W dniach 30 maja - 1 czerwca 2007 r. odbyło się 34. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli: marszałek Bogdan Borusewicz oraz wicemarszałkowie - Ryszard Legutko, Maciej Płażyński, Krzysztof Putra i Marek Ziółkowski. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Urszulę Gacek i Romana Ludwiczuka; listę mówców prowadziła senator U. Gacek.

Przyjęty przez Izbę porządek 34. posiedzenia obejmował:

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o licencji syndyka,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o lekarzu sądowym,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych,

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o fundacji - Zakład Narodowy imienia Ossolińskich,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej*,

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach,

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
• drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
• drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego,
• drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych,
• sprawozdanie z działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego w roku 2006,
• wybór członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,
• trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa,
• trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.

_________

* Ustawa zawiera przepisy mające na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 10 maja 2007 r. Do Senatu została przekazana 15 maja. Marszałek Senatu 16 maja br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W imieniu komisji sprawozdanie przedstawił senator Adam Biela. Senator poinformował, że rozpatrywana nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych stanowi integrację czterech projektów, nad którymi podejmowane były prace w sejmowej Komisji Infrastruktury, a następnie w wyodrębnionej podkomisji problemowej, która zajmowała się stricte projektem tej ustawy. Były to trzy projekty poselskie, projekt rządowy oraz projekt senacki.

Senator A. Biela, który reprezentował Izbę podczas prac sejmowych nad projektem senackim, przypomniał, że projekt ten przewidywał w art. 6 regulacje dotyczące spółdzielni mieszkaniowych. Te przepisy wraz z czterema pozostałymi projektami były procedowane w komisji i w podkomisji sejmowej.

Senator sprawozdawca stwierdził, że rozpatrywany projekt nowelizacji zawiera istotne zmiany w obowiązujących przepisach. Zmiany te, po pierwsze, obejmują regulacje w zakresie przekształceń własnościowych w spółdzielniach, czyli inaczej uwłaszczenie mieszkaniami spółdzielczymi. Po drugie, wprowadzają nowe przepisy w zakresie funkcjonowania samych spółdzielni i jej organów przedstawicielskich. Proponują też większą aktywizację członków spółdzielni we współzarządzaniu spółdzielnią. Przedkładane propozycje obejmują również regulacje w zakresie zarządzania substancjami mieszkaniowymi w spółdzielniach mieszkaniowych, a zwłaszcza regulują przepisy dotyczące funduszu remontowego i efektywnego sposobu jego zagospodarowania.

Rozpatrywana ustawa sejmowa wprowadza szereg istotnych zmian o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania spółdzielczości mieszkaniowej w Polsce. Nowelizuje trzy akty prawne: ustawę z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawę z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze i ustawę z  28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Art. 1 nowelizuje ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych, nowelizowaną już siedmiokrotnie, obecnie rozpatrywana jest już ósma. Senator wyraził nadzieję, że będzie ona miała decydujące znaczenie dla sprawy przekształceń własnościowych w spółdzielniach mieszkaniowych. Niektóre z poprzednich nowelizacji - jak podkreślił senator - nie ułatwiały realizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, wręcz przeciwnie, wprowadzały nowe obciążenia dla członków spółdzielni i dezinformację, polegającą na przykład na trudności w dostrzeżeniu różnicy między pełnym prawem własności mieszkania a ograniczonym prawem rzeczowym, którego nazwa łudząco przypomina prawo własności, gdyż jest to spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.

Proponowane w ustawie zmiany odnoszące się do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zawarte w art. 1 projektu nowelizującego, dotyczą uchylenia przepisów związanych z ustanawianiem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i do miejsca postojowego w garażu oraz wprowadzenia zakazu ustanawiania tego ograniczonego prawa rzeczowego po wejściu w życie ustawy. Pierwotnie "ustawa matka" zawierała tego rodzaju propozycje. Miało to nastąpić z dniem jej wejścia w życie, 24 kwietnia 2001 r. Niestety, od 15 stycznia 2003 r. ustawą nowelizującą ponownie wprowadzono możliwość ustanawiania tego ograniczonego prawa rzeczowego, co w znakomity sposób przyczyniło się do dezorganizacji przekształceń własnościowych w spółdzielniach.

Dalsze przepisy określają nowe zasady przekształcania lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności. Jak stwierdził senator A. Biela, konstruktorzy ustawy nowelizującej dość zgodnie zdecydowali się na wprowadzenie jednolitego systemu dla wszystkich przekształceń własnościowych w spółdzielni mieszkaniowej. System ten zakłada tak zwane całkowite rozliczenie kosztów budowy mieszkania jako części zadania inwestycyjnego spółdzielni. Przyjmuje się, zresztą takie sugestie dawał dwukrotnie Trybunał Konstytucyjny, iż spółdzielnia nie powinna zarabiać na swoich członkach. Jeśli członkowie rozliczyli się całkowicie z kosztu budowy mieszkania, wówczas przysługuje im prawo własności tego mieszkania, ponieważ ani stan ograniczonego prawa, ani tym bardziej spółdzielczego lokatorskiego prawa nie jest stanem docelowym, lecz powinien być stanem przejściowym, którego finałem ma być pełna własność. W związku z przejściem na taki sposób rozumowania uznano, co proponuje projekt, iż członek spółdzielni mający spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego ma prawo przekształcić to prawo w prawo własności wówczas, gdy wykaże, iż dokonał całkowitej spłaty kosztów budowy swojego mieszkania w danym zadaniu inwestycyjnym. Stąd też ustawodawca rezygnuje z pojęcia "wartości rynkowej". Kategoria "wartości rynkowej" została uznana w ustawie za mylącą i nieuzasadnioną ani ekonomicznie, ani logicznie. Zaproponowano klarowne przejście na system rozliczenia według kosztów budowy.

