Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 14 i 15 marca br. odbyło się 77. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli wicemarszałkowie: Tadeusz Rzemykowski, Donald Tusk i Marcin Tyrna. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Witolda Kowalskiego i Andrzeja Mazurkiewicza; listę mówców prowadził senator W. Kowalski.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o odpadach*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o rolniczych badaniach rynkowych*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o kosmetykach*,

- drugie czytanie projektu ustawy o utworzeniu Krajowej Rady do Spraw Bioetyki,

- drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym,

- zmiany w składzie komisji senackich.

*Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej.

Przedstawił je senator Mieczysław Janowski. Senator podkreślił, że ustawa ta stanowi próbę usunięcia pewnych nieścisłości, rozbieżności i usterek związanych z traktowaniem różnych podmiotów samorządowych; jest też źródłem nowych, istotnych rozstrzygnięć, ważnych dla samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Jak zaznaczył, nowelizacja ta uchwalana jest niemal w jedenastą rocznicę uchwalenia fundamentalnej ustawy o samorządzie terytorialnym, przyjętej przez Sejm 8 marca 1990 r., a zainicjowanej przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że omawiana ustawa wprowadza prawie sto siedemdziesiąt pięć zmian w czternastu ustawach. Najwięcej, bo sześćdziesiąt pięć, dotyczy ustawy o samorządzie gminnym, czterdzieści zmian odnosi się do ustawy o samorządzie powiatowym, trzydzieści sześć zaś do ustawy o samorządzie województwa. Większość proponowanych zmian ma charakter porządkujący, korygujący i ujednolicający przepisy ważne dla samorządu terytorialnego, a częstokroć odmiennie sformułowane w każdej z tych trzech ustaw ustrojowych.

Wiele z tych zmian wynika z doświadczeń jedenastu lat istnienia samorządu terytorialnego jako samodzielnego podmiotu. Są też regulacje wynikające z dostosowania przepisów ustaw do konstytucji, jak np. art. 12b w ustawie o samorządzie gminnym, który dotyczy jawności działania organów. Stanowi to realizację art. 61 ustawy zasadniczej.

Senator M. Janowski podkreślił też, że w omawianej ustawie zostały sprecyzowane przepisy regulujące zmiany granic jednostek samorządu terytorialnego i zmodyfikowane przepisy ograniczające działalność gospodarczą osób pełniących określone funkcje w jednostkach samorządu terytorialnego. Zaostrzone zostały uregulowania dotyczące niepołączalności mandatu radnego bądź członka zarządu gminy, powiatu czy województwa z pełnieniem innych funkcji publicznych, w tym piastowaniem mandatu posła czy senatora.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że najbardziej znane i szeroko komentowane są jednak zmiany dotyczące liczebności organów stanowiących i wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego. W art. 17 ustawy o samorządzie gminnym zaproponowano, aby w gminach liczących do pięciu tysięcy mieszkańców było dwunastu radnych, w gminach mających od pięciu tysięcy do dziesięciu tysięcy mieszkańców - piętnastu radnych, w gminach liczących od dziesięciu tysięcy do dwudziestu tysięcy mieszkańców - dziewiętnastu, w gminach liczących od dwudziestu tysięcy do pięćdziesięciu tysięcy mieszkańców - dwudziestu jeden, w gminach liczących od pięćdziesięciu tysięcy do stu tysięcy mieszkańców - dwudziestu trzech, w gminach liczących od stu do dwustu tysięcy mieszkańców - trzydziestu, oraz po pięciu radnych na każde dalsze rozpoczęte sto tysięcy mieszkańców, nie więcej jednak niż sześćdziesięciu radnych.

W art. 9 ustawy o samorządzie powiatowym określono liczebność rad powiatu według zasady, że w skład tej rady wchodzi piętnaście osób w powiatach liczących do czterdziestu tysięcy mieszkańców oraz po trzy osoby na każde kolejne rozpoczęte dwadzieścia tysięcy mieszkańców, nie więcej jednak niż trzydziestu dziewięciu radnych.

Senator M. Janowski podkreślił, w trakcie dyskusji dotyczącej liczby radnych, podczas obrad komisji, padały głosy proponujące obniżenie nawet dolnego progu. Były też głosy przeciwne. Komisja podtrzymała jednak stanowisko Sejmu.

Jak wskazał senator sprawozdawca, inne zmiany przyjęte w rozpatrywanej ustawie dotyczą poszerzenia katalogu zadań gminy. Mówi o tym art. 7 ustawy o samorządzie gminnym. Przykładem są tu zagadnienia dotyczące edukacji publicznej (dotychczas była mowa o oświacie), ochrony przeciwpowodziowej, upowszechniania idei samorządności, promocji gminy, współpracy z organizacjami pozarządowymi. Bardziej elastyczne są też przepisy określające zasady współdziałania takich struktur jak związki komunalne i porozumienia między poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego.

