Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, następne oświadczenie
80. posiedzenie Senatu RP
26 kwietnia 2001 r.
Oświadczenie
Oświadczenie złożone
przez senatora Ryszarda Gibułę
Oświadczenie skierowane do ministra finansów Jarosława Bauca
Szanowny Panie Ministrze!
Zwracam się do Pana w sprawie dotyczącej sytuacji finansowej budżetów gmin. Przy tak katastrofalnym stanie finansów publicznych jednostek samorządowych zagrożona jest prawidłowa realizacja zadań własnych gmin, określonych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Jak dramatycznie przedstawiają się budżety gmin, chcę pokazać na przykładzie gminy Świebodzice.
Już w 2000 r. sytuacja finansowa w tej gminie, podobnie jak w innych gminach, była bardzo trudna. Spowodowały ją następujące czynniki:
- poważne niedofinansowanie przez budżet państwa zadań oświatowych, w związku z czym budżet gminy Świebodzice musiał wyasygnować ze swoich środków kwotę 204 tysięcy 166 zł na pokrycie wszystkich zobowiązań wynikających z ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela; podwyżka płac dla nauczycieli odbyła się kosztem innych grup społecznych, na przykład bezrobotnych i osób korzystających ze środków opieki społecznej,
- niedobór środków finansowych na dodatki mieszkaniowe, które gmina Świebodzice musiała pokryć z własnych środków w kwocie 575 tysięcy 706 zł,
- systematyczne niedofinansowywanie zdań z zakresu opieki społecznej w pierwszym półroczu każdego roku budżetowego,
- uzyskanie należnych wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych niższych o kwotę 793 tysięcy 421 zł w stosunku do zaplanowanych.
Z uzyskanych informacji wiem, że również rok 2001 w zakresie finansów publicznych zapowiada się bardzo niepomyślnie. Wpływ na to mają między innymi:
- brak dostatecznej informacji dotyczącej subwencji oświatowej oraz wydatków związanych z realizacją zadań wynikających z Karty Nauczyciela,
- utrzymanie na poziomie roku ubiegłego środków finansowych na dodatki mieszkaniowe,
- zmniejszenie podatku od osób fizycznych, wynikające ze wzrostu składki na ubezpieczenia zdrowotne z 7,5% do 7,75%,
- ograniczenie w znacznym stopniu środków z Funduszu Pracy na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu (w roku 2000 zaplanowane środki zrealizowano zaledwie w połowie).
Już w pierwszym kwartale bieżącego roku dochody budżetowe gminy Świebodzice na rok 2001 musiały zostać zmniejszone o kwotę 660 tysięcy 863 zł wynikającą z pisma ministra finansów nr ST-3-4820-4/2001 z dnia 30 stycznia 2001 r. W załączniku wymienionego pisma zmniejszono gminie Świebodzice projektowane na rok 2001: część podstawowej subwencji ogólnej, część rekompensującej subwencji ogólnej, udziały gminy w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, co spowodowało zwiększenie deficytu budżetowego o kwotę 538 tysięcy 65 zł.
Narastające w szybkim tempie problemy społeczne związane z poszerzaniem się sfery ubóstwa oraz rosnącym bezrobociem nakładają na samorządy gminne dodatkowe zadania w zakresie zapewnienia członkom wspólnot samorządowych chociażby minimalnych środków do egzystencji. Z drugiej strony społeczności lokalne wymagają od władz samorządowych realizacji zadań własnych, między innymi w zakresie inwestycji związanych z infrastrukturą komunalną, ochrony zdrowia, ładu i porządku publicznego, kultury i sportu, na które to zadania przy istniejącym stanie finansów gminnych nie ma środków.
Reprezentanci gmin chcieliby wykonywać nałożone na nich zadania w sposób odpowiedzialny wobec swojej społeczności lokalnej i dlatego też oczekują od rządu: po pierwsze, docelowej ustawy o finansach samorządowych; po drugie, przestrzegania konstytucyjnego zapisu adekwatności środków finansowych do powierzonych zadań publicznych; po trzecie, opracowania programów walki z ubóstwem, zwalczania bezrobocia, przeciwdziałania negatywnym skutkom bezrobocia; po czwarte, uwzględnienia głosów płynących z samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich przy uchwalaniu budżetu państwa.
Zaniepokojony katastrofalną sytuacją budżetów gmin oczekuję na odpowiedź, jakie jest stanowisko Pana Ministra w związku z poruszanymi kwestiami oraz jakie środki zaradcze są podejmowane, aby chociaż w pewnym stopniu zapobiec dramatycznemu pogarszaniu się stanu finansów publicznych gmin.
Z poważaniem
Ryszard Stanisław Gibuła
Senator RP
Spis oświadczeń, poprzednie oświadczenie, następne oświadczenie