Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

Zatwierdzony przez Izbę porządek posiedzenia obejmował 16 punktów:

- uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz ustawy o wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji części mienia Skarbu Państwa na cele związane z reformą systemu ubezpieczeń społecznych,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o notariacie i ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o radcach prawnych,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Prawo własności przemysłowej,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego o współpracy w dziedzinie informacji atomowych, sporządzonej w Paryżu dnia 18 czerwca 1964 r.,
- uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie przeprowadzenia wyborów uzupełniających,
- zmiana w składzie komisji senackiej,

Stanowisko Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w rozpatrywanej sprawie przedstawił senator Paweł Abramski. W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie proponowanej uchwały.

Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 6 i ust. 2 ustawy z dnia 10 maja 1991 r. - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1994 r. Nr 54, poz. 224 oraz z 1997 r. Nr 70, poz. 443 i Nr 98 poz. 604), Senat stwierdza wygaśnięcie, z dniem 24 marca 2000 r., mandatu senatora Mariana Jurczyka.

Przedstawił je senator Marek Waszkowiak. Senator zaznaczył, że projekt nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zmierza do zapewnienia tego, by majątek skarbu państwa oraz część środków finansowych stanowiących wpływy z prywatyzacji zostały przeznaczone na realizację zadań określonych w projekcie nowelizacji.

Senator sprawozdawca zwrócił uwagę na zmiany dotyczące art. 56. Dotychczas 10% akcji, oferowanych wyłącznie w trybie oferty publicznej, było przeznaczone na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, natomiast po nowelizacji 10% będzie liczone od przychodów z prywatyzacji każdej ze spółek powstałych w wyniku komercjalizacji, jak również innych przedsiębiorstw podlegających prywatyzacji. Do ustawy dopisano także, iż 5% przeznacza się na rezerwę reprywatyzacyjną. Do tej pory było to regulowane za rozporządzeniem Rady Ministrów. Rozporządzenie przestaje zatem obowiązywać, zaczyna zaś funkcjonować w formie zapisu ustawowego.

Poprawki do ustawy zgłosili natomiast senatorowie podczas dyskusji. Senatorowie Józef Kuczyński i Jadwiga Stokarska zgłosili wniosek o odrzucenie ustawy.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br. i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności.. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej przedstawił senator Stanisław Gogacz. Senator podkreślił, że proponowane zmiany kodeksu postępowania cywilnego dotyczą uproszczenia i przyspieszenia postępowania w niektórych kategoriach spraw. Przede wszystkim mają za zadanie uproszczenie i usprawnienie postępowania w drobnych sprawach, a w konsekwencji - jego znaczne przyspieszenie. Procedura rozpoznawania tych spraw powinna ograniczyć bariery dostępu do sądów w drobnych sprawach, przede wszystkim konsumenckich, związanych głównie z czasem trwania postępowania. Szacuje się, że proponowane postępowanie uproszczone obejmie około 15% spraw rozpoznawanych obecnie w sądach rejonowych, łącznie jednak z postępowaniem nakazowym i upominawczym zmiany mogą objąć ponad 50% spraw rozpoznawanych w trybie procesowym w pierwszej instancji zarówno w sądach rejonowych, jak i okręgowych.

Druga grupa spraw wiąże się z koniecznością zmian w przepisach dotyczących środków odwoławczych. Wynika ona z obserwacji ich dwuletniego funkcjonowania w praktyce sądowej, po nowelizacji dokonanej ustawą w zmianie kodeksu postępowania cywilnego z 1 marca 1996 r. Dotychczasowe, bardzo wąskie ograniczenia w dopuszczalności kasacji spowodowały, że przy większym niż zakładano wpływie kasacji oczekiwanie w Sądzie najwyższym na rozpoznanie tego środka zaczęło już przekraczać trzynaście miesięcy, z tendencją do wydłużania tego czasu.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że komisja zaaprobowała przede wszystkim filozofię ustawy, która ma niemalże fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania sądownictwa, zwłaszcza obecnie, kiedy przewlekłość postępowania narusza prawo człowieka do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, zagwarantowane w międzynarodowych aktach praw człowieka, w konwencji europejskiej i w art. 45 ust. 1 konstytucji. Projekt ustawy został opracowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego. Przyjęto zmiany mają dwa cele: uproszczenie postępowania i przyspieszenie go, zwłaszcza jeśli chodzi o sprawy drobne.

Jak wskazała senator sprawozdawca, w odniesieniu do przepisów ogólnych ustawa ogranicza przede wszystkim właściwość rzeczową sądu okręgowego przez wyłączenie z jego kognicji spraw o unieważnienie uznania dziecka oraz spraw, w których wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 30 tysięcy zł. Obecnie taką krańcową graniczną wartością było 15 tysięcy zł. Ustawa zmienia również sposób określenia wartości przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia pracowników przy umowach na czas określony: jest to suma wynagrodzenia za okres sporny, ale nie więcej niż za rok. Wprowadza to automatycznie tendencję do obniżania wartości przedmiotu sporu i przenoszenia spraw do trybów szybszych, bardziej uproszczonych. Ustawa wprowadza również możliwość wnoszenia pism na urzędowych formularzach i na elektronicznych nośnikach informacji. Minister sprawiedliwości ma jednocześnie delegacją ustawową zarówno do określenia wzoru formularzy, jak i do określenia w ogóle zasad i terminów wprowadzenia techniki informatycznej.

Ustawa wprowadza także sądową służbę doręczeniową, czyli możliwość doręczeń za pośrednictwem tej służby, a także - i to jest zupełna nowość - obowiązek wnoszenia pism w sprawach dotyczących roszczeń usługodawców lub sprzedawców z umów o świadczenie usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewozu osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczania energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, wody i odprowadzania ścieków, wywozu nieczystości i dostarczania energii cieplnej - na formularzach. Wynika to z faktu, że w tych sprawach z reguły nie ma żadnych problemów ze sprecyzowaniem pozwu, wniosków czy odpowiedzi na pozwy. Wprowadza się tak zwaną zasadę koncentracji postępowania dowodowego przez zobowiązanie stron do przedstawienia wszystkich dowodów i okoliczności faktycznych od razu na początku postępowania. Ogranicza się konieczność uzasadnień w wyrokach zaocznych tylko do takich wypadków, gdy powództwo zostało oddalone, a powód zażądał wniosku albo gdy wniósł apelacją bezpośrednio, bez takiej zapowiedzi.

Zakres przedmiotowy takich spraw, należących do właściwości rzeczowej tylko sądów rejonowych, obejmuje sprawy o roszczenia z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 5 tysięcy zł, a przy roszczeniach z rękojmi lub gwarancji jakości - jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty. Następnie są to sprawy o zapłatę czynszu z najmu lokali mieszkalnych i uiszczenie opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego spółdzielni, bez względu na wartość przedmiotu sporu, co może być kontrowersyjne.

Jakie są odrębności procesowe? Odrębności procesowe to obowiązek wnoszenia pozwów, odpowiedzi na pozwy i sprzeciwu od wyroku zaocznego - również wpis z wnioskami dowodowymi na urzędowych formularzach - a także niedopuszczalność łączenia roszczeń. Niedopuszczalna jest zmiana powództwa czy jakieś przekształcenia podmiotowe - tu znowu jest obowiązek koncentracji dowodów.

Postępowanie dowodowe w drugiej instancji ogranicza się tylko do dowodu z dokumentów, chyba że strona oprze się na dowodach i okolicznościach faktycznych, z których nie mogła skorzystać w pierwszej instancji. Istnieje ograniczenie obowiązku uzasadnień w drugiej instancji tylko do sytuacji uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania albo na wniosek strony. Jest też ograniczenie uzasadnienia nawet co do treści, ponieważ jeżeli się nie przeprowadza dowodów w drugiej instancji i nie ma potrzeby oceny dodatkowych dowodów, to można poprzestać na wyjaśnieniu kwestii prawnych.