Kolejna kwestia regulowana w ustawie to określenie nowych zasad przekształcania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności. W tym wypadku członek spółdzielni albo osoba niebędąca członkiem spółdzielni posiadająca takie prawo - zgodnie z sugestią Trybunału Konstytucyjnego - może zawrzeć umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu: spłaty przypadającej na ten lokal części zobowiązań spółdzielni, w tym odpowiedniej części zadłużenia kredytowego wraz z odsetkami; spłaty zadłużenia z tytułu opłat na utrzymanie i eksploatację nieruchomości w części przypadającej na lokal oraz opłat związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni.

Ustawa określa również zasady przekształcania lokali mieszkalnych byłych mieszkań zakładowych, które stały się własnością spółdzielni, przejętych przez spółdzielnie albo w sposób odpłatny, albo nieodpłatny od państwowych osób prawnych, państwowych jednostek organizacyjnych. Przeniesienie własności takiego lokalu będzie możliwe po spłacie zadłużenia z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu. W wypadku gdy spółdzielnia nabyła budynek odpłatnie, najemca będzie zobowiązany do wpłaty wkładu budowlanego w wysokości proporcjonalnej do powierzchni użytkowej zajmowanego lokalu, wynikającej ze zwaloryzowanej ceny nabycia budynku. Na poczet wkładu budowlanego zaliczona zostanie kaucja mieszkaniowa zwaloryzowana proporcjonalnie do wartości rynkowej lokalu. W wypadku gdy spółdzielnia mieszkaniowa nabyła budynek nieodpłatnie, najemca będzie obowiązany do pokrycia kosztów koniecznych nakładów przeznaczonych na utrzymanie tego budynku.

W art. 1 zawarta jest również regulacja dotycząca prawa członków spółdzielni mieszkaniowych i polegająca na dodaniu nowego rozdziału. Będzie istniała możliwość żądania odpisów i kopii dokumentów, jakimi dysponuje spółdzielnia. Członek spółdzielni będzie też miał bardziej realny wpływ na kontrolowanie działalności zarządu swojej spółdzielni.

Wprowadza się również zmianę zasad odbywania walnego zgromadzenia w spółdzielni mieszkaniowej poprzez wyłączenie możliwości zastąpienia walnego zgromadzenia zebraniem przedstawicieli. W wypadku dużych spółdzielni, powyżej pięciuset członków, przewidziano możliwość organizowania i prowadzenia walnego zgromadzenia w częściach.

Ustawa stanowi, że najemca lokalu użytkowego, w tym garażu, a także najemca pracowni wykorzystywanej przez twórcę do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki, który poniósł pełne koszty budowy tego lokalu albo koszty te ponieśli jego poprzednicy prawni, w wypadku złożenia wniosku o przekształcenie umowy najmu w prawo odrębnej własności lokalu ma obowiązek dokonania spłaty z tytułu udziału w nieruchomości wspólnej oraz spłaty zadłużeń i świadczeń z tytułu umowy najmu.

Ustawa wprowadza obowiązek zarządu spółdzielni w zakresie prowadzenia ewidencji i rozliczania kosztów oraz przychodów, a także ewidencji wpływów i wydatków odrębnie dla każdej nieruchomości.

Wprowadza się odpowiedzialność karną członków zarządu spółdzielni mieszkaniowej, pełnomocnika i likwidatora w wypadku: uchylania się od obowiązku zawierania umów o przeniesienie własności lokalu, nieudostępniania członkowi spółdzielni odpisów oraz kopii dokumentów, nierozliczenia kosztów budowy lokalu w terminach określonych w ustawie. Jak stwierdził senator A. Biela, było to jedyne wyjście. Zastosowano takie sankcje karne, gdyż obowiązująca ustawa zasadniczo nie była realizowana. Bez takiej możliwości dalej będzie panował marazm, będą uchwalane kolejne nowelizacje, a zobowiązani do ich wykonania nie będą się tym specjalnie przejmować. "To po prostu musi się skończyć" - powiedział senator sprawozdawca.

Ponadto w art. 1 nieco zmniejszono wynagrodzenie notariusza za ogół czynności dokonanych przy zawieraniu umowy przeniesienia własności lokalu - z 1/3 do 1/4 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

Z kolei w art. 2, dotyczącym ustawy - Prawo spółdzielcze, uchwalona przez Sejm ustawa wprowadza zmianę polegającą na dodaniu nowego art. 108b. Przepisy tego artykułu stanowią, że prawo dokonania podziału spółdzielni będą mieli członkowie spółdzielni, których prawa i obowiązki majątkowe są związane z wyodrębnioną organizacyjnie jednostką spółdzielni albo z częścią majątku spółdzielni, która nadaje się do takiego wyodrębnienia, poprzez przyjęcie uchwały większością głosów tych członków. Na jej podstawie zarząd spółdzielni będzie zobowiązany przygotować dokumenty niezbędne do dokonania podziału spółdzielni. Udostępnia je członkom dokonującym podziału oraz zwołuje walne zgromadzenie w celu podjęcia uchwały dotyczącej podziału. Odmowa podziału spółdzielni może nastąpić tylko ze względu na ważne interesy gospodarcze spółdzielni lub istotne interesy członków. Jednak odmowa nie przerywa toku starań o podział spółdzielni w trybie postępowania sądowego.

W art. 3, dotyczącym ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, ustanowiono opłatę stałą w kwocie 500 zł od pozwu w sprawie wydania orzeczenia zastępującego uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni o jej podziale.

Jak stwierdził sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej, nowelizacja stanowi dostosowanie przepisów ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych do stanu prawnego powstałego w wyniku ogłoszenia kolejnych wyroków Trybunału Konstytucyjnego, a więc z 20 kwietnia 2005 r., 21 grudnia 2005 r. oraz 5 września 2006 r. Projektodawca nowelizacji idzie w sukurs orzeczeniom trybunału w zakresie dostosowania wymogów stanowionego prawa do przepisów ustawy zasadniczej.

