Poprzednia część druku, następna część druku

Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu rozpoczął działalność w dniu złożenia ślubowania przed Sejmem RP przez Prezesa Instytutu, tj. 30 czerwca 2000 r.

W momencie rozpoczęcia działalności Instytut dysponował jedynie pomieszczeniami w gmachu usytuowanym przy placu Krasińskich 2/4/6 i zatrudniał 4 osoby.

• stworzenie (przewidzianej ustawą) struktury organizacyjnej Instytutu, centrali oraz 10 oddziałów w miastach będących siedzibą sądów apelacyjnych: w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Warszawie i Wrocławiu;

• utworzenie (przewidzianych ustawą) merytorycznych pionów Instytutu, zarówno w centrali, jak i w oddziałach: Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Oddziałowych Komisji, Biura Edukacji Publicznej, Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów;

• osiągnięcie stanu zatrudnienia pozwalającego na podjęcie przez Instytut podstawowych zadań w jak najkrótszym terminie.

Stan organizacyjny, termin rozpoczęcia działalności oraz przyjęte założenia to czynniki, które miały wpływ na wykonanie budżetu w roku 2000, jak również na projekt i realizację budżetu 2001 r.

Budżet Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu został określony ustawą budżetową na rok 2000 w następujących wielkościach:

Na realizację określonego ustawą poziomu wydatków decydujący wpływ miał stan organizacyjny Instytutu Pamięci Narodowej, który w połowie 2000 r. dopiero się zawiązywał. Zatem środki przewidziane ustawą w 2000 r. na wydatki bieżące, a nie wykorzystane w związku z opóźnionym rozpoczęciem działalności, zostały w maksymalnym stopniu wykorzystane na stworzenie odpowiedniej bazy lokalowo-biurowej, w głównej mierze przeznaczonej na archiwa. W związku z tym Prezes Instytutu, stosownie do art. 96 ust. 3 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych, wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o przesunięcie środków z wydatków bieżących na wydatki majątkowe. Zgodę taką uzyskano w formie zwiększenia wydatków majątkowych o kwotę 30 100 000 zł w dniu 16 listopada 2000 r. oraz w dniu 28 grudnia 2000 r. o kwotę 6 000 000 zł.

Z powodu problemów z pozyskiwaniem obiektów z zasobów Skarbu Państwa, jak również z uwagi na opóźnione rozpoczęcie działalności Instytutu, zakończenie procesów inwestycyjnych do końca 2000 r. nie było możliwe. Biorąc to pod uwagę, Prezes Instytutu wystąpił o umieszczenie części niezrealizowanych wydatków majątkowych w wykazie wydatków niewygasających wydawanego w trybie art. 102 ust. 3, ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych. Wniosek uwzględniono w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wydatków budżetu państwa, które w roku 2000 nie wygasają wraz upływem roku budżetowego, dzięki czemu Instytut ma zapewnione środki na dokonanie rozpoczętych w roku 2000 działań adaptacyjnych pozyskiwanych obiektów i tym samym stworzenie odpowiedniej bazy lokalowej na archiwa i potrzeby biurowe.

Ponadto w 2000 r. Prezes Instytutu powołał Gospodarstwo Pomocnicze. Do jego zadań należy:

• gospodarowanie nieruchomościami pozostającymi w dyspozycji IPN,
• gospodarowanie samochodami służbowymi Instytutu i na jego potrzeby,
• świadczenie usług informatycznych, transportowych, remontowych, konserwatorskich, audiowizualnych, porządkowych i zaopatrzeniowych,
• świadczenie usług reprograficznych,
• wykonywanie zastępstwa inwestorskiego.

Gospodarstwo Pomocnicze w 2000 r. wyposażone zostało zgodnie z art. 20 pkt 8 ustawy o finansach publicznych w środki obrotowe w wysokości 3 500 000 zł. Środki te obciążyły budżet Instytutu, o dokonanych zmianach w budżecie poinformowany został Minister Finansów.

