83. posiedzenie Senatu RP, spis treści , poprzednia część stenogramu , następna część stenogramu
Wicemarszałek Marek Ziółkowski:
Punkt czternasty - dwunasty już był, Madame - porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne.
W przerwie odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej, która przygotowała sprawozdanie; druk nr 1366Z.
Sprawozdawcą jest senator Jurcewicz. Panie Senatorze, proszę.
Senator Stanisław Jurcewicz:
Dziękuję bardzo.
W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej proszę o przyjęcie poprawek pierwszej, drugiej, trzeciej, czwartej, siódmej, ósmej, dziewiątej, dziesiątej, jedenastej, dwunastej, trzynastej. Dziękuję za uwagę.
(Głosy z sali: Łącznie!)
(Głos z sali: Okej, bardzo dobrze.)
Wicemarszałek Marek Ziółkowski:
Czy są wnioski o przegłosowanie łącznie? Nie?
(Senator Stanisław Jurcewicz: Nie było tego tematu na posiedzeniu komisji.)
Dobrze, to przegłosujemy je pojedynczo, chyba że zauważę, że coś się łączy, i madame pozwoli.
(Głos z sali: Tylko proszę wcześniej powiedzieć.)
Czy senator Wyrowiński chciałby jeszcze zabrać głos? Panie Senatorze?
(Senator Jan Wyrowiński: Broń Boże.)
Proszę państwa, przystępujemy do głosowania...
No, tu są takie, które by się dało połączyć, mademoiselle.
(Głos z sali: Jasne, że są.)
Przepraszam, ja przejrzę poprawki i zaraz zaproponuję, które przegłosujemy razem. Jest to możliwe?
Poprawki pierwsza, druga, piąta, szósta - charakter porządkujący...
(Senator Piotr Zientarski: Szósta będzie wykluczona, jeśli...)
(Głos z sali: Piąta może być, ale trzecia...)
Nie, pierwsza, druga, piąta, szósta to tylko... pierwsza, druga, piąta, szósta, dziesiąta...
(Głos z sali: Piąta i szósta wykluczają się.)
Aha. To pierwsza, druga, piąta... No dobrze, to...
(Głos z sali: Nie, piąta nie, bo...)
No dobrze, to pierwsza, druga i dziesiąta w takim razie, to wystarczy: pierwsza, druga i dziesiąta. No trudno, nie komplikujmy już.
Proszę państwa, wprowadziłem blok, który niedużo czasu zaoszczędza. To poprawki pierwsza, druga i dziesiąta, poprawki terminologiczne. Przepraszam, chciałem przyspieszyć.
(Senator Czesław Ryszka: A wyszło jak zwykle.)
Proszę państwa, przycisk obecności.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Proszę państwa, głosowało 88 senatorów, 84 - za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 59)
Poprawki pierwsza, druga i dziesiąta zostały przyjęte.
Trzecia poprawka precyzuje, że ustalenie progu kwotowego dotyczy każdego okresu rozliczeniowego, a w przypadku jego braku, jak to ma miejsce w przypadku prepaid, każdego cyklu miesięcznego. Ponadto poprawka nakłada obowiązek ustalenia co najmniej trzech progów kwotowych przez dostawców.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 87 osób, wszystkie za. (Głosowanie nr 60)
Poprawka przyjęta.
Czwarta poprawka ma na celu wyeliminowanie sytuacji, w której dostawca usług świadczący usługi w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej nie będzie mógł zrealizować obowiązku polegającego na poinformowaniu abonenta o fakcie przekroczenia progu kwotowego.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 88 senatorów 87 głosowało za, 1 się wstrzymał. (Głosowanie nr 61)
Poprawka przyjęta.
Poprawka piąta ma charakter porządkujący. W zestawieniu z poprawką szóstą ujednolica terminologię ustawy.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
88 głosów, wszystkie za. (Głosowanie nr 62)
Poprawka przyjęta, co wyklucza głosowanie nad poprawką szóstą.
Poprawka siódma powoduje zmianę podmiotu zobowiązanego do przekazywania prezesowi UKE informacji służących do prowadzenia rejestru numerów wykorzystywanych do świadczenia usług o podwyższonej opłacie - z przedsiębiorcy telekomunikacyjnego na dostawcę dodatkowego świadczenia.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 87 senatorów 86 było za, 1 się wstrzymał, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 63)
Przyjęta.
Poprawka ósma skreśla przepis dotyczący wydawania pozwolenia radiowego w zakresie częstotliwości przeznaczonych do użytkowania jako rządowe.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
88 głosów, wszystkie za. (Głosowanie nr 64)
Poprawka przyjęta.
Dziewiąta poprawka wydłuża do siedmiu dni termin na wyrażenie zgody na czasowe użytkowanie urządzenia radiowego na częstotliwościach rządowych.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 88 senatorów 87 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 65)
Poprawka przyjęta.
Dziesiąta... A, już przegłosowaliśmy.
Jedenasta poprawka uwzględnia ostatnie zmiany w zakresie ewidencji działalności gospodarczej.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Dziękuję.
Na 88 senatorów 87 głosowało za, 1 się wstrzymał. (Głosowanie nr 66)
Przyjęta.
Dwunasta poprawka ma na celu rozszerzenie możliwości zawiadamiania stron o decyzjach i innych czynnościach poprzez obwieszczenie na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Komunikacji Elektronicznej także w przypadku postępowań w sprawach dotyczących dopuszczenia czasowego używania urządzenia radiowego.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
88 głosów, wszystkie za. (Głosowanie nr 67)
Przyjęta.
Poprawka trzynasta ma na celu zagwarantowanie przedsiębiorcom telekomunikacyjnym odpowiedniego czasu, niezbędnego na dokonanie odpowiednich zmian w systemach niezbędnych do prawidłowego wykonywania obowiązków.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Dziękuję.
Na 87 senatorów 86 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 68)
Przyjęta.
I uchwała dotycząca całości, Wysoki Senacie.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Dziękuję.
Na 87 głosów wszystkie za. (Głosowanie nr 69)
Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne.
Pan senator Andrzej Owczarek będzie przedstawiał sprawozdanie dotyczące punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.
Sprawozdanie to jest efektem posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej, a zawarte jest w druku nr 1355Z.
Proszę, Panie Senatorze.
Senator Andrzej Owczarek:
Komisja rekomenduje państwu senatorom przyjęcie ustawy po pozytywnym przegłosowaniu poprawki drugiej.
Wicemarszałek Marek Ziółkowski:
Dziękuję bardzo.
Czy pan senator Gruszka chce zabrać głos? Nie.
Proszę państwa, głosujemy najpierw nad poprawkami.
Poprawka pierwsza wprowadza zasadę, zgodnie z którą w przypadku przebudowy lub remontu autostrady na odcinku między punktami poboru opłat, w wyniku czego zablokowany zostaje co najmniej jeden pas ruchu w danym kierunku, opłaty za przejazd autostradą nie pobiera się.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów 42 głosowało za, 45 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 70)
Poprawka została odrzucona.
Druga poprawka doprecyzowuje, że uzgodnienia, o których mowa w art. 61 ust. 2 ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, powinny poprzedzać każde postępowanie w sprawie wyboru spółki, której zostanie powierzona budowa lub eksploatacja autostrady.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów 86 było za, 1 - przeciw, 2 się wstrzymało. (Głosowanie nr 71)
Poprawka została przyjęta.
I możemy głosować teraz nad uchwałą dotyczącą całości, Wysoki Senacie.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 87 senatorów 50 było za, 37 - przeciw. (Głosowanie nr 72)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.
Punkt szesnasty porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o bezpieczeństwie morskim.
Komisja Gospodarki Narodowej proponuje przyjęcie tej ustawy bez poprawek.
Głosujemy nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, Wysoki Senacie.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów 53 było za, 37 - przeciw. (Głosowanie nr 73)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o bezpieczeństwie morskim.
Punkt siedemnasty porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej.
Komisja Gospodarki Narodowej proponuje przyjęcie tej ustawy bez poprawek.
Głosujemy nad tym wnioskiem.
Obecność.
Kto jest za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Na 91 senatorów 90 było za, 1 - przeciw. (Głosowanie nr 74)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej.
Punkt osiemnasty porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.
Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej proponuje przyjęcie ustawy bez poprawek.
Możemy w tej sprawie głosować, Wysoki Senacie.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Dziękuję.
Na 91 senatorów 60 głosowało za, 2 - przeciw, 29 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 75)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.
Punkt dziewiętnasty porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.
W przerwie odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Gospodarki Narodowej.
Wspólne sprawozdanie znajduje się w druku nr 1367Z, a przedstawi to sprawozdanie pan senator Bisztyga.
Panie Senatorze, proszę.
Senator Stanisław Bisztyga:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
To jest punkt, nad którym komisje pochyliły się po raz kolejny w dniu dzisiejszym, a teraz rekomendują Wysokiej Izbie przyjęcie, pozytywne przegłosowanie następujących wniosków, poprawek: pierwszej, drugiej, trzeciej, czwartej, piątej, szóstej, siódmej, ósmej, dziewiątej, dziesiątej, jedenastej, dwunastej, trzynastej, czternastej, piętnastej, szesnastej, siedemnastej, osiemnastej, dziewiętnastej, dwudziestej...
(Wicemarszałek Marek Ziółkowski: W sprawie wszystkich za, Panie Senatorze, tak?)
...dwudziestej pierwszej, dwudziestej drugiej, dwudziestej trzeciej, dwudziestej czwartej i dwudziestej piątej. Oczywiście, w sprawie wszystkich jesteśmy za.
Wicemarszałek Marek Ziółkowski:
Wszystkie za, rozumiem. Taki jest wniosek komisji: co do wszystkich - głosowanie za.
Pan senator Paszkowski chce zabrać głos. Senatorze, gdzie jest... Nie?
Proszę państwa, tutaj niektóre... Mam propozycję zblokowania niektórych poprawek i nie będę już tu kombinował...
Jedziemy.
Pierwsza ma charakter precyzujący.
Obecność.
(Rozmowy na sali)
Głosujemy nad poprawkami. Jeszcze raz.
Poprawka pierwsza ma charakter precyzujący.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 91 senatorów 88 głosowało za, 1 się wstrzymał, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 76)
Przyjęta.
Nad poprawkami drugą, szóstą, siódmą, ósmą, jedenastą i dwudziestą trzecią głosujemy łącznie.
Zastępują one wymieniony w tych przepisach produkt ubezpieczeniowy w postaci umowy ubezpieczenia bardziej adekwatną dla zabezpieczenia interesów nabywców gwarancją ubezpieczeniową.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów 76 głosowało za, 14 - przeciw. (Głosowanie nr 77)
Poprawki zostały przyjęte.
Poprawka trzecia usuwa z ustawy przepis niezgodny z postanowieniem ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 78)
Przyjęta.
Poprawka czwarta zmierza do tego, aby w przypadku odstąpienia od umowy deweloperskiej wypłacie przez bank na rzecz nabywcy podlegały jedynie należne mu środki pozostałe na mieszkaniowym rachunku powierniczym.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 88 senatorów 83 głosowało za, 5 się wstrzymało. (Głosowanie nr 79)
Przyjęta.
Poprawka piąta ma charakter precyzujący.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 80)
Przyjęta.
Nad poprawkami dziewiątą i dwudziestą drugą głosujemy łącznie.
Wprowadzają one do ustawy mające ugruntowane znaczenie w systemie prawa pojęcie lokalu przedsiębiorstwa.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 91 senatorów 89 głosowało za, 2 się wstrzymało. (Głosowanie nr 81)
Przyjęte.
Poprawka dziesiąta dookreśla, iż koszty, jakie ewentualnie ponosi nabywca w związku z dokonywaniem wpłat na rachunek powierniczy, nie mają charakteru kosztów prowadzania tego rachunku.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów 86 głosowało za, 3 się wstrzymało. (Głosowanie nr 82)
Przyjęta.
Poprawka dwunasta dostosowuje terminologię ustawy do przepisów ustawy - Prawo budowlane.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 91 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 83)
Przyjęta.
Poprawka trzynasta zapewnia spójność terminologiczną z postanowieniami ustawy - Prawo budowlane.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 84)
Przyjęta.
Nad poprawkami czternastą i dwudziestą czwartą głosujemy łącznie.
Mają one na celu wprowadzenie obowiązku informacyjnego do prospektu informacyjnego w zakresie możliwości uzyskania w lokalu przedsiębiorstwa dodatkowych informacji na temat dewelopera oraz określonego obiektu budowlanego.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów 89 głosowało za, 1 się wstrzymał. (Głosowanie nr 85)
Przyjęta.
Poprawka piętnasta ma charakter precyzujący.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 86)
Przyjęta.
Poprawka szesnasta ma charakter redakcyjny.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 87)
Przyjęta.
Poprawka siedemnasta dostosowuje terminologię przepisu do ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 88)
Przyjęta.
Poprawka osiemnasta uzupełnia przepis, penalizując również niezgodną z przepisami ustawy wypłatę środków zgromadzonych na zamkniętym mieszkaniowym rachunku powierniczym.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów 87 głosowało za, 2 się wstrzymało. (Głosowanie nr 89)
Przyjęta.
Poprawka dziewiętnasta uzupełnia przepis o brakujące wytyczne.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów 89 głosowało za, 1 - przeciw. (Głosowanie nr 90)
Przyjęta.
Poprawka dwudziesta zmierza do tego, aby obowiązek zastosowania zabezpieczeń, o których mowa w art. 4, odnosił się do przedsięwzięć deweloperskich, w ramach których sprzedaż lokali lub domków jednorodzinnych rozpoczęła się po dniu wejścia w życie ustawy.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 senatorów 84 głosowało za, 4 - przeciw, 2 się wstrzymało. (Głosowanie nr 91)
Przyjęta.
Poprawka dwudziesta pierwsza wprowadza przepis nakładający na Radę Ministrów obowiązek dokonania przeglądu funkcjonowania przepisów niniejszej ustawy i przedłożenia Sejmowi informacji o skutkach jej obowiązywania wraz z propozycjami zmiany.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 92)
Przyjęta.
I ostatnia poprawka, dwudziesta piąta, ma charakter redakcyjny.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 93)
Przyjęta.
I teraz, proszę państwa, głosujemy w sprawie ustawy w całości.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 89 senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 94)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domku jednorodzinnego.
Powracamy do punktu dwudziestego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o timeshare.
W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Gospodarki Narodowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie, zawarte w druku nr 1344Z.
Sprawozdanie to przedstawi nam senator Zientarski.
Proszę, Panie Senatorze.
Senator Piotr Zientarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Komisja Ustawodawcza i Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiają Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko: Wysoki Senat raczy przyjąć wnioski zawarte w punktach: pierwszym, trzecim, czwartym, siódmym i ósmym.
Wicemarszałek Marek Ziółkowski:
Dziękuję bardzo.
Czy senatorowie wnioskodawcy i pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą zabrać głos? Nie. Dziękuję.
W takim razie przystępujemy do głosowania nad poprawkami.
Proszę państwa, nad poprawkami pierwszą, siódmą i ósmą głosujemy łącznie.
Formułują one tytuł ustawy przez wprowadzenie polskiego odpowiednika pojęcia "timeshare", co wiąże się z postanowieniami ustawy o języku polskim.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
(Senator Piotr Zientarski: Ale co to za poprawki? Można prosić jeszcze raz...)
Na prośbę przewodniczącego Zientarskiego czytam jeszcze raz.
Poprawki te formułują tytuł ustawy przez wprowadzenie polskiego odpowiednika pojęcia "timeshare", co wiąże się z postanowieniami ustawy o języku polskim. Tak?
(Senator Piotr Zientarski: Tak.)
No i tak właśnie jest, jak pan senator sobie życzył.
Na 91 obecnych senatorów wszyscy głosowali za. (Głosowanie nr 95)
Przyjęta. (Oklaski)
(Senator Stanisław Karczewski: Brawo!)
Poprawki druga i szósta mają na celu określenie tytułu...
(Głosy z sali: Nie, one są wykluczone.)
A, przepraszam bardzo.
Nad poprawkami trzecią i czwartą głosujemy łącznie.
Mają one charakter precyzujący. Określają, do jakiego rodzaju umowy odnoszą się wzajemne prawa i obowiązki konsumenta oraz przedsiębiorcy zawarte w przepisach.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 obecnych senatorów 88 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 96)
Poprawki zostały przyjęte.
Poprawka piąta eliminuje sankcję karną za naruszenie określonych obowiązków wynikających z ustawy.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Dziękuję.
Na 90 obecnych senatorów 51 głosowało za, 35 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 97)
Poprawka została przyjęta.
I głosowanie nad podjęciem uchwały w całości.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Proszę głosować...
Na 89 obecnych senatorów 87 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 98)
Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o timeshare.
Powracamy do punktu dwudziestego pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o europejskich radach zakładowych.
Komisja Rodziny i Polityki Społecznej wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.
Obecność.
Za?
Przeciw?
Wstrzymanie się?
Dziękuję.
Na 90 obecnych senatorów 89 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 99)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o europejskich radach zakładowych.
I ostatnie głosowanie dzisiejszego wieczoru.
Powracamy do punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej.
Komisja Rodziny i Polityki Społecznej wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.
Możemy głosować nad tym wnioskiem, Wysoki Senacie.
Obecność.
Kto za?
Kto przeciw?
Kto się wstrzymał?
Dziękuję.
Na 90 obecnych senatorów 88 głosowało za, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 100)
Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej.
Dziękuję. Głosowania zostały zakończone.
Czy są jakieś komunikaty?
(Rozmowy na sali)
Wysoki Senacie, proszę o ciszę.
Komunikaty dotyczące jutrzejszych posiedzeń komisji...
(Rozmowy na sali)
Silentium!
Proszę bardzo.
Senator Sekretarz
Waldemar Kraska:
Wspólne posiedzenie Komisji Środowiska, Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w celu rozpatrzenia wniosków zgłoszonych podczas debaty do ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach odbędzie się jutro, 14 września, o godzinie 8.00 w sali nr 217.
Posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie rozpatrzenia wniosków do ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw odbędzie się 14 września o godzinie 8.15 w sali nr 182.
Wicemarszałek Marek Ziółkowski:
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, jak rozumiem, obrady wznawiamy o godzinie 9.00 rano. Tak, Panie Marszałku?
W związku z tym, Wysoka Izbo, ogłaszam przerwę do jutra do godziny 9.00 rano. Rozpoczynamy zieloną noc.
(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 22 minut 54)
Przemówienie senatora Ryszarda Knosali
w dyskusji nad punktem drugim porządku obrad
Klęski powodzi, które nawiedziły nasz kraj w ostatnich latach, pozwoliły dostrzec bardzo wiele obszarów funkcjonowania służb publicznych, które wymagały usprawnień. Można w tym miejscu postawić tezę, że każda kolejna powódź dawała asumpt do wyciągnięcia pewnych wniosków na przyszłość. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom powodzi należy postrzegać co najmniej w dwóch wymiarach. Kluczowe znaczenie ma tu niewątpliwie urządzenie odpowiedniej infrastruktury technicznej, która pozwoli na skuteczne ograniczenie ryzyka zalania i wyrządzenia szkód. Docelowo to właśnie na odpowiedniej infrastrukturze przeciwpowodziowej powinien oprzeć się cały system. Realizacja tego zadania wiąże się jednak z ogromnymi kosztami i wymaga czasu. Należy przy tym zawsze pamiętać, że człowiek w konfrontacji z siłami natury, co do zasady, skazany jest na porażkę. Zatem nawet najnowocześniejsze budowle regulujące bieg rzek nigdy nie będą stanowiły stuprocentowej gwarancji bezpieczeństwa. Dlatego też tak ważny jest kolejny wymiar, w jakim może odbywać się ograniczanie negatywnych skutków klęsk żywiołowych. Mam tu na względzie wszelkiego rodzaju przepisy prawa, które pozwalają, a nawet ułatwiają sprawne niesienie pomocy w sytuacji kryzysowej.
Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi znakomicie wpisuje się we wspomniany drugi obszar działań służących walce ze skutkami powodzi. Projekt ten opiera się na bogatych doświadczeniach zdobytych szczególnie w ostatniej dekadzie. Wypracowane wówczas mechanizmy prawne, na przykład ustawa z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z maja i czerwca 2010 r., miały charakter partykularny i można je było wykorzystać jedynie w odniesieniu do usuwania skutków konkretnego kataklizmu. Wypracowany wówczas dorobek prawny obecnie posłużył projektodawcy jako podstawa do opracowania przepisów uniwersalnych, które znajdą zastosowanie do ewentualnych zdarzeń przyszłych. Jest to zasadniczy atut niniejszego projektu ustawy. Ustalenie a priori niezbędnych regulacji zwalnia parlament od obowiązku pracy pod presją czasu, jak miało to miejsce chociażby w roku ubiegłym. Nadto, przyjęcie zawczasu odpowiednich procedur na wypadek wystąpienia sytuacji kryzysowej pozwala odpowiednim służbom na właściwe przygotowanie się do ich wdrożenia. Zatem przyjęcie przedstawionego projektu ustawy pozwoli przede wszystkim znacznie ograniczyć czas, jaki musi upłynąć od chwili zaistnienia zdarzenia kryzysowego do momentu uruchomienia środków finansowych przeznaczonych na niesienie pomocy poszkodowanym.
Warto zwrócić uwagę na art. 1 ust. 2 projektu ustawy, który upoważnia Radę Ministrów do odpowiedniego dostosowania instrumentów przewidzianych w projekcie ustawy, mając na względzie przede wszystkim zakres niezbędnej pomocy. Art. 5 projektowanego aktu daje podstawy do wypłaty jednorazowego bezzwrotnego zasiłku powodziowego w kwocie do 2 tysięcy zł. Na szczególną aprobatę zasługuje w tym przypadku fakt, iż procedura przyznawania i wypłaty zasiłku, wedle zamierzeń projektodawcy, nie powinna przekroczyć czterech dni. Niezwykle ważne jest nadto odniesie się do zasad zwrotu gminom kosztów związanych z wypłatą ekwiwalentów członkom ochotniczej straży pożarnej biorącym udział w akcji ratowniczej oraz kosztów na pokrycie ewentualnych strat w sprzęcie specjalistycznym utraconym lub uszkodzonym na skutek działania ratowniczego prowadzonego w trakcie powodzi.
Projektowany art. 8 wskazuje, że usprawiedliwieniem nieobecności w pracy może być "faktyczna niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią". Przepis ten ustala nadto możliwość powierzenia pracownikowi pracy innego rodzaju niż wynika to z umowy o pracę, jeśli spowodowane jest to koniecznością usuwania skutków powodzi u tego pracodawcy, a także zasady wynagradzania pracownika w przypadku zaistnienia opisanych okoliczności.
Przedstawione rozwiązania stanowią jedynie niewielki przykład. Projekt ustawy przewiduje bowiem bardzo wiele innych form pomocy, mających zastosowanie zarówno wobec osób fizycznych, jak również w odniesieniu do przedsiębiorców czy samorządów lokalnych. Ich szczegółowe omówienie wykracza jednak poza charakter tego wystąpienia. Warto dodać, że wiele spośród przedstawionych instrumentów pomocowych było już z powodzeniem stosowanych, na przykład w celu usuwania skutków ubiegłorocznej powodzi.
Wysoka Izbo, projekt ustawy zawiera rozwiązania prawne wypracowane w praktyce. Zatem przyjęcie ich jako stałych procedur na wypadek klęski żywiołowej jest jak najbardziej zasadne. Proszę zatem Wysoką Izbę o pozytywne rozpatrzenie niniejszego projektu ustawy. Żywię jednocześnie nadzieję, że nieprędko zaistnieje faktyczna potrzeba wykonania przyjętych przepisów. Dziękuję za uwagę.
Przemówienie senatora Ryszarda Knosali
w dyskusji nad punktem trzecim porządku obrad
Przedstawiony dziś projekt ustawy nie jest pierwszym aktem o charakterze deregulacyjnym. Warto przypomnieć w tym miejscu choćby ustawę z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Ustawy tego typu charakteryzują się znaczną przekrojowością podejmowanych zagadnień i cecha ta towarzyszy także niniejszemu projektowi, bowiem zmienia on aż dwadzieścia dwie inne ustawy. Materia objęta projektem ustawy, mimo znacznego stopnia niejednorodności, daje się jednak w pewnym stopniu usystematyzować.
W pierwszej kolejności pragnę zwrócić uwagę na postulat zniesienia Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej "Monitora Polskiego B". Wynika to wprost z art. 12 projektu ustawy, dokonującego nowelizacji ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz z projektowanego art. 23, przepis końcowy. U podstaw tej zmiany legła idea, aby wyeliminować przypadki, kiedy proces ogłaszania określonych dokumentów realizowany jest w sposób mało efektywny. Znakomitym przykładem może być w tym miejscu ustawa o rachunkowości nakazująca publikowanie sprawozdań finansowych, wraz z innymi dokumentami, w Monitorze Polskim B. Jednocześnie istnieje grupa podmiotów, które niezależnie od powyższego zobowiązane są ogłaszać niektóre dokumenty, także w Krajowym Rejestrze Sądowym. Co gorsza, zakres dokumentów ogłaszanych w tych dwóch miejscach nie jest spójny. Słusznie zatem zaproponowano, aby ujednolicić katalog ogłaszanych dokumentów, oczywiście z poszanowaniem szczegółowych wymogów prawa unijnego. W efekcie obowiązek publikacji będzie mógł zostać spełniony poprzez dokonanie ogłoszenia tylko w jednym publikatorze, w zależności od rodzaju podmiotu ogłoszenie odbywać się będzie albo bezpośrednio w Monitorze Sądowym i Gospodarczym albo w KRS. Rozwiązanie to w sposób istotny pomoże także ograniczyć ogólne koszty działalności wskazanej grupy podmiotów - koszt ogłoszenia jednej strony w Monitorze Polskim B wynosi przeszło 700 zł, podczas gdy ogólny koszt ogłoszenia w KRS to zaledwie 250 zł.
Zniesienie wspomnianego dziennika urzędowego pociąga za sobą konieczność znowelizowania przepisów ustaw, które zawierały odesłanie do tego publikatora. W tym zakresie projekt ustawy nowelizuje ustawę o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego, ustawę o Radzie Ministrów, ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym, jak również ustawę o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców, ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawę o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej, ustawę o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej. Wypada dodać, że w przypadku ostatniej grupy aktów prawnych przepis nowelizujący nie dokonuje zmian dotyczących zakresu ogłaszanych informacji, lecz jedynie wskazuje inny właściwy publikator. Przedstawiona grupa zmian zasługuje na pozytywną ocenę nie tyko ze względu na obniżenie kosztów działalności podmiotów gospodarczych, ale również ze względu na uproszczenie i ujednolicenie niektórych obowiązków. Nie ulega przy tym wątpliwości, że ograniczenie liczby oficjalnych publikatorów, choćby tylko o jeden, wpłynie pozytywnie na poprawę przejrzystości całego systemu.
Oczywiście projekt ustawy deregulacyjnej, nad którym dziś debatujemy, odnosi się również do innych istotnych zagadnień, które warto choćby w skrócie przedstawić. W zakresie prawa pracy projekt ustawy określa na nowo zasady, na których będzie możliwe wykorzystywanie zaległego urlopu. Zgodnie z zaproponowanym nowym brzmieniem art. 168 kodeksu pracy pracownik będzie miał taką możliwość aż do końca września roku następującego po roku, w którym powstała ta zaległość. Rozwiązanie to wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie zakładów pracy oraz umożliwi pracownikom wykorzystanie zaległego urlopu w bardziej dogodnym terminie.
Projekt ustawy przedstawia szereg nowych rozwiązań z zakresu prawa podatkowego. Pewną nowością będzie możliwość wydawania ogólnej interpretacji podatkowej przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych nie tylko z urzędu, ale również w trybie wnioskowym. Przyjęcie tej zmiany nie mogło się obyć bez szczegółowego określenia trybu, w jakim wniosek może zostać rozpatrzony. Wypada przychylić się także do zmian dotyczących ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które przewidują wydłużenie terminu na złożenie deklaracji na podatek od nieruchomości.
Niezwykle istotne są zmiany dokonywane w ustawie o podatku akcyzowym. Projektodawca przewidział między innymi poszerzenie możliwości zastosowania odstępstwa od ogólnej zasady wyłączającej możliwość stosowania uproszczonych procedur celnych w odniesieniu do wyrobów akcyzowych. W tym celu proponuje się uchylić obecnie obowiązujące przepisy wykonawcze i uregulować przedmiotowe kwestie na gruncie ustawowym. Wprowadzenie ułatwień dla importerów i eksporterów możliwe jest w dużej mierze dzięki sprawnie funkcjonującym elektronicznym systemom wspomagającym nadzór celny. Stąd ułatwienia te nie powinny spowodować istotnych zagrożeń z punktu widzenia interesu Skarbu Państwa. Należy jednak dodać, że w przypadku obrotu paliwami silnikowymi, jeśli wysokość obrotu nie przekroczy w roku podatkowym 40 milionów zł, lub alkoholem etylowym projektodawca wyłączył możliwość zastosowania rzeczonych ułatwień.
Na koniec pragnę wspomnieć o ułatwieniach bezpośrednio odnoszących się do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zaproponowane rozwiązania wypełniają pewną lukę poprzez uregulowanie zasad, na jakich możliwe jest utworzenie w Polsce oddziału przez osoby fizyczne posiadające obywatelstwo polskie, lecz prowadzące działalność gospodarczą za granicą. Ponadto ustawa precyzuje zasady likwidacji oddziałów wskutek decyzji podjętej przez przedsiębiorcę zagranicznego oraz zasady utworzenia przedstawicielstwa. Jako powiązane z przedmiotowymi przepisami należy przytoczyć zmiany w prawie bankowym polegające na ograniczeniu wymagań proceduralnych w przypadku tworzenia przedstawicielstwa przez bank zagraniczny lub instytucję kredytową. Jedynym organem właściwym do sprawowania nadzoru w tym zakresie będzie Komisja Nadzoru Finansowego.
Reasumując, wypada po raz kolejny wyrazić uznanie dla woli i determinacji projektodawcy do systematycznej pracy na rzecz dostosowywania przepisów prawa w taki sposób, aby jak najlepiej służyły one obywatelom lub przedsiębiorcom. Przedstawione przeze mnie przykłady nie stanowią wyczerpującego omówienia wszystkich zaproponowanych zmian, ale znakomicie oddają intencje projektodawcy, który dąży zarówno do likwidacji bądź ograniczenia niektórych obowiązków nakładanych na wskazane grupy podmiotów, jak również do doprecyzowania przepisów będących dotychczas źródłem poważnych wątpliwości interpretacyjnych. Zważywszy na przytoczone argumenty pragnę zarekomendować Wysokiej Izbie przyjęcie niniejszego aktu. Dziękuję.
Przemówienie senatora Rafała Muchackiego
w dyskusji nad punktem trzecim porządku obrad
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Ustawa proponuje między innymi zmianę art. 14a ustawy - Ordynacja podatkowa. Przepis ten określa zasady wydawania ogólnej interpretacji podatkowej przez Ministra Finansów.
Obecnie interpretacji takiej dokonuje minister z urzędu, przepis nie przewiduje możliwości wystąpienia z wnioskiem o dokonanie takiej interpretacji. Możliwość taką wprowadza procedowana zmiana przepisu.
Pomimo że obecna regulacja nie dopuszcza składania wniosku o wydanie ogólnej interpretacji, za dopuszczalne uważa się wystąpienie konkretnego podmiotu do wspomnianego ministra o skorzystanie z uprawnienia przewidzianego w art. 14a. Oczywiście pismo zawierające taki wniosek będzie jedynie sygnalizacją wątpliwości prawnych, których wyjaśnienie jest niezbędne w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej. Minister Finansów nie jest w żadnym stopniu związany tym stanowiskiem i tylko do niego będzie należeć ocena istnienia takiej potrzeby i skorzystania z uprawnienia do dokonania rozważanej interpretacji. Sens wprowadzanej regulacji uzależniony jest więc od możliwości skutecznego wyegzekwowania od organu wydania interpretacji ogólnej.
Tymczasem zgodnie z art. 3 §2 pktami 4a i 8 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zaskarżeniu do sądu administracyjnego podlegać będą jedynie pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach oraz jedynie bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach indywidualnych interpretacji prawa podatkowego.
Wydaje się zatem, iż wprowadzane rozwiązania powinny zostać skorelowane ze zmianą ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sposób umożliwiający, analogicznie jak w przypadku interpretacji indywidualnej, wyegzekwowania uprawnienia. W przeciwnym wypadku nowe rozwiązania art. 14a ordynacji podatkowej mogą naruszać konstytucyjną zasadę prawa do sądu, art. 45, art. 77 ust. 2 konstytucji.
Przemówienie senatora Ryszarda Knosali
w dyskusji nad punktem ósmym porządku obrad
Przedstawiony projekt nowelizacji obejmuje swoim zakresem dwa akty prawne, ustawę o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych oraz ustawę o prawach pacjenta oraz Rzeczniku Praw Pacjenta. Istotą zaproponowanych zmian jest rozszerzenie i ujednolicenie katalogu ograniczeń nałożonych na osoby sprawujące wskazane funkcje rzecznika.
Warto zaznaczyć, że w świetle obowiązujących przepisów ograniczenie prowadzenia dodatkowej działalności oraz dodatkowego zatrudnienia przez osoby pełniące funkcję rzecznika jest regulowane w sposób bardzo różnorodny. W przypadku rzecznika ubezpieczonych mamy do czynienia zarówno z przepisami o znacznym stopniu szczegółowości, które zabraniają takiej osobie utrzymywania ściśle określonych relacji ze wskazaną grupą podmiotów jak zakłady ubezpieczeń czy towarzystwa emerytalne, jak i z przepisem ogólnym, zakazującym wykonywania innych czynności, które pozostawałyby w sprzeczności z obowiązkami rzecznika albo mogłyby wywołać podejrzenie o jego stronniczość lub interesowność. Z kolei w ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka istniejące ograniczenia mają charakter bardziej ogólny i odnoszą się do zakazu łączenia tej funkcji z zajmowaniem innego stanowiska - wyjątek stanowi tu jedynie stanowisko profesora szkoły wyższej - lub wykonywania innych zajęć zawodowych. Rzecznik praw dziecka nie może nadto należeć do partii politycznej oraz prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu. W podobny sposób uregulowane zostały również zakazy odnoszące się do rzecznika praw obywatelskich. W świetle przedstawionych przykładów szczególnie jaskrawo rysuje się sytuacja prawna osoby piastującej urząd rzecznika praw pacjenta. W tym przypadku bowiem obowiązująca ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta nie wskazuje żadnych tego typu ograniczeń. Biorąc to pod uwagę, konieczne wydaje się ustanowienie pewnych minimalnych standardów, które w sposób jednolity regulowałyby ograniczenia związane z pełnieniem funkcji rzecznika. Uważam, że omawiany dziś projekt ustawy w całości realizuje ten postulat, ponieważ przewiduje, że tak jak w przypadku rzecznika praw dziecka czy rzecznika praw obywatelskich, osoby sprawujące urząd rzecznika ubezpieczonych lub rzecznika praw pacjenta nie będą mogły zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska związanego z działalnością naukową, ani wykonywać innych zajęć zawodowych, należeć do partii politycznej, ani też prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością tego urzędu.
Na gruncie ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych zmiana ta będzie wprowadzona poprzez wyodrębnienie z dotychczasowego katalogu ograniczeń ustawowych - odnosił się on zarówno do rzecznika ubezpieczonych, jak również do pracowników jego biura - grupy przepisów odnoszących się wyłącznie do rzecznika ubezpieczonych. W ten sposób pracownicy biura rzecznika nadal będą objęci dotychczasowymi zakazami, a zakazy dotyczące rzecznika będą mogły zostać rozszerzone w opisanym wyżej zakresie. W przypadku ustawy o prawach pacjenta i Rzecznika Praw Pacjenta nowelizacja polegać będzie po prostu na dodaniu wskazanego katalogu ograniczeń do przepisów regulujących zasady powoływania rzecznika oraz jego zastępcy, odpowiednio art. 43 i 46 ustawy.
Analizując przytoczone fakty, można stwierdzić, że przyjęcie niniejszego projektu ustawy nie tylko pozwoli ujednolicić obowiązujące prawo, ale także przyczyni się także do umacniania wśród obywateli poczucia niezależności i bezstronności urzędu rzecznika praw pacjenta oraz rzecznika ubezpieczonych. Proszę zatem Wysoką Izbę o pozytywne rozpatrzenie zaproponowanych zmian. Dziękuję.
Przemówienie senatora Rafała Muchackiego
w dyskusji nad punktem dziewiętnastym porządku obrad
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Procedowana ustawa po wielu latach oczekiwań wypełnia lukę systemową co do regulacji zasad funkcjonowania umowy deweloperskiej, zapewniając konsumentom, użytkownikom i najemcom ochronę ze strony władz publicznych przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.
W art. 4 wskazuje się, iż deweloper jest zobowiązany zapewnić nabywcom co najmniej jeden z następujących środków ochrony: zamknięty mieszkaniowy rachunek powierniczy, otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy i gwarancję ubezpieczeniową czy też otwarty mieszkaniowy rachunek powierniczy i gwarancję bankową.
Zgodnie z tą regulacją wypłata środków albo nastąpi po przekazaniu mieszkania czy też domu jednorodzinnego nabywcy w przypadku prowadzenia zamkniętego mieszkaniowego rachunku powierniczego, albo będzie uwalniana transzami przy jednoczesnym zachowaniu drugiego występującego kumulatywnie sposobu zabezpieczenia w postaci gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej.
Proponowana przez Komisję Gospodarki Narodowej zmiana tego przepisu poprzez dodanie pktu 4, w którym przewiduje się dodatkowy środek ochrony w postaci otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego, wydaje się osłabiać stopień ochrony nabywców. Oczywiście rozwiązanie takie może skutkować mniejszymi potencjalnymi kosztami po stronie dewelopera i teoretycznie zmniejszeniem ceny nabycia.
Niemniej jednak należy poddać pod rozwagę, czy taki sposób zabezpieczenia zapewni optymalną realizację ochronnego celu ustawy, który legł u podstaw ratio legis zawartych w niej rozwiązań.
Przemówienie senatora Ryszarda Knosali
w dyskusji nad punktem dwudziestym porządku obrad
Projekt ustawy o timeshare odnosi się, ujmując najogólniej, do rodzaju umów nazywanych tym samym określeniem, regulujących odpłatne nabywanie przez konsumenta prawa do korzystania w okresach wskazanych w umowie z co najmniej jednego miejsca zakwaterowania, jeśli umowa taka zawierana jest na okres dłuższy niż rok. Zagadnienie to było już w pewnej mierze uregulowane na gruncie prawa krajowego mocą ustawy z dnia 13 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku (...). Niemniej jednak wzrost popularności tego typu umów oraz konieczność dalszego dostosowywania prawodawstwa krajowego do dyrektyw unijnych spowodował, że do Wysokiej Izby przedłożony został projekt nowej ustawy.
Szczegółowy zakres przedmiotowy projektu ustawy określony został w art. 1 i oprócz umowy timeshare odnosi się on również do: umów o długoterminowy produkt wakacyjny, umów pośrednictwa w odsprzedaży timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego, jak też umów o uczestnictwo w systemie wymiany. W przepisie tym przesądzono także, że ustawa ma zastosowanie do wspomnianych rodzajów umów pod warunkiem, że zawierane są one pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Dlatego też wspomniany projekt ustawy można zaliczyć do grupy aktów prawnych, których zasadniczym celem jest właśnie ochrona praw konsumentów. Szeroki zakres zastosowania niniejszego projektu ustawy jest oczywiście rozwiązaniem korzystnym z punktu widzenia konsumenta. Poruszana problematyka uregulowana została tu bowiem w sposób kompleksowy, obejmując szereg produktów i usług, które, jak pokazała praktyka ostatnich lat, bardzo często są oferowane jako produkty i usługi powiązane z timeshare, na przykład systemy wymiany czy systemy odsprzedaży.
Warto w tym miejscu zauważyć, że rozszerzeniu uległ zakres pojęciowy timeshare. Zgodnie z zapisami projektu ustawy timeshare obejmie już nie tylko nieruchomości, ale również wszelkie miejsca zakwaterowania, a zatem między innymi również miejsca na statkach, w przyczepach samochodowych czy w domkach turystycznych.
Projekt ustawy wzorem implementowanej dyrektywy dużo uwagi poświęca realizacji obowiązków informacyjnych względem konsumenta. W celu sprecyzowania i ujednolicenia informacji, które przedsiębiorca ma obowiązek przekazać konsumentowi, projektodawca zaproponował ustanowienie pięciu standardowych formularzy informacyjnych. Formularze te dotyczą odpowiednio: umowy timeshare, umowy o długoterminowy produkt wakacyjny, umowy pośrednictwa w odsprzedaży timeshare lub długoterminowego produktu wakacyjnego, umowy o uczestnictwo w systemie wymiany. Określono ponadto standardowy formularz odstąpienia od umowy. Niezwykle istotny jest wymóg zapisany w art. 9 projektu ustawy, wedle którego przedsiębiorca powinien przekazać konsumentowi szczegółowe informacje dotyczące danej umowy jeszcze przed jej zawarciem. Przepis ten dotyczy zarówno umowy właściwej, jak i ewentualnej umowy przedwstępnej. Dalsze przepisy uściślają dodatkowo, że przekazanie to musi nastąpić z takim wyprzedzeniem, aby konsument miał możliwość zapoznania się z treścią tych informacji przed zawarciem umowy. Co więcej, informacje te muszą być przekazane nieodpłatnie, w sposób jasny i zrozumiały, na piśmie lub na innym trwałym nośniku informacji. Wypada dodać ponadto, że informacje przekazane konsumentowi na standardowych formularzach informacyjnych stanowią, co do zasady, integralną część zawartej następnie umowy.
Zaprezentowany projekt aktu normatywnego określa również, że w przypadku emitowania reklam dotyczących produktów tego rodzaju, czyli związanych z timeshare, istnieje obowiązek wskazania miejsca, gdzie możliwe jest uzyskanie szczegółowych informacji na dany temat, zaś w przypadku organizacji spotkań o charakterze promocyjno-handlowym informacje te muszą być dostępne dla konsumenta przez cały czas trwania spotkania. Zaproponowane w tym zakresie przepisy wypada zatem ocenić pozytywnie, bowiem ustanawiają one warunki wystarczające do tego, aby konsument mógł dokonać świadomej oceny i wyboru oferty najlepiej dostosowanej do jego potrzeb.
W projekcie ustawy znalazły się także inne przepisy, które w sposób szczególny mają chronić konsumenta. Mam tu na myśli unormowania art. 25 i 26 projektowanego aktu dotyczące warunków i terminów odstąpienia od zwartej umowy oraz wynikający z art. 34 projektu ustawy przepis ograniczający możliwość żądania przez przedsiębiorcę dodatkowych świadczeń, na przykład przed upływem terminu do odstąpienia od umowy. Nie dość, że w art. 12 projektu ustawy zobowiązano przedsiębiorcę, aby jeszcze przed zawarciem umowy w sposób jasny i zrozumiały zwrócił konsumentowi uwagę na kwestie wynikające ze wspomnianych art. 25. 26 i 34, to wedle brzmienia art. 17 projektu ustawy postanowienia wynikające ze wskazanych przepisów muszą znaleźć się w treści samej umowy. Co więcej, konsument musi je odrębnie podpisać.
Na koniec wypada podkreślić, że z art. 7 projektu ustawy wynika, że przepisy te powinny stanowić jedynie pewny minimalny standard. Oznacza to zatem, że z jednej strony, przedsiębiorca może ustanowić warunki korzystniejsze aniżeli przewidziane w ustawie, z drugiej jednak strony, w każdym przypadku, gdy postanowienia umowne okazałyby się mniej korzystne niż przepisy powszechnie obowiązującego prawa, zastępczo stosować się będzie właśnie przepisy ustawowe.
Mając na uwadze zarówno fakt, że opisany rodzaj działalności zyskuje z roku na rok na popularności, jak również uwzględniając potrzebę przyjęcia do krajowego porządku prawnego właściwych unormowań wynikających z dyrektyw unijnych, uważam, że przyjęcie niniejszego projektu ustawy jest w pełni uzasadnione. Jestem także przekonany, że przepisy zawarte w tym akcie okażą się skutecznym narzędziem służącym ochronie praw konsumenta. Dziękuję.
Przemówienie senatora Ryszarda Knosali
w dyskusji nad punktem dwudziestym czwartym
porządku obrad
Potrzeba nowelizacji aktów prawnych wskazanych w tytule projektu ustawy wynika z konieczności ograniczenia licznych niejasności interpretacyjnych, jakie powstały w efekcie stosowania obowiązujących przepisów. Ponadto projektodawca dostrzegł potrzebę zmiany i uzupełnienia niektórych zapisów w taki sposób, aby były one lepiej dostosowane do istniejących obecnie realiów. Mówiąc ogólnie, projekt ustawy skupia się na poprawie sytuacji zwierząt w naszym kraju.
Już na wstępie wypada zwrócić uwagę na wynikające z projektu ustawy nowe brzmienie art. 6. Funkcjonującemu obecnie zakazowi zabijania zwierząt towarzyszą zwroty niedookreślone, takie jak "nieuzasadnione", "niehumanitarne". Potencjalny adresat wskazanej normy może zatem wyciągnąć - skądinąd niesłuszny - wniosek, że generalnie zabijanie zwierząt w świetle obowiązującego prawa jest dopuszczalne, o ile tylko nie jest ono nieuzasadnione lub niehumanitarne. Dlatego też celowe jest odejście od tej formy redakcyjnej na rzecz sformułowania prostego i czytelnego zakazu, na przykład "zabrania się zabijania zwierząt", przy jednoczesnym określeniu zamkniętego, skonkretyzowanego katalogu wyjątków od tej reguły. Zgodnie z projektowanymi przepisami zabijanie zwierząt będzie dopuszczalne na zasadzie wyjątku, na przykład w celu pozyskania mięsa i skór, w przypadku działań niezbędnych do usunięcia poważnego zagrożenia sanitarnego ludzi lub zwierząt, w związku z koniecznością ograniczenia populacji zwierząt łownych. Projektodawca podkreśla jednak, że nawet wówczas uśmiercenie zwierzęcia powinno zostać przeprowadzone zgodnie z przepisami art. 33 ustawy o ochronie zwierząt lub zgodnie z odrębnymi przepisami.