Postępowania nakazowe i upominawcze mogą należeć do właściwości rzeczowej zarówno sądów rejonowych, jak i okręgowych, w zależności od wartości przedmiotu sporu. Obejmują również sprawy gospodarcze. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli powód dochodzi roszczeń pieniężnych. Sąd może wydać nakaz zapłaty przy roszczeniu bankowym na podstawie wyciągu z ksiąg bankowych i dowodu potwierdzającego, że dłużnik został wezwany do zapłaty. Gdy brak takich podstaw, sąd wyznacza rozprawę. Jeśli wyda nakaz, to w ciągu dwóch tygodni można wnieść zarzuty, ale nakaz stanowi tytuł zabezpieczający. Można takie zabezpieczenie złożyć do depozytu sądowego bez klauzuli wykonalności, do wysokości zasądzonej kwoty. Po przeprowadzeniu rozprawy, jeżeli są wniesione zarzuty, sąd nakaz utrzymuje lub uchyla.

W postępowaniu upominawczym sąd może też wydać nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym, gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego. Ale jest to inny rodzaj nakazu zapłaty, ponieważ względem niego można wnieść sprzeciw do sądu, który wydał nakaz. Jeżeli zostanie wniesiony, to nakaz traci moc i wyznacza się rozprawę. Mamy więc do czynienia jakby z rozstrzygnięciem wstępnym, gdzie właściwie proces inicjuje sprzeciw, i z wprowadzeniem takiej zasady w postępowaniu w sprawach prostszych. Po połączeniu tego z postępowaniem uproszczonym jako odrębnym można taką sytuację przyjąć. I jeżeli w tym odrębnym postępowaniu uproszczonym będą zachodziły inne warunki, to znaczy wartość przedmiotu sporu będzie niska i sprawa będzie podlegała właściwości rzeczowej sądu rejonowego, to jest możliwe połączenie możliwości wydania nakazu z dalszym jego tokiem w postępowaniu uproszczonym.

Jest też pewne ułatwienie postępowania w postaci wprowadzenia właściwości miejscowej z zakresu ubezpieczeń społecznych dla sądu, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania strony odwołującej się od decyzji organu rentowego (wyjątek dotyczy odwołań od decyzji organów rentowych policji, wojska i służby więziennej).

W opinii senator sprawozdawcy, najbardziej kontrowersyjną nowością są ograniczenia kasacji. Należy to rozważać w kontekście zachowania pewnej proporcji między ochroną prawną człowieka do sądu i jego prawa do tego, by postępowanie było przeprowadzone szybko i by sprawa była rozpoznana w rozsądnym terminie. Istnieje obawa, że przy ograniczeniu kasacji może być łamane prawo człowieka do sądu. Przy czym podniesiony jest próg wartości przedmiotu zaskarżenia przy kasacji - do 10 tysięcy zł, a w sprawach gospodarczych - do 20 tysięcy zł. Wyłączenie kasacji następuje zaś w sprawach o alimenty, czynsz najmu lub dzierżawy, naruszenie posiadania, a także w sprawach dotyczących kar porządkowych, świadectw pracy, deputatów i tych rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że wartość przedmiotu zaskarżenia nie liczy się w pewnych sprawach, które ustawodawca uznaje za mające znaczenie dla człowieka. W związku z tym przyjmuje się, że ograniczenie wartości przedmiotu zaskarżenia nie dotyczy spraw z ubezpieczenia społecznego, takich jak przyznanie emerytury lub renty, albo objętego, albo dotyczącego obowiązku ubezpieczenia społecznego. Zdaniem senator sprawozdawcy, należałoby się zastanowić, czy tylko ta kategoria spraw powinna być pod szczególną ochroną ustawodawcy i dawać stronom możność wniesienia kasacji niezależnie od wartości przedmiotu sporu.

Nowelizacja wprowadza też nową instytucję tak zwanego przesądu, czyli odmowy przyjęcia kasacji, jeżeli w sprawie nie występuje istotne zagrożenie prawa, czy nie istnieje potrzeba dokonania wykładni przepisów prawa albo gdy kasacja jest w sposób oczywisty bezzasadna. Jest też wyjątek od możliwości odmowy w wypadku, kiedy orzeczenie w sposób oczywisty narusza prawo albo gdy zachodzi nieważność postępowania.

Odmowa przyjęcia kasacji odbywa się w takim trybie, że Sąd Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. A więc jeden sędzia stanowi jakby tamę dla kasacji, jeżeli orzeknie oczywistą bezzasadność kasacji. Jak stwierdziła senator Bogucka-Skowrońska należy się zatem zastanowić, czy rzeczywiście nie może to budzić wątpliwości, ponieważ wiadomo, jak różne bywają orzeczenia różnych sędziów. W tym wypadku od stanowiska jednej osoby może zależeć los konkretnego orzeczenia, bo od wyniku tego przedsądu nie ma już odwołania.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

W uzasadnieniu powziętej uchwały podkreślono, że Senat, rozpatrując ustawę o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, w szczególności analizował problematykę ograniczania w niniejszej noweli możliwości wnoszenia kasacji, i to zarówno poprzez zmianę przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących tej materii, jak i treść przepisu przejściowego noweli (art. 5 ust. 2). Zgadzając się co do zasady na większość przyjętych przez Sejm rozwiązań, Senat widział jednak potrzebę złagodzenia kilkoma poprawkami rygorów nowelizacji. Wśród nich należy wymienić poprawkę do art. 392¹ § 1 kpc, która wprowadza możliwość wnoszenia kasacji, niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia, w sprawach o czynsz najmu lokalu mieszkalnego oraz w sprawach o opróżnienie lokalu mieszkalnego. Senat zgodził się z argumentacją, że nie są to sprawy skomplikowane pod względem prawnym, a jedynie kontrowersyjne społecznie. Właśnie ten drugi argument, jak również możliwość wniesienia w takich sprawach kasacji przez rzecznika praw obywatelskich (wprowadzana nowelą do ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich uchwaloną przez Sejm 16 marca 2000 r.) wpłynął na decyzję Senatu o przyjęciu poprawki.

Ponadto Senat uznał za zbyt rygorystyczną, niekorzystną dla stron zmianę przepisów art. 479¹² § 1 oraz art. 479 ¹⁴ § 2 dotyczących postępowania w sprawach gospodarczych. Zgodnie z treścią znowelizowanych przepisów powód i pozwany traciliby prawo powoływania się w toku postępowania na niewskazane w pozwie (odpowiedzi na pozew) twierdzenia i dowody na ich poparcie. Ustawodawca nie przewidział możliwości wystąpienia sytuacji uniemożliwiającej wypełnienie tego obowiązku, a skutkującej utratą prawa powoływania w toku postępowania twierdzeń i dowodów. Z tych powodów Senat uznał, że należy obydwa przepisy uzupełnić o formułę przewidzianą przecież w noweli (choćby w postępowaniu uproszczonym).

Izba postanowiła przywrócić rządowe brzmienie art. 5 ust. 2 nowelizacji, opowiadając się tym samym za stosowaniem przepisów dotychczasowych także do składania i rozpoznawania kasacji od orzeczeń wydanych przed dniem wejścia w życie noweli. Przedmiotowa nowelizacja znacznie ogranicza dopuszczalność wnoszenia kasacji wprowadzonej do procedury cywilnej w 1996 r., w tym poprzez instytucję odmowy przyjęcia kasacji do rozpoznania. Rozumiejąc konieczność przywrócenia Sądowi Najwyższemu możliwości sprawowania w należytym wymiarze nadzoru judykacyjnego, Senat widzi także potrzebę realizacji podstawowych zasad państwa prawnego, do których zdaniem Izby należy prawo do wniesienia i rozpoznania kasacji od orzeczeń wydanych przed 1 lipca 2000 r. według przepisów dotychczasowych.

Senat wprowadził do ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oprócz powyższych poprawek także niezbędne poprawki usuwające błędy techniczno-legislacyjne, redakcyjne i stylistyczne. Konieczna okazała się także zmiana terminu wejścia w życie ustawy, który został ustalony na 1 lipca 2000 r., przy czym termin ten został ujednolicony z terminem wejścia w życie art. 2 ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, który wyłącza stosowanie do kasacji rzecznika praw obywatelskich instytucji "przedsądu" mającej, zgodnie z poprawką Senatu, wejść w życie z dniem 1 lipca 2000 r.