Wykonanie planu dochodów przedstawia poniższa tabela nr 2 (w tys. zł)

Na kwotę 25 000 zł dochodów uzyskanych przez Instytut w roku 2000 składają się:

• wpłaty za kserowanie materiałów archiwalnych dla odbiorców spoza Instytutu,
• spłaty pożyczek, udzielonych prokuratorom na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 września 1995 r.,
• odsetki będące naliczonym i uiszczonym oprocentowaniem od pożyczek.

Wyższe - w stosunku do planu - wykonanie dochodów wynika z braku danych w momencie opracowywania planu.

2.2. Wykonanie wydatków budżetowych

Plan wydatków budżetowych na rok 2000 wynosił 78 550 000 zł, rzeczywiste wydatki wyniosły 67 411 000 zł z czego 41 300 000 zł dotyczy wydatków inwestycyjnych, które nie wygasają z końcem roku 2000 i są realizowane w 2001 roku. Plan wydatków w 2000 r. został wykonany w 85,8%.

Główne przyczyny takiej struktury wydatków w 2000 r. to:

• brak infrastruktury technicznej umożliwiającej prowadzenie działalności statutowej; w chwili podjęcia działalności Instytut dysponował lokalami przy placu Krasińskich zdolnymi pomieścić Główną Komisję, Oddział Warszawski oraz małe, nie spełniające wymogów bezpieczeństwa archiwum na ok. 3 km akt jawnych (przy potrzebach określonych na 95 km),
• opóźnione rozpoczęcie działalności Instytutu (lipiec 2000 r.),
• niemożność przyjęcia zaplanowanej do końca roku liczby pracowników ze względu na trudności lokalowe.

Zmiany oraz wykonanie planu wydatków w 2000 r. wg klasyfikacji budżetowej przedstawia tabela nr 5.

Część	13	INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ - KOMSJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU
Dział	99	Urzędy naczelnych organów władzy, kontroli i sądownictwa
Rozdział	9911	Urzędy naczelnych organów władzy i kontroli
	Lp.	Wyszczególnienie	§	Układ wykonawczy (w tys. zł)	Plan po zmianach na 31.12.2000 (w tys. zł)	Wykonanie na 31.12.2000 (w tys. zł)	7/6 %
	1.	2.	3.	4.	6.	7.	10.
	1	Dotacje ogółem			3 500,0	3 500,0	100,00%
	1.1	Dotacje dla Gospodarstwa Pomocniczego	47	0,0	3 500,0	3 500,0	100,00%
	2	Razem świadczenia na rzecz osób fizycznych		471,0	300,0	67,7	22,57%
	2.1	Świadczenia społeczne	22	0,0	2,0	1,1	55,00%
	2.2	Inne świadczenia		471,0	298,0	66,6	22,35%
		w tym:					0,00%
		nagrody i wydatki osobowe nie zaliczane do wynagrodzeń	21	100,0	50,0	0,2	0,40%
		różne wydatki na rzecz osób fizycznych	25	371,0	248,0	66,4	26,77%
	3	Wydatki bieżące		60 679,0	21 250,0	10 478,8	49,31%
	3.1	Wynagrodzenia		40 138,0	7 762,0	3 342,1	43,06%
		w tym:
		wynagrodzenia osobowe pracowników	11	26 099,0	5 910,0	2 299,3	38,91%
		wynagrodzenia osobowe prokuratorów	12	10 875,0	1 852,0	1 042,8	56,31%
		dodatkowe wynagrodzenia roczne	17	3 164,0	0,0	0,0	0,00%
	3.2	Pochodne od wynagrodzeń		5 780,0	1 202,0	440,4	36,64%
		w tym:
		składki na ubezpieczenia społeczne	41	5084,0	1 057,0	384,3	36,36%
		składki na Fundusz Pracy	42	696,0	145,0	56,1	38,69%
	3.3	Odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych	43	465,0	106,0	41,0	38,68%
	3.4	Podatki i opłaty na rzecz budżetu państwa	66	100,0	100,0	0,0	0,00%
	3.5	Podatki na rzecz budżetu jednostek samorządu terytorialnego	67	200,0	200,0	14,1	7,05%
	3.6	Zakup towarów i usług		13 709,0	11 130,0	6 345,6	57,01%
		w tym:
		zakup usług zdrowotnych	26	33,0	30,0		0,00%
		materiałów i wyposażenia	31	137,0	4 900,0	4 512,6	92,09%
		zakup pomocy naukowych, dydaktycznych i książek	38	0,0	100,0	0,0	0,00%
		zakup energii	35	3 593,0	1 500,0	135,0	9,00%
		zakup usług niematerialnych	37	1 948,0	2 894,0	561,6	19,41%
		podróże służbowe krajowe	28	488,0	450,0	68,0	15,11%
		podróże służbowe zagraniczne	29	200,0	200,0	28,1	14,05%
		zakup usług materialnych	36	7 310,0	1 056,0	1 040,3	98,51%
	3.7	Pozostałe wydatki		287,0	750,0	295,6	39,41%
		w tym:
		różne podatki i opłaty	40	37,0	500,0	283,5	56,70%
		wpłaty na PFRON	44	50,0	50,0	0,0	0,00%
		fundusz dyspozycyjny	84	200,0	200,0	12,1	6,05%
	4	Wydatki majątkowe		17 400,0	53 500,0	12 064,4	22,55%
		w tym:
		wydatki inwestycyjne	72	17 400,0	40 000,0	7 866,6	19,67%
		zakupy inwestycyjne	72		13 500,0	4 197,8	31,09%
		Ogółem		78 550,0	78 550,0	67 410,9	85,82%
		w tym: środki, które nie wygasają z upływem roku budżetowego				41 300,0
		wydatki inwestycyjne				35 000,0
		zakupy inwestycyjne				6 300,0