Jak stwierdził senator A. Biela, bardzo długo trwały w Sejmie prace nad przygotowaniem nowelizacji, od listopada 2005 r. do czerwca 2006 r. W efekcie przeprowadzenia intensywnych prac przez sejmową Komisję Infrastruktury powstał przedkładany projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie innych ustaw, w którym w dużej mierze przyjęto rozwiązania z zaproponowanego przez grupę posłów projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Senator sprawozdawca poinformował, że Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zaproponowało wprowadzenie 49 poprawek do przedstawionego przez Sejm projektu, przede wszystkim uściśleń o charakterze legislacyjnym. Na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej, po zapoznaniu się z tymi poprawkami, 45 z nich przyjęto. Poprawki dotyczyły doprecyzowania intencji ustawodawcy związanych z samymi przekształceniami własnościowymi, a także kwestii organizacyjnych w spółdzielniach mieszkaniowych oraz funkcjonowania organów statutowych. W imieniu komisji senator zarekomendował przyjęcie rozpatrywanej nowelizacji sejmowej wraz z proponowanymi zmianami.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji. Senator Władysław Mańkut złożył wniosek o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Wszystkie propozycje rozpatrzyła Komisja Gospodarki Narodowej. Ogółem zaproponowano 129 zmian, z których komisja poparła 68. Mniejszość komisji rekomendowała Izbie przyjęcie 1 zmiany. W toku posiedzenia komisji senatorowie wnioskodawcy wycofali niektóre swoje poprawki.

Po wysłuchaniu sprawozdania Komisji Gospodarki Narodowej Izba przystąpiła do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy. Wobec nieuzyskania akceptacji Senatu przez ten wniosek (14 głosów za, przeciw - 59, wstrzymało się od głosu 9 senatorów), przystąpiono do głosowania nad kolejnymi poprawkami. Poparcie Senatu uzyskało 71 zmian, po czym Izba 54 głosami, przy 3 głosach przeciw i 119 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 9 maja 2007 r. i przekazana do Senatu 10 maja. Marszałek Senatu 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności, a komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Aleksander Bentkowski. Jak stwierdził, rozpatrywana ustawa ma na celu wprowadzenie ustawowych uregulowań w zakresie określenia i weryfikacji kwalifikacji, którymi powinny legitymować się osoby uprawnione do sprawowania funkcji syndyka, nadzorcy sądowego lub zarządcy na podstawie ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe. Ustawa określa w art. 157 pojęcie licencji dla osoby, która mogłaby pełnić w postępowaniu upadłościowym funkcję syndyka, nadzorcy lub zarządcy - licencja ma gwarantować, że osoba powołana do pełnienia wskazanych funkcji dysponuje odpowiednio wysokimi kwalifikacjami - oraz zakres zadań i charakter obowiązków spoczywających na syndyku lub nadzorcy bądź zarządcy.

Konsekwencją tej regulacji jest konstrukcja ustawy o licencji syndyka, która w art. 2 zawiera zapis, że uzyskanie licencji syndyka uprawnia do sprawowania funkcji syndyka, nadzorcy sądowego bądź zarządcy. Przyjęcie koncepcji jednej licencji nie oznacza, że ta osoba może jednocześnie pełnić wszystkie te funkcje w danym postępowaniu.

W art. 3 projektu ustawy o licencji syndyka zawarto katalog wymagań, jakie powinna spełniać osoba ubiegająca się o licencję. Wymagania te określone zostały adekwatnie do obowiązków i uprawnień przyznanych syndykowi, nadzorcy bądź zarządcy. Tutaj - zdaniem senatora sprawozdawcy, a także komisji - nastąpiła pełna pauperyzacja zawodu syndyka. Wykreślono bowiem z uprawnionych do pełnienia funkcji syndyka adwokatów i radców prawnych. Wynika to z wprowadzenia zapisu, że musi on posiadać minimum trzyletnią praktykę jako kierownik przedsiębiorstwa. A więc kierownik takiego przedsiębiorstwa, jak na przykład oczyszczalnia ścieków, zatrudniająca cztery osoby, będzie miał takie uprawnienia, a adwokat i radca prawny - nie. Tym samym, w przekonaniu senatora, nastąpi pełna pauperyzacja tego zawodu. Chociaż wymogi, jakie zawiera art. 3, są dosyć obszerne, a co najważniejsze, licencja będzie uzależniona od zdania egzaminu państwowego. Ustawa dokładnie określa, jak mają przebiegać te egzaminy i jakie wymogi ma spełnić kandydat, aby zdać egzamin.

Jak stwierdził senator A. Bentkowski, istotnym zapisem jest bardziej precyzyjne określenie sposobu wynagradzania syndyka. W ustawie zawarto zapis zmierzający do obniżenia stawki z 3% do 5%. Podobnie jak w ustawie dotyczącej komorników obniżono wynagrodzenia, tak i tutaj następuje obniżenie wynagrodzeń syndyka.

W ustawie wprowadza się wymóg posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Syndyk często zarządza bardzo poważnym majątkiem i dlatego taki wymóg jest, zdaniem senatora sprawozdawcy, jak najbardziej uzasadniony.

Za kontrowersyjny senator uznał zapis mówiący o górnej granicy zarobku syndyka. Jest to stuczterdziestokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. To się wydaje kwotą bardzo wysoką, trzeba jednak pamiętać, że bywają postępowania upadłościowe, które trwają po pięć i więcej lat.

Ustawa określa też, że z chwilą jej przyjęcia i jej wejścia w życie syndycy, nadzorcy i zarządcy będą traktowani jak funkcjonariusze publiczni.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator A. Bentkowski poinformował, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności zaproponowała wprowadzenie do ustawy 6 poprawek.

W dyskusji wniosek o wprowadzenie zmiany do rozpatrywanej ustawy o licencji syndyka zgłosił senator Janusz Kubiak.

Wszystkie propozycje rozpatrzyła Komisja Praw Człowieka i Praworządności, która poparła 4 spośród 7 proponowanych poprawek.

Poszczególne zmiany poddano pod głosowanie, po czym Izba 85 głosami, przy 2 przeciw, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 9 maja br. Do Senatu przekazano ją 10 maja. Marszałek Senatu 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz do Komisji Zdrowia. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania.