Senator sprawozdawca poinformował, że wielogodzinne obrady komisji, podczas których wysłuchano opinii posła sprawozdawcy, uzyskano wyjaśnienia ministra Józefa Płoskonki, a także wysłuchano przedstawicieli samorządów, zaowocowały czterdziestoma sześcioma poprawkami. Poprawki te usuwają usterki zauważone w zapisach, które przyjął Sejm. Doprecyzowano także sformułowania w ustawach ustrojowych, sugerując jednolite rozstrzygnięcia dotyczące samorządu gminnego, powiatowego czy wojewódzkiego, tak aby zapisy dotyczące tej samej materii brzmiały identycznie.

W wyniku dyskusji, która dotyczyła także utrudnień związanych ze zwoływaniem sesji, zaproponowano rozwiązania w sytuacjach, gdy nie ma nawet wiceprzewodniczących rady i gdy jest prowadzona destrukcyjna działalność. Obowiązek zwołania sesji w takiej wyjątkowej sytuacji został przekazany przewodniczącemu zarządu (tylko zwołania sesji - prowadzenie sesji należałoby do najstarszego wiekiem radnego obecnego na sesji). Przyjęto także zapis mówiący o tym, że Rada Ministrów dokonuje zmian granic województw związanych z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów, zasięgając opinii organów stanowiących tych jednostek.

Senator M. Janowski poinformował, że dyskusja dotyczyła również problemu związanego z ordynacją wyborczą, i to nie tylko dlatego, że w tym samym czasie Sejm dyskutował o ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu. Zgłoszona została poprawka, przyjęta przez komisję, obniżająca z czterdziestu do dwudziestu tysięcy liczbę mieszkańców gmin, w których wybory odbywać się będą poprzez głosowanie na listę. W trakcie dyskusji padały również sformułowania dotyczące sposobu określania liczby mandatów, który Sejm też zmienił, odchodząc od metody d'Hondta i przechodząc na tak zwaną zmodyfikowaną metodę Sainte-Lague. Poprawki w tej materii jednak nie zgłoszono.

Senat przegłosował poprawki w kolejności przepisów ustawy, a następnie 61 głosami, przy 2 przeciw i 22 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 lutego 2001 r. ustawy o zmianie ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 102. posiedzeniu, 1 marca br., a do Senatu została przekazana 2 marca. Marszałek Senatu 6 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Po przegłosowaniu poszczególnych poprawek w kolejności przepisów ustawy Izba 81 głosami, przy 2 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o Biurze Ochrony Rządu:

2) W art. 2:

b) dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

3) w art. 6 w ust. 5 wyrazy "W razie opróżnienia" zastępuje się wyrazami "W razie zwolnienia";

6) w art. 47 w ust. 2 po wyrazach "mianować na" dodaje się wyraz "kolejny";

8) w art. 70:

a) w ust. 1 po wyrazach "udziela funkcjonariuszowi" dodaje się wyraz "płatnego",

13) w art. 110 w ust. 1 oraz w art. 125 w ust. 1 wyraz "albo" zastępuje się wyrazem "lub";

15) W art. 146 w ust. 1 po wyrazie "zawodowi" dodaje się wyrazy "jednostek wojskowych".

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 101. posiedzeniu, 16 lutego br., i 19 lutego przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 20 lutego, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Wnioskodawcy proponują, aby ewidencja ludności była prowadzona w systemie informatycznym. W zakresie kompetencji ministra do spraw administracji leżałoby prowadzenie zbioru PESEL, wojewody - wojewódzkich zbiorów meldunkowych, organów gminy - gminnych zbiorów meldunkowych.

W ustawie numer powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności został zdefiniowany jako PESEL. Składać się on będzie z jedenastu cyfr. Pierwszych sześć określi datę urodzenia osoby fizycznej, następne cztery określą liczbę porządkową oraz płeć, a ostatnia cyfra będzie związana z funkcją kontrolną systemu ewidencyjnego. PESEL będzie mogła otrzymać każda osoba fizyczna przebywająca stale na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zameldowana na pobyt stały lub czasowy - ponaddwumiesięczny, a także osoba ubiegająca się o wydanie dowodu osobistego.

W rozdziale 8b ustawa reguluje zasady udostępniania danych osobowych ze zbiorów meldunkowych, zbioru PESEL oraz zbioru wydanych i utraconych dowodów osobistych. Przepisy ustawy określają, jakie podmioty są uprawnione do dostępu do tych zbiorów, rozróżniając te, w wypadku których udostępnianie danych jest obligatoryjne, i te, którym dane osobowe jedynie można udostępnić, oczywiście za opłatą.

Pierwsza poprawka komisji doprecyzowywała kwestię dopełnienia obowiązku meldunkowego. Wprowadzała również zapis mówiący o tym, że osoba niepełnoletnia nieposiadająca dokumentu stwierdzającego tożsamość przedstawia odpis skrócony aktu urodzenia. Osoby podlegające powszechnemu obowiązkowi obrony przedstawiają wojskowy dokument osobisty w celu zamieszczenia w nim stosownych wpisów dotyczących obowiązku meldunkowego. Obowiązek meldunkowy za osobę nieposiadającą pełnej zdolności do czynności prawnych wykonuje jej przedstawiciel ustawowy lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu. Zameldowanie następuje pod oznaczonym adresem, dlatego określa się, jaki ma być ten adres w gminach, które uzyskały status miasta, a jaki w innych gminach. Dalej precyzuje się jeszcze przepisy dotyczące zameldowania osób przebywających stale lub czasowo na statku morskim lub żeglugi śródlądowej albo w innych ruchomych pomieszczeniach mieszkalnych.