Tabela nr 5. Wykonanie wydatków w roku 2000 wg klasyfikacji budżetowej

2.3.1. Dotacje i subwencje (§ 47)

Zgodnie z postanowieniami ustawy o prokuraturze oraz rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 września 1998 r. Instytut, zatrudniając prokuratorów, zobowiązany jest do wypłaty należnych im zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych. W budżecie IPN na rok 2000 nie zabezpieczono na to środków. Po poinformowaniu Ministra Finansów zdecydowano się wypłacać zasiłki. Oszczędności w wydatkach są skutkiem niemożliwości oszacowania rzeczywistych potrzeb w tym zakresie (powoływanie prokuratorów trwa do chwili obecnej).

Planowana kwota dotyczyła przede wszystkim wypłat diet dla członków Kolegium Instytutu, świadczeń wynikających z przepisów bhp, umundurowania.

2.3.4. Wynagrodzenia (§11 i 12)

z tego:

• wynagrodzenia pracowników 5 910 000 zł dla 180 etatów (średnioroczne)
• wynagrodzenia dla prokuratorów 1 852 000 zł dla 22,1 etatów (średnioroczne)

z tego:

• wynagrodzenia pracowników 2 299 000 zł, tj. 38,9 %
• wynagrodzenia prokuratorów 1 043 000 zł, tj. 56,3%

Przy uwzględnieniu rzeczywistego stanu zatrudnienia w poszczególnych grupach zatrudnionych, średnie wynagrodzenia kształtowały się następująco:

• dla pracowników nie objętych mnożnikowym systemem wynagradzania 2 892 000 zł
• dla prokuratorów 5 923 000 zł

Niższe wykonanie wypłat wynagrodzeń w odniesieniu do planu po zmianach spowodowane było wolniejszym, niż przewidywano, tempem naboru pracowników (zarówno w Warszawie, jak i w oddziałach).

Składki na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy wyliczono przy zastosowaniu wskaźników określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. Niewykonanie planu spowodowane zostało niepełnym wykorzystaniem funduszu wynagrodzeń.

