Oświadczenie skierowane do wiceprezesa Rady Ministrów, ministra spraw wewnętrznych i administracji Grzegorza Schetyny

Sprawa, którą chcielibyśmy poruszyć, to sprawa związana z posiadaniem przez kierujących pojazdami mechanicznymi obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC.

Ostatnio w prasie ukazał się artykuł, w którym prezes Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, pani Elżbieta Turkowska-Tyrluk, wypowiedziała się, iż według szacunków tej instytucji około stu sześćdziesięciu tysięcy posiadaczy pojazdów poruszających się po polskich drogach nie zawiera umowy ubezpieczenia OC. Identyfikacja właściciela pojazdu, który nie wykupił obowiązkowego ubezpieczenia, nie jest możliwa, gdyż zakłady ubezpieczeń nie w pełni realizują obowiązki informacyjne i nie zawsze informują Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny o zawartych przez nie umowach OC. W takiej sytuacji jedynym organem, który może dokonać weryfikacji posiadanego ubezpieczenia OC, są służby uprawnione do przeprowadzania kontroli ruchu drogowego.

Zgodnie z art. 38 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym kierujący pojazdem jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu między innymi wymagany dla danego rodzaju pojazdu lub kierującego dokument stwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzający opłacenie składki tego ubezpieczenia. Kontroli posiadania tych dokumentów, na podstawie art. 129 ust. 2 pkt 2 tejże ustawy, dokonać może policjant w związku z wykonywaniem czynności czuwania nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowania ruchem i jego kontrolowania. W tym miejscu pojawia się jednak problem. Policjant, dokonując kontroli, może spotkać się z sytuacją, że kierujący pojazdem zawarł umowę ubezpieczeniową OC, jednak podczas kontroli nie jest w stanie przedstawić dokumentu stwierdzającego zawarcie takiej umowy. Przyczyna nieposiadania takiego dokumentu może być prozaiczna: na przykład zgubienie, zniszczenie.

Konsekwencją nieprzedstawienia dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia OC jest odpowiedzialność za wykroczenie z art. 95 kodeksu wykroczeń, zagrożone karą grzywny do 250 zł. Ponadto na mocy art. 129 ust. 2 pkt 8 lit. c i d ustawy - Prawo o ruchu drogowym policjant jest uprawniony do uniemożliwienia kierującemu dalszego używania pojazdu przez odholowanie go na koszt właściciela na depozytowy parking strzeżony, co rodzi kolejne koszty dla kierującego pojazdem.

Konkludując, stwierdzić należy, iż obowiązująca regulacja prawna w tej materii nie przewiduje dla właściciela pojazdu, który z pełną świadomością nie zawarł umowy OC, innej sankcji niż dla tego kierowcy, który umowę taką zawarł, jednak z przyczyn od siebie niezależnych w danej chwili nie jest w stanie tego potwierdzić.

Moje pytanie do Pana Ministra jest następujące: czy w ramach ulepszania prawa i eliminowania absurdów ustawodawczych na progu XXI wieku nie jesteśmy w stanie zorganizować takiego systemu elektronicznego, w którym każda komenda policji w kraju byłaby w stanie sprawdzić, czy właściciel zatrzymanego pojazdu posiada wykupione ubezpieczenie obowiązkowe OC?

Panie Ministrze, czy praworządny obywatel, który w piątek zgubił potwierdzenie zawarcia umowy OC, zatrzymany w sobotę, dzień wolny od pracy, podróżujący na przykład z rodziną, dwójką małych dzieci, nie będzie mógł kontynuować podróży? W takiej sytuacji rodzina zostanie wysadzona z własnego samochodu i narażona na poniesienie łącznych kosztów karnych w kwocie około 700-1000 zł, to jest kosztów mandatu, grzywny, holowania pojazdu, parkingu, noclegu w trasie, podróżowania innym środkiem lokomocji. Dopiero w poniedziałek właściciel pojazdu byłby w stanie uzyskać w biurze swojego ubezpieczyciela duplikat zawartej umowy i przedstawić go policji. Z praktyki wynika, że policja w tej sytuacji powinna otrzymać oryginał takiego potwierdzenia. Dlaczego w naszym systemie ważne jest posiadanie kwitka, czyli potwierdzenia zawarcia umowy, a nie jest ważny sam fakt zawarcia takiej umowy, czyli rzeczywiste posiadanie ubezpieczenia? Przecież tworząc dostępną policji kompletną bazę danych o zawartych umowach, wyeliminowalibyśmy wiele nadużyć. Jednym ruchem wyeliminowalibyśmy kuriozalne sytuacje, kiedy kierujący pojazdem porusza się pojazdem z wykupionym ubezpieczeniem OC, jednak nie ma możliwości udowodnić tego w krótkim czasie policji, jak też problem identyfikowania pojazdów, dla których takie ubezpieczenie nie jest wykupione. Naszym zdaniem koszty stworzenia takiego systemu są nikłe w porównaniu z negatywnymi konsekwencjami, którymi obarczamy praworządnych obywateli.

Mamy nadzieję, że pan minister podzieli nasze zdanie, a to wystąpienie będzie bodźcem do nowelizacji ustawodawstwa w tej materii i podjęcia stosownych działań organizacyjnych wewnątrz Policji, umożliwiających wprowadzenie systemu bezpośredniej weryfikacji opłacania ubezpieczenia OC.

Krzysztof Kwiatkowski
Maciej Grubski
Jan Olech
Grażyna Anna Sztark