W imieniu Komisji Zdrowia sprawozdanie przedstawił senator Waldemar Kraska. Jak poinformował, głównym celem rozpatrywanej ustawy jest zapobieżenie nadużyciom przy wystawianiu zaświadczeń lekarskich usprawiedliwiających niestawiennictwo uczestników postępowania karnego i jednocześnie rozciągnięcie wprowadzonych zasad usprawiedliwienia nieobecności na uczestników postępowania cywilnego.

Wyłączność wystawiania zaświadczeń ustawa przekazuje obecnie lekarzom sądowym, z którymi prezes sądu okręgowego zawarł umowę o wykonywanie czynności lekarza sądowego. Ustawa określa wymogi, jakie musi spełnić osoba chcąca zostać lekarzem sądowym. Warunki te są następujące: kandydująca osoba ma prawo wykonywania zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiada co najmniej pięcioletni staż pracy w zawodzie lekarza, ma pełną zdolność do czynności prawnych, nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, ma nieposzlakowaną opinię, uzyskała rekomendację okręgowej rady lekarskiej oraz posiada tytuł specjalisty lub specjalizację pierwszego albo drugiego stopnia. Wykaz lekarzy sądowych będzie przekazywany przez prezesa sądu okręgowego prezesom sądów rejonowych, prezesom sądów apelacyjnych, pierwszemu prezesowi Sądu Najwyższego, prokuraturze, komendantom i komisariatom Policji oraz innym organom uprawnionym do prowadzenia dochodzenia, a także okręgowej radzie adwokackiej i radzie okręgowej izby radców prawnych, właściwym dla obszaru właściwości danego sądu okręgowego.

Zgodnie z ustawą prezes sądu okręgowego zawiera umowę z lekarzem i może ją rozwiązać ze skutkiem natychmiastowym, jeśli będą uzasadnione podejrzenia co do rzetelności wystawiania zaświadczeń przez lekarza sądowego. Przyjęto zasadę, że lekarz sądowy będzie wystawiał zaświadczenia po osobistym zbadania uczestnika postępowania i po zapoznaniu się z dostępną dokumentacją medyczną w ustalonym miejscu przyjęć. Wyjątkowo, jeżeli stan zdrowia uczestnika postępowania uniemożliwiać będzie stawienie się na badanie, lekarz sądowy przeprowadzi badanie i wyda zaświadczenie w miejscu pobytu danej osoby. Lekarzowi sądowemu przysługiwać będzie wynagrodzenie za każde wydane zaświadczenie.

Senator W. Kraska poinformował, że Komisja Zdrowia na posiedzeniu przeanalizowała tekst uchwały przyjętej przez Sejm i wprowadziła do niego dziesięć poprawek, które następnie omówił.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawiła senator Anna Kurska. Senator zwróciła uwagę, że ustawa jest "poniekąd rewolucyjna" i wywołuje bardzo dużo kontrowersji, zarówno w środowisku sądowym, jak i lekarskim. Jak poinformowała, podczas posiedzenia komisji w tej sprawie praktyczne aspekty wykonania ustawy i związane z tym trudności przedstawił zastępca prezesa Naczelnej Izby Lekarskiej Andrzej Włodarczyk. W swoim wystąpieniu senator omówiła następnie nowe rozwiązania i ich uwarunkowania, m.in. finansowe.

W swoim sprawozdaniu Komisja Praw Człowieka i Praworządności postanowiła zarekomendować Senatowi wprowadzenie 5 poprawek do ustawy o lekarzu sądowym.

W debacie wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosił senator Rafał Ślusarz.

Wszystkie propozycje poprawek rozpatrzyły dwie komisje senackie. Poparły one 10 spośród 17 zgłoszonych w debacie zmian.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 85 głosami, przy 2 przeciw i 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 9 maja br. Do Senatu została przekazana 10 maja. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Ustawodawczej oraz do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawił senator Aleksander Bentkowski, który poinformował, że omawiana nowela zmienia pięć ustaw: kodeks postępowania cywilnego, kodeks rodzinny i opiekuńczy, kodeks o ochronie zdrowia psychicznego, ustawę o świadczeniu przez pracowników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej oraz prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Rzecz cała dotyczy konieczności zmian w procedurze cywilnej w sprawach o ubezwłasnowolnienie w celu większego poszanowania praw osób, których wnioski o ubezwłasnowolnienie dotyczą, a także możliwości doręczenia pism sądowych na wskazany adres skrytki pocztowej.

Senator sprawozdawca poinformował, że ustawa nie wzbudziła kontrowersji i komisja wnosi o przyjęcie jej ustawy bez poprawek.

W imieniu Komisji Ustawodawczej głos zabrał senator Janusz Kubiak. Jak poinformował, najobszerniejsza zmiana dotyczy kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności instytucji ubezwłasnowolnienia. Zmiana wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z marca br. Chodzi o to, że osoba ubezwłasnowolniona może również składać swój wniosek. Dodatkowo wprowadzone zmiany dotyczą zdolności sądowej - jest to jak gdyby korelacja z przepisami kodeksu cywilnego - kosztów niezbędnych, związanych z mediacją, jak również tego, że uregulowania odnoszące się do skrytki pocztowej nie są stosowane do skargi o wznowienie postępowania i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Regulacja dotyczy również składanych zażaleń, przesyłanych akt, jak też dotychczasowego uregulowania, zgodnie z którym samorządy zawodowe były zawiadamiane, jeżeli skarga kasacyjna była odrzucona przez Sąd Najwyższy. Dodatkowo w tym zakresie będzie się wypowiadał sąd drugiej instancji, będzie zawiadamiał również samorząd zawodowy. Ustawa zawiera też cały pakiet spraw związanych z ubezwłasnowolnieniem: kto może złożyć wniosek, gdzie, w jakim sądzie te zmiany są prowadzone i jakie dokumenty są niezbędne, żeby sąd taki wniosek rozpoznał merytorycznie, a nie pozostawił go bez rozpoznania. Jeżeli nie zostaną spełnione wymagania wprowadzone tymi przepisami, taki wniosek nie będzie przez sąd rozważany merytorycznie. Regulacja zawiera również zmiany w odniesieniu do alkoholizmu czy narkomanii.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator J. Kubiak poinformował, że Komisja Ustawodawcza proponuje przyjęcie rozpatrywanej nowelizacji sejmowej bez poprawek.