2.3.6. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (§ 43)

Planowany odpis został ustalony zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Fundusz naliczany jest w stosunku do wielkości zatrudnienia i w tym wypadku niewykonanie planu pozostaje w korelacji z niewykonaniem planu zatrudnienia.

Przesunięcie w stosunku do ustawy budżetowej określonej kwoty z wydatków na zakup towarów i usług do wydatków majątkowych stworzyło możliwość zrealizowania podstawowych założeń Instytutu w zakresie wydatków majątkowych.

W większości wypadków pozycja ta (dotycząca zakupu towarów i usług) określa wydatki niezbędne do uruchomienia statutowej działalności Instytutu, związane z pierwszym wyposażeniem nowo tworzonych stanowisk pracy.

• wyposażenia i mebli
• książek i czasopism
• materiałów biurowych
• materiałów komputerowych
• paliwa

• utrzymanie pomieszczeń w gmachu Sądu Najwyższego oraz tymczasowych siedzib oddziałów
• usługi pocztowo-telekomunikacyjne

W budżecie na rok 2000 wydatki majątkowe były zaplanowane na kwotę 17 400 000 zł. Wiadomo było, że wielkość ta jest nieadekwatna do realnych potrzeb organizującego się Instytutu, nie mającego jeszcze własnej siedziby ani wyposażenia. Stąd też, po dwóch korektach (omówionych na wstępie), za zgodą Ministra Finansów wprowadzono do planu kwotę 53 500 000 zł.

Z uwagi na czas trwania robót adaptacyjno-remontowych obiektów i tryb postępowania przy udzielaniu zamówień publicznych Instytut mógł w roku 2000 zrealizować wydatki majątkowe jedynie na poziomie 12 064 400 zł. Pozostała kwota w wysokości 41 300 000 zł, stanowiąca zabezpieczenie przyszłych płatności wynikających z zawartych umów, umieszczona została w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 2000 r. w sprawie wydatków budżetu państwa, które nie wygasają z upływem roku budżetowego.

W roku 2000 zrealizowano:

z tego:

z tego:

Kwota ujęta we wspomnianym rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wydatków budżetu państwa, które nie wygasają z upływem roku budżetowego, przeznaczona jest na zakończenie rozpoczętych w 2000 r. zadań ujętych poniżej:

z tego:

2.4. Zatrudnienie

Rozpoczęcie przez Instytut działalności z początkiem lipca 2000 r. związane było z koniecznością powołania merytorycznych i obsługowo-administracyjnych komórek organizacyjnych oraz zatrudnienia specjalistów. Jak już wspomniano, proces ten przebiegał w warunkach braku pomieszczeń oraz odpowiedniego wyposażenia. Z tego względu tempo wzrostu zatrudnienia było wolniejsze, niż zakładano.

2.4.1. Zatrudnienie (w etatach)

• w okresie lipiec-grudzień 2000 r. 145 etatów, w tym prokuratorów 29,5
• w okresie styczeń-czerwiec 2001 - 649, w tym prokuratorów 68.

• w roku 2000 było spowodowane trudnościami w pozyskiwaniu bazy lokalowej,
• w roku 2001 jest działaniem zamierzonym; powstałe w ten sposób oszczędności na wynagrodzeniach pozwolą na dokończenie rozpoczętych działań inwestycyjnych.

Projekt budżetu na rok 2001 założony przez Instytut został określony w następujących wielkościach:

Wprowadzone przez Sejm zmiany dotyczące budżetu Instytutu zmniejszyły projektowane wydatki ogółem o kwotę 15 335 000 zł, w wyniku czego budżet Instytutu został określony w ustawie budżetowej na rok 2001 w następujących wielkościach:

Poważne problemy stwarza obniżenie kwoty na wydatki majątkowe. Wpłynie ono niewątpliwie na przesunięcie terminów zakończenia rozpoczętych przez IPN przedsięwzięć modernizacyjnych, mających na celu pozyskanie obiektów, zwłaszcza dla potrzeb archiwów.

