Oświadczenie skierowane do wiceprezesa Rady Ministrów, ministra spraw wewnętrznych i administracji Ludwika Dorna

Szanowny Panie Premierze!

Po zapoznaniu się z treścią odpowiedzi, zawartej w piśmie nr BMP-0724-2249/06/RC z dnia 25 kwietnia 2006 r., na moje oświadczenie złożone podczas siódmego posiedzenia Senatu RP w sprawie rozwoju lotnictwa służb porządku publicznego, a nie jak wskazano we wspomnianej odpowiedzi lotnictwa cywilnego, chcę wyrazić swoją opinię co do zawartych w niej informacji.

Odpowiedź nie zawiera jakiejkolwiek informacji o kierunkach rozwoju lotnictwa służb porządku publicznego, LSPP. Zawiera jedynie szczątkowe informacje o ustawie dotyczącej lotnictwa służb porządku publicznego, której projekt był przedmiotem mojego krytycznego w treści oświadczenia. Treść odpowiedzi zawiera informacje o tym, że ustawa - Prawo lotnicze z dnia 3 lipca 2002 r., DzU nr 130 poz. 1112 z późniejszymi zmianami, nie przewiduje możliwości prowadzenia przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, ULC, nadzoru nad kwalifikacjami personelu lotniczego oraz nad zdatnością do lotu statków powietrznych lotnictwa państwowego. Ustawa ta reguluje bowiem jedynie stosunki prawne z zakresu lotnictwa cywilnego z wyjątkiem przepisów prawa wymienionych w art. 1 ust. 4 ustawy, które nie dotyczą jednak nadzoru nad personelem i zdatnością do lotu. O fakcie tym informowałem również na wstępie oświadczenia, co wskazałem jako efekt zaniedbań na etapie tworzenia wspomnianej ustawy. Zapisy ustawy - Prawo lotnicze nie odbierają jednak poszczególnym rodzajom lotnictwa państwowego, w tym LSPP, możliwości dobrowolnego wprowadzenia w swoich strukturach jako obowiązujących przepisów JAR-FCL - licencjonowanie i egzaminowanie, JAR-OPS - bezpieczeństwo eksploatacji, i przepisów EASA dotyczących ciągłej zdatności do lotu. Po wprowadzeniu tych przepisów prezes ULC mógłby przeprowadzić certyfikacje LSPP i kontynuować nadzór zgodnie z porozumieniem pomiędzy ministrem spraw wewnętrznych i administracji a prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 24 grudnia 2002 r. Niespełnienie tych wymagań bezpieczeństwa stanowiło prawdopodobnie podstawę negatywnej opinii i odrzucenia inicjatywy ustawodawczej, zmierzającej do nowelizacji ustawy - Prawo lotnicze w zakresie szkolenia i obsługi sprzętu lotniczego, o czym informacja została zawarta w odpowiedzi na oświadczenie. W ocenie ULC inicjatywa ta zmierzała do wspomnianego w oświadczeniu obniżenia w ramach LSPP standardów, na co nie mógł wyrazić zgody państwowy nadzór lotniczy. Te wyjaśnienia nie wnoszą nowych treści do mojego oświadczenia i nie powodują poszerzenia obszarów mojej wiedzy na temat ustawy - Prawo lotnicze.

Odnosząc się do dalszej treści odpowiedzi, muszę stwierdzić, że jestem poprzez nią prawdopodobnie wprowadzany w błąd. We wspomnianej odpowiedzi stwierdza się, że wejście w życie nowej ustawy o lotnictwie służb porządku publicznego jest określonym przez prezesa ULC granicznym warunkiem stosowania porozumienia z dnia 24 grudnia 2002 r. pomiędzy ministrem spraw wewnętrznych i administracji a prezesem ULC. W swoim stanowisku, zawartym w piśmie nr ULC/LT/4670/2005 z dnia 25 września 2005 r., prezes ULC poinformował sekretarza stanu MSWiA, iż podtrzymuje swoje stanowisko zawarte w porozumieniu, §9 pkt 2, i nadzór będzie realizowany w czasie nieokreślonym, jednak w związku z planowanymi zmianami standardów na odpowiadające normom europejskim, nadzór ten będzie modyfikowany adekwatnie do postępu zmian wprowadzonych w LSPP. Brak tych zmian, wobec zmian w prawie lotniczym Unii Europejskiej, sprawia właśnie, że ULC, realizując nadzór nad tym lotnictwem, stawiany jest w bardzo trudnej sytuacji w stosunku do swojego organu nadzorczego, jakim jest EASA, Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego - lotnictwo służb porządku publicznego do chwili obecnej nie podjęło działań zmierzających do uzyskania certyfikacji organizacji spełniającej warunki JAR/PART-145 i JAR/PART-147. Zapewnienie zawarte w odpowiedzi może budzić zadowolenie, jednak prosiłbym o udzielenie informacji, jak w takim przypadku zostanie spełniony w stosunku do dużych statków powietrznych LSPP o dopuszczalnej masie startowej powyżej 5 tysięcy 700 kg warunek zawarty w art. 7 rozporządzenia Komisji Europejskiej, WE, nr 2042/2003 z dnia 20 listopada 2003 r. oraz w załącznikach nr II i III do tego rozporządzenia.