Rozpatrywane ustawy zostały uchwalone przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br. i tego samego dnia przekazane do Senatu. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała je do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze oraz ustawy o zmianie ustawy o radcach prawnych przedstawił senator Wiesław Chrzanowski. Senator podkreślił, że centralnym punktem rozpatrywanych ustaw jest realizacja konstytucyjnej zasady prawa do sądu w odniesieniu do postępowania dyscyplinarnego. Przewidzenie, że może być złożona kasacja do Sądu Najwyższego, kasacja o szczególnym charakterze. W odniesieniu do ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze sprowadza się to do zastąpienia rewizji nadzwyczajnej, przysługującej ministrowi sprawiedliwości lub prezesowi Naczelnej Rady Adwokackiej, kasacją od orzeczeń wydanych przez wyższy sąd dyscyplinarny w drugiej instancji.

Senator W. Chrzanowski zaznaczył, że celem nowelizacji ustawy - Prawo o adwokaturze jest ustawowe uregulowanie kwestii ubezpieczenia adwokatów od odpowiedzialności cywilnej. Zarówno dla zabezpieczenia samych adwokatów i ich bezpieczeństwa finansowego, jak i dla zabezpieczenia klientów w przypadku, gdyby doszło do jakichś strat. Ta instytucja w adwokaturze już funkcjonuje, ale na podstawie wewnętrznej uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej, w nowelizacji zaś chodzi o to, żeby była podstawa ustawowa. Senator zaznaczył, że ta ustawa była opiniowana przez Naczelną Radę Adwokacką i uzyskała pełną jej aprobatę.

Przedstawiając sprawozdanie komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy o radcach prawnych, senator sprawozdawca podkreślił, że występują tu identyczne elementy. Chodzi również o ubezpieczenie o odpowiedzialności cywilnej, z tym że w tym wypadku samorząd radców prawnych akceptuje odpowiedzialność radców prawnych wykonujących praktykę zarówno poza stosunkiem pracy, jak i pozostających w ramach stosunku pracy, chociaż nie narusza to przepisów kodeksu pracy, które limitują wielkość odszkodowania, jakie można ponieść.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Prawo do sądu, wynikające z art. 45 konstytucji, jest w ustawie nowelizującej ujęte w ten sposób, że zastępuje się rewizję nadzwyczajną kasacją do Sądu Najwyższego, która może być wniesiona nie tylko przez ministra sprawiedliwości lub Krajową Radę Notarialną, ale także przez obwinionego rzecznika dyscyplinarnego i rzecznika praw obywatelskich. Podstawę kasacji może stanowić, oprócz rażącego naruszenia prawa, rażąca niewspółmierność kary dyscyplinarnej.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że przy okazji nowelizacji ustawy z 1999 r. - Prawo o notariacie wprowadzono też cały szereg innych uregulowań. Tak więc przy określeniu, że potrzebne jest, żeby zostać notariuszem, ukończenie wyższych studiów prawniczych dodano: konieczność uzyskania tytułu magistra prawa; przedłużono z dwóch do trzech lat okres pracy w charakterze asesora notarialnego jako przesłanki powołania na notariusza; poszerzono kompetencje rady izby notarialnej o nadzór nad wykonaniem obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej; zwiększono maksymalną wysokość kary pieniężnej z jednokrotności do pięciokrotności; przedłużono z jednego roku do trzech lat okres, po upływie którego, licząc od chwili czynu, nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego; przedłużono o sześć miesięcy okres aplikacji notarialnej; wprowadzono zasady mianowania aplikantów notarialnych; przedłużono z pięciu do dziesięciu lat okres przechowywania przez notariusza dokumentów obejmujących czynności notarialne, po którym to okresie przekazuje on je do wydziału ksiąg wieczystych.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności w sprawie trzech rozpatrywanych ustaw przedstawił senator Lech Feszler. Senator sprawozdawca podkreślił, że pierwsza proponowana w nowelizacjach grupa zmian ma na celu dostosowanie do wymogów konstytucji regulacji dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących poszczególne zawody prawnicze. Druga zaś proponowana grupa zmian ma charakter korekcyjny, porządkujący dotychczasowe unormowania zawarte w ustawach nowelizowanych.

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze ma na celu ustawowe uregulowanie kwestii ubezpieczenia adwokatów od odpowiedzialności cywilnej oraz realizację konstytucyjnej zasady prawa do sądu w odniesieniu do postępowania dyscyplinarnego. Senator poinformował, że komisja przyjęła ustawę bez zmian, nie wnosząc do niej poprawek.

Podstawowym celem nowelizacji ustawy - Prawo o notariacie i ustawy - prawo o ustroju sądów powszechnych jest ustawowe uregulowanie kwestii ubezpieczenia notariusza od odpowiedzialności za szkody wyrządzone przy wykonywaniu zawodu oraz zagwarantowanie w postępowaniu dyscyplinarnym prawa do sądu, które wynika z art. 45 konstytucji. Senator sprawozdawca poinformował, że komisja wprowadziła do ustawy trzy poprawki legislacyjne.

Po zakończeniu debaty przystąpiono do głosowania nad poszczególnymi ustawami.

Przyjmując poprawkę nr 1, Senat skorygował przepis art. 51 § 1 pkt 3 nowelizowanej ustawy - Prawo o notariacie z jednej strony poprzez zastąpienie nieistniejącego od 1 stycznia 2000 r. wskaźnika "przeciętne wynagrodzenie w sferze produkcji materialnej" odpowiadającym mu aktualnie wskaźnikiem "przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw", z drugiej zaś strony poprzez określenie minimalnej wysokości kary pieniężnej w postępowaniu dyscyplinarnym. Przy określaniu dolnej granicy kary pieniężnej Senat kierował się przekonaniem, iż zapobiegnie to ewentualnemu wymierzaniu tej kary w symbolicznej wysokości, miał również na uwadze podobne regulacje prawne w ustawie o radcach prawnych oraz ustawie - Prawo o adwokaturze.

Poprawka nr 2 naprawia, zdaniem Senatu, błąd legislacyjny w art. 1 pkt 8 nowelizacji, polegający na pozostawieniu w art. 52 w § 1 ustawy nowelizowanej cyfry "1" przed wyrazem "roku".

W sprawie ustawy o zmianie ustawy o radcach prawnych obie komisje przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wniosły o wprowadzenie poprawek do ustawy. Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami, a następnie 81 głosami, przy 1 wstrzymującym się, Izba powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o radcach prawnych:

W celu zachowania systematyki ustawy Senat w poprawkach nr 1 i 3 proponuje przeniesienie przepisów dotyczących kasacji z rozdziału - Samorząd radców prawnych do rozdziału - Odpowiedzialność dyscyplinarna.

Poprawka nr 2 precyzuje przepis dotyczący wszczynania postępowania dyscyplinarnego - sformułowanie zawierające wyraz "odpowiednio" w dodawanym do ustawy nowelizowanej przepisie art. 68¹ nie spełnia, w przekonaniu Izby, wymogu jasności normy prawnej.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad poszczególnymi poprawkami, a następnie 83 głosami, przy 1 wstrzymującym się, Izba powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

W uzasadnieniu uchwały zaznaczono, że najistotniejsza poprawka merytoryczna z wniesionych przez Senat do ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw - dotyczy art. 2, zmieniającego Kodeks postępowania cywilnego. Celowe i zasadne, zdaniem Senatu, jest wprowadzenie do k.p.c. uprawnienia dla rzecznika praw obywatelskich do wnoszenia kasacji w terminie dłuższym niż przysługujący stronie oraz opartej również na naruszeniu przepisów Konstytucji dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela (poprawka nr 4). O przyjęciu tej poprawki przez Senat zadecydowały względy prawne oraz społeczne. Z jednej bowiem strony należy stworzyć możliwość wzruszenia orzeczeń stanowiących rażące naruszenie prawa oraz wolności i praw człowieka i obywatela chronionych przez konstytucję, z drugiej zaś strony - uwzględnić interes stron postępowania cywilnego, często bezradnych wobec zawiłości uregulowań i biegu terminów prawnych oraz umożliwić im możliwość dochodzenia swoich praw z pomocą rzecznika praw obywatelskich.