Senat w głosowaniu podzielił stanowisko obu komisji i jednomyślnie, 87 głosami, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 11 maja br. Do Senatu została skierowana 14 maja. 16 maja br. marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiła senator Elżbieta Rafalska. Jak stwierdziła, celem ustawy o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych jest administracyjno-prawna reglamentacja prowadzenia działalności gospodarczej w formie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego.

Zgodnie z ustawą utworzenie obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m² wymaga uzyskania zezwolenia wydawanego przez właściwy ze względu na lokalizację obiektu handlowego organ zezwalający (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta). Warunkiem wydania zezwolenia przez ten organ jest zgodność proponowanej lokalizacji obiektu wielkopowierzchniowego z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego albo z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także pozytywna opinia wyrażona w tym względzie przez radę gminy.

Jeśli chodzi o obiekty handlowe o powierzchni sprzedaży powyżej 2 tysięcy m², do wydania zezwolenia konieczna jest też zgodność lokalizacji tego obiektu z planem zagospodarowania przestrzennego województwa oraz uzyskanie pozytywnej opinii właściwego sejmiku województwa. Ta decyzja sejmiku musi być poprzedzona decyzją organu właściwego ze względu na lokalizację, czyli musi być też zgoda samorządu lokalnego i zgodność gminnych planów zagospodarowania.

W zezwoleniu na utworzenie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego określa się warunki dotyczące maksymalnej powierzchni sprzedaży oraz maksymalnej i całkowitej powierzchni, jaką będzie zajmował WOH wraz z infrastrukturą towarzyszącą, w szczególności z magazynami, parkingami. Modyfikacja tych warunków będzie wymagała zmiany zezwolenia.

Organ wydający zezwolenie wykonuje analizę i opinię co do oceny skutków utworzenia wielkopowierzchniowego obiektu handlowego lub zleca wykonanie takiej analizy i opinii. Ma ona dotyczyć takich elementów jak: infrastruktura gminy, lokalny układ komunikacyjny, miejscowy rynek pracy, istniejący układ urbanistyczny, istniejąca sieć handlowa - w tym sieć istniejąca na obszarze gmin sąsiednich - oraz wpływ na środowisko naturalne. Szczegółowy zakres tych elementów ma określić w swoim rozporządzeniu minister gospodarki. Zezwolenie będzie bezterminowe; za jego wydanie ponosić się będzie odpłatność -25 zł za każdy 1 m² powierzchni sprzedaży, ale nie więcej niż 0,5% deklarowanej wartości inwestycji.

Senator sprawozdawca poinformowała, że rząd w stanowisku z 11 listopada 2006 r. nie rekomendował kontynuowania prac legislacyjnych nad tym projektem. Negatywna była również opinia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Także senackie biuro legislacyjne stwierdziło w swojej opinii, że ustawa całkowicie ignoruje unormowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz prawa Unii Europejskiej. Niektóre przepisy tej ustawy naruszają zasady demokratycznego państwa prawnego, w tym również zasady przyzwoitej legislacji, poprzez ich ogólność, niejasność, a czasami wręcz życzeniowy charakter.

W tej sytuacji, jak zaznaczyła senator E. Rafalska, żadne poprawki do ustawy nie zmienią jej negatywnej oceny prawnej.

Senator poinformowała, że podczas dyskusji nad ustawą członkowie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej podkreślali, iż ustawa ogranicza swobodę gospodarczą, jest niedostosowana do prawa wspólnotowego, w szczególności do dyrektywy usługowej. W ocenie senatorów, fakt wydania negatywnej opinii przez UKIE, Radę Ministrów i biuro legislacyjne zadecydował o tym, że zgłoszono wniosek o odrzucenie ustawy w całości.

Jednocześnie senator zaznaczyła, że podczas dyskusji dostrzeżono potrzebę pewnych uregulowań, ale brakowało ich przede wszystkim wtedy, kiedy w Polsce zaczęto lokalizować pierwsze sklepy wielkopowierzchniowe.

Zgłaszano również obawy co do rzeczywistego wpływu proponowanego rozwiązania, ponieważ główną intencją przyświecającą autorom tej ustawy była pomoc średnim i małym przedsiębiorcom, wsparcie rodzimego handlu. Wyrażano obawy, czy rzeczywiście to rozwiązanie pomoże, czy przypadkiem nie uderzy również w polski kapitał.

Jak poinformowała senator E. Rafalska wniosek o odrzucenie ustawy o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przyjęła jednomyślnie, 8 głosami.

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej głos zabrała senator Mirosława Nykiel. Jak poinformowała, komisja na swoim posiedzeniu wysłuchała oceny Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, a także przedstawicieli rządu. Na podstawie opinii legislatorów o niekonstytucyjności, polegającej na ograniczeniu swobody działalności gospodarczej i nierównym traktowaniu podmiotów, postawiono wniosek o odrzucenie ustawy w całości. Komisja jednogłośnie podzieliła ten pogląd i odrzuciła ustawę.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator M. Nykiel zarekomendowała Izbie przyjęcie stanowiska komisji w sprawie ustawy o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

Podczas debaty poprawki do ustawy zgłosili senatorowie Mirosław Adamczak i Bogdan Lisiecki.

Przedstawione wnioski rozpatrzyły dwie komisje senackie, które zarekomendowały Senatowi odrzucenie ustawy o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 regulaminu Izby pierwszy pod głosowanie poddano wniosek o odrzucenie rozpatrywanej ustawy. Na 86 obecnych senatorów 40 głosowało za, 21 - przeciw, 24 osoby wstrzymały się od głosu, 1 senator nie głosował. Wobec wyników głosowania Senat podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 11 maja br. i 14 maja przekazana do Senatu. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu Izby, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej sprawozdanie przedstawił senator Jerzy Szmit. Jak poinformował, rozpatrywana nowelizacja jest projektem poselskim. Wnosi ona zmiany w ustawie o państwowym zasobie kadrowym i w ustawie o jednostkach doradztwa rolniczego oraz w ustawie o służbie cywilnej.

W ustawie o państwowym zasobie kadrowym w art. 6 w pkcie 1 formułuje zapis, w którym państwowy zasób kadrowy tworzą urzędnicy służby cywilnej, w pkcie 5 dodaje również, że państwowy zasób kadrowy tworzą osoby posiadające stopień naukowy doktora. Art. 6 ust. 2 zmieniany jest w następujący sposób: przynależność do państwowego zasobu kadrowego osób, o których mowa w ust. 1, trwa przez dziesięć lat od dnia wejścia do państwowego zasobu kadrowego. Zatem dotychczasowy pięcioletni okres zostaje przedłużony do dziesięciu lat bez konieczności zdawania dodatkowych egzaminów. W art. 7 ustawy o państwowym zasobie kadrowym dokonano zmiany mówiącej o tym, że do egzaminu, który zalicza do służby cywilnej, mogą przystąpić osoby posiadające co najmniej trzyletni staż w pracy, czyli w korpusie służby cywilnej. W ustawie o jednostkach doradztwa rolniczego wprowadza się zapis mówiący o tym, że dyrektor centrum doradztwa rolniczego ma być powoływany z zasobu kadrowego.

Senator sprawozdawca poinformował, że podczas swoich prac Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zaproponowała dwie zmiany. W art. 1 ustawy w pkcie 1 zaproponowano skreślenie lit. b. Chodzi o to, że przynależność do państwowego zasobu kadrowego osób, o których mowa w ust. 1, trwa przez dziesięć lat od dnia wejścia do państwowego zasobu kadrowego. Przyjęcie tej poprawki oznaczałoby powrót do zapisu obecnie obowiązującego, zgodnie z którym co pięć lat należy zdawać egzamin weryfikujący w państwowy zasobie kadrowym.

Druga poprawka dotyczyła skreślenia art. 4 ustawy, który stanowi, że osobom należącym do państwowego zasobu kadrowego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy do okresu, o którym mowa w art. 6 ust. 2 ustawy zmieniającej art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, wlicza się dotychczasowy okres przynależności do państwowego zasobu kadrowego.

Senator J. Szmit poinformował, że podczas prac komisji został również zgłoszony wniosek mniejszości.

Wniosek ten przedstawił i uzasadnił senator Przemysław Alexandrowicz. Dotyczył on skreślenia zapisu mówiącego o tym, że do państwowego zasobu kadrowego automatycznie włącza się osoby posiadające stopień naukowy doktora.

Podczas debaty wniosek o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw zgłosił senator Marek Rocki. Senator Antoni Szymański wnioskował o wprowadzenie poprawki.

Podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie. Komisje poparła wszystkie 4 zgłoszone poprawki.

Następnie Senat przystąpił do głosowania. Pierwszy, zgodnie z regulaminem Izby, przegłosowano wniosek o odrzucenie ustawy w całości. Na 87 obecnych senatorów 36 opowiedziało się za wnioskiem, 49 było przeciw, a 2 osoby wstrzymały się od głosu. Wobec wyników głosowania przystąpiono do głosowania nad zgłoszonymi poprawkami. Poparcie Izby uzyskała 1 zmiana. Następnie Senat 50 głosami, przy 35 przeciw i 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 11 maja br. Do Senatu została przekazana 14 maja. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Ryszard Ciecierski. Jak poinformował, komisja 24 maja przedyskutowała zagadnienia, które są przedmiotem zmiany ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

Po pierwsze, komisja przedyskutowała zapisy art. 1 nowelizacji, porządkujące stan prawny dotyczący kompetencji służb i straży do dokonywania czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego. Jak zaznaczył senator sprawozdawca, dotychczas natrafialiśmy na trudności interpretacyjne dotyczące podstawy prawnej czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego, prowadzonej przez funkcjonariuszy straży gminnych, strażników leśnych, funkcjonariuszy parków oraz pracowników zarządów dróg. Powodem zamieszania interpretacyjnego było to, że kompetencje, zamiast w ustawie, uregulowano w formie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 30 grudnia 2002 r. W proponowanej nowelizacji zawarto nieco skorygowane zapisy tego rozporządzenia ministra. Tym samym dzięki proponowanym zmianom ustaną przeszkody w pracy służb i straży, jakie dotychczas miały miejsce przy kontroli ruchu drogowego.

Senator R. Ciecierski poinformował, że rozwiązanie to zostało przyjęte z zadowoleniem przez członków Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, gdyż już od ponad roku samorządy gminne lub ich organizacje upominały się o nie. Senatorowie szczególnie pozytywnie ocenili zapisy dopuszczające stosowanie fotoradarów przez straże miejskie czy zmodyfikowane zasady poddawania kierowców badaniom na obecność w organizmie środków działających podobnie do alkoholu. Za słuszne uznano zapisy zezwalające na prowadzenie badań laboratoryjnych na obecność tych substancji, oczywiście po wcześniejszym przeprowadzeniu takiego badania metodą nielaboratoryjną.

Po drugie, komisja podczas swojej debaty szczegółowo rozpatrzyła prawidłowość zapisów art. 2, który powoduje tylko częściowe - i chyba na tym polegał błąd - zachowanie dotychczasowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 131 ust. 1 dotychczasowej ustawy. Jak stwierdził senator sprawozdawca, w dyskusji rozważano między innymi, oczywiście w celu uniknięcia zapisów art. 2, wydłużenie vacatio legis zapisanego w art. 3 przy jednoczesnym skreśleniu art. 2 w całości. Ostatecznie jednak komisja zaakceptowała zapisy zawarte w przedłożonym projekcie.

Po trzecie, komisja poruszyła zagadnienia organizacyjne związane ze ściągalnością mandatów, zwrócono uwagę między innymi na problem małej ściągalności mandatów, wynikającej na przykład z braku sieci komputerowej w trójkącie wojewoda - policja - urząd skarbowy.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator R. Ciecierski poinformował, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w głosowaniu oceniła nowelizację pozytywnie i jednogłośnie zarekomendowała Izbie przyjęcie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

W imieniu Komisji Praw Człowieka i Praworządności głos zabrał senator Krzysztof Piesiewicz.

Senator sprawozdawca stwierdził, że komisja na swoim posiedzeniu omówiła całą ustawę i  nie zgłosiła zastrzeżeń do większości rozwiązań tam zaproponowanych. Dotyczą one m.in. przeniesienia do ustawy przepisów dotyczących kompetencji strażników gminnych i miejskich, a w wypadku strażników leśnych objęcie części kompetencji, które do tej pory były przynależne policji drogowej. Poprzednio było to rozstrzygnięte w rozporządzeniu ministra, obecnie znalazło się w ustawie.

Komisja Praw Człowieka i Praworządności w zasadzie nie zakwestionowała żadnych rozwiązań tej ustawy, oprócz jednego przepisu, w art. 1 zmianie szóstej. Dotyczy to sytuacji tak zwanego uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu.

Zgłoszone wnioski rozpatrzyły dwie komisje senackie, które poparły poprawkę zawartą w sprawozdaniu przedstawionym przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności.

Zgodnie z Regulaminem Senatu pierwszy pod głosowanie poddano wniosek o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Nie uzyskał on poparcia Izby i przystąpiono do głosowania popartej przez połączone komisje zmiany. Zaakceptowano ją jednogłośnie. Następnie Senat jednomyślnie, 88 głosami, podjął uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 9 maja br. Do Senatu została przekazana 10 maja br. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 regulaminu Izby, skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przedstawił senator Kazimierz Wiatr. Jak stwierdził, ustawa o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju została sformułowana w sytuacji, kiedy w naszym kraju istnieje bardzo duże rozdrobnienie prowadzonych badań naukowych. Zespoły badawcze są prawie zawsze niewielkie, realizowane projekty badawcze - nieduże. W zderzeniu z przestrzenią badawczą Unii Europejskiej, z oczekiwaniami gospodarki, nie tylko polskiej, ale także europejskiej, sytuacja ta nie jest dobra, nie służy promocji Polski w Europie i na świecie, nie służy rozwojowi naukowemu badaczy i zespołów ani efektywności inwestowanych w naukę środków. Ponadto, w opinii senatora sprawozdawcy, brak tradycji tworzenia dużych zespołów badawczych, współpracy zespołów i ośrodków badawczych, tworzenia i funkcjonowania konsorcjów.

Przystępując do zarysowania koncepcji centrum, zawartej w rozpatrywanej ustawie, senator K. Wiatr stwierdził, że Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jako takie nie będzie prowadziło badań, że jest to zaplanowane przedsięwzięcie agencji pośredniczącej, organizującej zespoły badawcze. Przy tym, zgodnie z zapisem ustawy, co najmniej 10% środków na badania i 2% środków z prywatyzacji będzie przeznaczane na nurt badań realizowanych za pośrednictwem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

W art. 1 zawarto delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw nauki do nadania centrum statutu, określającego szczegółowo zakres zadań i tryb pracy jego organów. Zadanie podstawowe centrum to realizacja strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, obejmująca w szczególności: określanie zadań badawczych i warunków ich wykonania, ogłaszanie konkursów na wykonanie zadań badawczych, ocenę i wybór ofert badawczych, zawieranie umów na realizację tych zadań oraz nadzór nad wykonaniem, odbiór, ocenę i rozliczanie tych zadań.

Centrum ma za zadanie wspieranie komercjalizacji i innych form transferu wyników badań naukowych i prac rozwojowych do gospodarki, wspieranie rozwoju kadry naukowej, w szczególności udziału młodych naukowców w prowadzeniu programów badawczych, realizację międzynarodowych programów mobilności naukowców, a także innych zadań zlecanych przez ministra.

Na czele narodowego centrum badań ma stać dyrektor, a w pełnieniu jego funkcji mają go wspierać zastępcy. Ważnym organem centrum jest rada, powoływana na cztery lata. Ma ona się składać z siedemnastu członków. Dziesięciu członków wybieranych będzie spośród kandydatów rekomendowanych przez podmioty reprezentujące środowiska naukowe i gospodarcze takie jak: Rada Główna Szkolnictwa Wyższego, Rada Główna Jednostek Badawczo-Rozwojowych, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencja Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, Polska Akademia Nauk, Polska Akademia Umiejętności, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Polska Rada Biznesu, Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych, Związek Banków Polskich. Pięciu członków ma reprezentować administrację rządową i będą oni delegowani przez Komitet Rady Ministrów, a dwóch członków ma reprezentować administrację samorządową, będą oni wybierani przez Konwent Marszałków Województw.

Zadania tej rady to przede wszystkim określanie proponowanych zadań badawczych, wytyczanie celów badawczych służących realizacji strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, określanie warunków konkursu na wykonanie zadań badawczych, ustanawianie zespołu ekspertów, zarządzanie majątkiem centrum oraz przyjmowanie sprawozdań dyrektora.

Na uwagę zasługują również podmioty, które będą mogły ubiegać się o finansowanie. Są to przede wszystkim jednostki naukowe posiadające kategorię nadaną w wyniku oceny parametrycznej, a także jednostki naukowe wchodzące w skład sieci naukowych lub konsorcjów naukowo-przemysłowych, również jednostki organizacyjne prowadzące działalność badawczo-rozwojową.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że komisja życzliwie przyjęła projekt tej ustawy, aczkolwiek nie bez dyskusji. Senator podkreślił, iż jest to przedsięwzięcie zupełnie nowe. Może to rodzić wiele pytań i na pewno będzie powodowało, że trzeba będzie w pierwszym okresie monitorować funkcjonowanie tego organizmu i próbować doregulowywać to, co będzie funkcjonowało w sposób odbiegający od założeń autorów projektu, czy też innych zainteresowanych funkcjonowaniem tego centrum.