W zakresie systemu bezpieczeństwa, a w szczególności badania zdarzeń lotniczych przez Komisję Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, chciałbym uzyskać informację uzupełnioną o ocenę badania dotychczasowych zdarzeń lotniczych w LSPP. Niepokój budzi fakt, że zgodnie z ustawą - Prawo lotnicze - budzi ona wiele zastrzeżeń, dlatego obecnie trwają prace nad jego nowelizacją - w wypadku sprzętu eksploatowanego według przepisów obowiązujących w lotnictwie cywilnym zdarzenia lotnicze z udziałem personelu posiadającego licencje cywilne bada komisja mająca ogromne doświadczenie w badaniu zdarzeń lotniczych według przepisów obowiązujących w lotnictwie wojskowym. Proszę o udzielenie informacji, czy w dotychczasowych badaniach zdarzeń lotniczych LSPP brali udział przedstawiciele ULC, którzy na mocy porozumienia realizują nadzór nad tym lotnictwem oraz udzielają ministrowi do spraw wewnętrznych pomocy w podejmowaniu działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa lotów, w tym w badaniu i ocenie stanu bezpieczeństwa lotów w LSPP - §2 pkt 4 porozumienia - a jeśli tak, to o ile to nie jest objęte klauzulą tajności, proszę o ich wskazanie.

W odniesieniu do zasad obsługi sprzętu lotniczego zdziwienie budzi stwierdzenie, że ustala je producent. Wiadomym jest, że producent opracowuje jedynie zasady obsługi, a następnie wnosi do ULC o ich zatwierdzenie. Ostateczną decyzję podejmuje nadzór lotniczy posiadający odpowiednie uprawnienia, a w wypadku ULC są one nadane przez EASA.

Zaniepokojenie budzi również stwierdzenie, że licencja lotnicza nie jest w lotnictwie konieczna, a konieczne jest jedynie wyszkolenie w stopniu niezbędnym do uzyskania licencji. Przez analogię należałoby sądzić, że prawo jazdy również nie jest konieczne, gdyż wystarczy ukończyć kurs prawa jazdy w stopniu niezbędnym do uzyskania tego uprawnienia. Prowadząc tak trywialne rozumowanie, można dojść do wniosku, że komisje egzaminacyjne sprawdzające w sposób niezależny wiedzę i umiejętności - stopień wyszkolenia - są zbędne.

W swoim oświadczeniu nie kwestionowałem uprawnień i bardzo wysokich umiejętności wojskowego personelu lotniczego, który w procesie szkolenia opiera się na bogatym zapleczu szkolno-treningowym. Jednak w celu ujednolicenia standardów dotyczących umiejętności personelu lotniczego LSPP zasadne byłoby przyjęcie standardu wojskowego lub cywilnego, które różnią się od siebie. Przyjmując, że statki powietrzne LSPP są eksploatowane według przepisów cywilnych i poruszają się w przestrzeni powietrznej nadzorowanej przez cywilną Państwową Agencję Ruchu Lotniczego, art. 4 ust. 1 ustawy - Prawo lotnicze, wydaje się zasadne, aby przyjąć standardy cywilne. Stanowisko w tym zakresie powinien jednak podjąć minister do spraw wewnętrznych.

O istniejących różnicach we wspomnianych standardach świadczyć może decyzja prezesa ULC nr 48 z dnia 27 listopada 2003 r. - DzU ULC nr 6 poz. 25 - oraz przepisy JAR-FCL 1.020, które określają procedury, jakie należy spełnić, aby zostały uznane w lotnictwie cywilnym uprawnienia uzyskane w służbie wojskowej.

Wobec potwierdzonego w odpowiedzi procesu "starzenia się" kadry lotniczej LSPP brakuje w niej informacji o sposobach jej odmłodzenia, a jest jedynie mało precyzyjne odniesienie się do zapisu w projekcie ustawy o LSPP.

Szanowny Panie Premierze! Biorąc pod uwagę treści zawarte w uzyskanej przeze mnie odpowiedzi na moje oświadczenie, która jest dla mnie niewyczerpująca i w moim odczuciu odzwierciedla subiektywną opinię osób, ze stanowiskiem których podjąłem polemikę, ponownie proszę o określenie kierunków rozwoju LSPP w zakresach określonych w oświadczeniu. Proszę, aby opracowaną dla mnie opinię poddano ocenie niezależnych ekspertów z zakresu prawa lotniczego. Ponadto proszę o udzielenie odpowiedzi na dodatkowe wątpliwości, jakie wywołała u mnie treść odpowiedzi na moje oświadczenia.

Z wyrazami szacunku
Stanisław Kogut
senator RP