Ze względu na rangę i autorytet urzędu rzecznika praw obywatelskich wyłączono stosowanie do kasacji wnoszonej przez rzecznika praw obywatelskich przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczących możliwości odmowy przyjęcia kasacji do rozpoznania. Ponieważ instytucja "przedsądu" jest uregulowana w Kodeksie postępowania cywilnego w jego znowelizowanym 16 marca 2000 r. brzmieniu, niezbędne stało się dostosowanie terminu wejścia w życie obu ustaw (poprawka nr 7).

Ponadto Senat uznał za niecelową zmianę art. 2 w zakresie art. 392 §2 kpc. Ustawa o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw została przyjęta przez Sejm w dniu 16 marca 2000 r. W tym samym dniu Sejm uchwalił też ustawę o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, która stanowi pełną i wszechstronną nowelizację k.p.c. Zawiera ona również zmianę do art. 392 k.p.c., którego redakcja analogicznie jak proponowana w ustawie o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, pozbawia art. 392 dotychczasowej treści zawartej w §2 tj. uniezależnia możliwość wniesienia kasacji przez prokuratora (tym samym rzecznika praw obywatelskich) od tego, czy uczestniczył w sprawie w postępowaniu apelacyjnym. Senat uznał za bezprzedmiotowe zmienianie tego samego artykułu w takim samym zakresie przez dwie różne ustawy, podczas gdy jedna z nich jest kompleksową nowelizacją procedury cywilnej.

Nakładając obowiązek wydania jednolitego tekstu ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich na marszałka Sejmu (poprawka nr 7), Senat odszedł od dotychczasowej praktyki ogłaszania jednolitego tekstów przez prezesa Rady Ministrów i wyszedł naprzeciw uregulowaniom rządowego projektu ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych prawnych w dziennikach urzędowych oraz o wydawaniu tych dzienników (sejmowy druk nr 300 i 300-A), w stosunku do którego proces legislacyjny jest w toku i który przewiduje jako zasadę wydawanie tekstów jednolitych ustaw przez marszałka Sejmu.

Inne poprawki dostosowują ustawę do terminologii innych ustaw m.in. w zakresie roty ślubowania składanego przez rzecznika (poprawka nr 1), w zakresie spraw objętych tajemnicą państwową do terminologii obecnie obowiązującej (poprawka nr 2). Izba uznała za potrzebne ustawowe zapewnienie współpracy rzecznika praw obywatelskich z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela (poprawka nr 3). Uregulowano także kwestię udziału rzecznika praw obywatelskich w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej, w sposób zapewniający mu rzeczywistą możliwość udziału w nim oraz respektowanie przez Trybunał Konstytucyjny zasady ekonomii procesowej (poprawka nr 5).

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 17 marca br. Do Senatu została przekazana 20 marca. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Komisja Praw Człowieka i Praworządności rekomendowała Izbie 20 poprawek do ustawy. Sprawozdanie komisji w sprawie ustawy przedstawił senator Krzysztof Piesiewicz.

Wszystkie przedstawione wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyły dwie komisje senackie podczas przerwy w obradach. Połączone komisje poparły 47 spośród 61 zgłoszonych ogółem poprawek.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 17 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

W uzasadnieniu uchwały zaznaczono, że rozpatrując ustawę nowelizującą ustawę o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektóre inne ustawy, Senat dostrzegł, iż marszałek Sejmu, stosując się do zmienionego przepisu art. 7 ust. 1, nie jest w stanie wyznaczyć daty wyborów na dzień przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów, czego wymaga art. 128 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis konstytucji nakłada na marszałka Sejmu obowiązek wyznaczenia daty wyborów na dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów - zarówno w sytuacji, w której dotychczasowy prezydent sprawuje swój urząd, jak i w wypadku opróżnienia urzędu wskutek jednej z przyczyn wymienionych w art. 131 ust. 2 konstytucji. Art. 7 ust. 1 ustawy w brzmieniu uchwalonym przez Sejm zobowiązuje marszałka Sejmu do zarządzenia wyborów nie wcześniej niż na 7 miesięcy i nie później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji urzędującego prezydenta Rzeczypospolitej, co w połączeniu z konstytucyjnym wymogiem dotyczącym daty wyborów powoduje wydłużenie - znacznie powyżej 60 dni - okresu od dnia zarządzenia wyborów do dnia wyborów. Z tych względów Senat wprowadził poprawkę nr 1.

Wobec nieuregulowania w konstytucji materii, o której mowa w poprawce nr 2, Senat zdecydował się na wprowadzenie do ustawy niesprzecznej z art. 131 konstytucji zasady, zgodnie z którą w wypadku ponownego zarządzenia wyborów z powodu tego, że w pierwszej lub w drugiej turze głosowanie miałoby być przeprowadzone tylko na jednego kandydata albo z powodu braku kandydatów - marszałek Sejmu wykonywałby obowiązki prezydenta do czasu objęcia urzędu przez nowo wybranego prezydenta.

Poprawka nr 3 zmierza do tego, aby w skład obwodowej komisji wyborczej mogły wchodzić osoby nie będące wyborcami danej gminy. Zdaniem Senatu, wymóg zawarty w art. 16 ust. 1 może w niektórych komisjach okazać się trudny do spełnienia.

Senat dostrzegł, iż w dodawanym do ustawy art. 40b ust. 2 pominięto osoby, które składały oświadczenia lustracyjne na podstawie art. 40 ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne - w związku z pełnieniem funkcji publicznej w dniu wejścia w życie tej ustawy. W poprawce nr 7 Senat zobowiązał także te osoby do złożenia właściwej informacji Państwowej Komisji Wyborczej i rozszerzył jednocześnie zakres tej informacji o treść oświadczenia lustracyjnego oraz termin i miejsce jego złożenia.

Wprowadzając poprawkę nr 8 Senat uznał za niewłaściwe, z punktu widzenia pewności obrotu prawnego, ograniczanie zdolności prawnej komitetów wyborczych. Niekiedy bowiem może być trudne ustalenie, czy czynność prawna, której stroną jest komitet, należy do "zakresu wykonywania zadań wynikających z ustawy" i w związku z tym, czy jest ważna.

Bardzo istotne jest, zdaniem Senatu, pozostawienie w ustawie dotychczasowej przesłanki wniesienia do Sądu Najwyższego protestu wyborczego - polegającej na naruszeniu przepisów ustawy lub popełnieniu przestępstwa przeciwko wyborom, które mogło wywrzeć wpływ na wynik wyborów (poprawki nr 14 i 15). Zmiana dokonana przez Sejm nałożyła na trzyosobowy skład Sądu Najwyższego obowiązek orzeczenia, czy stwierdzone naruszenie prawa miało wpływ na wynik wyborów. Poszczególne uchybienia w obwodowych lub okręgowych komisjach wyborczych nie mają z reguły wpływu na wynik wyborów, dopiero ich suma może mieć wpływ na wynik wyborów - co stwierdza Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu wszystkich protestów.

W związku z tym, iż nowelizacja przewiduje, odmiennie niż dotychczas, że nadanie protestu w polskim urzędzie pocztowym albo złożenie protestu właściwemu konsulowi lub kapitanowi statku - jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu Najwyższego, Senat postanowił przesunąć ostateczny termin podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały rozstrzygającej o ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej z 20 dnia po dniu wyborów na 30 dzień po podaniu wyniku wyborów do wiadomości publicznej (poprawka nr 16). Zdaniem Senatu, umożliwi to rzetelne rozpoznanie protestów wyborczych.

Senat zdecydował się na wprowadzenie zakazu podawania oraz dostarczania, w ramach kampanii wyborczej na rzecz kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej, napojów alkoholowych nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia lub kosztów wytworzenia. Naruszenie zakazu będzie wykroczeniem zagrożonym karą grzywny (poprawki nr 18, 43 i 48).

Bardzo ważne jest, zdaniem Senatu, zapewnienie równych szans w wyborach wszystkim kandydatom, wówczas gdy kandydują osoby pełniące funkcje naczelnych organów państwowych: prezydenta Rzeczypospolitej, marszałka Sejmu, marszałka Senatu lub prezesa Rady Ministrów. Osoby te mają bowiem prawo do wystąpień w programach publicznej radiofonii i telewizji na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji, z którego mogą korzystać także w okresie kampanii wyborczej. Ponieważ inni kandydaci takiego uprawnienia nie mają, a samo występowanie zwłaszcza w telewizji w okresie kampanii wyborczej ma duży wpływ na wyborców, Senat wprowadził poprawkę nr 22.

