Oświadczenie skierowane do ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego RP Zbigniewa Ćwiąkalskiego

Szanowny Panie Ministrze!

Z głębokim niepokojem przyjąłem kolejne informacje prasowe dotyczące proponowanych zmian w zakresie dostępu do zawodów prawniczych. Szczególny niepokój budzi pojawiająca się informacja, jakoby Ministerstwo Sprawiedliwości planowało powrót do bardzo już w przeszłości krytykowanych limitów przyjęć na aplikacje prawnicze.

Należy stwierdzić, iż dzisiaj w Polsce usługi prawnicze są niezwykle drogie, mało dostępne i niejednokrotnie ich jakość pozostawia wiele do życzenia. Wiem z doświadczenia, że przeciętny obywatel jest bardzo często pozbawiony pomocy profesjonalisty, gdyż często po prostu nie stać go na skorzystanie z tychże usług, a pomoc profesjonalisty z urzędu bywa czystą fikcją. Rozwiązaniem tego problemu jest zwiększenie konkurencyjności na rynku usług prawniczych. Jak dowodzi ekonomia, wbrew temu, co twierdzą niektórzy, tylko i wyłącznie zdrowa konkurencja sprawi, że usługi takie będą i tańsze, a zarazem bardziej dostępne, i lepsze pod względem ich jakości. Tymczasem z informacji prasowych wynika, że ministerstwo planuje ograniczenie dostępu do zawodu prawnika dla młodych osób. Takie stanowisko powinno budzić i budzi stanowczy sprzeciw. Argumentem, jaki pada za ograniczeniem liczby aplikantów, jest niewydolność korporacji prawniczych, jeśli chodzi o szkolenie tak dużej liczby aplikantów.

Wobec powyższego, jeśli korporacje prawnicze nie radzą sobie w sposób należyty w szkoleniu przyszłych prawników, moim zdaniem nie należy ograniczać ich liczby, lecz wprowadzić takie zmiany systemowe, które umożliwią młodym absolwentom prawa wykonywanie ich wymarzonego zawodu bez konieczności odbywania aplikacji prawniczej. Takie możliwości daje ustawa o zasadach świadczenia usług prawnych i doradcach prawnych. Wprowadza ona stopniowy dostęp do zawodu prawnika, co jednocześnie zwiększa bezpieczeństwo klienta. Już dziś widać, że działające na rynku biura doradztwa prawnego doskonale dają sobie radę, jeśli chodzi o obsługę prawną przedsiębiorców, i znalazły szerokie uznanie w oczach klientów jako pomoc pozasądowa.

Tym bardziej dziwi - ufam, że jest to nieprawdziwa informacja - że ministerstwo planuje weryfikować już działających doradców prawnych, których, co ważne, rynek już niezwykle pozytywnie zweryfikował. Weryfikującymi mieliby być członkowie korporacji prawniczych. Takie stanowisko w państwie prawa, jakim jest Polska, jest nie do przyjęcia. Nie do przyjęcia jest także teza, że doradcy nie mogą mieć takich samych uprawnień, co adwokaci, gdyż wtedy ci drudzy byliby niepotrzebni. Nie rozumiem takiego stanowiska. Tylko i wyłącznie od klienta powinno zależeć, czy wybierze on jako swego pełnomocnika osobę z korporacji, czy też przedsiębiorcę, który z tejże korporacji się nie wywodzi.

Ponadto ustawa o doradcach prawnych wychodzi naprzeciw tendencjom europejskim, jeśli wziąć pod uwagę stopniowe znoszenie barier w dostępności do poszczególnych zawodów prawniczych. Podkreślę przy tym, że w orzeczeniu z lutego 2002 r. ETS uznał, iż wszelkiego rodzaju samorządy posiadające prawo do danego zawodu są tylko związkami przedsiębiorców. Wobec powyższego, jako przedsiębiorcy nie mogą oni posiadać monopolu na wykonywanie usług prawniczych ani decydować, kto ma takowy zawód wykonywać.

Kończąc, zwracam się do Pana Ministra o jasne wyrażenie swojej koncepcji zmiany przepisów prawa w tym względzie, ufając jednocześnie, iż fakt, że jest Pan członkiem jednej z korporacji prawniczych nie wpłynie w żaden sposób na jakiekolwiek jednostronne podejście do prezentowanych powyżej problemów.

Z poważaniem
Władysław Ortyl