Oświadczenie skierowane do minister edukacji narodowej Katarzyny Hall

Szanowna Pani Minister!

Po zaznajomieniu się ze stanem faktycznym dotyczącym likwidacji z dniem 31 sierpnia 2008 r. szkół podstawowych nr 1 i nr 5 w Bielawie pozwoliłem sobie zwrócić się do Pani Minister z prośbą o zainteresowanie się sprawą i rozważenie możliwości zmiany decyzji podjętej w trybie wydanego, z upoważnienia Pani Minister, w dniu 24 stycznia 2008 r. postanowienia. Zostało ono podpisane przez pana Zbigniewa Marciniaka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, i ma numer: DEKOS-ES-5010/11-105-123/08.

Decyzja o likwidacji obu szkół podjęta została przez Radę Miejską w Bielawie na mocy uchwał rady z dnia 27 lutego 2008 r. nr 177/08 oraz 178/08. Z treści wydanego w imieniu Pani Minister postanowienia wynika, że dolnośląski kurator oświaty aż trzykrotnie negatywnie, w trybie wydawanych postanowień, wypowiedział się co do zamiaru likwidacji obu szkół. Minister edukacji narodowej dwukrotnie kierował sprawę do ponownego rozpoznania. Z materiału w sprawie wynika ponadto, że stanowisko kuratorium pokrywa się ze stanowiskiem środowiska lokalnego i rodziców, którzy podtrzymują swoją opinie co do znacznej społecznej szkodliwości decyzji o likwidacji szkół.

Wprawdzie przywołane postanowienie z 24 stycznia 2008 r. jest administracyjnym zamknięciem sprawy, ale jest ono początkiem daleko idących następstw dla tamtejszych mieszkańców. Chciałbym podkreślić, że moje zainteresowanie sprawą wynika z powziętej wątpliwości, dlaczego w tak istotnej sprawie organ administracyjny nie uwzględnia w uzasadnieniu postanowienia tej niezwykle ważkiej, z punktu widzenia rozwoju wspólnot lokalnych, kwestii i nie odnosi się do niej. Organ miejscowy podkreślił tylko, że wymóg konsultacji społecznych został spełniony oraz stwierdził, że zarzut rodziców, niezadowolonych z decyzji rady miasta co do likwidacji przedmiotowych szkół, został uwzględniony w ten sposób, że dla dzieci z klas IV-VI zorganizowany zostanie dojazd do szkoły. To problemu, w moim przekonaniu, nie rozwiązuje.

W szczególności rozstrzygnięciu ministerstwa należałoby postawić zarzut, że sprawa ta nie została rozpoznana i rozstrzygnięta w oparciu o wszechstronne zbadanie przesłanek przywoływanych przez mieszkańców i przez kuratorium. Z mojego doświadczenia, jako działacza społecznego, wiem, że Bielawa jest miastem o bardzo wysokiej stopie bezrobocia, jednej z największych w województwie, i z wieloma negatywnymi procesami. Stąd zrozumiałe jest zaniepokojenie rodziców decyzją o likwidacji szkoły i przeniesieniu jej uczniów do oddalonej i oderwanej od ich środowiska placówki. Uniemożliwi to oddziaływanie na ich proces edukacyjny.

Trudno zgodzić się z zarzutem, że nowa jednostka umożliwi tej młodzieży poprawę szans edukacyjnych, ponieważ likwidowana szkoła nr 5, zdaniem kuratora oświaty, posiada dobrą bazę dydaktyczną, która pozwala na realizację jej zadań statutowych. Ponadto wyposażona jest w sprzęt audiowizualny i pracownię komputerową. Usytuowana jest w centrum miasta, co ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia dostępności dzieci do szkoły. Na uwagę zasługuje także fakt, że stopa przyrostu naturalnego w Bielawie od 2003 r. ma tendencje wzrostową i wkrótce powstanie problem przeludnienia szkół.

Konkludując: w tym stanie rzeczy trudno zgodzić mi się z tezą, że likwidacja obu szkół poprawi warunki nauki i przyniesie korzyści uczniom, Wydłuży za to niektórym uczniom drogę do szkoły i pobyt poza domem. To stwarza liczne pokusy w związku z występującymi wśród dzieci patologiami takimi, jak przestępczość, narkomania. Dlatego, moim zdaniem, decyzja ministerstwa może negatywnie wpłynąć na proces edukacyjny uczniów wyprowadzonych z ich naturalnego środowiska o kilka kilometrów, skazanych na codzienną wędrówkę do szkoły, co nie zostało w ogóle wzięte pod uwagę w tej sprawie.

Gwarantowane w konstytucji prawo do edukacji jest jednym z podstawowych praw człowieka, warunkującym korzystanie z innych praw, jakie nam się należą, w szczególności z prawa do świadomego i aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym. Samorządy już od wielu lat prowadzą szkoły i placówki oświatowe. Jest to wystarczająco długo, aby stwierdzić, że jest to dobry kierunek zmian. Nie ulega wątpliwości, że zmiany, które prowadzą docelowo do przejęcia odpowiedzialności za szkoły przez obywateli, to dobry kierunek w demokratycznym państwie prawnym. W tym kontekście na uwagę zasługuje fakt, że niezwykle rzadko ma miejsce taka oto sytuacja, że zarówno stanowisko kuratorium, jak i wyrażone w sprawie zdanie rodziców są jednoznacznie tożsame.

Zajmując stanowisko w tej sprawie, kierowałem się przekonaniem, że zgodnie z Konstytucją RP, art. 164, gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego. Wykonuje ona wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu. Ustawa samorządowa nakłada na gminę obowiązek zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej, w duchu zapoczątkowanego w 1990 r. przywracania obywatelom możności decydowania o swoich lokalnych sprawach i przejmowania odpowiedzialności za edukację, w tym szkoły.

Dlatego proszę Panią Minister o ponowne przeanalizowanie zasadności podjętej decyzji w sprawie uchylenia postanowienia dolnośląskiego kuratora oświaty i zmianę decyzji w sprawie likwidacji szkół podstawowych nr 1 i nr 5 w Bielawie.

Z wyrazami szacunku
Stanisław Jurcewicz
senator RP