Senat uznał za zbyt wysoki ogólny limit wydatków komitetów wyborczych w wysokości 20 mln zł i obniżył go, w poprawce nr 24, do 12 mln zł, kierując się przekonaniem, iż wynik wyborów powinien w jak największym stopniu odzwierciedlać wolę wyborców, a w jak najmniejszym - być uzależnionym od wysokości wydatków, jakie ponoszą komitety wyborcze. Z podobnych względów Senat zmniejszył, w poprawce nr 32, do 50% ogólnego limitu wydatków - maksymalną kwotę wydatków komitetu wyborczego na kampanię wyborczą prowadzoną w formach i na zasadach właściwych dla reklamy. Senat wprowadził także limit wydatków komitetu wyborczego ze środków pochodzących od osób prawnych, z wyłączeniem partii politycznych - w wysokości 60% ogólnego limitu wydatków. Wydatki przekraczające limit będą podlegały przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa, a wydatkowanie środków z naruszeniem limitu będzie przestępstwem zagrożonym grzywną (poprawki nr 33, 37 i 44).

Senat uznał za niepełny katalog podmiotów, które nie mogą przekazywać środków finansowych komitetom wyborczym oraz podmiotów, od których komitety wyborcze nie mogą przyjmować środków finansowych. Uzupełnienie tego katalogu stanowią poprawki nr 27, 28, 29, 30 i 31.

Informacja o treści przepisów, o której mowa w dodawanym art. 87c, powinna, zdaniem Senatu, obejmować także przepisy art. 85 ust. 2 i 3 - dotyczące pochodzenia wyłącznie z zysku środków finansowych przekazywanych przez osoby prawne, przepis art. 87d - dotyczący przepadku korzyści majątkowych przekazanych z naruszeniem prawa na rzecz Skarbu Państwa oraz przepisy karne zawarte w art. 88e pkt 1 i 3 oraz w art. 88f pkt 2. Osoby zamierzające wesprzeć finansowo komitet wyborczy powinny być poinformowane o wszystkich zakazach, jakie się z tym wiążą, a nie tylko o niektórych, oraz o sankcjach, jakie grożą za naruszenie tych zakazów (poprawka nr 35).

W poprawce nr 49 Senat skreślił przepis nowelizujący art. 26 ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne. Senat uznał za konieczne utrzymanie mocy obowiązującej art. 26 w dotychczasowym brzmieniu, które zapewnia, iż orzeczenia Sądu Lustracyjnego dotyczące kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej będą wydane przed dniem wyborów. Zmiana wprowadzona przez Sejm uniezależnia termin wydania orzeczenia przez Sąd od dnia wyborów, co tworzy możliwość wydania prawomocnego orzeczenia przez Sąd Lustracyjny dopiero po wyborach.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nauki i Edukacji Narodowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Bogdan Tomaszek. Senator sprawozdawca wskazał m.in., że obowiązujące dotychczas przepisy ustawy o badaniach i certyfikacji z 1993 r. budzą wiele zastrzeżeń i stanowią przeszkodę w zamknięciu rozdziału zatytułowanego "Swobodny przepływ towarów", co jest negocjowane z Komisją Europejską. Rozpatrywana ustawa ma na celu pełne dostosowanie polskiego systemu badań i certyfikacji do unijnego systemu oceny zgodności. Jednolitość regulacji prawnych w tym zakresie w Unii Europejskiej eliminuje potrzebę regulowania w tej ustawie zasad wzajemności. Tworzy również podstawy do tego, aby nasze towary produkowane według zasad obowiązujących w Unii Europejskiej cieszyły się większym zaufaniem i łatwiej mogły wejść na rynek, jednocześnie przy niższych kosztach, co wynika z uzyskania odpowiednich certyfikatów i stosowania zarówno naszych krajowych norm, jak i europejskich.

W uzasadnieniu podjętej uchwały podkreślono, że rozpatrzona przez Senat ustawa stanowi bardzo ważną dla funkcjonowania polskiej gospodarki regulację. Istotą tego uregulowania jest zapewnienie spójności krajowego systemu oceny zgodności i akredytacji ze standardami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Przyjęcie tych rozwiązań ma duże znaczenie w toku prowadzonych negocjacji o członkostwo Polski w Unii Europejskiej i przyczyni się do objęcia naszego kraju podstawową dla rozwiązań europejskich zasadą swobody przepływu towarów. Senat uznaje, że proponowane przez Sejm odsunięcie terminu wejścia tych regulacji w życie do 1 stycznia 2003 r. jest nieuzasadnione. Utrudni to bowiem przystosowanie polskiego rynku do obowiązujących w krajach Unii zasad. Senat przyjął więc, iż rozpoczęcie wdrażania nowego systemu ma nastąpić z datą 1 stycznia 2001 r.

Pełne uczestnictwo w swobodnym obrocie towarowym oznacza dla polskich przedsiębiorców swobodniejsze funkcjonowanie na zagranicznych rynkach. Senat dostrzega także wiążące się z tym procesem zagrożenia dla krajowych przedsiębiorców. Dlatego właśnie niezbędne jest rozważne i stopniowe przechodzenie kolejnych sektorów gospodarki na nowe zasady oceny zgodności. Senat uznaje za właściwe, aby umożliwić Radzie Ministrów sukcesywne wydawanie rozporządzeń, które będą implementowały dyrektywy Unii Europejskiej. Senat proponuje więc, aby do 1 stycznia 2003 r. obowiązywał stan przejściowy. Jeżeli Rada Ministrów nie zdecyduje o wprowadzeniu do krajowego systemu uregulowań Unii Europejskiej, to podstawą oceny zgodności w danym obszarze będą dotychczas obowiązujące Polskie Normy i przepisy, zachowana będzie także dotychczasowa procedura. Rozwiązanie takie pozwoli na stopniowe wprowadzanie nowych rozwiązań i równoległe wygaszanie w kolejnych obszarach dotychczasowego systemu.

Senat stoi na stanowisku, iż wyłączenie z Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji kompetencji związanych z akredytacją powinno nastąpić z dniem 1 stycznia 2001 r. Nie znajduje uzasadnienia przyjęta przez Sejm data 1 stycznia 2003 r. PCBiC powinno już od przyszłego roku ograniczyć swoje funkcje do zadań związanych z certyfikacją, które to zadania 1 stycznia 2003 r. przejmie nowo utworzona spółka Skarbu Państwa działająca pod tą samą nazwą. Natomiast zadania związane z akredytacją, zdaniem Senatu, od 1 stycznia 2001 r. przejąć powinno Polskie Centrum Akredytacji (zmiany w rozdziale 10 ustawy).

Senat uznał za niezbędne zmodyfikowanie bądź doprecyzowanie niektórych przepisów dotyczących procedur określonych ustawą w taki sposób, aby ich treść nie budziła wątpliwości i pozwalała adresatom prawa na właściwe jego stosowanie. Niezbędne jest wyłączenie spod delegacji do wydania rozporządzeń określających wymagania zasadnicze, warunki i tryb dokonywania oceny zgodności lub sposób znakowania - tych wyrobów, dla których elementy te zostały określone w odrębnych przepisach (art. 6 ust. 2). Skoro zmiana statusu prawnego akredytowanej jednostki lub laboratorium co do zasady nie wpływa na ważność akredytacji, to podmioty te powinny mieć obowiązek informowania Centrum Akredytacji o zmianach swojego statusu prawnego, gdyż właśnie Centrum Akredytacji uprawnione jest do dokonania oceny ważności tej akredytacji (art. 20). Ustawa w brzmieniu uchwalonym przez Sejm przewiduje swobodne ustalanie okresu ważności akredytacji przez Centrum Akredytacji. Zainteresowany podmiot powinien mieć możliwość podważania rozstrzygnięcia Centrum w tym zakresie w drodze postępowania odwoławczego (art. 22 ust. 1a i art. 22 ust. 2). Procedura odwoławcza obarczona była istotną luką, gdyż brak było przepisu określającego, jakie rozstrzygnięcie może podjąć zespół ekspertów Komitetu Odwoławczego (art. 24a).

