22 czerwca 1999 r. odbył się w Warszawie IV Kongres Zakładów Pracy Chronionej. Przyświecało mu symptomatyczne hasło "W obronie pracy dla niepełnosprawnych". Jego obrady przebiegały pod presją skierowanego do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym wraz z autopoprawką rządu praktycznie pozbawiającą zakłady prac chronionej wszystkich dotychczasowych ulg.

Kongres postawił wiele pytań, między innymi dlaczego w procesie legislacyjnym odchodzi się od poszanowania litery i ducha międzynarodowych porozumień podpisanych przez nasze państwo. Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 159 jednoznacznie stwierdza, że wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest w dużym stopniu uwarunkowany stosowaniem systemu ulg finansowych wobec pracodawców ich zatrudniających.

Jednym z generalnych argumentów rządu w dyskusji nad projektem zmian w zasadach opieki nad osobami niepełnosprawnymi jest marnotrawstwo środków na wsparcie zakładów pracy chronionej. Jeżeli tak jest, to ten patologiczny stan rzeczy trzeba zmienić, a prawo poprawić, ale nie wolno wylewać przysłowiowego dziecka z kąpielą i pozbawiać jakichkolwiek życiowych szans ludzi i tak już dostatecznie przez los doświadczonych. Ludzi nie mających żadnych możliwości znalezienia zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Zastanawia fakt, z jaką łatwością rząd odchodzi od preferowanej niegdyś zasady konsultowania projektów nowego prawa z organizacjami społecznymi, w tym wypadku z Krajową Radą Konsultacyjną ds. Osób Niepełnosprawnych czy Krajową Izbą Gospodarczo-Rehabilitacyjną. Nawet sejmowa Komisja Polityki Społecznej uznała, że nie ma podstaw, aby zaakceptować propozycje rządowe w sytuacji, gdy nie stworzono jej możliwości zapoznania się z analizą sytuacji finansowej zakładów pracy chronionej oraz opiniami przedstawicieli zainteresowanego środowiska.

Czy takie postępowanie rządu jest podyktowane obawą przed zbyt dużym oporem społecznym wobec jego propozycji, czy też chęcią przeforsowania ich za wszelką cenę i postawienia społeczeństwa wobec faktów dokonanych?

Powstałe w Ciechanowie powiatowe centrum pomocy rodzinie zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej realizuje w oparciu o środki finansowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wysokość środków określa corocznie zarząd PFRON w formie ustalonego limitu. W roku 1999 limit ten został określony dopiero 1 czerwca. Długotrwały brak danych dotyczących funduszów na realizację poszczególnych zadań znacznie utrudnił pomoc osobom niepełnosprawnych z terenu powiatu ciechanowskiego. Czy jest to zjawisko powszechne? Jeśli tak, to dlaczego ma miejsce i kto jest za nie odpowiedzialny?

Panie Marszałku, Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej w konkluzji dyskusji na temat sytuacji zakładów pracy chronionej stwierdził między innymi, cytuję: "Określenie dotacji dla zakładów pracy chronionej w wysokości nie większej niż 35% planowanych na rok 1999 wydatków Państwowego Funduszu Pracy Osób Niepełnosprawnych w praktyce oznacza zredukowanie o 75% kwot, którymi wspierano zatrudnienie osób niepełnosprawnych w zakładach pracy chronionej i jest równoznaczne z likwidacją prawie wszystkich spółdzielczych zakładów pracy chronionej oraz zwolnieniem znacznej części osób niepełnosprawnych w pozostałych zakładach".

Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie bronił pozostawienia dotychczasowych rozwiązań podatkowych dotyczących zakładów pracy chronionej do czasu zmiany ustaw o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w taki sposób, aby eliminując nieprawidłowości, nie zmniejszyć środków na wspieranie zatrudnienia, opiekę lekarską oraz indywidualną pomoc dla osób niepełnosprawnych. W pełni podzielam to stanowisko.