych wobec zagadnień związanych z procesem integracyjnym. Badania takie prowadzone były zresztą już wcześniej - przed przyjęciem i realizacją PIS, a ich wyniki miały istotny wpływ na przyjęte założenia, cele i konstrukcję Programu.

Badania wskazują na kierunki i trendy zmian w poparciu społecznym dla idei integracji Polski z UE, zróżnicowanie i uwarunkowania postaw grup i środowisk, pozwalają zidentyfikować elementy decydujące o określonej postawie danej grupy czy środowiska wobec zagadnień integracji, pokazują społeczną ocenę zagrożeń i korzyści jakie niosą za sobą procesy integracyjne. Dlatego bardzo słusznie Pan Senator Tadeusz Rzemykowski podkreśla ich znaczenie. Jednak należy pamiętać, że analizy badań opinii publicznej, zwłaszcza porównywanie dłuższych przekrojów czasowych wykazują duże zróżnicowanie rezultatów. Różnice te wynikają nie tylko z różnych okresów w jakim były one prowadzone, ale też z zastosowania przez różne ośrodki badawcze zróżnicowanych metod i sposobów badania. Prowadzi to niejednokrotnie do sytuacji, że w tym samym czasie publikowane są wyniki badań kilku ośrodków dotyczące tego samego zagadnienia (np. stopnia poparcia dla integracji) wskazujące na przeciwstawne tendencje.

Ponieważ dla prowadzenia skutecznej polityki informacyjnej Rządu w zakresie integracji ważna jest możliwość stałej konsultacji i konfrontacji wyników badań powołano przy Sekretarzu Komitetu Integracji Europejskiej Grupę Roboczą Socjologów. Wyniki regularnie publikowanych badań i sondaży, konsultacje i opinie socjologów mają bezpośredni wpływ na podejmowane w ramach PIS działania. Pozwalają na weryfikację dotychczasowych działań i projektów i elastyczne reagowanie przy planowaniu nowych przedsięwzięć informacyjnych.

Badania opinii publicznej w zakresie poparcia społecznego dla członkostwa Polski w UE wykazują od połowy lat 90-tych trend spadkowy. Zwraca uwagę na to zjawisko w swoim Oświadczeniu Senator Tadeusz Rzemykowski. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w pierwszej połowie lat 90-tych, kiedy poparcie sięgało 77 (1994) do 80 (1996) procent - było ono - w opinii socjologów - bardzo płytkie, oparte na emocjach - przy bardzo niewielkim poziomie wiedzy i nikłym dostępie do informacji o Unii Europejskiej. Unia miała też w świadomości społecznej zupełnie inny niż obecnie wymiar. Spadkowy trend poparcia została zahamowany w 1999 roku na poziomie ok. 55% - przy czym uznaje się, że ten poziom, aczkolwiek niewystarczający, posiada już określoną, solidną podstawę społeczną opartą na pewnym zasobie wiedzy i przepływie informacji o integracji i Unii Europejskiej. Jest rzeczą bezdyskusyjną, że należy czynić wszelkie starania aby podnosić poziom poparcia dla integracji i w jak najszerszym stopniu przybliżać ogółowi społeczeństwa problematykę integracyjną. Tylko wtedy Polska i Polacy będą faktycznymi beneficjantami rozszerzenia UE.

To zadanie jest możliwe do wykonania jedynie przy współpracy wszystkich organów Państwa, dostępnych w kraju środków masowej komunikacji ale też przy jak najszerszym pozyskaniu dla procesu integracji samorządów lokalnych i samorządów gospodarczych, organizacji pozarządowych i grup środowiskowych. Dlatego też z satysfakcją odczytujemy oświadczenie Senatora Rzemykowskiego i w pełni podzielamy zawarte w nim wnioski, gdyż wpisując się w realizowane przez nas zadania stanowią one dodatkową inspirację wzbogacającą Program.

Jacek Saryusz-Wolski