Rozpatrywana ustawa została uchwalone przez Sejm na 73. posiedzeniu, 17 marca br., a do Senatu przekazana 20 marca. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Nauki i Edukacji Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Nauki i Edukacji Narodowej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawił senator Adam Glapiński. Połączone komisje rekomendowały izbie wprowadzenie 47 poprawek do ustawy.

Uchwała

Grupa poprawek oznaczonych numerami 1, 3, 31, 33, 34, 37, 41 i 42 to zmiany będące konsekwencją przyjęcia poprawki nr 19. Polega ona na usunięciu z ustawy kwestii nazwy handlowej i postępowania przedrejestracyjnego. Zdaniem Senatu, kwestia nazwy jest wyczerpująco uregulowana w obowiązujących aktach prawnych - Kodeksie handlowym i Kodeksie cywilnym. Senat stwierdził ponadto, że postępowanie przedrejestracyjne stworzy dodatkową barierę w rozpoczynaniu działalności gospodarczej przez nowe przedsiębiorstwa. Przed złożeniem wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego znaczna część przedsiębiorców musiałaby dodatkowo umyślnie przejść (i ponieść koszty) postępowania przedrejestracyjnego. Senat uznał za niewskazane mnożenie utrudnień biurokratycznych, których przejawem jest pojawienie się w ustawie art. 196-205.

Do najważniejszych zmian należy zaliczyć oznaczone nr 11, 25 i 30. Senat zauważył, że przyjęte w art. 70, 155 i w art. 228 rozwiązania godzą dotkliwie w interes polskich konsumentów, polskich przedsiębiorstw i polskiej gospodarki. Powołane przepisy, jak to wynika expresis verbis z ich treści, ustanawiają zasadę tzw. krajowego wyczerpania prawa z patentu, z rejestracji znaku towarowego i z rejestracji topografii. W rezultacie z chwilą wejścia w życie ustawy podmiot uprawniony z rejestracji w Polsce będzie mógł blokować już na granicy lub na obszarze kraju, z chwilą dokonania wwozu, import towarów ze znakiem towarowym, nawet jeżeli to on właśnie lub przedsiębiorca z nim związany wprowadził ten towar w innym kraju do obrotu. Ustawodawca mając do wyboru międzynarodowe wyczerpanie prawa z rejestracji oraz krajowe wyczerpanie prawa z rejestracji zdecydował się wiązać skutek wyczerpania z pierwszym wprowadzeniem towaru do obrotu na terytorium Polski.

Przeciwko takiemu rozwiązaniu przemawia, zdaniem Senatu, przede wszystkim interes polskich konsumentów. Skutkiem przyjętego przez Sejm rozwiązania będzie możliwość kontroli eksportu towarów markowych do Polski. Właściciele znaków towarowych zarejestrowanych w Polsce, zagraniczni przedsiębiorcy, będą mogli rozstrzygać, czy w ogóle dany produkt wprowadzać na rynek polski i na jakich warunkach. Skutkiem tego będzie znaczące podwyższenie cen na rynku krajowym, a także znaczące pogorszenie polskiego ujemnego bilansu handlowego i płatniczego.

Biorąc pod uwagę, że terytorialne wyczerpanie zawarte w ustawie jest sprzeczne z interesem polskich konsumentów, polskich przedsiębiorstw, a tym samym z interesem gospodarczym Polski, Senat opowiedział się stanowczo za rozwiązaniem polegającym na przyjęciu (analogicznie do prawa autorskiego w art. 51 ust. 3) zasady regionalnego wyczerpania praw, rozciągającego się na wszystkie kraje, z którymi Polska podpisała umowę o utworzeniu strefy wolnego handlu.

Kolejna istotna zmiana dotyczy art. 82. Poprawką oznaczoną nr 14 Senat pragnie wyjść naprzeciw żywotnym potrzebom społeczeństwa i wprowadza przepis, który pozwala udzielić zezwolenia na korzystanie z opatentowanego wynalazku innej osoby (czyli udzielić licencji przymusowej), gdy jest to konieczne dla zapewnienia ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, a dany lek jest dostępny społeczeństwu w niedostatecznej ilości lub jakości, lub po nadmiernie wysokich cenach.

Przyjmując grupę poprawek oznaczonych numerami 21, 23, 24, 56 i 61, Senat kierował się chęcią dostosowania redakcji przepisów do Dyrektywy o znakach towarowych, która w art. 4 ust. 1 pkt a), wprowadza bezwzględną ochronę przeciwko rejestracji znaków identycznych w odniesieniu do identycznych towarów (bez konieczności wykazywania ryzyka wprowadzenia w błąd). W przyjętej przez Sejm redakcji zastosowano niejednolitą terminologię, opierającą się na sformułowaniach Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 1883 r., która wyznacza standardy niższe niż przewidziane w Dyrektywie. Polska jest jednak zobowiązana dostosować swoje prawo do tych wyższych standardów wynikających z Dyrektywy. Senat podkreśla jednocześnie, że określenie "znak cieszący się powszechnie dobrą opinią" nie jest określeniem powszechnie stosowanym w praktyce i literaturze naukowej dotyczącej prawa własności przemysłowej, w odróżnieniu od określenia przyjętego we wprowadzonych poprawkach "znak renomowany".

Za wskazane uznał Senat wprowadzenie nowego rozwiązania w art. 264. Rozwiązanie to zapobiegnie, zdaniem Senatu, dwutorowości postępowania w sprawach zakończonych wydaniem orzeczenia przed Urzędem Patentowym.

Kolejna z omawianych zmian dotyczy art. 276, oznaczona jest nr 45 i Senat usuwa w niej odesłanie. Odesłanie to jest właściwe, lecz zamieszczenie go w ust. 3 powoduje powstanie błędu logicznego, gdyż z obecnej redakcji przepisu ust. 3 wynika, że "zgodnie z ust. 2 pkt 3 ekspert powinien posiadać znajomość więcej niż jednego języka obcego", podczas gdy z redakcji ust. 2 pkt 3 wynika, że ekspert powinien posiadać znajomość nie mniej niż jednego języka obcego (czyli w odniesieniu do pewnych osób znajomość jednego języka obcego będzie wystarczająca).

W poprawce nr 52, Senat proponuje przyznanie uprawnionemu z patentu, którego prawo zostało naruszone, prawa żądania zadośćuczynienia na swoją rzecz, analogicznie do rozwiązań przyjętych w art. 24 i 448 Kodeksu cywilnego.

Również kolejna poprawka oznaczona nr 53 jest konsekwencją założeń przyjętych w Kodeksie cywilnym (art. 442). Senat uzupełnia przepis stanowiąc, że bieg przedawnienia roszczeń rozpoczyna się od tego dnia, w którym uprawniony dowiedział się nie tylko o naruszeniu jego prawa, ale także o osobie, która dopuściła się tego naruszenia.

Za jedną z najważniejszych zmian uznał Senat zmianę polegającą na wprowadzeniu nowego art. 332a. Senat uznał, że spośród kwestii gospodarczych, których uregulowanie lub brak regulacji w ustawie budzi sprzeciw, należy wymienić problem sytuacji prawnej polskich znaków towarowych, które zostały zarejestrowane za granicą na rzecz byłych central handlu zagranicznego, a obecnie należą do ich następców prawnych. W roku 1951 wprowadzono w Polsce obowiązek zgłaszania znaków towarowych w Polsce i za granicą na rzecz central handlu zagranicznego. Od września 1971 r. polskie centrale handlu zagranicznego miały już rejestrować znaki towarowe za granicą na rzecz producentów krajowych. Pomimo tego niektóre centrale handlu zagranicznego lub ich następcy prawni nadal jednak rejestrowali znaki towarowe na swoją rzecz. Senat uznał, że przywrócenie przedsiębiorstwom produkcyjnym praw do ich znaków towarowych będzie realizacją zasady słuszności i ważnym elementem reprywatyzacji. Zdaniem Senatu, przywrócenie znaków towarowych producentom towarów nimi oznaczonych nie narusza jakichkolwiek polskich, krajowych lub międzynarodowych zobowiązań.

