Oświadczenie skierowane do ministra środowiska Jana Szyszki

Działając na skutek interwencji burmistrza miasta i gminy Czaplinek, pani Barbary Michalczik, pragnę poruszyć problem wyznaczania obszarów objętych europejską siecią ekologiczną Natura 2000. Przedmiotem oświadczenia są obszary już skonkretyzowane, a mianowicie obszary specjalnej ochrony ptaków Ostoja Drawska (PLB 320019) i Puszcza nad Gwdą (PLB 300012), jednak problem zatacza znacznie szersze kręgi, a jego skutki odczuwalne są w różnych częściach kraju.

Burmistrz Czaplinka wskazała na następujące problemy powstałe na gruncie wyznaczania obszarów sieci Natura 2000.

Po pierwsze, obszary specjalnej ochrony ptaków wyznaczone zostały bez wiedzy władz gminy, a ponadto żaden przedstawiciel gminy nie został zaproszony do uczestnictwa w pracach prowadzonych przez instytucje wyznaczające obszary Natury 2000.

Po drugie, objęcie programem Natura 2000 obszarów Ostoja Drawska i Jeziora Czaplineckie może utrudnić gminie realizację priorytetowych działań, jakimi są swobodne wykorzystanie potencjału turystycznego i wszelkich inwestycji przyczyniających się do zrównoważonego rozwoju gminy Czaplinek.

Po trzecie, już 60% powierzchni gminy Czaplinek jest objęte ważnymi formami ochrony przyrody, takimi jak park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu, rezerwat, pomniki przyrody, czego konsekwencją jest ograniczenie rozwoju gospodarczego ze względu na konieczność trwałej ochrony walorów przyrodniczych.

Po czwarte, ograniczenia wynikające z włączenia obszarów do sieci Natura 2000 są tożsame z ograniczeniami już funkcjonującymi w Drawskim Parku Krajobrazowym czy w obszarze chronionego krajobrazu "Pojezierze Drawskie", wobec czego niecelowe jest tworzenie kolejnych ograniczeń.

Po piąte, obszary sieci Natura 2000 na terenie gminy Czaplinek w odczuciu władz gminy mogłyby być znacznie ograniczone i nie wpłynęłoby to na degradację istniejących siedlisk przyrodniczych, roślin i zwierząt. Ponadto szczególnie niekorzystne dla gminy stało się ujęcie obszaru miasta Czaplinka w granicach obszarów należących do Natury 2000, co zakłada obszar nazywany Ostoją Drawską.

Argumenty podnoszone przez panią burmistrz stanowią trafną i przekonującą krytykę planów objęcia przedmiotowych obszarów programem Natura 2000.

Zrozumiałe jest, iż zobowiązania nałożone na Polskę jako członka Unii Europejskiej wymagają realizacji. Jednak realizacja dyrektyw unijnych powinna odbywać się po szczegółowej analizie ich zindywidualizowanego skutku, na przykład w przedmiotowej sprawie wyznaczania obszarów sieci Natura 2000, i absolutnie nie wykraczać w kwestiach spornych poza normatywne minimum. Oznacza to, iż szczególnie w sytuacji gdy skutki społeczne wprowadzenia norm unijnych wywołują obawy wśród ludzi bezpośrednio dotkniętych ich działaniem, organ państwa powinien dokonać analizy, w jaki sposób ograniczyć obawy społeczeństwa do niezbędnego minimum i jednocześnie zabezpieczyć interesy społeczności lokalnych. Taka analiza powinna zostać przeprowadzona w oparciu o dialog społeczny z udziałem samorządów lokalnych. Na tym tle pewne jest, iż wyznaczenie obszarów Natury 2000 w stopniu przekraczającym normatywny zakres określony w dyrektywach UE jest działaniem zbyt daleko idącym, co nabiera większego znaczenia, gdy wątpliwości i obawy zgłaszają przedstawiciele władz samorządowych.

Odnosząc powyższe rozważania teoretyczne do problemu miasta i gminy Czaplinek, stwierdzić należy jednoznacznie, iż wyznaczenie obszarów w stopniu przekraczającym potrzeby określone przez program Natura 2000, na co wskazała burmistrz miasta i gminy, jest działaniem, które prowadzi do degradacji możliwości rozwojowych gminy. W rezultacie skutki sprowadzą się do ograniczenia inwestycji i pauperyzacji lokalnego społeczeństwa. Argument powyższy zyskuje na znaczeniu wobec faktu, iż bezrobocie w mieście i gminie Czaplinek w październiku 2006 r. wynosiło 14%.

Reasumując, pragnę wyrazić swój stanowczy sprzeciw. Jestem przeciwny wyznaczaniu obszarów objętych programem Natura 2000 z pominięciem stanowisk społeczności lokalnych, a także wyznaczaniu obszarów w stopniu szerszym niż zobowiązania wynikające z prawa unijnego. Jednocześnie wnoszę o przeprowadzenie ponownej analizy zakresu terytorialnego obszarów specjalnej ochrony ptaków Ostoja Drawska oraz Puszcza nad Gwdą i zredukowanie ich do niezbędnego minimum.

Piotr Zientarski
senator Rzeczypospolitej Polskiej