Diariusz Senatu nr 39
1-15 lipca 2009 r.

1 lipca 2009 r., po przerwie ogłoszonej 19 czerwca, kontynuowano 35. posiedzenie Senatu. W tym dniu przeprowadzono tylko głosowanie w sprawie ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Senat w głosowaniu uchwalił ustawę.

Debata nad ustawą o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej odbyła się 17 czerwca 2009 r. Rozpatrywana nowelizacja to druga zmiana konstytucji w ciągu 12 lat jej obowiązywania. Ogranicza bierne prawo wyborcze w stosunku do osób, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

Procedura legislacyjna dotycząca ustawy o zmianie konstytucji jest zupełnie inna niż w wypadku ustawy zwykłej, zmiana konstytucji następuje bowiem w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie, w terminie nie dłuższym niż 60 dni, przez Senat. Senat nie ma prawa do jakiejkolwiek modyfikacji takiej ustawy, może jedynie uchwalić ją w brzmieniu przyjętym uprzednio przez Sejm albo odmówić uchwalenia. Uchwalenie następuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Niezajęcie przez Senat stanowiska w sprawie ustawy o zmianie konstytucji w ciągu 60 dni od uchwalenia ustawy przez Sejm oznacza, odmiennie niż w wypadku ustawy zwykłej, niedojście zmiany konstytucji do skutku.

Ustawę rozpatrywały dwie komisje senackie - praw człowieka i ustawodawcza, które w przyjętych stanowiskach nie rekomendowały Izbie przyjęcia ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawozdawca Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senator Stanisław Piotrowicz stwierdził, iż wszyscy senatorowie są zgodni, że należy podnosić standardy dotyczące osób kandydujących do parlamentu. Proponowane rozwiązanie stwarza jednak niebezpieczeństwo, że kodeks karny zostanie zmieniony tak, iż "pozbawieni będą możliwości wybierania do parlamentu ci, którzy są z takich, czy z innych względów niewygodni politycznie". Zdaniem senatora S. Piotrowicza, ograniczenia biernego prawa wyborczego można dokonać poprzez nowelizację ordynacji wyborczej czy ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora.

Podobną ocenę przedstawił sprawozdawca Komisji Ustawodawczej senator Piotr Zientarski. Jego zdaniem, wątpliwości budzi choćby to, że termin: "przestępstwo" może być płynny - w zależności od tego, co zapisze się w kodeksie karnym.

W trakcie debaty podobnie wypowiadał się także senator Krzysztof Piesiewicz: "Wystarczy, że ktoś 15 lat temu, mając 18 lat, został skazany na wyrok trzech miesięcy w zawieszeniu na dwa lata za jakąś awanturę na dyskotece lub za jakieś inne drobne sprawy. To oznacza, że nie może startować, gdyż w ustawie jest mowa o ludziach skazanych. Ja pytam, kto się nad tym w Sejmie zastanawiał?".

W przerwie posiedzenia przewodniczący senatorskiego klubu PO senator Marek Rocki zapowiedział mediom, że prawdopodobnie klub zagłosuje przeciw nowelizacji i zgłosi własną inicjatywę ustawodawczą. 30 czerwca prezydium klubu podjęło jednak decyzję, że senatorowie tej partii poprą nowelizację konstytucji. Senator M. Rocki decyzję uzasadnił tym, że senatorowie "nie potrafili znaleźć czegoś, co byłoby lepsze".

Ostatecznie, 1 lipca 2009 r., w głosowaniu za przyjęciem nowelizacji konstytucji opowiedziało się 61 senatorów, 3 było przeciw, a 16 wstrzymało się od głosu.

Informacje o pozostałych rozpatrywanych punktach: zob. "Diariusz Senatu nr 37".

* * *

1 i 2 lipca 2009 r. odbyło się 36. posiedzenie Senatu.

Sejm uchwalił rozpatrywaną nowelizację z przedłożenia poselskiego na 43. posiedzeniu, 18 czerwca 2009 r. Zmierza ona do zastąpienia obecnie obowiązującego progu 33% głosów na walnym zgromadzeniu lub udziału w kapitale zakładowym, po przekroczeniu którego zakład ubezpieczeń obowiązany jest do zawiadomienia organu nadzoru finansowego o nabyciu akcji zapewniających jego przekroczenie, progiem 33 i 1/3%. Z kolei w ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych próg 33 i 1/3% zostanie dodany do obecnie istniejących.

Inicjatorzy projektu apelowali o jak najszybsze dokonanie nowelizacji, dostosowującej prawo krajowe do regulacji unijnych. Polska miała na ich wprowadzenie czas do 21 marca 2009 r., ale terminu tego nie dotrzymała.

Jak wytłumaczył podczas posiedzenia Senatu wiceminister finansów Jacek Dominik, Polska, kierując się przepisami unijnymi, wprowadziła progi w wysokości 33%. Komisja Europejska uznała jednak, że to nie to samo, co 1/3 głosów, o której mowa w dyrektywie unijnej. Konieczna była więc szybka nowelizacja ustaw. Wiceminister dodał, że wkrótce zostanie przeprowadzona całościowa nowelizacja ustawy ubezpieczeniowej, która zapewni kompleksową zgodność przepisów polskich z unijnymi.

Pracująca nad nowelizacją Komisja Budżetu i Finansów Publicznych wnosiła o jej przyjęcie bez poprawek. Takie stanowisko zajęli senatorowie w trakcie głosowania i poparli (61 głosów za, 1 - przeciw, 29 wstrzymujących się) przyjęcie bez zmian ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Teraz zostanie ona skierowana do podpisu prezydenta. Ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Senat uchwalił poprawki do ustawy o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz ustawy - Prawo bankowe

Ustawę, stanowiącą poselski projekt, Sejm uchwalił na 43. posiedzeniu, 18 czerwca 2009 r. Zmierza ona do skrócenia z 5 do 2 dni terminu, w którym spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz banki są obowiązane do realizacji wpłat gotówkowych i przelewów z tytułu należności publicznoprawnych.

Zdaniem wnioskodawców, rozwój form rozliczania przelewów pomiędzy bankami znacznie ułatwił przekazywanie środków za pomocą systemu bankowego i systemów innych instytucji finansowych. Przelewy w obrębie jednego banku z reguły są realizowane i księgowane natychmiast, przelewy międzybankowe natomiast - tego samego lub następnego dnia roboczego. Dlatego, w opinii wnioskodawców, bezzasadne jest utrzymywanie pięciodniowego terminu na przekazywanie należności publicznoprawnych przez banki i SKOK-i.

Proponowana zmiana miałaby, ich zdaniem, pozytywny wpływ na płynność sektora finansów publicznych bez powodowania przy tym utrudnień dla innych podmiotów rynku finansowego, których systemy dostosowane są obecnie do szybszej niż pięciodniowa realizacji przelewów należności publicznoprawnych.

Jak wyjaśnił senatorom wiceminister finansów Jacek Dominik, chodzi głównie o przelewy zobowiązań podatkowych i ceł. "Praktyka była taka, że środki te były przetrzymywane przez niektóre banki do 5 dni" - powiedział. Według niego mogło to powodować przejściowe kłopoty z płynnością budżetu.

Senator Grzegorz Banaś w trakcie debaty wyrażał obawy, czy SKOK-i będą w stanie przekazywać pieniądze w krótszym niż dotychczas terminie. Jego zdaniem, kasy nie mają możliwości korzystania z mechanizmów przelewów dostępnych dla banków. Złożył poprawkę, mającą zapewnić spółdzielczym kasom prowizje i pozycję rozliczeniową podobną do tej, jaką mają banki.

Wiceminister J. Dominik wyjaśnił, że z informacji Narodowego Banku Polskiego wynika jednak, iż SKOK-i będą w stanie zmieścić się w terminie 2 dni.

Senator Henryk Woźniak, który zaproponował 2 poprawki, zwrócił uwagę, że pieniądze, które "tkwią w systemie rozliczeniowym banków, pracują dla banków, a nie dla budżetu".

Rozpatrująca nowelizację Komisja Budżetu i Finansów Publicznych zgłosiła wniosek o wprowadzenie jednej poprawki.

Ostatecznie Izba postanowiła wprowadzić 3 zmiany do ustawy o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz ustawy - Prawo bankowe. Dwie z nich dostosowują do aktualnego stanu prawnego odesłania do wspólnotowego kodeksu celnego. W przepisach przyjętych przez Sejm wskazano, że ostatnia zmiana wspólnotowego kodeksu celnego wynika z aktu dotyczącego warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej. W rzeczywistości ostatnią zmianę kodeksu stanowi rozporządzenie Rady (WE) nr 1791/2006 z 20 listopada 2006 r.

Uchwalając ostatnią poprawkę, Senat postanowił dodać do ustawy przepis przejściowy. Na jego podstawie do realizacji wpłat gotówkowych i przelewów w tytułu należności publicznoprawnych, rozpoczętych a niezakończonych do dnia wejścia w życie noweli, stosować się będzie przepisy dotychczasowe. W opinii Izby, zapobiegnie to wątpliwościom interpretacyjnym i uczyni zadość wynikającej z art. 2 konstytucji zasadzie ochrony zaufania do prawa.

Teraz poprawki Senatu musi rozpatrzyć Sejm.

W wyniku głosowania Senat postanowił przyjąć bez poprawek (56 głosów za, 35 - przeciw) ustawę o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Nowelizację, stanowiącą projekt poselski, Sejm uchwalił na 43. posiedzeniu, 18 czerwca 2009 r. Stwarza ona możliwość czerpania dochodów dzięki posiadaniu praw właściciela spółek tworzących Giełdę Papierów Wartościowych. To zgodne z powszechnie obowiązującym prawem, według którego istotą takiej działalności jest uzyskiwanie dochodów z zysków wypracowywanych przez spółki przez ich właścicieli.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych podzieliła pogląd Sejmu, przedstawiony w ustawie, a wcześniej wyrażony we wniosku, że nie ma żadnych powodów, by Skarb Państwa nie czerpał dochodów z posiadanych praw własności, zwłaszcza że chodzi o wielkości istotne z punktu widzenia budżetu państwa, bo to setki milionów złotych. Jej sprawozdawca, senator Henryk Woźniak wniósł o przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Rządowi zależy na tym, by ustawa weszła w życie jak najszybciej. Ministerstwo Skarbu Państwa chce bowiem uzyskać dywidendy z zysków Giełdy Papierów Wartościowych i Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Miała to umożliwić nowelizacja ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Prezydent skierował ją jednak do Trybunału Konstytucyjnego, choć z powodu niezwiązanego z dywidendami. Jego zdaniem m.in. ogranicza niezależność NBP.

Członek zarządu Narodowego Banku Polskiego Zdzisław Sokal ostrzegł senatorów przed pobieraniem dywidendy z KDPW. Zwrócił uwagę, że ustawa, którą prezydent skierował do TK, wyklucza NBP z grona akcjonariuszy KDPW. Zaznaczył, że KDPW jest w dobrej sytuacji finansowej, ale ma też duże potrzeby. Wskazał, że chodzi o co najmniej 200 mln zł na utworzenie specjalnego funduszu pozwalającego zabezpieczać operacje spółki prowadzone na jej własne ryzyko. "Narodowy Bank Polski stoi na stanowisku, że zagwarantowanie w ustawie tego, że KDPW będzie instytucją non-profit, jest niezbędne, potrzebne i będzie służyło całemu krajowi. W trosce o rozwój systemu płatniczego uważamy, że KDPW powinno być w dalszym ciągu instytucją non-profit" - powiedział Z. Sokal.

Ustawa o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi czeka teraz na podpis prezydenta.

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 43. posiedzeniu, 19 czerwca 2009 r., stanowi projekt rządowy. Przewiduje, że 

bezrobotni będą mogli uzyskać od państwa do 1,2 tys. zł miesięcznie na spłatę zaciągniętych przez nich kredytów mieszkaniowych.

Decyzję o przyznaniu wsparcia ma wydawać starosta, a wniosek należy składać do urzędu pracy, w którym dana osoba jest zarejestrowana. Pieniądze wypłacać będzie Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) i przekazywać bezpośrednio do banków, z którymi bezrobotni zawarli umowy kredytowe.

Ustawa jest adresowana do osób, które utraciły pracę po 1 lipca 2008 r. i złożą wniosek o udzielenie pomocy do końca 2010 r. Na pomoc mogą liczyć posiadający tylko jedno mieszkanie obciążone kredytem lub dom jednorodzinny. Z dopłat będą mogły korzystać też osoby, które prowadziły samodzielną działalność na własny rachunek, ale w związku z kryzysem musiały z niej zrezygnować. Pomocą objęci będą również małżonkowie posiadający wspólnotę majątkową, jeżeli pracę utracił współmałżonek niebędący kredytobiorcą.

Pomoc państwa zostanie przerwana po spłaceniu kredytu, jeśli korzystający z pomocy przestanie być bezrobotnym, sprzeda dom lub mieszkanie, na które uzyskiwał wsparcie, dojdzie do wypowiedzenia umowy kredytu lub egzekucji należności z kredytowanego mieszkania.

Ustawa przewiduje zwrot udzielonej pomocy. Jej spłata ma się rozpoczynać po upływie 2 lat. Zwrot ten będzie nieoprocentowany i rozłożony równomiernie na 8 lat. Przewidziano także, że starosta może odroczyć termin płatności, rozłożyć spłatę na raty, umorzyć w całości lub w części spłatę zobowiązania, np. w razie trudnej sytuacji materialnej kredytobiorcy.

Pomoc będzie pochodziła z Funduszu Pracy. Wiceminister pracy i polityki społecznej Jarosław Duda powiedział w trakcie posiedzenia senatorom, że resort nie spodziewa się gwałtownego wzrostu bezrobocia, mogącego spowodować, iż zabrakłoby pieniędzy na pożyczki dla bezrobotnych. Szacuje się, że ustawa obejmie swoim zakresem około 47 tys. podmiotów i spowoduje wzrost wydatków z Funduszu Pracy w latach 2009-2011 odpowiednio o 108 mln, 225 mln i 106 mln zł. Poinformował też, że do Funduszu Pracy wpłynęło 400 mln zł, stąd też środki użyte na realizację ustawy nie uszczuplają samego funduszu.

Senator Piotr Andrzejewski (PiS) zwrócił uwagę, że zgodnie z uchwalonymi przez Sejm przepisami, warunki uprawniające do otrzymania pomocy trzeba spełnić w dniu składania wniosku. "To oznacza, że po tym dniu nie trzeba będzie ich spełniać" - wyjaśnił. Według niego intencja ustawodawcy była inna. Złożył zatem poprawkę, która ma przywrócić przepisom poprawność legislacyjną. Wspólnie z senatorem Grzegorzem Wojciechowskim zgłosili także 4 poprawki, m.in. zastępujące jednoprocentową prowizję urzędu pracy półtoraprocentową prowizją, podobnie jak to jest w wypadku banku.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych, Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, pracujące nad nowelizacją, rekomendowały natomiast Izbie jej przyjęcie bez poprawek.

W wyniku głosowania Izba zdecydowała o przyjęciu bez poprawek ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utraciły pracę. Na 91 obecnych senatorów 61 głosowało za, 22 - przeciw, a 7 wstrzymało się od głosu.

Teraz nowelizacja zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 43. posiedzeniu, 18 czerwca 2009 r., ma na celu wykonanie przepisów dyrektywy Rady z 1993 r. w sprawie harmonizacji przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i kontroli materiałów wybuchowych oraz przepisów Komisji Europejskiej z 4 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia systemu o oznaczaniu i śledzeniu materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, a nie wojskowego. Ustawa dotyczy wyłącznie materiałów zużywanych na przykład w procesie wydobycia surowców, wyburzania budynków itp.

Dotychczas materiały wybuchowe przeznaczone do użytku cywilnego były oznakowywane, ale system oznakowania nie spełniał wszystkich wymogów dyrektywy. Zmiana polega między innymi na dodaniu oznaczenia kraju wytwórcy i obiektu produkcyjnego. Oznaczenie musi zawierać kod kreskowy, umożliwiający uzyskanie informacji o pochodzeniu materiału wybuchowego. Ustawa obliguje także przedsiębiorców do prowadzenia rejestrów oznaczeń i przechowywania danych zamieszczonych w rejestrze przez 10 lat od dnia wyprodukowania materiałów wybuchowych.

Ustawa umożliwia nowelizację rozporządzeń ministra gospodarki i pracy o sposobie prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych, w sprawie przechowywania materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz w sprawie wzoru ewidencji nabytych, zużytych, przechowywanych, przemieszczanych materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Do ustawy włączono również regulacje dotyczące wykonywania działalności gospodarczej w zakresie oczyszczania terenu z materiałów wybuchowych. Umożliwia to ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wydanie rozporządzeń dotyczących bezpieczeństwa podczas oczyszczania terenu z materiałów wybuchowych i przechowywania znalezionych wówczas materiałów.

Komisja Gospodarki Narodowej wnosiła o uchwalenie 8 poprawek o charakterze legislacyjnym, doprecyzowującym, a Komisja Obrony Narodowej - 9. Senatorowie Andrzej Owczarek i Marek Trzciński zgłosili propozycję wprowadzenia 3 zmian.

Ostatecznie Izba uchwaliła 11 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.

Wprowadzone zmiany służyły ujednoliceniu terminologii, doprecyzowaniu przyjętych przepisów, usunięciu wątpliwości interpretacyjnych, miały też charakter legislacyjny i redakcyjno-porządkujący.

Nowelizacja trafi teraz do Sejmu.

Sejm uchwalił nowelizację na podstawie projektu rządowego podczas 43. posiedzenia, 18 czerwca 2009 r. Jej celem jest uregulowanie kwestii związanych z monitorowaniem zachowania osób skazanych i tymczasowo aresztowanych przebywających w jednostkach penitencjarnych. Ma to na celu zapewnienie porządku i bezpieczeństwa na terenie tych jednostek i bezpieczeństwa skazanych. Obecnie sprawy monitorowania pomieszczeń jednostek organizacyjnych służby więziennej reguluje § 82 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 31 października 2003 r.

Nowelizacja wprowadza nowe, szczegółowe przepisy, służące zapewnieniu możliwości obserwowania zachowania skazanego. Określa, które pomieszczenia i jakie tereny mogą być monitorowane, zezwala na utrwalanie obrazów i dźwięków z wyjątkiem zawierających informacje objęte tajemnicą spowiedzi lub tajemnicą prawnie chronioną. Obraz z kamer zainstalowanych w łaźniach i w celach mieszkalnych w części przeznaczonej do celów sanitarno-higienicznych będzie przekazywany w sposób uniemożliwiający ukazanie intymnych części ciała skazanego i wykonywanych przez niego intymnych czynności fizjologicznych.

Ustawa przyznaje także dyrektorowi zakładu karnego uprawnienia do decydowania o czasie przechowywania i sposobach wykorzystania utrwalonych obrazów lub dźwięków istotnych dla bezpieczeństwa zakładu karnego lub skazanego, o tym, w których miejscach lub pomieszczeniach będzie stosowane monitorowanie, o tym, kiedy, ze względów medycznych albo dla zapewnienia bezpieczeństwa skazanego, zachowanie skazanego będzie monitorowane.