Ostatnią poprawką, nr 73, Senat wprowadza do ustawy 3 miesięczny okres vacatio legis, przez co wychodzi naprzeciw zasadom prawidłowej legislacji oraz umożliwia wszystkim zainteresowanym podmiotom zaznajomienie się z tym obszernym i skomplikowanym aktem prawnym. Ponadto daje obowiązanym podmiotom czas na wykonanie obowiązku sporządzenia przez nie na czas rozporządzeń wykonawczych.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 17 marca br., a do Senatu przekazana 20 marca. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Mieczysław Janowski. Jak stwierdził, ustawa ta jest istotnym dopełnieniem zestawu ustaw decentralizujących administracją publiczną w Polsce. Reguluje w szczególności zasady i formy wspomagania rozwoju regionalnego. Umożliwia praktyczną realizację tych zadań samorządu województwa, które dotyczą wieloletnich planów strategicznych jego rozwoju. Polityka regionalna staje się więc domeną działań rządu oraz samorządów województw. Samorządy te, wespół z samorządami gmin i powiatów, przy współudziale innych podmiotów, winny określić priorytetowe kierunki rozwoju i przedstawić konkretne programy jako projekty, które będą mogły być realizowane.

Rząd, wspierając programy będące inicjatywami regionalnymi, winien kierować się celami określonymi w narodowej strategii rozwoju regionalnego, uwzględniając przy tym zasadę zrównoważonego rozwoju. Strategia ta ma być uchwalona przez Radę Ministrów na co najmniej sześć kolejnych lat budżetowych. Będzie ona realizowana poprzez programy wsparcia, w których określone zostaną tryb, warunki i zakres wspierania przez państwo programów wojewódzkich. Ich wdrożenie wymagać będzie stosownych negocjacji, w tym również uwzględnienia zadań należących do poszczególnych ministrów, a planowanych wespół z samorządem. Owocem tych negocjacji winien stać się kontrakt dla województwa. Podpisać go mają: w imieniu rządu minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, obecnie jest nim minister gospodarki, a w imieniu samorządu marszałek województwa. We wszystkich tych działaniach muszą być uwzględnione racje państwa, jego integralność i spoistość, potrzeby bezpieczeństwa oraz wymogi odnoszące się do spraw dziedzictwa kulturowego.

Jak stwierdził senator M. Janowski, przepisy ustawy stwarzają rozwiązania, które nie burzą istniejących struktur, w tym także państwowych funduszy i agencji, wprowadzając procedury uzgodnień i konsultacji. W tym też sensie stanowi ona pozytywny przykład rozwiązań, które poprzez współdziałanie instytucji rządowych i samorządowych, a także wielu innych podmiotów społecznych oraz gospodarczych (nazwano je bardzo przyjaźnie partnerami), prowadzą w gruncie rzeczy do umocnienia fundamentów państwa.

Senator sprawozdawca przedstawił następnie i uzasadnił najistotniejsze spośród 32 poprawek, których wprowadzenie do ustawy rekomendowała Izbie komisja.

Wszystkie zgłoszone poprawki rozpatrzyła podczas przerwy w obradach Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja poparła 57 spośród 72 zgłoszonych ogółem poprawek.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 17 marca 2000 r. ustawy o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

Uchwała

- definiującą pojęcie partnerów społecznych i gospodarczych (poprawka nr 4),

Temu samemu celowi służy także poprawka nr 20, zobowiązująca do uwzględniania opinii Rady Polityki Regionalnej, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, zarządów województw oraz przedstawicielstwa partnerów społecznych i gospodarczych przy opracowywaniu projektu narodowej strategii rozwoju regionalnego, a także poprawki nr 23 i 34, upoważniające do powołania komitetów obserwujących realizację kontraktów regionalnych na szczeblu centralnym i wojewódzkim.

Poprawki te zmierzają w pierwszym rzędzie do uelastycznienia systemu, zobowiązując strony kontraktu regionalnego do uregulowania w tym akcie zasad i trybu rozwiązywania sporów oraz zaspokajania roszczeń stron kontraktu (jednocześnie wykreśla się z ustawy przepisy apriorycznie przesądzające te kwestie).

Kolejną propozycją dotyczącą spraw finansowania jest poprawka nr 51, wyraźnie wskazująca na konieczność istnienia odrębnych regulacji ustawowych w zakresie finansowania rozwoju regionalnego i dochodów samorządu województwa przeznaczonych specjalnie na te cele. Do czasu powstania wspomnianych źródeł zasilania finansowego Senat proponuje odstąpić od wymagań udziału własnego województwa w finansowaniu zadań wynikających z kontraktu regionalnego (poprawka nr 57).

Propozycja skreślenia art. 53 (poprawka nr 56) i poprawka nr 54 dotycząca zmian w ustawie o finansach publicznych są dowodem faktu, że Senat opowiada się za wyraźną odrębnością zasilania rozwoju regionalnego, uruchamianego rozpatrywaną ustawą, od wcześniej istniejących mechanizmów wspierania samorządu przez budżet państwa.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Celem ustawy jest ujednolicenie podstaw prawnych funkcjonowania Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, będącej uczelnią państwową. Uczelnia ta utworzona została na podstawie tajnej uchwały Rady Ministrów z 1954 r., kiedy to wyodrębniano wydziały teologiczne z uniwersytetów bądź też je likwidowano.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, jest to wypadek podobny do niedawno rozpatrywanego - Akademii Teologii Katolickiej imienia kardynała Stefana Wyszyńskiego. W tym jednak wypadku ustawa nie zmienia statusu Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, a jedynie sankcjonuje go w drodze ustawowej.

Senator E. Wittbrodt zaznaczył, że Chrześcijańska Akademia Teologiczna jest uczelnią jednowydziałową, kształcącą duchownych i świeckich, członków kościołów chrześcijańskich: ewangelickiego, augsburskiego, reformowanego, metodystycznego, baptystycznego, polskokatolickiego, prawosławnego i innych. Studia odbywają się na dwóch kierunkach - teologicznym oraz pedagogicznym. Na kierunku teologicznym w ramach specjalności: teologia ewangelicka, teologia prawosławna, teologia starokatolicka i pedagogika religijna. Na kierunku pedagogicznym na specjalnościach: praca socjalna, pedagogika szkolna i korekcyjna. Od sześciu lat w akademii prowadzone są studia doktoranckie w zakresie nauk teologicznych. Z początkiem obecnego roku akademickiego rozpoczęto w tej akademii kształcenie na dwuletnich studiach uzupełniających, czyli na studiach magisterskich w zakresie teologii, dla absolwentów wyższych studiów zawodowych.

Chrześcijańska Akademia Teologiczna zatrudnia osiemdziesięciu nauczycieli akademickich, w tym ośmiu profesorów i dwunastu doktorów habilitowanych. Ma więc pełne prawa akademickie. Są to prawa do doktoryzowania i habilitowania, są to prawa w zakresie nauk teologicznych, posiada ona też prawa nadawania tytułów doktora honoris causa, a także występowania o tytuły profesorskie. Uczelnia współpracuje z wieloma placówkami naukowymi i dydaktycznymi, i to zarówno w kraju, jak i za granicą.

Senator E. Wittbrodt w imieniu Komisji Edukacji Narodowej wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Kazimierz Drożdż. Senator podkreślił, że zakres zmian proponowanych w ustawie dotyka bardzo ważnej materii, jaką jest podnoszenie lub zmiana kwalifikacji zawodowych mieszkańców wsi, doradztwo rolnicze, informacja rolnicza, upowszechnianie rachunkowości w gospodarstwach rolniczych, a także - co czyni zmianę bardzo istotną - pomoc w kształceniu mieszkańców wsi przez poręczenie spłat kredytów studenckich.

W imieniu komisji senator wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że rozpatrywana ustawa wprowadza dwie zmiany. Pierwsza dotyczy zmiany brzmienia pkt 6 ust. 1 art. 3 nowelizowanej ustawy. Dotychczasowy zapis kładł nacisk na wspieranie oświaty rolniczej i szkoleń w dziedzinie rolnictwa. Nowy zapis kładzie nacisk na podnoszenie lub zmianę kwalifikacji zawodowych mieszkańców wsi. W opinii senatora, zmiana jest potrzebna, bo polska wieś wymaga restrukturyzacji. Dostosowanie zapisu pkt 6 do aktualnych potrzeb ułatwi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wspieranie tego procesu.

Druga zmiana polega na dodaniu nowego pkt 11 w art. 3 nowelizowanej ustawy. W 1998 r. uruchomiono kredyty studenckie, które w dużej mierze pomagają mniej zamożnej młodzieży zdobyć wykształcenie. Aby uzyskać kredyt studencki, należy spełnić szereg warunków. Jednym z głównych jest posiadanie odpowiedniego zabezpieczenia spłaty kredytu. Według informacji MEN w roku akademickim 1998/1999 prawie jedenaście tysięcy studentów nie otrzymało kredytu tylko dlatego, że nie mogli oni przedstawić odpowiedniego poręczenia jego spłaty. Choć w ostatnich latach liczba studentów średniorocznie wzrasta o ponad 16%, to tylko około 2% stanowią studenci ze wsi. Najczęściej trudna sytuacja finansowa rodziny uniemożliwia młodzieży wiejskiej studiowanie. Jak stwierdził senator J. Chodkowski, zaproponowane przez Sejm rozwiązanie jest bardzo dobre i Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi w pełni je popiera.

Następnie Izba 81 głosami, przy 1 przeciw i 1 wstrzymującym się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wprowadza do jej tekstu następującą poprawkę:

Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawiła senator Anna Bogucka-Skowrońska. Senator sprawozdawca przypomniała, że w związku z przystąpieniem Polski do NATO, czyli ratyfikowaniem Traktatu Północnoatlantyckiego, Polska ratyfikowała także podstawowe umowy międzysojusznicze należące do dorobku prawnego NATO, tak zwane NATO acquis, mające charakter uszczegóławiający i uzupełniający.

W preambule umowy zaznaczono, że wzajemne bezpieczeństwo i ochrona storn wymagają, by były one przygotowane na wypadek prowadzenia działań wojennych z użyciem broni atomowej i że w ich interesie leży udostępnianie stosownych informacji atomowych.

W art. 1 przewiduje się, że rząd Stanów Zjednoczonych będzie przekazywał organizacji traktatu oraz państwom członkowskim informacje atomowe, chyba że współpraca taka narazi na nieuzasadnione ryzyko bezpieczeństwo i obronę Stanów Zjednoczonych.

W art. 2 przewiduje się wzajemne udostępnianie przez członków sojuszu informacji atomowych organizacji traktatu, co nie wyklucza prawa do odrębnych porozumień między państwami członkowskimi pod warunkiem, że będą takie same bądź podobne do zasad i warunków określonych w tej umowie.

Art. 4 zakazuje przekazywania broni atomowej oraz nienuklearnych części systemów uzbrojenia. Określa też, że informacje atomowe mogą być użyte wyłącznie w celu przygotowania bądź realizacji planów obronnych oraz działań NATO, a także rozwijania systemów ich przenoszenia, zgodnie z interesem NATO.

Art. 5 przewiduje pełną ochronę prawną informacji w państwach członkowskich, odpowiednią do restrykcyjnych standardów NATO.

Do umowy dołączony jest tak zwany załącznik bezpieczeństwa, który stanowi jej integralną część i który określa środki bezpieczeństwa w celu ochrony informacji atomowych. Zawiera on warunki przyznania certyfikatów bezpieczeństwa osobom upoważnionym do dostępu do tych informacji, przewiduje też fizyczną ochronę przeciwko szpiegostwu, sabotażowi lub innej wrogiej działalności. Chodzi tu między innymi o oznaczanie stref bezpieczeństwa i organizowanie systemu kontroli. Przewiduje ponadto program kontroli informacji i klauzulę bezpieczeństwa, a także kanały transmisji informacji.

Do umowy wchodzi również załącznik techniczny B, opatrzony klauzulą "poufny", który nie zawiera norm prawnych, w związku z czym nie musi podlegać procedurze ratyfikacyjnej. Będzie on udostępniony Urzędowi Ochrony Państwa i Ministerstwu Obrony Narodowej.

Kolejny dokument załączony do umowy to instrukcja kancelaryjna, która przewiduje obieg dokumentów, tak zwane uzgodnienia administracyjne. Dokument ten otrzyma Rada Ministrów już po ratyfikacji traktatu.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że podczas posiedzenia komisji w dyskusji i odpowiedziach podkreślano, że ATOMAL to ostatnia z umów międzynarodowych należących do dorobku prawnego NATO, która nie została jeszcze przez Polskę ratyfikowana. Jesteśmy więc w trakcie kończenia ważnego etapu kształtowania naszego prawa w dziedzinie bezpieczeństwa oraz obronności i dążymy w kierunku uzyskania pełnej zgodności z prawem obowiązującym naszych natowskich sojuszników.

Celem umowy, wyrażonym w preambule, jest pogłębienie wzajemnego bezpieczeństwa stron Traktatu Północnoatlantyckiego i zapewnienie odpowiedniego stanu przygotowania do obrony na wypadek prowadzenia działań z użyciem broni atomowej. Szczegółowo te cele zostały określone w art. 3, w którym mówi się, że przekazywanie informacji może dotyczyć jedynie wypełniania misji NATO, i to jedynie w zakresie: rozwijania planów obronnych; szkolenia personelu w zakresie użycia broni atomowej oraz obrony przed skutkami jej zastosowania, a także innymi wojskowymi zastosowaniami energii atomowej; oceny zagrożeń użycia broni atomowej ze strony potencjalnych przeciwników i rozwoju środków przenoszenia broni atomowej czy też środków kompatybilnych, to znaczy takich, które mogą również przenosić na przykład głowice konwencjonalne.

Umowa skonstruowana jest na zasadzie wzajemności. Stany Zjednoczone będą przekazywać organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz jej członkom informacje, pod warunkiem oczywiście, że nie narażą się na uzasadnione ryzyko obniżenia potencjału własnej obronności i bezpieczeństwa. Na tej samej zasadzie inne państwa członkowskie będą udostępniać sobie wzajemnie tego rodzaju informacje.

Elementem dyskusji na posiedzeniu komisji była również sprawa zapewnienia przekazywanym informacjom należytej ochrony. Zgodnie z postanowieniem art. 5 informacje dotyczące spraw atomowych będą podlegać pełnej ochronie, wynikającej z konieczności przestrzegania przepisów i procedur NATO, prawa międzynarodowego, a także prawa wewnętrznego państw-stron Traktatu Północnoatlantyckiego. W Polsce stosowane będą przepisy ustawy z 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych. Między innymi po to, żeby przekazywane z zagranicy informacje podlegały ochronie w ramach wspomnianej ustawy, trzeba poddać tę umowę procedurze ratyfikacyjnej.

Rozważana była również kwestia przekazywania państwom-stronom wynalazków bądź odkryć powstałych w wyniku otrzymanych informacji, zgodnie z procedurą umowy, w aspekcie ewentualnych żądań czy gratyfikacji finansowych na wzór rozwiązań przyjętych w prawie patentowym. Jednoznacznie reguluje te sprawy art. 7, stanowiąc, że powstałe w ten sposób wynalazki bądź odkrycia przekazywane są nieodpłatnie.

Kończąc swe sprawozdanie, senator K. Majka w imieniu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

<<Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1991 r. - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1994 r. Nr 54, poz. 224 oraz z 1997 r. Nr 70, poz. 443 i Nr 98 poz. 604) i w związku z art. 8 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wejściu w życie ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 99, poz. 631) Senat uchwala, co następuje:

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich senator Jerzy Okrzesik poinformował, że 27 marca br. senator Jerzy Smorawiński skierował do marszałek Senatu wniosek o wyrażenie przez Senat zgody na jego udział w pracach Komisji Nauki i Edukacji Narodowej.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że senator J. Smorawiński spełnia warunki zawarte w Regulaminie Senatu, ponieważ dotychczas uczestniczył w pracach jednej tylko komisji - Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, i poinformował też, że komisja jednogłośnie poparła wniosek senatora J. Smorawińskiego.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment