Oświadczenie skierowane do ministra finansów Jana Vincenta-Rostowskiego

Szanowny Panie Ministrze!

Moje oświadczenie dotyczy opodatkowania wartości majątku zwracanego wspólnikom - osobom fizycznym w przypadku likwidowania spółek kapitałowych.

Do mojego biura senatorskiego zgłosił się wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która została postawiona w stan likwidacji na podstawie uchwały podjętej przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników. Kapitał spółki to kapitał podstawowy, czyli udziały wspólników, i kapitał zapasowy, z którego pokrywane są koszty likwidacji oraz straty spółki. Środki pieniężne pozostałe po przeprowadzeniu likwidacji spółki zostaną zwrócone jej udziałowcom. W związku ze zbliżającym się zakończeniem działalności spółki powstało pytanie, czy dzielony pomiędzy udziałowców majątek spółki podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w całości, czy też opodatkowaniu temu podlega wartość majątku zwracanego wspólnikom, pomniejszona o poniesione wydatki na nabycie udziałów.

Zgodnie z przepisem art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm.) do przychodów z kapitałów pieniężnych zalicza się przychody uzyskane z tytułu podziału majątku likwidowanej spółki kapitałowej. Art 24 ust. 5 pkt 3 przywołanej ustawy określa, iż dochodem z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej. Przywołane przepisy nie określają, jak ustalić wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej, wskazują jedynie sposób podziału tego majątku. Zasad ustalenia wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej nie ma również w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jarosław Neneman, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, w odpowiedzi na złożoną interpelację w tej sprawie (nr SPS-023-5108/06) w piśmie z dnia 15 listopada 2006 r. wyjaśniał, co następuje: "Z uwagi na to, iż wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej traktowana jest jako dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, należy uznać, że opodatkowaniu podlega różnica między wartością majątku otrzymanego w wyniku likwidacji a wydatkami poniesionymi na objęcie lub nabycie udziałów (akcji). Zatem zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku podziału majątku likwidowanej osoby prawnej pobiera się od wartości majątku otrzymanego w wyniku podziału pomniejszonej o poniesione wydatki na nabycie udziałów (akcji)."

Wspólnicy i likwidatorzy spółek napotykają jednak na inne od powyższej interpretacje obowiązującego w tym zakresie prawa. Jest tak w przypadku publikowanego na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (zakładka "Podatki", zakładka "Interpretacje i orzeczenia") postanowienia Urzędu Skarbowego Poznań-Wilda w sprawie interpretacji prawa podatkowego (sygnatura DD-P/423-12/07) z dnia19 lipca 2007 r. Wskazuje ono, że z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega całość wpłaconej udziałowcom kwoty z tytułu podziału majątku w związku z likwidacją spółki, bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania, to jest o koszty nabycia udziałów.

Również publikowane w tym samym miejscu postanowienie Urzędu Skarbowego w Płocku w sprawie interpretacji prawa podatkowego, sygnatura 1419/UPO-415-114/06/GS, z dnia 7 sierpnia 2006 r., dotyczące opodatkowania podatkiem dochodowym wartości zwróconego majątku związanego z likwidacją osoby prawnej, mówi, że jeśli chodzi o podatki, otrzymanie przez wspólników będących osobami fizycznymi majątku polikwidacyjnego oznacza uzyskanie przychodu z kapitałów pieniężnych. Otrzymany majątek likwidowanej spółki kwalifikuje się do przychodów z kapitałów pieniężnych, których źródłem są dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, a których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub w spółdzielni, w tym również podział majątku likwidowanej spółki. Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej. Podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania przychodu.

Inną treść ma datowane na dzień 28 czerwca 2006 r. postanowienie Urzędu Skarbowego Warszawa-Wola w sprawie interpretacji prawa podatkowego, sygnatura US 40 RPŁ/415/38/06, będące odpowiedzią na pytanie podatnika, czy opodatkowaniu podlega nadwyżka wartości majątku uzyskanego przez udziałowców w związku z likwidacją spółki nad kosztami nabycia przez udziałowców udziałów w likwidowanej spółce, czy też cała kwota zwróconych udziałowcom środków pieniężnych, pozostałych po przeprowadzeniu likwidacji spółki. Tutaj naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Wola postanawia, że w świetle przepisów w przypadku likwidacji spółki z o.o. opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega nadwyżka pomiędzy wartością majątku uzyskanego przez udziałowców a kosztami nabycia przez udziałowców w likwidowanej spółce.

Tak różna interpretacja powoduje niesprawiedliwe traktowanie podatników. Ponadto, jeśli chodzi o osoby prawne będące wspólnikami spółek, majątek likwidowanej spółki kapitałowej jest opodatkowany tylko wtedy, gdy jest on wyższy od wartości wniesionego wkładu. Podatek pobiera się wówczas od części przekraczającej wniesione udziały. Zatem w tej sprawie również mamy do czynienia z nierównym traktowaniem podatników i dyskryminowaniem wspólników spółek będących osobami fizycznymi.

W związku z przedstawionymi rozbieżnościami, proszę pana ministra o pilne przedstawienie obowiązującej wykładni, na której będą mogły się opierać i według niej wydawać swoje decyzje zarówno urzędy skarbowe, jak i likwidatorzy spółek.

Należy również rozważyć wniesienie projektu nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, aby wyeliminować podejmowanie różnych decyzji w poruszonej sprawie.

Z poważaniem
Andrzej Szewiński
senator RP