Ustawa wprowadza obligatoryjne i stałe monitorowanie tak zwanych niebezpiecznych skazanych i tymczasowo aresztowanych. W pozostałych wypadkach, przewidzianych w art. 116 k.k.w., monitorowanie skazanego ma charakter fakultatywny i może być stosowane w wypadkach uzasadnionych medycznie, na przykład możliwością autoagresji, albo potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa skazanego. Decyzja podejmowana w tych sprawach będzie podlegać kontroli sądowej, zgodnie z art. 7 k.k.w.

Rozpatrująca nowelizację Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaproponowała wprowadzenie do niej jednej poprawki doprecyzowującej. Komisja Ustawodawcza zaś postulowała przyjęcie ustawy bez poprawek. Jej stanowisko senatorowie jednogłośnie, 92 głosami, poparli w trakcie głosowania.

Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy czeka teraz na podpis prezydenta.

Zmianę kodeksu postępowania karnego Sejm uchwalił na podstawie senackiego projektu podczas 43. posiedzenia, 18 czerwca 2009 r. Nowelizacja ma na celu wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że utajnienie części akt w zakresie dotyczącym dowodów służących jako podstawa do zastosowania bądź przedłużenia aresztu tymczasowego narusza stosowne przepisy kodeksu postępowania karnego, zwłaszcza prawo do realnej obrony. Ustawa dostosowuje również nasz stan prawny do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. W kilku sprawach, dotyczących także Polski, orzekł on, iż utajnienie takich dowodów przed osobą podejrzaną i obrońcą stanowi naruszenie art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, stanowiącej o zasadzie równości broni stron procesowych i o prawie do rzetelnego procesu.

Dlatego w nowelizacji proponuje się wprowadzenie § 5a do art. 156, który uzależniał możliwość dostępu do tej części akt od decyzji prokuratorskiej. Obecna zmiana wprowadza wyjątek od zasady tajności akt w postępowaniu przygotowawczym. Dodano zapis, że prokurator może odmówić zgody na udostępnienie akt w tej części tylko wówczas, gdy zachodzi obawa, że narażałoby to na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia pokrzywdzonego albo innego uczestnika postępowania, groziłoby zniszczeniem lub ukryciem dowodów albo tworzeniem dowodów fałszywych, groziłoby uniemożliwieniem ustalenia i ujęcia współsprawcy czynu zarzucanego podejrzanemu lub sprawców innych czynów ujawnionych w toku postępowania, ujawniałoby prowadzone czynności operacyjno-rozpoznawcze lub zagrażałoby utrudnieniem postępowania przygotowawczego w inny bezprawny sposób.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wniosła o wprowadzenie 2 poprawek do ustawy, Komisja Ustawodawcza - także 2. Wniosek o charakterze legislacyjnym złożył również senator Zbigniew Cichoń.

W wyniku głosowań senatorowie postanowili wprowadzić 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego. Pierwsza z nich zmierza do usunięcia wad semantyczno-legislacyjnych. W zakresie prawa dostępu oskarżonego i jego obrońcy do akt sprawy w części, w jakiej uzasadniają one wniosek prokuratora w przedmiocie tymczasowego aresztowania, nowelizacja zawiera duże ograniczenia, między innymi klauzulę generalną: "udostępnienie akt zagrażałoby bezpieczeństwu publicznemu". Zdaniem Izby nie spełnia to warunku zgodności z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, stąd konieczność wprowadzenia drugiej poprawki.

Nowelizacja kodeksu postępowania karnego wróci teraz do Sejmu.

Z informacją zapoznał senatorów rzecznik praw obywatelskich Janusz Kochanowski. Na wstępie podkreślił, że rok 2008 był kolejnym rokiem wzrostu aktywności jego urzędu, a także obfitował w ważne wydarzenia, związane z ideą i misją tego urzędu - jubileusz 20-lecia rzecznika praw obywatelskich w Polsce, 60. rocznica uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz powierzenie rzecznikowi nowego zadania, tzw. krajowego mechanizmu prewencji. W 2008 r. do biura rzecznika wpłynęło ponad 61 tys. listów w sprawach indywidualnych. Rozpatrzono 35 tys. nowych spraw, z których podjęto się prowadzenia ponad 13 tys. Prawie 3 tys. spraw rozpoznano pozytywnie. Jak poinformował rzecznik, w kwietniu 2009 r. odnotowano milionową sprawę od początku działania urzędu, czyli od 1 stycznia 1988 r. Biuro przyjęło prawie 7 tys. interesantów, udzielono ponad 23 tys. porad telefonicznych. Wystąpień o charakterze problemowym było 646, w tym m.in. wniosków o podjęcie inicjatywy prawodawczej - 300, zawiadomień o przystąpieniu do skargi konstytucyjnej - 19, kasacji do Sądu Najwyższego - 46, skarg do wojewódzkich sądów administracyjnych - 11, przystąpień do postępowania sądowego i administracyjnego - 19, pytań prawnych do Sądu Najwyższego - 7. Zdaniem rzecznika, ponaddwukrotny wzrost liczby wystąpień o charakterze problemowym w porównaniu z 2006 r. wskazuje na stale rosnącą rolę rzecznika praw obywatelskich w procesie porządkowania systemu tworzenia i stosowania prawa w Polsce.

Wnioski do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności przepisów prawa z konstytucją są najważniejszym środkiem proceduralnym, znajdującym się w dyspozycji rzecznika jako organu strzegącego wolności i praw podmiotowych. Na 21 spraw rozpatrzonych w ubiegłym roku przez Trybunał Konstytucyjny z wniosku rzecznika w zaledwie 5 sprawach TK nie podzielił w całości argumentacji rzecznika praw obywatelskich.

Rzecznik praw obywatelskich, po raz kolejny konstatując kryzys prawa w Polsce, przytoczył opinię ze sprawozdania Sądu Najwyższego z jego działalności w roku 2008: "prawo, które musi interpretować Sąd Najwyższy, jest coraz bardziej rozbudowane i różnorodne, a jednocześnie zmienne, niejasne, pełne luk i wątpliwości, o niskiej jakości formalnej oraz merytorycznej". Zdaniem J. Kochanowskiego, aby poprawić ten stan rzeczy, niezbędne jest podjęcie próby zreformowania procesu stanowienia prawa. Dodał, że prace nad projektem takiej reformy są prowadzone w jego biurze.

Zgodnie z Protokołem Fakultatywnym do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z 18 grudnia 2002 r. w 2008 r. rzecznikowi praw obywatelskich powierzono nowe zadanie, tzw. krajowy mechanizm prewencji. Jego założeniem jest przeprowadzanie regularnych wizytacji w miejscach zatrzymań w celu zapobiegania torturom i innemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. Podczas 83 przeprowadzonych tego rodzaju wizytacji nie dostrzeżono sytuacji, które świadczyłyby o stosowaniu tortur. Zastrzeżenia budzą natomiast warunki bytowe, w jakich przebywają osadzeni w jednostkach penitencjarnych. Dochodzi również do sytuacji, które mogą być uznane za poniżające lub nieludzkie traktowanie lub karanie.

Rzecznik stwierdził, że "wszystkie podstawowe prawa człowieka i obywatela są mniej lub bardziej czczą deklaracją, jeśli w wypadku ich zagrożenia nie mogą być efektywnie chronione czy egzekwowane na drodze sądowej, jeśli podstawowe prawo do sądu w rozsądnym terminie jest iluzoryczne". Jego zdaniem, polski system sądownictwa wypracował nowy rodzaj pozakodeksowej kary w postaci bycia podsądnym. Dodał, że "nie ma i być nie może mowy o państwie prawa przy obecnym stanie polskiego wymiaru sprawiedliwości. Podobnie jak nadmierna regulacja, stanowi on przeszkodę w efektywnym rozwoju gospodarczym. Reforma wymiaru sprawiedliwości jest jednak niemożliwa bez aktywnego udziału środowisk sędziowskiego, prokuratorskiego i adwokackiego".

W ocenie J. Kochanowskiego, zrzucanie winy za dysfunkcjonalność sądownictwa na brak środków jest w dużej mierze niesłuszne. Rzecznik przytoczył wyniki najnowszych badań porównawczych Europejskiej Komisji do spraw Efektywności Wymiaru Sprawiedliwości, według których w Polsce nakłady na sądownictwo w stosunku do PKB są proporcjonalnie wyższe niż w większości krajów europejskich. Podobnie jest z liczbą sędziów przypadającą na jednego obywatela.

Jak poinformował rzecznik, jego biuro przygotowało projekt przepisów ogólnych prawa administracyjnego, mającego na celu m.in. wzmocnienie jednolitości orzecznictwa administracyjnego, ujednolicenie kryteriów kontroli administracji publicznej, wyraźne określenie dyrektyw wypełniających luki prawne i dotyczących stosowania prawa w wypadku kolizji norm. W ocenie J. Kochanowskiego, to projekt unikatowy w skali nie tylko europejskiej, ale także światowej.

Rzecznik aktywnie wspiera także rozwój poradnictwa prawnego i obywatelskiego. W tym celu biuro przygotowało przewodnik po prawie "CodziennikPrawny.pl". Ten specjalny portal został uruchomiony 16 czerwca 2009 r. pod hasłem "Wszystko, co każdy o prawie wiedzieć powinien".

Na zakończenie wystąpienia J. Kochanowski podzielił się z senatorami swoją oceną stanu państwa polskiego i prawa minionego XX-lecia. Porównanie osiągnięć tego czasu z okresem międzywojennym wypada, zdaniem J. Kochanowskiego, na niekorzyść III Rzeczypospolitej. W ocenie rzecznika, słabość państwa polskiego bierze się z niedostatku instytucjonalnego, niezbędnego do stanowienia i wdrażania prawa i polityki, połączonego z narastającym brakiem jego prawomocności i nadmiernym zakresem funkcji, których nie jest w stanie należycie wykonać. Sukces ostatniego XX-lecia, z którego owoców korzysta tylko część społeczeństwa, Polska zawdzięcza, zdaniem rzecznika, głównie koniunkturze międzynarodowej, dzięki której wyszliśmy z komunizmu i znaleźliśmy się w świecie cywilizacji zachodniej. Jak stwierdził rzecznik, "pierwsze załamanie tej koniunktury stawia przed nami na nowo pytania, do czego jako państwo i naród zmierzamy oraz w jaki sposób chcemy to osiągnąć". Następnie J. Kochanowski odpowiadał na liczne pytania senatorów.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 grudnia 2008 r. (sygn. akt K 19/07), stwierdzającego niezgodność przepisu art. 90 ust. 2c ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty z konstytucją oraz Europejską Kartą Samorządu Lokalnego. Trybunał zdecydował się na odsunięcie w czasie terminu utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu do 31 grudnia 2009 r.

Zaskarżony przepis dotyczy wysokości kosztów, o których refundację gmina dotująca przedszkole niepubliczne może się ubiegać od gminy, której mieszkańcy uczęszczali do tego przedszkola. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, przepis ten nadmiernie ogranicza swobodę gminy zobowiązanej do refundacji kosztów, ale dotyczy to tylko nadwyżki wynikającej z zastosowania wyższego wskaźnika procentowego, a nie wyższej kwoty wydatków bieżących ponoszonych na jednego ucznia w przedszkolach publicznych gminy uprawnionej do refundacji.

Propozycja nowelizacji ustawy polega na uzupełnieniu jej przepisu o zastrzeżenie, że wskaźnik procentowy, według którego ustala się wysokość kosztów refundowanych przez gminę zobowiązaną, nie może być wyższy niż wskaźnik przyjęty przez tę gminę na potrzeby dotowania przedszkoli niepublicznych znajdujących się na jej terenie. Taki sam model refundowania dotacji przyjęto w stosunku do innych niepublicznych form wychowania przedszkolnego.

Ponadto ustalono, że koszty dotacji udzielonych przedszkolom niepublicznym będą pokrywane na dotychczasowych zasadach do końca 2009 r.

W wyniku głosowania Senat jednogłośnie przyjął projekt ustawy zmieniający ustawę o systemie oświaty oraz ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw i podjął uchwałę w sprawie wniesienia go do Sejmu. Izba upoważniła senatora Marka Trzcińskiego do reprezentowania jej w dalszych pracach nad tym projektem.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 grudnia 2008 r. (sygn. akt P 17/07), stwierdzającego niezgodność z konstytucją przepisu ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim stanowi, że w postępowaniu uproszczonym pobiera się od apelacji opłatę stałą, liczoną - jak od pozwu - od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy, niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w apelacji.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, przyjęcie za podstawę obliczania opłaty od apelacji wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy, niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia, powoduje, że niekiedy następuje gwałtowny wzrost jej wysokości. W skrajnych wypadkach wysokość opłaty może być wyższa od wartości przedmiotu zaskarżenia, co podważa sens dochodzenia przez stronę swoich racji. Z tego powodu, zdaniem TK, zaskarżony przepis poważnie ogranicza prawo do sądu w drugiej instancji w postępowaniu uproszczonym.

Propozycja nowelizacji ustawy polega na dodaniu do dotychczasowego przepisu wyraźnego wskazania, że punktem odniesienia dla obliczenia opłaty od apelacji w postępowaniu uproszczonym jest wartość przedmiotu zaskarżenia. Przywrócono w ten sposób, w fazie postępowania odwoławczego, opłatę rosnącą progresywnie.

W wyniku głosowania Senat 92 głosami przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i podjął uchwałę w sprawie wniesienia go do Sejmu. Postanowiono, że w trakcie dalszych prac nad tym projektem Izbę będzie reprezentował senator Zbigniew Cichoń.

Celem projektu ustawy jest wzmocnienie kompetencji rzecznika praw dziecka poprzez przyznanie mu stosownych uprawnień do udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz występowania do Sądu Najwyższego o wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w praktyce, a także wnoszenia kasacji albo skargi kasacyjnej. Doprecyzowano także zakres przyznanego rzecznikowi uprawnienia do żądania wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa, uściślając, że są to przestępstwa ścigane z urzędu.

Zaproponowano również zaliczenie okresu pracy na stanowisku rzecznika do stażu pracy.

Komisja Ustawodawcza, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na wspólnym posiedzeniu, 16 czerwca 2009 r., ustosunkowały się do poprawki zgłoszonej podczas drugiego czytania projektu i poparły ją. Poprawka ta miała na celu umożliwienie zaliczenia okresu pracy na stanowisku rzecznika praw dziecka do stażu pracy także poprzednim rzecznikom.

Senatorowie na posiedzeniu plenarnym zaakceptowali tę poprawkę. W wyniku głosowania Senat 89 głosami za, przy 1 wstrzymującym się, przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz niektórych innych ustaw i podjął uchwałę w sprawie wniesienia go do Sejmu. Senator Mieczysław Augustyn został upoważniony do reprezentowania Izby podczas dalszych prac nad tym projektem.

• Senat dokonał zmiany w składzie komisji senackiej.

Po wyczerpaniu porządku 36. posiedzenia oświadczenia złożyli senatorowie: Marek Trzciński, Stanisław Gogacz, Jerzy Chróścikowski, Maria Pańczyk-Pozdziej, Zbigniew Cichoń, Maciej Grubski, Grażyna Sztark, Jan Olech, Maciej Klima, Stanisław Gorczyca, Rafał Suchacki, Sławomir Kowalski, Krystyna Bochenek, Andrzej Szewiński, Czesław Ryszka, Jan Wyrowiński, Jan Dobrzyński, Stanisław Zając, Małgorzata Adamczak, Lucjan Cichosz, Krzysztof Kwiatkowski, Grzegorz Wojciechowski, Wiesław Dobkowski, Paweł Klimowicz, Tadeusz Gruszka, Henryk Woźniak

* * *

3 lipca 2009 r., w 20. rocznicę pierwszego posiedzenia odrodzonego Senatu, odbyło się uroczyste 37. posiedzenie Senatu.

Porządek obrad obejmował:

• wystąpienie marszałka Senatu VI i VII kadencji Bogdana Borusewicza,
• przemówienia zaproszonych gości,
• przemówienie marszałka Senatu IV kadencji,
• przemówienie marszałka Senatu V kadencji.

(patrz: Uroczyste obchody XX-lecia odrodzonego Senatu)

* * *

15 i 16 lipca odbyło się 38. posiedzenie Senatu.

Senat zajął stanowisko w sprawie następujących ustaw:

• ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym - Senat wprowadził 7 poprawek, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym - Senat wprowadził 8 poprawek, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - Senat wprowadził 4 poprawki, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców - ustawa przyjęta bez poprawek, czeka na podpis prezydenta;
• ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających - Senat wprowadził 1 poprawkę, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o powszechnym spisie rolnym w 2010 r.- Senat wprowadził 10 poprawek, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw - ustawa przyjęta bez poprawek, czeka na podpis prezydenta;
• ustawy o praktykach absolwenckich - Senat wprowadził 9 poprawek, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw - ustawa przyjęta bez poprawek, czeka na podpis prezydenta;
• ustawy o zmianie ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów oraz o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks karny - Senat wprowadził 5 poprawek, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji - Senat wprowadził 10 poprawek, ustawa wraca do Sejmu;
• ustawy o ratyfikacji Umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Korei, podpisanej w Warszawie dnia 25 lutego 2009 roku - ustawa przyjęta bez poprawek, czeka na podpis prezydenta;
• ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją do spraw Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w sprawie przywilejów i immunitetów Organizacji do spraw Zakazu Broni Chemicznej, podpisanego w Hadze dnia 5 sierpnia 2008 r. - ustawa przyjęta bez poprawek, czeka na podpis prezydenta;
• ustawy o ratyfikacji Protokołu dodatkowego do Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku dotyczącego przyjęcia dodatkowego znaku rozpoznawczego, przyjętego w Genewie dnia 8 grudnia 2005 roku (Protokół III) - ustawa przyjęta bez poprawek, czeka na podpis prezydenta.

• Senat zapoznał się z informacją o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2008 r.;
• drugie i trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych – Senat przyjął projekt ustawy i podjął uchwałę o wniesieniu go do Sejmu;
• trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane – Senat przyjął projekt ustawy i podjął uchwałę o wniesieniu go do Sejmu;
• drugie czytanie projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu – podczas debaty zgłoszono wnioski o charakterze legislacyjnym i projekt skierowano ponownie do komisji.

(opis 38. posiedzenia patrz “Diariusz Senatu” nr 40)

2 lipca 2009 r. odbyło się 44. posiedzenie Prezydium Senatu.

Sprawy Polonijne:

I. Prezydium zapoznało się z informacją o wnioskach o zlecenie zadania o charakterze inwestycyjnym i programowym, które zostały złożone z naruszeniem terminu i podjęło decyzję:

• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: roboty budowlane w szkole podstawowej w Podborzu, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 1 821 183 zł, postulowana kwota dotacji - 913 650 zł, dodatkowa dotacja - 715 895 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: przebudowa obiektu na przedszkole w Niemenczynie, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 4 129 809 zł, postulowana kwota dotacji - 2 068 157 zł, dodatkowa dotacja - 711 132 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: roboty budowlano-instalacyjne w szkole średniej w Sudanach, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 859 091 zł, postulowana kwota dotacji - 838 385 zł, dodatkowa dotacja - 18 706 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: przebudowa budynku archiwum Instytutu Literackiego w Maissons Laffitte, we Francji. Całkowity koszt realizacji zadania - 735 152 zł, postulowana kwota dotacji - 717 433 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: roboty budowlano-instalacyjne w szkole średniej w Jaszunach, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 4 065 303 zł, postulowana kwota dotacji - 2 037 433 zł, dodatkowa dotacja - 315 879 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: budowa szkoły z przedszkolem w Pojana Mikuli, w Rumunii. Całkowity koszt realizacji zadania - 2 574 210 zł, postulowana kwota dotacji - 2 512 165 zł, dodatkowa dotacja - 21 791 zł. Prezydium zdecydowało o niedopuszczeniu wniosku do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: budowa polskiej szkoły średniej w Jekabpilsie, na Łotwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 861 589 zł, postulowana kwota dotacji - 686 631 zł, dodatkowa dotacja - 686 631 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: roboty budowlane w szkole początkowej "Zielone Wzgórze" w Wilnie, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 1 009 942 zł, postulowana kwota dotacji - 985 600 zł, dodatkowa dotacja - 985 600 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: roboty budowlano-instalacyjne w przedszkolu w Kowalczukach, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 660 804 zł, postulowana kwota dotacji - 644 877 zł, dodatkowa dotacja - 644 877 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: roboty budowlane w szkole średniej w Butrymańcach, na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 676 389 zł, postulowana kwota dotacji - 339 598 zł, dodatkowa dotacja - 339 598 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: wymiana stolarki okiennej w zabytkowym klasztorze oo. Pijarów w Złoczowie, na Ukrainie. Całkowity koszt realizacji zadania - 72 551 zł, postulowana kwota dotacji - 70 802 zł, dodatkowa dotacja - 70 802 zł. Prezydium zdecydowało o niedopuszczeniu wniosku do procedury.
• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: przebudowa budynku dawnej plebanii na przedszkole w Łanowicach, na Ukrainie. Całkowity koszt realizacji zadania - 38 426 zł, postulowana kwota dotacji - 37 500 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Jagiellońskiego Towarzystwa Kulturalno-Oświatowego, Klub Jagielloński w Krakowie: wyjazd naukowo-badawczy "Mołdawia 2009". Całkowity koszt realizacji zadania - 29 000 zł, postulowana kwota dotacji - 4000 zł. Prezydium zdecydowało o niedopuszczeniu wniosku do procedury.

Podczas posiedzenia prezydium uchyliło swoją uchwałę z 11 lutego 2009 r. w sprawie zlecenia Stowarzyszeniu "Wspólnota Polska" w Warszawie zadań o charakterze inwestycyjnym w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2009 r. Stowarzyszenie zrezygnowało z realizacji dziewięciu zadań na terenie Litwy.

Stanowisko rządu w sprawie ustawy, uchwalonej przez Sejm na podstawie projektu poselskiego, przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Adam Szejnfeld. W swoim wystąpieniu zwrócił m.in. uwagę na społeczny aspekt tego aktu prawnego.

Sejm postanowił, że absolwenci do 30. roku życia będą mogli zawierać z pracodawcami umowy o odbyciu praktyk absolwenckich. Dotyczy to osób, które ukończyły co najmniej szkołę ponadgimnazjalną. Ustawa zakłada, że podmiotem, z którym absolwent zawiera umowę o odbyciu praktyki może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Umowa powinna określać rodzaj pracy wykonywanej przez praktykanta, okres odbywania praktyki, tygodniowy wymiar czasu pracy, a także wysokość ewentualnego wynagrodzenia. Zgodnie z przepisami praktyka absolwencka może być płatna lub bezpłatna. Wysokość wynagrodzenia praktykanta nie może jednak przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W wypadku praktyki nieodpłatnej umowa może zostać rozwiązana w każdej chwili i przez dowolną ze stron. Jeśli natomiast praktykant otrzymuje wynagrodzenie, umowa może być rozwiązana, ale z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zwróciło uwagę na szereg nieścisłości w sformułowaniu niektórych przepisów ustawy, a także wskazało na potrzebę wprowadzenia odpowiednich poprawek.

W dyskusji senatorowie wyrażali opinię, że należałoby rozszerzyć zakres ustawy. Do tych uwag i opinii ustosunkował się wiceminister J. Szejnfeld. Przewodniczący obradom senator Kazimierz Wiatr zaproponował wprowadzenie 5 poprawek doprecyzowujących zapisy ustawy sejmowej. Senator Jan Wyrowiński wniósł poprawkę, zmierzającą do rozszerzenia definicji absolwenta na absolwenta gimnazjum, a także do wprowadzenia odpowiednich zmian w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Przedłużenie praktyk absolwenckich do 6 miesięcy zaproponował senator Stanisław Iwan.

W głosowaniu połączone komisje poparły poprawki zgłoszone przez senatorów K. Wiatra i J. Wyrowińskiego. Akceptacji nie uzyskała natomiast zmiana zgłoszona przez senatora S. Iwana. Ogółem połączone komisje postanowiły zaproponować Senatowi wprowadzenie 7 poprawek do ustawy o praktykach absolwenckich. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora K. Wiatra.

Podczas swego posiedzenia senatorowie z Komisji Obrony Narodowej rozpatrywali ustawę o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją do spraw Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w sprawie przywilejów i immunitetów Organizacji do spraw Zakazu Broni Chemicznej, podpisanego w Hadze dnia 5 sierpnia 2008 r.

W posiedzeniu uczestniczyli: zastępca dyrektora Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Janusz Łącki, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Bezpieczeństwa w tym resorcie Marek Szczygieł, płk Bogusław Kot z Szefostwo Obrony przed Bronią Masowego Rażenia w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego oraz przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Michał Gil.

Ustawę przedstawił wicedyrektor J. Łącki. Jej celem jest wyrażenie przez parlament zgody na ratyfikację przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją do spraw Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w sprawie przywilejów i immunitetów Organizacji do spraw Zakazu Broni Chemicznej, podpisanego w Hadze dnia 5 sierpnia 2008 r. Wymóg zawarcia tego porozumienia wynika z art. VIII ust. 50 Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów, podpisanej w Paryżu dnia 13 stycznia 1993 r. (DzU z 1999 r. Nr 63, poz. 703), ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską 23 sierpnia 1995 r.

Na mocy porozumienia OPCW uzyska immunitet jurysdykcyjny i nietykalność majątku, archiwów, dokumentów i pomieszczeń. Organizacji będzie przysługiwał przywilej podatkowy w zakresie podatków bezpośrednich i przywilej celny dotyczący towarów przeznaczonych do użytku służbowego. Funkcjonariusze OPCW otrzymają przywileje i immunitety konieczne do niezależnego wypełniania przez nich funkcji. To zakaz ich aresztowania i zatrzymywania oraz immunitet jurysdykcyjny, nietykalność dokumentów, zwolnienie z ograniczeń imigracyjnych i dotyczących rejestracji cudzoziemców. Przywileje funkcjonariuszy OPCW obejmują także nietykalność ich bagażu osobistego i ułatwienia walutowe.

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy, zakres przywilejów i immunitetów przewidzianych w porozumieniu nie odbiega od standardów przyjmowanych przez Rzeczpospolitą Polską w umowach międzynarodowych dotyczących innych organizacji międzynarodowych i ich funkcjonariuszy. Przywileje i immunitety OPCW i jej funkcjonariuszy dotyczą wolności, praw i obowiązków obywatelskich, określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, i spraw uregulowanych w ustawie. W związku z tym, w myśl art. 89 ust.1 konstytucji, ratyfikacja porozumienia wymaga zgody wyrażonej w ustawie.

Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu M. Gil nie zgłosił uwag legislacyjnych do ustawy.

Podczas dyskusji senatorowie zadawali pytania dotyczące skutków finansowych ustawy i statusu kontrolerów organizacji w krajach, które nie podpisały konwencji. Wicedyrektor J. Łącki poinformował, że ustawa nie powoduje dodatkowych kosztów oprócz tych już ponoszonych, wynikających z członkostwa w Organizacji do spraw Zakazu Broni Chemicznej. Kontrolerzy organizacji działają na mocy konwencji, którą podpisało już ponad 100 państw, i przysługuje im specjalny immunitet. Podpisanie porozumienia uszczegółowia i formalizuje przywileje z niej wynikające.

Przewodniczący komisji senator Stanisław Zając zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek, przyjęty przez komisję jednomyślnie, 8 głosami. Na sprawozdawcę jej stanowiska na posiedzeniu plenarnym wybrano senatora S. Zająca.

Senatorowie z Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznali się z "Informacją z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2008 roku".

Podczas posiedzenia przedstawił ją przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa Stanisław Dąbrowski. Jak stwierdził, w 2008 r. rada za swoje najważniejsze zadania uznała aktywny udział w tworzeniu nowego modelu sprawowania przez sądy władzy w zakresie wymiaru sprawiedliwości (po wydaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, uznającego za niezgodną z konstytucją możliwość powierzania asesorom sądowym przez ministra sprawiedliwości pełnienia funkcji sędziowskich), dbałość o dobór najlepszych kandydatów na stanowiska sędziowskie, działania mające doprowadzić do wzrostu wysokości wynagrodzeń sędziowskich, a także rozstrzygniecie sporu z prezydentem w związku z odmową powołania przez niego niektórych, rekomendowanych przez KRS, kandydatów na stanowiska sędziowskie.

Dyskusja, w której głos zabrali senatorowie: Stanisław Piotrowicz, Krzysztof Piesiewicz i Zbigniew Romaszewski, dotyczyła m.in. problemu przewlekłości postępowań sądowych i możliwości usprawnienia funkcjonowania systemu wymiaru sprawiedliwości.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia senatorowie rozpatrzyli ustawę o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw.

Rozwiązania przyjęte w sejmowej nowelizacji przedstawili podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Zbigniew Wrona i dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego w tym resorcie Jan Bołonkowski. Rozpatrywaną ustawę uchwalono na podstawie rozpatrywanych wspólnie trzech projektów - poselskiego, komisyjnego i rządowego. W toku sejmowych prac legislacyjnych zajmowała się nią Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka. W sprawozdaniu z prac tej komisji znalazł się projekt ustawy, który zawierał nieliczne zmiany w stosunku do wersji rządowej.

Zgodnie z uzasadnieniem, sejmowa nowelizacja zawiera rozwiązania, które spowodują, że hipoteka będzie efektywnym i bardziej elastycznym sposobem zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych. Zaproponowane zmiany mają charakter systemowy i porządkujący. Najważniejsza zmiana systemowa to zniesienie podziału hipotek na zwykłe i kaucyjne. Zaproponowane ujednolicenie instytucji hipoteki polega na uogólnieniu rozwiązań stosowanych dotychczas przy hipotece kaucyjnej. Jak napisano w uzasadnieniu, oparcie regulacji hipoteki na modelu dotychczasowej hipoteki kaucyjnej umożliwi jednoznaczne uregulowanie kwestii hipotecznego zabezpieczenia roszczeń o świadczenia uboczne, wyłączy także możliwość nabycia zabezpieczonej wierzytelności w drodze rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Ponadto ustawa przewiduje możliwość zabezpieczenia jedną hipoteką więcej niż jednej wierzytelności tego samego wierzyciela i kilku wierzytelności przysługujących różnym podmiotom, które uczestniczą w finansowaniu wspólnego przedsięwzięcia. Zakłada także powołanie przez uczestników konsorcjum administratora hipoteki, który zawiera z właścicielem nieruchomości umowę o ustanowienie hipoteki i wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek wierzycieli, których wierzytelności są objęte zabezpieczeniem. Administratorem może być jeden z wierzycieli albo osoba trzecia. Umowa powołująca administratora hipoteki powinna zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Pozostałe zmiany o charakterze systemowym dotyczą możliwości zastąpienia zabezpieczonej wierzytelności inną wierzytelnością tego samego wierzyciela, nowych rozwiązań w zakresie przeniesienia wierzytelności hipotecznej i nowej instytucji rozporządzania zwolnionym miejscem hipotecznym.

Ustawa przewiduje, że do hipotek zwykłych, powstałych do dnia jej wejścia w życie, stosuje się dotychczasowe przepisy. Będą mieć do nich zastosowanie również dotychczasowe przepisy określające zakres zabezpieczenia roszczeń o świadczenia uboczne. Wyjątek uczyniono dla nowego art. 76 ust. 1 i 4 omawianego aktu prawnego. Wyłączenie stosowania tego ostatniego przepisu do hipotek zwykłych obciążających nieruchomość, w której została ustanowiona odrębna własność lokali lub z której została wydzielona nieruchomość zabudowana domem jednorodzinnym, w sytuacji gdy podział nieruchomości miał miejsce już po wejściu w życie omawianej ustawy, godziłoby w  interesy nabywców takich nieruchomości lokalowych lub zabudowanych domami jednorodzinnymi. Prowadziłoby ponadto do nierównego traktowania takich nabywców w zależności od tego, czy dzielona nieruchomość była obciążona hipoteką zwykłą czy kaucyjną, choćby hipoteki te powstały przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Z uwagi na podobieństwo kształtu projektowanej jednolitej hipoteki do hipoteki kaucyjnej natomiast do powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy hipotek kaucyjnych w zasadzie będą miały zastosowanie nowe przepisy. Wyłączono jednak stosowanie przepisów nowej ustawy do hipotek kaucyjnych, które służą zabezpieczeniu roszczeń o świadczenia uboczne (przede wszystkim odsetki i koszty), z mocy prawa nieobjęte zabezpieczeniem hipoteką zwykłą. Do hipotek kaucyjnych, powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, nie będą miały także zastosowania przepisy o rozporządzaniu opróżnionym miejscem hipotecznym. Spowodowane to zostało wątpliwościami, czy dopuszczenie możliwości rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym przez właściciela nieruchomości nie naruszałoby praw osób, którym przysługują na tej nieruchomości prawa z pierwszeństwem równym lub niższym od wygasłej hipoteki.

W celu zapewnienia uczestnikom obrotu niezbędnego czasu na zapoznanie się z wprowadzanymi zmianami ustawa przewiduje 18-miesięczne vacatio legis.

Senatorowie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji dysponowali opiniami na temat projektowanej ustawy eksperta prof. dr. hab. Jana Szachułowicza i Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Swoje uwagi do projektu zgłosił również obecny na posiedzeniu ekspert -sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku Zbigniew Strus.

W wyniku głosowania, na wniosek senatora Piotra Wacha, senatorowie postanowili zarekomendować Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw. Na sprawozdawcę stanowiska Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w tej sprawie wybrano senatora P. Wacha.

Posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych zwołano w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw.

Przyjęcie nowelizacji, uchwalonej przez Sejm na podstawie projektu wniesionego przez Radę Ministrów, rekomendowała senatorom Jolanta Fedak, minister pracy i polityki społecznej. Jak stwierdziła, podstawowym celem tej regulacji jest zwiększenie kwoty środków na rachunkach ubezpieczonych w otwartych funduszach emerytalnych.

Przebieg prac sejmowych nad tym projektem omówił poseł sprawozdawca Konstanty Oświęcimski. Senatorowie wysłuchali także opinii przedstawicieli strony społecznej - prezes Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych Ewy Lewickiej i Jeremiego Mordasiewicza z Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan". Senatorowie zapoznali się też z opinią przedstawiciela Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, który nie zgłosił żadnych uwag o charakterze legislacyjnym do rozpatrywanej ustawy sejmowej.

Ustawa stanowi, że Otwarte Fundusze Emerytalne będą mogły pobierać maksymalnie 3,5% opłat od składek ubezpieczonych zamiast - jak obecnie - 7%. W czasie głosowania sejmowego ustawę poparło 410 posłów, przeciw było 5. Rozwiązanie przyjęte przez Sejm pozwoli zaoszczędzić w ciągu 3 lat prawie 2 mld zł, które dodatkowo pozostaną na kontach ubezpieczonych kosztem zysków Powszechnych Towarzystw Emerytalnych.

Zgodnie z nowelizacją towarzystwa emerytalne będą mogły co miesiąc pobierać opłatę od składek, uzależnioną od wysokości aktywów. Będzie ona potrącana z oszczędności zgromadzonych w Otwartych Funduszach Emerytalnych. Pieniądze mają zostać przeznaczone na pokrycie kosztów związanych z zarządzaniem funduszem. W wypadku towarzystw najbogatszych, czyli takich, których aktywa przekroczą 45 mld zł, pobierana kwota wyniesie 15,5 mln zł.

Projekt ustawy stanowił przedłożenie rządowe i był przedmiotem prac sejmowych komisji: Finansów Publicznych oraz Polityki Społecznej i Rodziny. W toku prac komisje przyjęły zmianę do art. 136 w ust. 2a, w części dotyczącej skali miesięcznej opłaty za zarządzanie OFE - przy wysokości aktywów netto ponad 45 mld zł przewidziano opłatę 15,5 mln zł plus 0,01 % nadwyżki ponad 45 mld zł wartości w skali miesiąca. W trakcie drugiego czytania zgłoszono 3 poprawki, z których Sejm przyjął jedną, przywracającą brzmienie projektu zgodnie z wersją rządową. Rządowy projekt zakładał, że Powszechne Towarzystwa Emerytalne od 1 stycznia 2010 r. pobierałyby tylko miesięczną opłatę kwotową, wynoszącą maksymalnie 15,5 mln zł. Podczas prac sejmowych posłowie Platformy Obywatelskiej zaproponowali, by oprócz tej stałej opłaty towarzystwa mogły pobierać również opłatę procentową, wynoszącą 0,01% od nadwyżki aktywów ponad 45 mld zł, co spowodowałoby zwiększenie wpływów PTE w latach 2010-50 o 34 mld zł. Te 34 mld zł, które pozostałyby na kontach ubezpieczonych, przejęłyby Powszechne Towarzystwa Emerytalne. Ostatecznie podczas posiedzenia połączonych sejmowych komisji finansów oraz polityki społecznej PO wycofała swoją poprawkę, niekorzystną dla ubezpieczonych, a korzystną dla PTE.

Ustawa przyjęta przez Sejm zakłada też zmniejszenie opłat za zrządzenie OFE, pobieranych przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne. PTE o aktywach nieprzekraczających 8 mld zł miesięcznie będą mogły pobierać za zarządzanie OFE 0,045% wartości swoich aktywów netto. Przy aktywach od 8 mld zł do 20 mld zł będzie to miesięcznie 3,6 mln zł plus 0,04% od nadwyżki ponad 8 mld zł. Przy aktywach od 20 mld zł do 35 mld zł miesięczna opłata wyniesie 8,4 mln zł plus 0,032%, od nadwyżki ponad 20 mld zł. Od aktywów w granicach od 35 mld zł do 45 mld zł będzie to 13,2 mln zł plus 0,023% od nadwyżki ponad 35 mld zł miesięcznie.

Projekt rządowy nie został przekazany do konsultacji społecznych. Kwestia obniżenia opłat była jednak podnoszona przez partnerów społecznych przy okazji innych prac legislacyjnych. Jako pilną zgłaszały ją związki zawodowe.

Na temat projektu przygotowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wypowiadała się Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych, samorząd gospodarczy PTE, zrzeszający 12 spośród 14 funkcjonujących na rynku powszechnych towarzystw emerytalnych. Zdaniem Izby, najważniejszą obecnie kwestią jest dokonanie szybkich zmian w przepisach regulujących politykę inwestycyjną OFE, prowadzących do większej niż obecnie dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych, a także stworzenia możliwości różnicowania polityki inwestycyjnej wobec klientów będących w różnym wieku. Celem tych zmian powinna być poprawa bezpieczeństwa inwestycji OFE i możliwość uzyskania wyższych stóp zwrotu.

W opinii Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych, ingerencja ustawodawcza w opłaty to diametralna zmiana warunków prowadzenia działalności PTE. Spowoduje ona pogorszenie sytuacji wszystkich PTE, zmniejszy także znacznie szanse na zwrot zainwestowanego kapitału przez akcjonariuszy. Zdaniem zrzeszonych w Izbie PTE, wprowadzenie regulacji cenowej to poważne naruszenie zasad partnerstwa publiczno-prywatnego. Pierwsze zmiany tego typu miały miejsce w 2003 r. Przyjęte wówczas regulacje jeszcze nie weszły w życie, a już zaproponowano następne. Tamte regulacje prawie zlikwidowały konkurencję cenową między poszczególnymi OFE, przed czym Izba przestrzegała. Powtórzenie zabiegu z ustawową obniżką opłat będzie równoznaczne z rezygnacją z takiej konkurencji w ogóle. W opinii IGTE, negatywny wpływ na konkurencję na rynku będzie też miała propozycja zmian w opłacie za zarządzanie. Wprowadzenie kwotowego, a nie procentowego limitu opłaty za zarządzanie OFE spowoduje, że od pewnego momentu pozyskiwanie nowych klientów nie będzie miało ekonomicznego sensu dla powszechnego towarzystwa emerytalnego. Jeżeli klienci będą doceniać taki fundusz i do niego przystępować, z czysto ekonomicznego punktu widzenia, z jednej strony, będziemy mieli do czynienia z pracą i kosztami w celu jak najlepszej obsługi klienta i wypracowania wyników inwestycyjnych funduszu, z drugiej - z brakiem wynagrodzenia. W efekcie podważony zostaje ekonomiczny sens zwiększania efektywności funduszu dla przyciągnięcia nowych klientów. Siłą rzeczy taka sytuacja może prowadzić do długoterminowej erozji sektora emerytalnego. A obecna, kryzysowa sytuacja udowadnia, iż właśnie długookresowa perspektywa jest najważniejsza, aby system emerytalny mógł spełniać swoje zadania.

Podobne wątpliwości zgłosiła Konfederacja Pracodawców Prywatnych "Lewiatan". Zwróciła m.in. uwagę na wątpliwości natury konstytucyjnej. PTE, mimo iż zarządzają środkami publicznymi, są podmiotami prywatnymi. Jako podmioty prywatne, mogą skutecznie powoływać się na wolność gospodarczą, gwarantowaną przepisami art. 20 i 22 konstytucji.

W trakcie dyskusji senator Grzegorz Banaś zaproponował wprowadzenie jednej zmiany, odnoszącej się do art.1 pkt 2 rozpatrywanej nowelizacji. Negatywną opinię na temat potrzeby jej wprowadzenia przedstawiła minister J. Fedak, uznając ją za niepotrzebną zarówno z prawnego, jak i praktycznego względu. Przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw postulował natomiast senator Kazimierz Kleina.

Ostatecznie w wyniku głosowania Komisja Budżetu i Finansów Publicznych poparła zmianę zgłoszoną przez senatora G. Banasia. Ustalono, że jej przyjęcie zarekomenduje Izbie senator Piotr Gruszczyński.

Na swym posiedzeniu senatorowie z Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywali ustawę o zmianie ustawy o ustanowieniu "Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2007-2009".

Przyjęcie nowelizacji, uchwalonej na podstawie projektu rządowego, rekomendował senatorom Adam Rapacki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podstawowym celem nowelizowanej ustawy było zapewnienie specjalnych znacznych środków budżetowych na sfinansowanie trzyletniego programu wszechstronnej modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu. Program przewidywał unowocześnienie sprzętu, uzbrojenia, systemów teleinformatycznych i finansowe wsparcie systemu uposażeń funkcjonariuszy. Na realizację tego programu przewidziano w sumie 6 301 058 tys. zł. W załącznikach do ustawy wskazane zostały kwoty przeznaczone na poszczególne formacje oraz ich podział na wyszczególnione przedsięwzięcia.

Potrzeba uchwalenia rozpatrywanej nowelizacji pojawiła się w wyniku trwającego kryzysu gospodarczego i konieczności ograniczenia wydatków budżetu państwa na rok bieżący. Rada Ministrów zaproponowała, aby kwotę przeznaczoną na realizację programu w 2009 r. podzielić na trzy części, które będą wydatkowane w latach 2009-2011.

Pierwsze czytanie projektu rządowego odbyło się 24 i 25 czerwca 2009 r., na posiedzeniu sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, która przyjęła sprawozdanie zgodne z przedłożonym brzmieniem. Podczas drugiego czytania, na 45. posiedzeniu Sejmu, 30 czerwca 2009 r., zgłoszono 5 poprawek. Posłowie proponowali, aby rozłożyć wydatkowanie środków przewidzianych na 2009 r. na dwa lata, a kwotę 474 517 tys. zł (niewykreślona z ustawy), która nie została wydana w 2008 r., dodać do tych przewidzianych na 2010 r. W trakcie trzeciego czytania, na 45. posiedzeniu Sejmu, 2 lipca 2009 r., ustawa została przyjęta bez poprawek.

Senatorowie zapoznali się następnie z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które nie zgłosiło żadnych uwag o charakterze legislacyjnym.

W trakcie dyskusji senator Władysław Dajczak zwrócił uwagę, że ustawa dawała nadzieję na nadrobienie zapóźnień służb mundurowych. Jego zdaniem, bardzo niekorzystne jest zabieranie środków na tak ważne cele. Senator pytał także obecnych na posiedzeniu przedstawicieli rządu o cel przesuwania środków na kolejne lata i o środki niewydane w 2008 r.

Jak wyjaśnił wiceminister spraw wewnętrznych A. Rapacki, sposób rozłożenia środków na kolejne lata wskazało Ministerstwo Finansów. Dodał, że w 2011 r., gdy prawdopodobnie minie kryzys gospodarczy, powstanie nowy program modernizacji służb mundurowych.

Senator W. Dajczak pytał także o zagrożenia dla zawartych już umów w wypadku cięcia środków na realizację przedsięwzięć modernizacyjnych. Odpowiadając, wiceminister stwierdził, że realizowanym kontraktom nic nie zagraża.

Senator Jadwiga Rotnicka interesowała się rozkładem kwot na poszczególne przedsięwzięcia, a także przesuwaniem na dalszy plan zakupu i wymiany sprzętu oraz systemów teleinformatycznych. Jak wyjaśnił zastępca komendanta głównego policji Andrzej Trela, zadania te będą realizowane w odmienny sposób, z wykorzystaniem innych środków.

W wyniku głosowania, na wniosek senatora Mariusza Witczaka, senatorowie z Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej opowiedzieli się za przyjęciem bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu "Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2007-2009" (5 głosów za, 3 - przeciw).

W drugim punkcie porządku dziennego rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym. W imieniu rządu przedstawił ją wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Antoni Podolski. Jak stwierdził, nowelizacja zmierza do wyeliminowania licznych wątpliwości interpretacyjnych pojawiających się podczas obowiązywania ustawy.

Senatorowie zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego, którą przedstawił wicedyrektor Adam Niemczewski. Zgłosił on 2 uwagi o charakterze merytorycznym i 6 - porządkowym.

Rozpatrywaną ustawę Sejm uchwalił na swoim 44. posiedzeniu, 26 czerwca 2009 r., na podstawie projektu wniesionego przez Radę Ministrów. Nowelizacja zmierza do stworzenia efektywnego i czytelnego systemu zarządzania kryzysowego. Dzięki temu samorządy uzyskają większe możliwości decyzyjne. Przewidziano m.in., że samorządy powiatowe i gminne będą mogły tworzyć centra zarządzania kryzysowego w zależności od potrzeb i na bazie swoich jednostek. Programy zarządzania kryzysowego będą aktualizowane nie rzadziej niż co dwa lata. Organizację, tryb pracy, sposób całodobowego alarmowania członków zespołu zarządzania kryzysowego i sposób obiegu informacji w sytuacjach kryzysowych określi starosta. Analogiczna zasada dotyczy wszystkich podmiotów zobowiązanych do utworzenia centrów.

Nowelizacja wprowadza m.in. nowe definicje, np. sytuacji kryzysowej. Chodzi o to, by łatwiej było uznać jakieś zdarzenie za taką sytuację. Wprowadzona definicja uzależnia zaistnienie sytuacji kryzysowej wyłącznie od pojawienia się zagrożenia, które negatywnie wpływa na bezpieczeństwo ludzi lub środowiska w takim stopniu, że działania odpowiednich służb i samorządu przestają wystarczać.

Według nowych przepisów ma zostać sporządzony krajowy plan zarządzania kryzysowego. Jego utworzenie poprzedzi raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego, który zostanie przygotowany przez ministrów i kierowników organów centralnych. Koordynatorem raportu będzie dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, a w części dotyczącej zagrożeń o charakterze terrorystycznym - szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Nowelizacja ustawy przewiduje opracowanie narodowego programu ochrony infrastruktury krytycznej. Infrastruktura krytyczna to obiekty, budynki oraz instalacje istotne dla funkcjonowania państwa i ochrony ludności, np. rafinerie czy elektrownie. Dotyczy to także systemów łączności i sieci teleinformatycznych, zaopatrzenia w żywność i wodę, systemów ratowniczych oraz systemów zapewniających ciągłość działania administracji publicznej. Wprowadzenie do przepisów prawa pojęcia infrastruktury krytycznej miało związek z zamachami terrorystycznymi z 11 września 2001 r. w USA. Rok po tych wydarzeniach NATO zwróciło się do państw członkowskich z pytaniem o ich plany postępowania w sytuacjach tego rodzaju. Właśnie wtedy Polska postanowiła wprowadzić u siebie takie programy.

Wiceminister A. Podolski, odnosząc się do uwag legislatora, wyjaśnił, że raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego nie przekłada się bezpośrednio na obowiązki samorządów. Z tą argumentacją zgodził się wicedyrektor A. Niemczewski i przedstawił poprawkę, skreślającą przepis ust. 4 z art. 5b, dotyczący nakładania obowiązku realizacji narodowego programu ochrony infrastruktury krytycznej na właścicieli i posiadaczy samoistnych i zależnych obiektów, instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej. Przedstawiciel rządu wyraził pozytywną opinię o przedstawionej poprawce, poparł też zmiany o charakterze porządkującym.