Istotne zmiany poczynione zostały także w odniesieniu do zakazu znęcania się nad zwierzętami. Projektodawca nie tylko doprecyzował niektóre istniejące przepisy, chociażby art. 6 ust. 2 pkt 1 projektu ustawy, w którym uściślono, że za niedozwolone prawem okaleczenie zwierzęcia może zostać uznane także znakowanie zwierząt stałocieplnych poprzez wypalanie lub wymrażanie, przycinanie psom uszu i ogona, jeśli zabieg tego rodzaju czyniony jest w celu innym aniżeli ratowanie zdrowia lub życia tego zwierzęcia, ale także istotnie rozszerzył katalog czynów, które wypełniają zakres przedmiotowy tego zakazu. Zgodnie z dodanymi do wspomnianego art. 6 ust. 2 pktami 16-19 projektu ustawy do czynności uznawanych za znęcanie się nad zwierzętami zaliczana będzie również zoofilia, wystawianie zwierzęcia domowego lub gospodarskiego na działanie warunków atmosferycznych zagrażających jego zdrowiu lub życiu, utrzymywanie zwierzęcia bez odpowiedniego pokarmu lub wody, transportowanie lub przetrzymywanie w celu sprzedaży żywych ryb w warunkach uniemożliwiających im oddychanie, gdy mają zbyt mało wody. Słusznym uzupełnieniem przytoczonych wyżej rozwiązań jest znowelizowany art. 9 ust. 2 projektu ustawy dotyczący zwierząt domowych. Zgodnie ze wskazaną normą zabronione będzie "trzymanie zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej niż 12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie oraz niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu". W przepisie wskazano nadto, że "długość uwięzi nie może być krótsza niż 3 m". O ile tylko przepis ten będzie skutecznie egzekwowany, może on okazać się skutecznym rozwiązaniem problemu polegającego na uwiązywaniu zwierząt domowych, w tym przypadku chodzi szczególnie o psy, w sposób urągający jakimkolwiek standardom.
Tak precyzyjne określenie zachowań, które w świetle prawa są nieakceptowane, wpłynie zapewne na poprawę sytuacji wielu zwierząt poprzez promowanie wśród społeczeństwa właściwych standardów postępowania. Projektowane zmiany ułatwią także działanie służbom odpowiedzialnym za egzekwowanie przepisów dotyczących ochrony zwierząt. Warto w tym miejscu podkreślić, że projekt ustawy nakłada określone obowiązki w tym zakresie również na straże gminne.
Przepisem o jeszcze większej doniosłości jest niewątpliwie art. 9a projektu ustawy, który nakazuje każdemu, kto napotka porzuconego psa lub kota, w szczególności pozostawionego na uwięzi, powiadomić o tym najbliższe schronisko dla zwierząt, straż gminną lub Policję. Przepis ten stanowi czytelny sygnał, że troska o los zwierząt nie jest wyłącznie zadaniem wyznaczonych do tego służb lub organizacji społecznych, ale tak naprawdę jest obowiązkiem każdego z nas.
Warto zwrócić uwagę na dodawane w projekcie ustawy art. 10a i 10b. Celem wskazanych regulacji jest ograniczenie handlu zwierzętami domowymi na targach, targowiskach i giełdach oraz wprowadzania do obrotu psów i kotów poza miejscami ich chowu lub hodowli. Projektodawca podkreśla, że opisane działania połączone są najczęściej z transportem i przetrzymywaniem zwierząt w nieodpowiednich warunkach. Istniejąca obecnie sytuacja jest niepożądana także z uwagi na fakt, że sprzyja ona bezprawnemu uśmiercaniu zwierząt, na przykład tych, których nie udało się sprzedać, oraz wpływa na wzrost liczby bezpańskich psów i kotów, porzucanych przez ich właścicieli. Przyjęcie wskazanych przepisów spowoduje, że zakup psa lub kota w zorganizowanej formie będzie możliwy za pośrednictwem podmiotu, którego statutowym celem jest prowadzenie hodowli. Wyjątek w zakresie wprowadzania do obrotu psów i kotów przewidziano także względem podmiotów prowadzących schroniska dla zwierząt oraz organizacji, których statutowym celem jest ochrona zwierząt. Żywię głęboką nadzieję, że przyjęcie wskazanych przepisów pozwoli osiągnąć zamierzony cel, a w szczególności pozwoli wielu bezpańskim zwierzętom umieszczonym w schroniskach znaleźć swój nowy dom.
Walka z bezdomnością zwierząt będzie dodatkowo wzmocniona poprzez zobowiązanie wszystkich gmin do corocznego uchwalania programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. W obecnym stanie prawnym gminy miały jedynie taką możliwość. Jednocześnie projektowany art. 11a ust. 2 znacznie rozszerza katalog elementów, które obligatoryjnie muszą się znaleźć w rzeczonym programie. Z przytoczonymi przepisami koresponduje art. 11 ust. 3 projektu ustawy, w którym wskazano, że odłowienie bezdomnego zwierzęcia może mieć miejsce co do zasady tylko wówczas, gdy gmina jest mu w stanie zapewnić miejsce w schronisku dla zwierząt. Projektodawca zaznacza, że celem tego przepisu jest wyeliminowanie przypadków, gdy odłowione zwierzęta wskutek braku dostatecznej liczby miejsc w schroniskach dla zwierząt lub ze zwykłej chęci ograniczenia kosztów działalności były masowo uśmiercane. Zapisy projektu ustawy pozwolą gminom na skuteczniejszy nadzór w tym zakresie, co ma istotne znaczenie szczególnie w przypadku, gdy odławianie zwierząt gmina zleciła podmiotom zewnętrznym.
Reasumując, chcę powiedzieć, że jestem przekonany, iż przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy okaże się skutecznym narzędziem służącym poprawie standardów ochrony zwierząt. Zwracam się zatem z prośbą o jego przyjęcie. Dziękuję za uwagę.
Przemówienie senatora Henryka Stokłosy
w dyskusji nad punktem dwudziestym czwartym
porządku obrad
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!
Ustawa, nad którą debatujemy, budzi wiele emocji i kontrowersji zwłaszcza na polskiej wsi. Wynika to zarówno z genezy tej ustawy, jak i poszczególnych jej zapisów. Ustawa jest bowiem projektem poselskim, a ujmując rzecz precyzyjniej, tworem nadmiernie infantylnych posłów i posłanek, którzy o zwierzętach wiedzą tyle, co o swoim psie i kocie leżącym na kanapie, pokracznym i otyłym od pieszczot i nieracjonalnego karmienia. Ci miłośnicy Perełek i Filutków, oglądając wraz ze swymi pupilami telewizję, głęboko przeżywają okrutne zachowanie ludzi wobec zwierząt, które są przez nich porzucane, głodzone i bite. Media co jakiś czas epatują takimi zachowaniami okrutników, które przecież mają charakter incydentalny. Nie są na tyle powszechne, by wymagały interwencji prawnej dotyczącej wszystkich Polaków.
W tradycji i kulturze polskiej wsi gospodarz dba o swoje zwierzęta. Mają one określoną pozycję w społeczności wiejskiej, niejednokrotnie traktowane są jak członkowie rodziny. Ludzie, których zachowanie odbiega od tej normy, są napiętnowani przez sąsiadów i przez wiejską społeczność przywoływani do porządku. Takie zachowanie polskiego rolnika wynika z prawa naturalnego i kultury chrześcijańskiej. Mieszkańcy wsi w moim okręgu wyborczym traktują więc tę ustawę jako próbę, tu posłużę się cytatem, "wtykania nosa przez paniusie z miasta w nie swoje sprawy". Jest w tym stwierdzeniu sporo prawdy, bo ustawa powstała pod wpływem tak zwanych organizacji prozwierzęcych, bez należytych konsultacji ze stowarzyszeniami hodowców, co w efekcie spowodowało umieszczenie w niej zapisów prawnych mających charakter życzeniowy i daleko odbiegający od precyzji, jakiej wymaga się od dobrego prawa.
Symbolem ustawy stał się zapis obśmiewany przez wszystkich rolników o słynnym już trzymetrowym łańcuchu i zakazie ponaddwunastogodzinnego trzymania psa na uwięzi. Jeden z moich sąsiadów, któremu powiedziałem o tym zakazie, zaśmiał mi się w nos i zapytał. O które dwanaście godzin chodzi? Nocną czy dzienną zmianę? Kto tego ma pilnować i kto mnie sprawdzi? Postawicie policjanta przed moją zagrodą? Zapis ten, a także kilka innych, naraził nas na śmieszność, a ustawę na samym jej starcie zdeprecjonował w oczach wielu Polaków.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!
Nowelizacja ustawy o ochronie zwierząt jest dla mnie pretekstem do głębszej refleksji, którą chcę się z państwem podzielić w moim ostatnim wystąpieniu w Senacie. Z moich szesnastoletnich doświadczeń pracy w polskim parlamencie wynika, że mamy tendencję do nadmiernego regulowania życia społecznego i gospodarczego, że nadmiernie wierzymy w skuteczność karzącej ręki prawa, nie doceniając roli edukacji i wychowania młodych i nie tylko młodych Polaków. Gdy tylko pojawi się jakiś problem, który zbulwersuje określone środowiska i zainteresuje media, natychmiast powoduje to reakcję w postaci regulacji prawnych. Powstaje ustawa, a my jesteśmy zadowoleni, że problem został rozwiązany. Tymczasem nie wszystko można i trzeba regulować ustawami. Nie zawsze mnożenie zakazów i zaostrzanie kar jest skuteczne. Powstaje w ten sposób wiele ustaw, których zapisy są martwe i o których już nikt nie pamięta. Chcecie państwo przykładu? Oto on. Przed kilkunastu laty debatowaliśmy w tej Izbie nad ustawą o języku polskim. Jej celem była ochrona naszej mowy ojczystej przed zalewem angielszczyzny. Piękny i szczytny był to cel, tylko kto dziś o tej ustawie pamięta? Kto jej przestrzega? Nikt. Ilekroć jadę samochodem z Piły do Warszawy, tylekroć przejeżdżam obok knajpy, na której szyldzie widnieje dźwięczna nazwa "Big Łyk".
Przypominam o tym w nadziei, że w przyszłym Senacie zajmiecie się państwo likwidacją zbędnych przepisów, a nie tworzeniem nowych. Dotyczy to zwłaszcza prawa gospodarczego. Jako przedsiębiorca wiem z własnego doświadczenia, że polskie przedsiębiorstwa, powiedziałbym, tkwią w gorsecie przepisów prawnych, który hamuje ich rozwój. Trzeba więc polskie prawo uprościć jak najszybciej. Eksperci międzynarodowi twierdzą, że deregulacja gospodarki, czyli jej odbiurokratyzowanie, może spowodować wzrost gospodarczy w Polsce w wysokości nawet do 10%. I tym należy się zająć, o tym debatować, a nie dyskutować nad długością łańcucha, do którego uwiązany może być wiejski burek.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!
Jak już wspomniałem, jest to moje ostatnie wystąpienie w Senacie. Podjąłem decyzję o ostatecznym odejściu z polityki i nie kandyduję w zbliżających się wyborach. Chciałbym więc podziękować marszałkom Izby oraz paniom i panom senatorom za współpracę i koleżeńską atmosferę. Życzę państwu sukcesów w zbliżających się wyborach oraz zdrowia i wszelkiej pomyślności w życiu osobistym. Słowa te kieruję także do tych senatorów PiS, którzy niechętnie przyjęli mój powrót do Senatu i usiłowali zorganizować bojkot. Wielu z nich okazało się potem sympatycznymi kolegami. Im również życzę sukcesów w życiu politycznym i osobistym. Dziękuję za uwagę.
Przemówienie senatora Rafała Muchackiego
w dyskusji nad punktem dwudziestym czwartym
porządku obrad
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Obowiązująca ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt w art. 6 ust. 2 zawiera definicję znęcania się nad zwierzętami, zgodnie z którą przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień w szczególności w jeden ze wskazywanych w tym przepisie sposobów.
Nowelizacja tej ustawy rozszerza katalog czynów definiowanych jako znęcanie się nad zwierzętami. W pkcie 16 przewiduje się, iż znęcaniem się jest praktykowanie zachowań seksualnych polegających na obcowaniu płciowym ze zwierzętami, których celem jest wykorzystywanie zwierząt (zoofilia). Tym samym zdefiniowane zostaje nowe przestępstwo, zoofilia, gdyż znęcanie się jest na podstawie art. 35 ust. 1a kwalifikowane jako przestępstwo.
Analizując wskazany przepis art. 6 ust. 2 pkt 16, trzeba wskazać dwa problemy, które zasadniczo rzutują na jego zakres. Odpowiedzialności karnej podlega tylko osoba, która praktykowała zachowania seksualne wobec zwierząt. Oznacza to, że jednokrotne obcowanie płciowe nie jest penalizowane. Dopiero powtarzane zachowanie sprawcy, praktykowanie, grozić będzie sankcją karną. Po drugie, nie będzie przestępstwem każde praktykowanie zachowań polegających na obcowaniu płciowym ze zwierzętami, lecz tylko działania podejmowane w celu wykorzystywania zwierząt.
Wydaje się, iż taka redakcja przepisu jest błędna i wymaga poprawek.
Przemówienie senatora Stanisława Bisztygi
w dyskusji nad punktem dwudziestym dziewiątym
porządku obrad
Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Omawiane obecnie zmiany dotyczą niezwykle trudnej i delikatnej materii, której uregulowanie jest konieczne ze względu na zmieniający się świat i występujące w nim nowe zagrożenia. Szczególnie mam tu na myśli zagrożenie związane ze zdarzeniami zachodzącymi w cyberprzestrzeni. Podstawowym krokiem jest tutaj zdefiniowanie pojęcia cyberprzestrzeni, wprowadzone do ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym oraz ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej. Cyberprzestrzeń jest tu rozumiana jako przestrzeń przetwarzania i wymiany informacji tworzona przez systemy teleinformatyczne, określone w ustawie z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, wraz z powiązaniami między nimi i relacjami z użytkownikami.
Omawiana nowelizacja daje możliwość wprowadzenia odpowiednio stanu wojennego, stanu wyjątkowego lub stanu klęski żywiołowej w przypadku zewnętrznego zagrożenia państwa, szczególnie jego konstytucyjnego ustroju, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, przez działania lub zdarzenia w cyberprzestrzeni. Kolejną ważną zmianą wprowadzoną przez tę nowelizację jest zdefiniowanie pojęcia zewnętrznego zagrożenia państwa, przez które rozumie się celowe działania godzące w niepodległość, niepodległość terytorium, ważny interes gospodarczy Rzeczypospolitej Polskiej lub zmierzające do uniemożliwienia albo poważnego zakłócenia normalnego funkcjonowania państwa, podejmowane przez zewnętrzne w stosunku do niej podmioty.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To niezwykle doniosła nowelizacja. Stwarza ona instrumenty działania w dziedzinie dotąd nieopisanej i niesprecyzowanej dokładnie przez polskie prawo, jej przyjęcie jest więc bardzo ważne i potrzebne. Dziękuję za uwagę.
83. posiedzenie Senatu RP, spis treści , poprzednia część stenogramu , następna część stenogramu