Szczególnie zagrożone jest:

• dokończenie remontu Pałacu Konopków w Wieliczce dla potrzeb Oddziału w Krakowie,
• zakończenie adaptacji budynku wraz z dobudową pomieszczeń archiwalnych Oddziału w Łodzi,
• zakończenie prac remontowo-modernizacyjnych w obiektach przy ul. Towarowej w Warszawie.

Szczególnie poważnym problemem staje się instalacja systemów zabezpieczających pomieszczenia archiwalne oraz opracowanie i wdrożenie specjalistycznych systemów informatycznych. Niedokończenie programu inwestycyjnego skutkowałoby niemożnością przejmowania zasobu archiwalnego przez niektóre oddziały. Z tego względu konieczne jest podjęcie decyzji o działaniach oszczędnościowych w celu umożliwienia przesunięcia zaoszczędzonych środków z wydatków bieżących na zwiększenie wydatków inwestycyjnych.

Spowoduje to jednak:

• opóźnienia w powoływaniu delegatur, tam gdzie niezbędne będą nakłady na adaptację pomieszczeń,
• ograniczenie zatrudnienia, co spowodować może wydłużenie okresu oczekiwania na udostępnienie dokumentów (wzrost zatrudnienia niezbędny będzie w roku 2002),
• konieczność prowadzenia bardzo oszczędnej polityki, zapewniającej jednak wykonanie zadań przyjętych do realizacji przez pion edukacji publicznej.

3.2. Zatrudnienie

• w okresie lipiec-grudzień 2000 r. 145 etatów, w tym prokuratorów 29,5
• w okresie styczeń-czerwiec 2001 - 649, w tym prokuratorów 68.

• w roku 2000 było spowodowane trudnościami w pozyskiwaniu bazy lokalowej,
• w roku 2001 jest działaniem zamierzonym; powstałe w ten sposób oszczędności na wynagrodzeniach pozwolą na dokończenie rozpoczętych działań inwestycyjnych.

Ustawa, a także szczegółowo przeanalizowane i ostatecznie zaakceptowane przez Kolegium Instytutu zasady archiwizacji dokumentów, przesądziły, że cały zasób archiwalny przejmowany przez Instytut zlokalizowany będzie w centralnym archiwum w Warszawie oraz archiwach zlokalizowanych w dziewięciu oddziałach (ze względów oczywistych archiwum oddziału warszawskiego jest organizacyjnie związane z archiwum centralnym). Zdeterminowało to politykę inwestycyjną Instytutu, wymuszając szybkie działania zmierzające do pozyskania odpowiednich obiektów i rozpoczęcia procesów inwestycyjnych.

Zdecydowano się zawrzeć odpowiednie umowy o generalną realizację inwestycji (projektowanie, dostawy i wykonawstwo budowlano-montażowe) z przedsiębiorstwami i gospodarstwami pomocniczymi nadzorowanymi przez Ministra Sprawiedliwości i działającymi przy zakładach karnych. Pozwoliło to skorzystać z przepisów zawartych w art. 6 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych, pozwalających na pominięcie procedur przetargowych, co skróciło o kilka miesięcy moment rozpoczęcia prac przez wykonawców. Do tych działań nie wniosła zastrzeżeń Najwyższa Izba Kontroli podczas kontroli realizacji budżetu 2000 r.

Równocześnie decyzja Rady Ministrów w sprawie niewygaszania kwoty 41,3 mln zł z końcem 2000 r. pozwoliła na równoległe uruchomienie wielu inwestycji. Zestawienie zrealizowanych działań, łącznie z wykorzystaniem środków, o których mowa powyżej, przedstawia załączona tabela (w tabeli przedstawiono jedynie kwoty za prace już wykonane i rozliczone - bez uwzględnienia robót w toku).

Poprzednia część druku, następna część druku