W poprawce drugiej komisja zaproponowała, aby do danych dotyczących osób meldujących się dodać nazwisko rodowe małżonka, ponieważ pkt 7 w art. 11 ust. 1 ustawy nowelizowanej brzmi: "imię i nazwisko rodowe". Propozycja komisji zmierzała do tego, aby zapis ten brzmiał: "imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwisko rodowe". Podobną zmianę zaproponowano w drugiej części tej poprawki, dotyczącej pkt 7 w art. 15 ust. 1a. Tam również zaproponowano umieścić zapis "imię i nazwisko małżonka oraz jego nazwisko rodowe".

Poprawka czwarta wprowadza zmianę w tytule rozdziału 8a. Zamiast sformułowania "Prowadzenie ewidencji ludności i ewidencji dowodów osobistych" zaproponowano tytuł w brzmieniu: "Prowadzenie ewidencji ludności i ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych" (zmiana ta dotyczy jeszcze kilku wypadków).

W ostatniej, dziewiątej poprawce komisja zaproponowała, aby marszałek Sejmu w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy ogłosił w "Dzienniku Ustaw" Rzeczypospolitej Polskiej jednolity tekst ustawy, z 10 kwietnia 1974 r., o ewidencji ludności i dowodach osobistych, z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem wydania jednolitego tekstu.

Po dyskusji Senat przegłosował poszczególne poprawki, a następnie 85 głosami, przy jednym wstrzymującym się, podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 lutego 2001 r. ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 101. posiedzeniu, 15 lutego br. Do Senatu została przekazana 19 lutego. Marszałek Senatu 20 lutego, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do dwóch komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Ochrony Środowiska. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska przedstawił senator Franciszek Bachleda-Księdzularz. Senator przypomniał, że rozpatrywana ustawa zastąpi obowiązującą ustawę z  27 czerwca 1997 r. o takim samym tytule. Termin wejścia w życie nowej ustawy określi ustawa o wprowadzeniu ustawy o ochronie środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (prawdopodobnie nastąpi to 1 lipca br.).

Senator sprawozdawca zaznaczył, że ustawa o odpadach jest ściśle związana z projektowaną ustawą - Prawo ochrony środowiska i że należy zwrócić szczególną uwagę na instytucję pozwolenia na wytwarzanie odpadów, zawartą w art. 17 ust. 1, która w zasadniczym zakresie regulowana jest w ustawie - Prawo ochrony środowiska. Ustawa o odpadach określa jedynie dodatkowe wymagania, jakie musi spełniać wniosek o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów oraz samo pozwolenie. W kilku miejscach ustawa o odpadach odsyła wprost do konkretnych przepisów ustawy - Prawo ochrony środowiska, jak np. w kwestii zabezpieczenia roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w środowisku czy w odniesieniu do rozumienia pojęcia "najlepsza dostępna technika lub technologia".

Jak wskazał senator sprawozdawca, zakres przedmiotowy ustawy o odpadach jest określony w art. 1 i 2. W porównaniu z obowiązującą ustawą uwagę zwraca brak zapisu o stosowaniu ustawy do postępowania ze zużytymi opakowaniami, substancjami przeterminowanymi lub w uszkodzonych opakowaniach. Wynika to z objęcia tych zagadnień regulacjami odrębnej ustawy, która w najbliższym czasie ma zostać uchwalona, przy czym zgodnie z jej projektem w wypadku gospodarowania odpadami opakowaniowymi w nieuregulowanych sprawach będą miały zastosowanie przepisy ustawy o odpadach.

Z zakresu przedmiotowego ustawy wyłączono gazy i pyły, wprowadzone do powietrza ścieki, odchody zwierząt przeznaczone do rolniczego wykorzystania oraz substancje wykorzystywane jako czynniki chłodnicze przeznaczone do regeneracji. Niektórych przepisów nie stosuje się też do odpadów komunalnych. Postępowanie z tymi odpadami częściowo reguluje ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, na przykład jeśli chodzi o zezwolenia na zbieranie, transport, odzysk lub unieszkodliwianie odpadów komunalnych.

Pojęcia "odpady" i "odpady niebezpieczne" określono w odmienny od dotychczasowego sposób, bo poprzez odesłanie do załączników zawierających kategorie, rodzaje odpadów lub ich właściwości. Posiadanie określonych właściwości przez określoną kategorię lub rodzaj odpadów kwalifikuje je jako niebezpieczne. Lista takich odpadów ma się znaleźć w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw środowiska.

Kolejna sprawa to uregulowanie kwestii uznania za wytwórcę odpadów. Ustawa uznaje, że jest nim każdy, kogo działalność powoduje powstawanie odpadów lub kto podejmuje działania powodujące zmianę charakteru lub składu odpadów. Może to więc być osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Podobnie posiadaczem odpadów - na którego, tak jak na wytwórcę, ustawa nakłada szereg obowiązków - jest każdy, kto faktycznie włada odpadami. Ustawa stwarza też domniemanie, iż ten, kto włada powierzchnią ziemi, niekoniecznie właściciel, jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.

Wprowadza się też zasadnicze zmiany w zakresie reglamentowania działalności powodującej powstawanie odpadów. Na wytwarzanie odpadów potrzebne jest pozwolenie tylko w wypadku prowadzenia instalacji przez wytwórcę odpadów w rozumieniu ustawy - Prawo ochrony środowiska i tylko wtedy, gdy rocznie wytwarza on ponad 1 t odpadów niebezpiecznych lub ponad 5 t innych odpadów. W obowiązującej ustawie o odpadach zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych jest konieczne bez względu na to, czy wytwórca odpadów prowadzi instalację, oraz bez względu na ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych. W wypadku odpadów innych niż niebezpieczne w ustawie z 1997 r. zezwolenie nie jest wymagane. Wymagana jest natomiast informacja o wytwarzanych odpadach w wysokości powyżej 1 t rocznie. W nowej ustawie dolna granica ilości wytwarzanych odpadów skutkująca obowiązkiem złożenia informacji wynosi 5 t rocznie.

Odmiennie niż dotychczas została określona właściwość organów wydających decyzje związane z gospodarowaniem odpadami. Nie będzie ona uzależniona od ilości lub rodzaju odpadów, ale od przewidywanego wpływu przedsięwzięcia na środowisko. W wypadku przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko wynika z przepisów o ochronie środowiska, właściwym organem jest wojewoda, w wypadku pozostałych przedsięwzięć - starosta. Ustawa wprowadza wymóg uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku, unieszkodliwiania, zbierania lub transportu wszystkich odpadów z wyjątkiem komunalnych, a więc nie tylko niebezpiecznych, jak jest dotychczas. Zawiera jednakże rozwiązania zmierzające do tego, by posiadacz odpadów prowadzący różne rodzaje działalności w zakresie gospodarowania odpadami uzyskiwał jedną decyzję administracyjną, a nie kilka decyzji, odrębnych dla każdego rodzaju działalności. Tak jest w art. 31 i 32.

W oddzielnych rozdziałach ustawa reguluje szczególne zasady gospodarowania niektórymi rodzajami odpadów. Dotyczy to: odpadów zawierających PCB, olejów odpadowych, odpadów pochodzących z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu, baterii lub akumulatorów, odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz komunalnych osadów ściekowych.

Do ustawy dołączone są załączniki. W załączniku nr 1 są kategorie odpadów; w załączniku nr 2 - kategorie lub rodzaje odpadów niebezpiecznych; w załączniku nr - 3 składniki odpadów, które kwalifikują je jako odpady niebezpieczne; w załączniku nr 4 - właściwości odpadów, które powodują, że odpady są niebezpieczne; w załączniku nr 5 - działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części albo prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii wraz z ich wykorzystaniem; w załączniku nr 6 - procesy unieszkodliwiania odpadów. W opinii senatora sprawozdawcy, jest to ważne, ponieważ te kwestie zawsze rodzą szereg pytań i wątpliwości, dobrze zatem, że te sprawy są dobrze opracowane.

Senator sprawozdawca poinformował, że senacka Komisja Ochrony Środowiska postanowiła zgłosić pięćdziesiąt jeden poprawek do ustawy. W imieniu komisji senator wniósł o przyjęcie ustawy z proponowanymi poprawkami.

Senator Zbigniew Zychowicz, sprawozdawca Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przypomniał, że uchwalona przez Sejm ustawa o odpadach z 15 lutego ma zastąpić ustawę o tym samym tytule z czerwca 1997 r. Powodem zmian jest niepełna zgodność obecnie obowiązującej ustawy z prawem Unii Europejskiej, wynikająca z niezbyt precyzyjnego przeniesienia do naszego ustawodawstwa wymagań prawa wspólnotowego obowiązującego w dniu jej uchwalenia, a więc w czerwcu 1997 r., oraz pojawienia się nowych, bardzo ważnych rozwiązań. Ten akt jest właśnie przez Izbę rozpatrywany. Pozostały jeszcze ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz ustawa o niektórych obowiązkach producentów oraz opłacie produktowej i depozytowej. Akty te razem tworzyć będą cały pakiet przepisów ochrony środowiska i będą mocno powiązane z ustawą stanowiącą niejako konstytucję ochrony środowiska, uchwaloną już przez Sejm, noszącą tytuł "Prawo ochrony środowiska".

Poprawki poddano pod głosowanie, a następnie Izba 87 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o odpadach:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 15 lutego 2001 r. ustawy o odpadach, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Uchwała

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Andrzej Sikora. Jak przypomniał, ustawa ta ma zastąpić ustawę z  11 grudnia 1997 r. o takim samym tytule i jest pierwszą z kilku tak zwanych ustaw okołocelnych, których projekty znajdują się w Sejmie. Ma ona na celu ochronę krajowego przemysłu przed nadmiernym importem towarów, poprzez stosowanie środków ochronnych. Te środki są trojakiego rodzaju: w postaci opłaty celnej dodatkowej i kontyngentu, a w odniesieniu do towarów przywożonych z krajów niebędących członkami WTO - również w formie nieautomatycznej rejestracji obrotu. Postępowania ochronne, których efektem może być zastosowanie środków ochronnych, prowadzi minister właściwy do spraw gospodarki. Ustawa odwołuje się w zakresie stosowania środków ochronnych i prowadzenia postępowania ochronnego w stosunku do towarów pochodzących z krajów - członków WTO do wymogów zawartych w porozumieniu w sprawie środków ochronnych, stanowiącym załącznik do porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu.

Druga: modyfikacja definicji zagrożenia poważną szkodą przemysłu krajowego, kraju eksportu i stron. Między innymi za przemysł krajowy ustawa uznaje producentów, których łączna produkcja towaru podobnego lub konkurencyjnego stanowi znaczącą część całkowitej produkcji krajowej tego towaru, a nie, jak dotąd, co najmniej 50%.

Wprowadzono również zasadę, że gdy środek ochronny został wprowadzony na okres nie dłuższy niż cztery lata i nie krótszy niż sześć miesięcy, nie będzie on ponownie stosowany przez dwa lata od dnia jego uchylenia. Ten zapis jest zmodyfikowany i to jest jedna z merytorycznych poprawek, które zostały zgłoszone w trakcie obrad komisji.

Następna zmiana to poddanie kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego zgodności z prawem wymienionych decyzji i postanowień, wydawanych w toku postępowania ochronnego w trybie ustawy o NSA, z wyłączeniem art. 34, który jako warunek dopuszczalności wniesienia skargi przewiduje wyczerpanie przysługujących stronie środków odwoławczych, a w razie ich braku - wezwanie organu do usunięcia naruszenia prawa.

Senator A. Sikora poinformował, że podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej, po przedstawieniu przez przedstawiciela rządu omawianej ustawy uchwalonej przez Sejm, swoje uwagi przedstawiło również Biuro Legislacyjne Senatu. Po dyskusji komisja zdecydowała rekomendować Izbie sześć poprawek. Senator sprawozdawca podkreślił, że wejście w życie ustawy nie spowoduje dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

Podczas dyskusji kolejne poprawki do ustawy zgłosił senator Marek Waszkowiak.

Senat przegłosował poprawki, a następnie 83 głosami, przy 3 wstrzymujących się, podjął uchwałę w sprawie ustawy o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 15 lutego 2001  r. ustawy o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

2) w art. 9 w ust. 2 skreśla się wyrazy "oraz o obrocie specjalnym" oraz wyrazy "i z 1999 r. Nr 55, poz. 587" zastępuje się wyrazami ", z 1999 r. Nr 55, poz. 587 i Nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 119, poz. 1250";

Przedstawił je senator Franciszek Bachleda-Księdzularz. Senator podkreślił, że badania rynkowe, a głównie badanie zmienności cen i wielkości obrotu artykułów rolno-spożywczych w ramach poszczególnych standardów jakościowych, mają podstawowe znaczenie w kształtowaniu przejrzystego systemu rynkowego w segmentach rolno-spożywczych. Brak zintegrowanego systemu informacji rynkowej istotnie ogranicza rozwój rynków płynnych i przejrzystych. Rynki mało przejrzyste są w efekcie rynkami o bardzo zmiennej płynności, o których zwykle mówi się, że w ogóle tej płynności nie posiadają. Tymczasem rynki nieprzejrzyste to takie, w których transakcje zawierane są w sposób publicznie niedostępny, co oznacza, że informacje o cenach i formie obrotów w ramach jednolitych standardów jakościowych nie są dostępne innym uczestnikom rynków. Wielu uczestników, szczególnie dominujących, wykazuje dużo zapobiegliwości, aby zachować te informacje wyłącznie dla siebie, co może być uzasadnione dążeniem do manipulowania rynkami. Zdarza się, że dominujący uczestnik wywołuje spadek cen po to, aby po niższych cenach dokonać zakupów.

Można zatem stwierdzić, że powszechna dostępność autoryzowanej przez rząd informacji rynkowej spowoduje rozwój rynków w kierunku uprawiania przejrzystości działania, osiągania płynności transakcyjnej w poszczególnych segmentach, eliminacji czynników sprzyjających manipulacji na rynkach, usprawniania kalkulacji ryzyka handlowego w segmentach rolno-żywnościowych.

Senator F. Bachleda-Księdzularz poinformował, że komisja postanowiła zaproponować dwanaście poprawek do ustawy. W imieniu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 lutego 2001 r. ustawy o rolniczych badaniach rynkowych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

3) w art. 4 w ust. 3 wyraz "sposobie" zastępuje się wyrazem "formie";

5) w art. 8 w ust. 2 w pkt 1 po wyrazie "kontrolowanego" dodaje się wyrazy "w godzinach od 7 do 21";

9) w art. 8 dodaje się ust. 6 i 7 w brzmieniu:

10) w art. 9 w ust. 1 wyrazy "a także sposób" zastępuje się wyrazami "a także formę";

12) w art. 10 w pkt 3 skreśla się wyrazy "nie sporządza lub nie przekazuje kopii dokumentów lub innych nośników informacji,";

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawił senator Zbigniew Antoszewski. Senator przypomniał, że celem projektowanej ustawy o kosmetykach jest przede wszystkim dostosowanie krajowych rozwiązań do wymagań jednolitego rynku Unii Europejskiej. Ustawa ta ma szczególne znaczenie, ponieważ do tej pory w Polsce w prawie dotyczącym produkcji i obrotu kosmetykami obowiązywały bardzo stare przepisy, mianowicie rozporządzenie prezydenta Rzeczypospolitej z  22 marca 1928 r. i wydane na tej podstawie rozporządzenie dotyczące obrotu, nadzoru i dozoru nad obrotem kosmetykami z 1939 r.

Ustawa została pozytywnie zaopiniowana w trakcie uzgodnień międzyresortowych przez Komitet Integracji Europejskiej jako zgodna z przepisami unijnymi, uzyskała również akceptację Rady Ministrów w październiku 2000 r.

Ustawa określa: procedury pobierania próbek; listy substancji, które nie mogą być stosowane w kosmetykach; listy substancji dopuszczonych do stosowania w kosmetykach wyłącznie w ograniczonych ilościach i w określonym zakresie stosowania. Zawiera również regulacje dotyczące stosowania barwników, środków konserwujących i promienioochronnych. W ustawie określono dość szczegółowe zasady w sprawie nieumieszczania jednego lub więcej składników w wykazie na opakowaniach kosmetyków.

Senator sprawozdawca poinformował, że podczas posiedzenia komisji przedstawiciel stowarzyszenia producentów kosmetyków sprzeciwił się wprowadzeniu systemu obowiązkowego informowania o składnikach kosmetyków oraz zaostrzeniu kar za wykroczenia popełnione przez producentów i dystrybutorów i zaproponował ograniczenie tych kar jedynie do kar pieniężnych. W dyskusji większość senatorów nie zgodziła się z takim poglądem. Podkreślano, że ta ustawa ma charakter prokonsumencki, a zagrożenia dla użytkowników kosmetyków w wyniku nieodpowiedzialnej działalności producentów i importerów mogą być większe niż w innych dziedzinach działalności gospodarczej, gdyż w tej produkcji są często używane substancje trujące. Na przykład w preparatach do odsiwiania jest stosowany octan ołowiu, który jest silną trucizną. Jako środki konserwujące są często używane związku rtęci, gdyż nie są one zabronione przy produkcji kosmetyków. Dlatego też przeważyły opinie, że producenci kosmetyków muszą być bardziej rygorystycznie kontrolowani i karani niż producenci artykułów spożywczych, którzy nie mogą w procesie produkcyjnym stosować trucizn czy środków silnie toksycznych.

Senator poinformował, że komisja postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie 10 poprawek do ustawy. Proponowane przez komisję poprawki miały charakter językowy, porządkujący, a także precyzujący niektóre pojęcia i definicje.

Podczas dyskusji senator Z. Antoszewski zaproponował wprowadzenie kolejnej poprawki do ustawy.

Senat przegłosował zaproponowane poprawki, a następnie jednomyślnie, 87 głosami, powziął uchwałę w sprawie ustawy o kosmetykach:

1) W art. 4 w ust. 1, w art. 7 w ust. 9, w art. 11 w ust. 2 w pkt 5 i w ust. 3 oraz w art. 12 w ust. 1 użyty w różnych przypadkach wyraz "zdrowie" zastępuje się użytymi w odpowiednich przypadkach wyrazami "bezpieczeństwo zdrowia";

2) w art. 5 w ust. 2 oraz w art. 6 w ust. 2 w pkt 4 wyrazy "art. 4" zastępuje się wyrazami "art. 4 ust. 1";

8) w art. 11 w ust. 2 wyraz "dziedzin" zastępuje się wyrazem "dziedzinach";

Przedstawił je senator Kazimierz Kutz. Senator przypomniał, że od pięćdziesięciu lat w Katowicach istnieje filia Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jest to wydział grafiki o różnych specjalizacjach faktycznych. Na Śląsku wyższe uczelnie, które powstawały po wojnie, na początku były filiami krakowskich uczelni. Tak było z Uniwersytetem Śląskim, który z czasem stał się właśnie samodzielną uczelnią. Generalnie życie wyższych uczelni zaczęło się na Górnym Śląsku dopiero po wojnie. Dlatego powstanie każdej wyższej uczelni na Śląsku ma wielkie znaczenie.

Senator sprawozdawca podkreślił, że nie było żadnych zastrzeżeń co do tej inicjatywy. Senat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie podjął stosowną uchwałę, jest też dokument mówiący o podziale materialnym. Senator sprawozdawca zaakcentował, że na Górnym Śląsku jest szczególna potrzeba posiadania własnej wyższej uczelni, zwłaszcza że znajduje się tam największa liczba liceów plastycznych.

Senator sprawozdawca podkreślił też, że do wydziału tego bardzo pozytywny stosunek mają również same Katowice. Miasto wyremontowało budynek, w którym mieści się wydział, a ponadto oddało mu dodatkowy budynek, czeka też na ustawę, żeby podpisać akt wieczystej własności. Miasto oddało jeden wielki budynek pokoszarowy, który znajduje się w sąsiedztwie, i dzięki temu uczelnia w ciągu najbliższych trzech lat będzie mogła otworzyć trzy nowe wydziały, właśnie po to, żeby sprostać w tym regionie naporowi młodych ludzi. Obecnie uczelnie na Śląsku - nie wszystkie, ale na przykład uniwersytet i inne tego typu - są w stanie tylko w 30%, a czasem tylko w 5% sprostać potrzebom tych młodych ludzi. Zdaniem senatora sprawozdawcy, dla przyszłości tego regionu i całej Polski jest sprawą fundamentalną, żeby tutejsza młodzież miała możliwość kształcenia się na Śląsku, u siebie, blisko.

Senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy w wersji sejmowej, bez poprawek (senator zapowiedział wycofanie swojej poprawki, zawartej w sprawozdaniu komisji).

Projekt ustawy został wniesiony przez Komisję Nauki i Edukacji Narodowej. Marszałek Senatu 30 stycznia br. skierowała projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone na wspólnym posiedzeniu komisji 21 lutego. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Krystyna Czuba. Senator przypomniała, ze prace nad przygotowaniem projektu ustawy o utworzeniu Rady do spraw Bioetyki trwały bardzo długo. 28 września 1999 r. odbyło się seminarium zorganizowane przez sejmową Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, podczas którego wstępnie rozważono potrzebę takiej inicjatywy. Kolejne posiedzenie odbyło się w Senacie 5 lipca 2000 r. Podjęła ten temat Komisja Nauki i Edukacji pod przewodnictwem senatora Edmunda Wittbrodta. Początek inicjatywy senackiej stanowił właśnie pomysł utworzenia Rady do spraw Bioetyki. Następne spotkanie senackiej Komisji Nauki i Edukacji odbyło 19 grudnia 2000 r. Został przygotowany projekt, rozpatrzony na kolejnym posiedzeniu, 24 stycznia br.

Senator K. Czuba zwróciła uwagę na problemy, z których zrodziła się rozpatrywana inicjatywa. Jak stwierdziła, żyjemy w czasach, kiedy nauka jest nadzieją, ale jest też i obawą, i zagrożeniem. Dotyczy to zwłaszcza biogenetyki. Często eksperymenty wiążą się z kontrowersyjnymi, trudnymi do przewidzenia sytuacjami. Osiągnięcia biogenetyki niosą nadzieję na skuteczną walkę z wieloma chorobami, ale też wiążą się z ogromnym sceptycyzmem, a nawet z myśleniem w kategoriach horroru. Wykorzystanie genetyki może prowadzić do selekcji negatywnej człowieka w ramach tak zwanego ulepszania człowieka czy społeczeństwa. Dlatego podjęta została inicjatywa powołania rady jako organu państwowego o charakterze opiniotwórczym i doradczym.

Jak podała senator sprawozdawca, do najważniejszych zadań rady należy, po pierwsze, wyrażanie opinii na temat warunków dopuszczalności eksperymentów; po drugie, analizowanie postępów wiedzy i zajmowanie stanowiska etycznego w sprawach eksperymentów; po trzecie, monitorowanie przestrzegania w Polsce obowiązujących standardów biomedycznych; po czwarte, informowanie opinii publicznej o problemach i dylematach etycznych, prawnych, społecznych, wynikających z rozwoju nauk biomedycznych.

Rada będzie reprezentacją szerokiego gremium instytucji naukowych, prawnych, społecznych i religijnych. Od osób, które zostaną członkami rady, wymagane są wysokie kwalifikacje, wymagana jest bezpartyjność i rzeczywisty autorytet moralny. Przy wykonywaniu powierzonych funkcji członkowie rady są niezależni od wszelkich organów administracyjnych. Są także niezależni od tych, którzy ich do rady desygnowali. Rada ma wykonywać zadania z własnej inicjatywy lub na wniosek osób czy też gremiów wymienionych w art. 11 projektu.

Senator K. Czuba zaznaczyła, że powstał dylemat, jak usytuować radę. Na początku chciano, aby została usytuowana przy prezydencie, przy marszałku Sejmu lub Senatu. Zarówno jednak prezydent, jak i marszałek Sejmu wyrazili wątpliwości prawne dotyczące usytuowania rady. W projekcie rada została usytuowana ostatecznie przy prezesie Rady Ministrów, co instytucje legislacyjne uznały za najwłaściwsze.

Senator K. Czuba poinformowała, że podczas głosowania w senackiej komisji nauki nad przyjęciem inicjatywy nie było żadnego głosu sprzeciwu. Na ostatnim posiedzeniu połączonych komisji - Ustawodawczej oraz Nauki i Edukacji Narodowej, 21 lutego br., podczas którego wprowadzono jedną poprawkę, przyjęty został jednolity projekt ustawy i podjęta została decyzja o wniesieniu tego projektu do Sejmu w ramach dalszego procedowania. Przy tym także nie było żadnego głosu sprzeciwu.

Po dyskusji, podczas której senatorowie zgłosili poprawki do projektu ustawy, Senat skierował projekt ustawy o utworzeniu Krajowej Rady do spraw Bioetyki do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Nauki i Edukacji Narodowej.

Projekt ustawy został wniesiony przez grupę senatorów. Marszałek Senatu 30 stycznia br. skierowała projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone na wspólnym posiedzeniu komisji 21 lutego. Komisje po rozpatrzeniu projektu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Organizacje rolnicze, doniesienia mediów oraz spotkania z rolnikami świadczą wyraźnie, że trzyprocentowy zwrot ryczałtowy stosowany przy zakupie nieprzetworzonych artykułów rolnych został dobrze przyjęty przez rolników. Zdecydowanie nasilił się jednak problem wydłużania terminu płatności. Często kupujący, tłumacząc się obowiązkiem wypisywania faktur i wpłacania należności na konto sprzedającego, opóźniają termin wpłaty gotówki na konto rolnika. Przed wprowadzeniem VAT na ogół pieniądze wypłacano do ręki. Kupującemu trudno więc było niedochować umówionego terminu, gdyż dochodziło do bezpośredniego spotkania kupującego ze sprzedającym. Obecnie rolnik w banku słyszy, że należność nie wpłynęła, od kupującego zaś - że ją przelał. A pieniędzy jak nie było, tak nie ma. Uporządkowanie terminu płatności to dla rolników bardzo ważna rzecz. Mają oni różne zobowiązania, których nikt nie chce przedłużać. Powstaje sytuacja, że rolnikowi nalicza się karne odsetki, a jego pieniędzmi ktoś bezkarnie obraca. Ostatnio na ogół występuje nadmierna podaż nieprzetworzonych artykułów rolnych na rynku i rolnik jest zupełnie bezbronny. Kupujący dyktuje warunki.

W pkt 2 nowelizacji proponuje się uproszczenie spraw dotyczących oświadczenia rolnika ryczałtowego. Obecnie oświadczenie musi być składane przy każdej fakturze. Ma być czytelne i własnoręcznie podpisane przez rolnika. Wymóg własnoręcznego podpisania oświadczenia jest zrozumiały i oczywisty. Ale tam, gdzie są trwałe więzi między kupującym i sprzedającym potwierdzone umową, nie ma potrzeby, żeby przy każdej fakturze wymagać oddzielnego oświadczenia. Bardzo często jest tak, że kontrahenci są znacznie oddaleni od siebie, a produkty rolne przewozi wynajęty do tego przewoźnik. Bardzo często wycena towaru następuje nie w czasie odbioru, ale po uboju zwierząt, ocenie odpowiedniego składu mleka czy wartości wypiekowej zboża. W takich wypadkach obowiązek podpisania oświadczenia przy każdej fakturze jest poważnym i niepotrzebnym utrudnieniem, stąd propozycja zmian zawarta w pkt 2 nowelizacji. Zmiana proponowana w pkt 2 powoduje konieczność wprowadzenia zapisów zawartych w pkt 1 i pkt 4.

Wobec braku sprzeciwu do wniosku przedstawionego przez komisje w sprawozdaniu Izba przystąpiła do trzeciego czytania projektu ustawy, które - zgodnie z art. 82 ust.1 Regulaminu Senatu - obejmowało w tym wypadku jedynie głosowanie. W jego wyniku Senat 83 głosami, przy 4 wstrzymujących się, powziął następującą uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym:

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Jednocześnie upoważnia senatora Jana Chodkowskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

p r o j e k t

W ustawie z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44, poz. 231 i Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr 137, poz. 640, z 1997 r. Nr 111, poz. 722, Nr 123, poz. 776 i 780, Nr 137, poz. 926, Nr 141, poz. 943 i Nr 162, poz. 1104, z 1998 r. Nr 139, poz. 905 i Nr 161, poz. 1076, z 1999 r. Nr 50, poz. 499, Nr 57, poz. 596 i Nr 95, poz. 1100 oraz z 2000 r. Nr 68, poz. 805 i Nr 105, poz. 1107) w art. 33b:

UZASADNIENIE

Przy uchwalaniu ustawy wydawało się, że chęć szybkiego odzyskania wypłaconego rolnikowi ryczałtu będzie bodźcem do szybkiego przelania na konto rolnika należności za produkty rolne. Ten tok myślenia zawiódł, bo nabywca przy szybkiej zapłacie rolnikowi odzyska tylko 3% sumy, a opóźniając zapłatę obraca całą kwotą.

Stąd propozycja umożliwienia składania tylko jednego oświadczenia w okresie obowiązywania umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze. Oświadczenie to sprzedawca składałby na osobnym dokumencie. Jeżeli rolnik ryczałtowy "przeszedłby" na ogólne zasady opodatkowania musiałby niezwłocznie poinformować o tym nabywcę.

Senator Jerzy Cieślak w imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich poinformował, że 15 lutego br. senator Adam Rychliczek zgłosił marszałek Senatu swoją kandydaturę do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. W ten sposób wypełnił wymagania art. 20 Regulaminu Senatu.

1) senatora Bogusława Litwińca do składu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej,

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment