W dniach 4 i 5 czerwca br. odbyło się 13. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Bogdan Borusewicz oraz wicemarszałkowie - Krystyna Bochenek, Zbigniew Romaszewski i Marek Ziółkowski.

Porządek posiedzenia Izby obejmował:

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r., podpisanego w Warszawie dnia 4 lutego 2008 r.,
• drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług,
• drugie czytanie projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu,
• informacja Rzecznika Praw Obywatelskich o działalności w 2007 r., z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych.

Podczas posiedzenia senatorowie minutą ciszy i krótką modlitwą uczcili pamięć zmarłej 4 czerwca br. czołowej polskiej siatkarki Agaty Mróz oraz czterech górników, którzy 5 czerwca br. zginęli w kopalni "Borynia" w wyniku wybuchu metanu.

Uchwalona na początku maja br. przez Sejm nowelizacja ustawy o opłatach abonamentowych zmierzała do poszerzenia kręgu uprawnionych do zwolnienia z tej opłaty. Zwolnienie objęłoby osoby, co do których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy lub trwałą albo okresową całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, oraz osoby, które mają ustalone prawo do emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS bądź o ubezpieczeniu społecznym rolników, a także osoby mające prawo do korzystania ze świadczeń pieniężnych z tytułu ustawy o pomocy społecznej, osoby spełniające kryteria dochodowe, określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych, osoby bezrobotne, osoby posiadające prawo do zasiłku przedemerytalnego oraz osoby mające prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Ponadto projekt ustawy uchylał przepis, zgodnie z którym zwolnienia z opłat abonamentowych nie przysługiwały osobom pozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym z co najmniej dwiema osobami niespełniającymi warunków do uzyskania zwolnień.

Senacka Komisja Kultury i Środków Przekazu rekomendowała Izbie odrzucenie ustawy.

Do nowelizacji zgłoszono 6 wniosków mniejszości. Między innymi proponowano wprowadzenie do ustawy mechanizmu pozwalającego na zwrot abonamentu osobom, które opłaciły go za rok z góry, a w wyniku nowelizacji zostały objęte zwolnieniem z jego opłacania. W innym wniosku zakładano wydłużenie vacatio legis ustawy, tak by weszła w życie nie po 30 dniach od uchwalenia, ale od 1 stycznia 2009 r. Proponowano też wprowadzenie do nowelizacji kryterium dochodu dla emerytów, tzn. zwolnienie z abonamentu przysługiwałoby tylko do wysokości emerytury nieprzekraczającej kwoty 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Postulowano przywrócenie w ustawie przepisu, zgodnie z którym gospodarstwo domowe nie będzie zwolnione z opłacania abonamentu, jeśli razem z osobą, której takie zwolnienie przysługuje, zamieszkują co najmniej dwie osoby, które mają ukończony 26. rok życia i nie obejmuje ich zwolnienie z abonamentu. Proponowano też poprawkę gwarantującą, że budżet państwa zwróci mediom publicznym ubytki w abonamencie powstałe w wyniku tej ustawy.

Podczas dyskusji nad ustawą senatorowie PO podkreślali, że abonament w obecnej formie jest nieefektywnym, drogim w pobieraniu parapodatkiem. Zarzucali także, że TVP nieracjonalnie wykorzystuje pieniądze z abonamentu oraz że misja publiczna realizowana jest w czasie, gdy "normalny Polak śpi lub pracuje".

Senatorowie PiS przekonywali natomiast, że tak liczne zwolnienia z opłacania abonamentu doprowadzą w efekcie do likwidacji tej opłaty, co bardzo mocno dotknie Polskie Radio, które w ponad 80% finansowane jest z abonamentu. Powoływali się też na apele środowisk artystycznych, postulujących utrzymanie abonamentu rtv, oraz na stanowiska Europejskiej Unii Nadawców (EBU) i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), które to organizacje skrytykowały zmiany w finansowaniu mediów publicznych w Polsce.

Senat po dyskusji 51 głosami, przy 33 przeciw, przyjął nowelizację ustawy z poprawkami.

Zakładają one m.in., że zwolnienie z opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego będzie dotyczyło tylko emerytów, których świadczenie nie przekracza połowy przeciętnego wynagrodzenia.