W trakcie dyskusji senator Zbigniew Meres zaproponował poprawkę, dotyczącą zmiany - z roku 2010 na 2011 - terminu zastosowania ustawy po raz pierwszy do opracowania budżetów jednostek samorządu terytorialnego i przedstawił uzasadnienie swojego wniosku. Sugerowaną zmianę poparł wiceminister A. Podolski.

Ponieważ nie zgłoszono kolejnych wniosków, przewodniczący obradom senator M. Witczak zamknął dyskusję i zarządził głosowanie. W pierwszej kolejności głosowano nad przejętymi przez niego poprawkami, zaproponowanymi przez biuro legislacyjne. Następnie przegłosowano zmianę zgłoszoną przez senatora Z. Meresa. Wniosek o przyjęcie ustawy wraz z przyjętymi poprawkami zaakceptowano 5 głosami, przy 3 wstrzymujących się. Na sprawozdawcę stanowiska Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w tej sprawie wybrano senatora Z. Meresa.

Na swym posiedzeniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw.

Przyjęcie nowelizacji, uchwalonej przez Sejm z inicjatywy rządu, rekomendował senatorom sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Jarosław Duda. Szczegółową informację na temat rozwiązań zawartych w ustawie przedstawił wicedyrektor Departamentu Ubezpieczeń Społecznych w tym resorcie Mariusz Kubzdyl. Jak stwierdzono, rozpatrywana nowela dzięki obniżeniu wysokości opłat od składki emerytalnej przekazywanej do otwartego funduszu emerytalnego oraz pobieranej przez fundusze opłaty za zarządzanie ich aktywami z dotychczasowego poziomu 7% do 3,5% przyczyni się do zwiększenia kwoty środków na rachunkach ubezpieczonych w OFE. Znacznemu skróceniu ulegnie także ustawowy termin obniżania poziomu opłat w stosunku do obowiązującego obecnie - 2014 r.

W dyskusji senatorowie Jan Rulewski i Mieczysław Augustyn zwracali uwagę na brak powiązania wysokości dotychczasowych opłat i prowizji pobieranych przez OFE z ich wynikami finansowymi. Jak podkreślił wicedyrektor M. Kubzdyl, z przeprowadzonych w resorcie pracy symulacji wynika, że obniżenie poziomu opłat nie wpłynie na pogorszenie kondycji finansowej OFE. Zdaniem senatora M. Augustyna, stałe opłaty pobierane przez OFE są gwarancją ich stabilności finansowej.

Obecna na posiedzeniu prezes Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych Ewa Lewicka-Banaszak przedstawiła niektóre aspekty dotyczące kosztów działalności OFE od wprowadzenia tej instytucji do polskiego systemu emerytalnego. Jej zdaniem, brak waloryzacji opłat za zarządzanie aktywami osłabi fundusze.

W opinii Jeremiego Mordasiewicza z Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan", ustawa jest niekonstytucyjna, ponieważ w jaskrawy sposób narusza zasadę konkurencji, różnicując wysokość opłat za zarządzanie składkami ubezpieczonych. W ocenie Małgorzaty Rusewicz, wprowadzenie limitu opłat za zarządzanie aktywami przez OFE będzie miało negatywne skutki zarówno w krótkiej, jak i długiej perspektywie.

Jak zwróciła uwagę przedstawicielka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, nawet gdyby ustawa naruszała konstytucję, to należy uwzględnić istotną przesłankę projektu rządowego - dobro ubezpieczonych, ponieważ przepisy nowelizacji zmierzają do zwiększenia wysokości środków na ich rachunkach, co wpłynie w konsekwencji na wzrost świadczeń emerytalnych wypłacanych w przyszłości.

W głosowaniu, na wniosek przewodniczącego komisji senatora M. Augustyna, senatorowie opowiedzieli się za przyjęciem bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw (4 głosy za, 1 wstrzymujący). Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora J. Rulewskiego.

Następnie senatorowie przystąpili do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawę, uchwaloną przez Sejm na podstawie projektu wniesionego przez Radę Ministrów, omówił podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Maciej Grabowski. Nowelizacja stanowi część rządowego pakietu antykryzysowego. Na jej mocy z opodatkowania będą zwolnione zapomogi niezwiązane ze zdarzeniami losowymi, wypłacane ze środków zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej jej członkom do wysokości nieprzekraczającej 638 zł. Z opodatkowania zwolnione będą także kwoty otrzymywane przez pracowników ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, wydatkowane na cele działalności socjalnej do wysokości nieprzekraczającej 380 zł. Przepisy ustawy będą mieć zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2009 r.

Treść ustawy została zaakceptowana przez partnerów społecznych -członków Komisji Trójstronnej. Obecny na posiedzeniu przedstawiciel OPZZ postulował zwolnienie z opodatkowania bonów towarowych otrzymywanych przez pracowników.

Podczas posiedzenia rozpatrywaną nowelizację krytycznie ocenił ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich Witold Modzelewski, podważając zasadność zaproponowanych zwolnień podatkowych.

Odpowiadając na te zarzuty, wiceminister M. Grabowski, stwierdził, że rozwiązanie zaproponowane przez rząd może przyczynić się do pobudzenia popytu wewnętrznego.

W dyskusji senator J. Rulewski postulował rozszerzenie zakresu podmiotowego ustawy o pozostałych pracowników, nienależących do zakładowych i międzyzakładowych organizacji związkowych. W dalszej dyskusji poprawka została wycofana.

Senatorowie zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego, które zaproponowało wprowadzenie poprawek przede wszystkim o charakterze legislacyjnym. Proponowane zmiany przejął senator M. Augustyn.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła jednomyślnie zarekomendować Senatowi wprowadzenie 4 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustalono, że zaakceptowane zmiany zarekomenduje Izbie senator J. Rulewski.

Na zakończenie posiedzenia rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Korei, podpisanej w Warszawie dnia 25 lutego 2009 roku.

Przyjęcie rozpatrywanej ustawy ratyfikacyjnej rekomendowały senatorom naczelnik Ewa Małys z Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i dyrektor Departamentu Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Rożek. Celem przedmiotowej umowy międzynarodowej jest zapewnienie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Polski i Korei w warunkach dynamicznie rozwijającej się współpracy między obu krajami.

W dyskusji rozpatrywana ustawa ratyfikacyjna, a także zawartość umowy będącej jej przedmiotem, nie wzbudziły żadnych kontrowersji. W głosowaniu, na wniosek senatora M. Augustyna, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek sejmowej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Stanisława Koguta.

Tematem posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej były krajowe zasoby gazu ziemnego i ropy naftowej oraz ocena możliwości zwiększenia ich wydobycia.

Do udziału w posiedzeniu zaproszono przedstawicieli: Ministerstwa Skarbu Państwa - wiceministra Krzysztofa Żuka, dyrektora Departamentu Nadzoru Właścicielskiego i Prywatyzacji I Rafała Wardzińskiego, Ministerstwa Gospodarki - wiceminister Joannę Strzelec-Łobodzińską, dyrektora Departamentu Ropy i Gazu Macieja Kaliskiego, Ministerstwa Środowiska - podsekretarza stanu, głównego geologa kraju Henryka Jacka Jezierskiego, Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa SA - prezesa Michała Szubskiego i wiceprezesa Waldemara Wójcika, pełnomocnika zarządu ds. górnictwa naftowego Stanisława Radeckiego oraz Urzędu Regulacji Energetyki - dyrektora Departamentu Promowania Konkurencji Halinę Bownik-Trymuchę.

Podczas posiedzenia prezes M. Szubski przedstawił informację na temat krajowych zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej, możliwości zwiększenia ich wydobycia, a także działalności Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa. Działalność firmy obejmuje wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce, zagospodarowanie złóż tych surowców w kraju i za granicą, świadczenie usług geologicznych, geofizycznych i poszukiwawczych w Polsce i za granicą, import gazu ziemnego do kraju oraz magazynowanie i dystrybucję paliw gazowych. Prezes omówił obszary koncesyjne kierowanej przez niego spółki, a także innych firm (np. Petrobaltic SA, FX Energy Poland Sp. z o.o., RWE Dea Polska Sp. z o.o., PKN ORLEN SA), wielkość zasobów złóż gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce, dane dotyczące wydobycia tych surowców w 2008 r., a także prognozy na następne lata (2009-2013), dotyczące przede wszystkim możliwości zwiększenia wydobycia Jak poinformował, 1/3 zużywanego w Polsce gazu pochodzi z wydobycia krajowego. Łączna powierzchnia 77 koncesji poszukiwawczych PGNiG wynosi 47,7 tys. km², a łączna powierzchnia 219 koncesji eksploatacyjnych - 1,7 tys. km². Prezes M. Szubski podkreślił, że Polska jest krajem ropo- i gazonośnym, dlatego warto inwestować w nowe poszukiwania. Obecnie w kraju w 5 prowincjach naftowych funkcjonuje: 110 złóż ropy naftowej, 213 złóż gazu ziemnego i 8 złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Udokumentowany stan zasobów krajowych wynosi: gazu ziemnego - 94,1 mld m³, ropy naftowej - 21,03 mln ton. W 2009 r. planowane wydobycie gazu ziemnego osiągnie poziom 4,1 mld m³, a w najbliższych latach planowane jest zagospodarowanie i włączenie do eksploatacji kolejnych złóż gazu do około 300 mln m³ rocznie. Planowane jest również stopniowe włączanie do eksploatacji nowych inwestycji umożliwiających zwiększenie wydobycia ropy naftowej do poziomu 1,1 mln tn w 2015 r.