XVIII Powszechny Zjazd Historyków Polskich

16-19 września 2009 r. w Olsztynie, pod honorowym patronatem prezydenta Lecha Kaczyńskiego, obradował XVIII Powszechny Zjazd Historyków Polskich, w którym wzięło udział około półtora tysiąca uczestników. Spotkania polskich historyków odbywają się co pięć lat. Przewodnią myśl tegorocznego zjazdu stanowił "Powrót do źródeł". Poprzedni - krakowski zjazd obradował w czasie, kiedy decydowało się miejsce Polski w Zjednoczonej Europie.

Do uczestników zjazdu list skierował marszałek Bogdan Borusewicz:

"Z okazji XVIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich pragnę przesłać Państwu życzenia pomyślnych obrad. Mam jeszcze w pamięci majową konferencję historyczno-politologiczną ŤDwadzieścia lat po przełomie. Tradycje i współczesność demokracji parlamentarnej w Polsceť, zorganizowaną w Senacie wspólnie z Polskim Towarzystwem Historycznym i Polskim Towarzystwem Nauk Politycznych. Jako polityk, a jednocześnie historyk, uczestnik i świadek wydarzeń z ostatnich kilkudziesięciu lat historii Polski, mogę stwierdzić, że stanowiła ona ważny przyczynek do dyskusji o dwóch rocznicach, niezwykle ważnych dla polskiej tożsamości. Senackie spotkanie przypomniało znaczenie wyborów do Sejmu Ustawodawczego w 1919 roku, pierwszych po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, i zwycięstwa wyborczego z 1989 roku, które położyło kres komunistycznej dyktaturze i dało początek niepodległemu i suwerennemu bytowi odrodzonej Rzeczpospolitej.

Mam głębokie przekonanie, że historia stanowi jeden z najważniejszych elementów kształtowania ludzkiej świadomości, i nie chodzi tu tylko o przypominanie faktów z przeszłości. Rozmawiając o historii, dotykamy najważniejszych zagadnień dotyczących naszej tożsamości narodowej. To ona pomaga nam w rozumieniu teraźniejszości i wyznacza miejsce we współczesnej Europie i świecie".

Podczas czterodniowych obrad w Olsztynie dyskutowano o europejskiej kulturze prawnej, miastach i gospodarce rynkowej, o kościołach chrześcijańskich i autonomii jednostki na przestrzeni wieków. Tematem zjazdu były także zagadnienia dotyczące przemian społeczności polonijnych, znaczenia polskiej emigracji, wpływu przemian kulturowych na zachowanie tożsamości narodowej Polonii. Wiele czasu poświęcono także problematyce edukacji historycznej we współczesnej szkole, w tym dyskusji o znaczeniu i roli źródeł historycznych w dydaktyce historii. Ważne miejsce w programie zjazdu zajęły również zagadnienia dotyczące tożsamości narodowej i pamięci. Zaprezentowano m.in. projekt polsko-niemieckich miejsc pamięci. Dyskutowano także o Prusach Wschodnich jako terytorium niemieckiej i polskiej pamięci i nad podręcznikiem polsko-niemieckim, o którego wydanie środowisko historyczne upomina się już od dłuższego czasu.