Senatorowie zdecydowali ponadto, że osoby, które opłaciły abonament za rok z góry, a w myśl ustawy zostały objęte zwolnieniem, otrzymają zwrot pieniędzy. Senat rozszerzył też grupę zwolnionych z opłacania abonamentu o wszystkich internowanych w stanie wojennym i ofiary stalinowskich wyroków.

Kolejna poprawka przywraca też w ustawie abonamentowej skreślony nowelizacją przepis, który mówi, że gospodarstwo domowe nie jest zwolnione z płacenia abonamentu, jeśli razem z osobą zwolnioną z tej opłaty mieszkają co najmniej dwie osoby, które ukończyły 26. rok życia i nie są zwolnione z płacenia abonamentu.

Ponadto Senat umożliwił Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji dokonanie nowego podziału środków abonamentowych na przyszły rok między radio i telewizję, tak by zostały uwzględnione przewidziane ustawą zwolnienia i wynikający z nich ubytek w abonamencie. Obecnie krajowa rada musi rozdzielić środki między TVP i Polskie Radio do połowy poprzedniego roku bez możliwości zmiany tego planu finansowego.

Celem ustawy, uchwalonej przez Sejm z przedłożeniem rządowego, jest określenie zasad ustalania nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, dokonanego w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 listopada 2006 r., na podstawie ustawy o podatku akcyzowym.

Konieczność uchwalenia tej ustawy wynika z orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 18 stycznia 2007 r., w którym trybunał stwierdził niezgodność z art. 90 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską polskich przepisów o podatku akcyzowym, powodujących wyższe opodatkowanie podatkiem akcyzowym samochodów osobowych sprowadzanych wewnątrzwspólnotowo niż opodatkowanie samochodów sprzedawanych i już zarejestrowanych w Polsce.

Zgodnie z ustawą zwrot nadpłaty będzie przysługiwał podatnikowi podatku akcyzowego, który nabył wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy albo dokonał importu samochodu osobowego po upływie 2 lat kalendarzowych od jego produkcji. Kwotę zwrotu będzie stanowiła różnica pomiędzy zapłaconym przez podatnika podatkiem akcyzowym a rezydualną kwotą tego podatku, zawartą w wartości rynkowej podobnego (tej samej marki, tego samego modelu, roku produkcji, z tym samym wyposażeniem oraz o przybliżonym stanie technicznym) pojazdu wcześniej zarejestrowanego w Polsce.

Ponadto dodano przepisy, na podstawie których miesięczny termin do wznowienia postępowania będzie liczony od dnia następnego po dniu wejścia ustawy w życie, oraz zasady oprocentowania nadpłaty zwracanej na podstawie niniejszej ustawy.

Ustawa zmienia także przepisy ordynacji podatkowej w zakresie oprocentowania nadpłaty oraz zasady wznawiania postępowania wskutek publikacji sentencji orzeczenia ETS.

Ustawą dodano również do ustawy o podatku akcyzowym przepisy umożliwiające organom podatkowym ustalenie innej wysokości podstawy opodatkowania jeżeli podana przez podatnika wartość znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej przedmiotu opodatkowania.

Senacka Komisja Gospodarki Narodowej rekomendowała Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat pod dyskusji jednomyślnie, 84 głosami, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Projektowana ustawa, powstała w wyniku inicjatywy senackiej i uchwalona przez Sejm, stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 października 2006 r., stwierdzającego niezgodność z konstytucją przepisu art. 226 § 1 kodeksu karnego w zakresie, w jakim przepis ten "penalizuje znieważenie funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej dokonane niepublicznie lub dokonane publicznie, lecz nie podczas pełnienia czynności służbowych".

Zmiana wprowadzana w nowelizacji polega na tym, że sprawca będzie karany tylko wówczas, gdy dopuści się zniewagi podczas pełnienia przez funkcjonariusza publicznego (osoby przybranej mu do pomocy) obowiązków służbowych i zarazem znieważenie to będzie miało związek z ich pełnieniem.

Senackie komisje Ustawodawcza oraz Praw Człowieka i Praworządności wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat po dyskusji i głosowaniach podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Ustawa ma na celu dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 września 2007 r. Trybunał orzekł wówczas o niezgodności z konstytucją art. 109 ust. 5 i 6 ustawy o podatku od towarów i usług - w zakresie, w jakim dopuszcza stosowanie wobec tej samej osoby, za ten sam czyn sankcji administracyjnej, określonej przez powołaną ustawę jako "dodatkowe zobowiązanie podatkowe" i odpowiedzialności za wykroczenia skarbowe albo przestępstwa skarbowe.

Zaproponowana zmiana ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług polega na uzupełnieniu art. 109 ust. 5 o regulację wyłączającą kumulację odpowiedzialności administracyjnej i karnoskarbowej w stosunku do osób fizycznych. Jednocześnie proponuje się, identyczne jak w ust. 5, uzupełnienie ust. 4. Trybunał nie stwierdził, co prawda, jego niekonstytucyjności (ust. 4 nie był przedmiotem skargi), można jednak wobec niego wyrazić podobne wątpliwości konstytucyjne. Różnica między ust. 4 i 5 dotyczy tylko tego, iż pierwszy mówi o zaniżeniu zobowiązania podatkowego, a drugi - o wykazaniu kwoty zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższej od kwoty należnej.

Po przeprowadzeniu drugiego czytania projektu ustawy Izba przystąpiła do trzeciego czytania, obejmującego jedynie głosowanie. W jego wyniku Senat jednomyślnie, 85 głosami, przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

Celem ustawy jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowego systemu wykonywania kary pozbawienia wolności, polegającego na elektronicznym dozorze skazanego przebywającego poza zakładem karnym. Termin jej wejścia w życie został wyznaczony na 1 lipca br. Wprowadzenie ustawy w życie wymaga jednak wielu działań, a zawłaszcza przeprowadzenia procedury przetargowej, wyboru podmiotu dozorującego oraz przygotowania infrastruktury technicznej umożliwiającej prowadzenie monitoringu, dlatego konieczne okazało się wystąpienie przez rząd z inicjatywą przedłużenia vacatio legis ustawy do 1 września 2009 r. To właśnie stało się główną przyczyną uchwalenia nowelizacji ustawy jeszcze przed dniem jej wejścia w życie.

Inna ważna zmiana wprowadzana w nowelizacji stanowi, że do skazanego, wobec którego wykonywana jest kara pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, nie będzie się stosować przepisów o warunkowym zwolnieniu.

Kolejna istotna zmiana wskazuje organy uprawnione do wnioskowania do sądu penitencjarnego o wydanie wobec skazanego orzeczenia o zakazie zbliżania się do określonej osoby lub o obowiązku powstrzymania się skazanego od przebywania w określonych miejscach.

Senat po dyskusji podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Senat przyjął bez poprawek:

• ustawę o zmianie ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego,
• ustawę o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisanej w Wiedniu dnia 13 stycznia 2004 r., podpisanego w Warszawie dnia 4 lutego 2008 r.,

• ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych.

Senat odrzucił:

• projekt uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.

• informacją Rzecznika Praw Obywatelskich o działalności w 2007 r., z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

Oświadczenia złożyli senatorowie: Janina Fetlińska, Piotr Kaleta, Michał Wojtczak, Norbert Krajczy, Dorota Arciszewska-Mielewczyk, Ryszard Knosala, Stanisław Kogut, Krzysztof Kwiatkowski, Maciej Grubski, Piotr Wach, Barbara Borys-Damięcka, Piotr Głowski, Janina Fetlińska, Łukasz Abgarowicz, Stanisław Bisztyga, Władysław Dajczak, Jan Wyrowiński, Henryk Woźniak, Czesław Ryszka, Bohdan Paszkowski, Andrzej Misiołek, Ryszard Bender, Małgorzata Adamczak, Tadeusz Skorupa, Władysław Ortyl, Stanisław Jurcewicz, Piotr Zientarski, Ireneusz Niewiarowski, Grzegorz Wojciechowski, Eryk Smulewicz, Tadeusz Gruszka, Paweł Klimowicz, Andrzej Owczarek, Stanisław Karczewski, Władysław Sidorowicz, Marek Konopka, Piotr Gruszczyński.