Senator K. Wiatr poinformował, że komisja zgłosiła pięć poprawek, niepodważających istoty samego projektu. Senator omówił i uzasadnił proponowane zmiany. Rekomendując Izbie rozpatrywaną ustawę, wyraził nadzieję, że jej realizacja w istotny sposób zmieni oblicze polskiej nauki w zakresie dużych wyzwań badawczych.

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej sprawozdanie przedstawił senator Marian Miłek. Senator podkreślił, że ustawa o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju zgodnie z intencją ustawodawcy stanowi pierwszy etap reformy polskiego systemu badań i nauki. Jak stwierdził, Senat rozpatruje ustawę, która stanowi pewien element reformy, nie mając wiedzy na temat całości reformy systemu badań i nauki. Przykładowo, w toku dyskusji podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej przedstawiciel rządu poinformował o przygotowaniu kolejnej ustawy o Agencji Badań Poznawczych, która miałaby pełnić analogiczne funkcje jak tworzone rozpatrywaną ustawą Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, tylko że w odniesieniu do nauk podstawowych. W związku z tym komisja zobowiązała ministra do niezwłocznego dostarczenia senatorom opracowania dotyczącego całościowej reformy polskiego systemu badań i nauki.

Zgodnie z projektem ustawy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ma organizować realizację strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych stanowiących fragment Krajowego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych.

Z założenia jednostkowe koszty projektów w tych strategicznych programach będą przewyższały kwotę 100 milionów zł. Aktualnie w Polsce działa dziewięćset pięćdziesiąt siedem jednostek badawczych, co oznacza, że potencjał naukowy jest rozproszony. Uwzględniając niewielkie nakłady finansowe na badania i rozwój, około 0,6% PKB - w ujęciu procentowym kilkakrotnie niższe niż w państwach o wysokim poziomie technologii, w ujęciu kwot bezwzględnych kilkanaście razy mniejsze - skoncentrowanie części środków na programy strategiczne wydaje się rozwiązaniem słusznym.

Senator M. Miłek zauważył, że ustawa zmienia filozofię realizacji badań. Obecnie kreowanie tematów projektów odbywa się głównie oddolnie: zespoły badawcze same proponują tematy projektów badawczych, które chcą realizować. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju będzie zaś ogłaszało konkursy na realizację projektów strategicznych, w podobny sposób jak obecnie ogłasza się konkursy na projekty zamawiane. Ale skala projektu, kwota ponad 100 milionów zł, będzie przekraczała możliwości wykonawcze każdej jednostki badawczej w Polsce, co wymusi ścisłą współpracę kilku jednostek badawczych z reguły interdyscyplinarnych, z różnych pionów uczelni PAN. Jak z tego wynika, pomysł powołania takiego centrum jest słuszny. Co więcej, sposób realizacji badań, które ma organizować centrum, jest spotykany w państwach o wysokim poziomie technologii. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju będzie miało osobowość prawną. Statut nadaje minister właściwy do spraw nauki, który pełni również funkcje nadzorcze, a także powołuje dyrektora centrum spośród dwóch kandydatów wyłonionych przez radę centrum w drodze konkursu. Rada centrum składa się z siedemnastu osób i jest organem wybieralnym spośród kandydatów rekomendowanych przez różne podmioty reprezentujące środowiska naukowe, gospodarcze i finansowe. Rada jest organem opiniodawczym, szczególnie w zakresie określania zadań badawczych objętych strategicznym programem badań naukowych i prac rozwojowych oraz ustanawiania i opiniowania zespołów ekspertów.

Kompetencje dyrektora są bardzo duże. Ustala on zadania badawcze i warunki ich realizacji, art. 16, oraz decyduje w sprawach związanych z organizowaniem badań naukowych i prac rozwojowych, art. 10 ust. 1, a także wyznacza ekspertów, art. 11 ust. 2. Poza tym prowadzi on gospodarkę finansową na podstawie planu rzeczowo-finansowego, zatwierdzonego przez ministra po zaopiniowaniu przez radę centrum.

Jak poinformował senator sprawozdawca, podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej omówiono następujące ważniejsze zagadnienia. Po pierwsze, wątpliwości budzi skład i tryb powołania rady centrum. Jeżeli, jak to wynika z art. 14, rada centrum wyraża opinie dotyczące zadań badawczych służących realizacji strategicznych programów badań naukowych i prac badawczych, ustanawiania zespołu ekspertów, warunków konkursu itd., to już w gronie organizacji rekomendujących kandydatów do rady występuje nadreprezentacja organizacji niezwiązanych z nauką. Niejasne jest to, kto wybiera i w jakim trybie. Ze względu na przytoczone zadania rady, art. 14, jej członkowie powinni być osobami kompetentnymi, przede wszystkim w zakresie strategii rozwoju nauki, a nie na przykład w zakresie inwestycji kapitałowych czy funkcjonowania banków.

Po drugie, o ile sposób organizacji przez Centrum Badań Naukowych został w ustawie określony, o tyle na temat jednego z zadań centrum, zapisanego w art. 5 ust. 1, dotyczącego wspierania komercjalizacji i innych form transferu wyników badań naukowych do gospodarki, ustawa nic nie mówi. Nie wskazano możliwych lub preferowanych mechanizmów transferu wyników badań do gospodarki, co stanowi niewątpliwie słabą stronę ustawy. Senator M. Miłek zauważył, że w ostatnich latach powstało wiele różnych podmiotów, na przykład Centrum Transferu Technologii, Centrum Innowacji, które miały realizować cel określony w art. 5 ustawy, ale tego transferu na znaczącą skalę właściwie nie ma. A właśnie ten obszar działalności centrum będzie decydował o powodzeniu całej inicjatywy.

Po trzecie, w trakcie dyskusji wyjaśniono, że Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nie będzie tworzyło bezpośrednio żadnej infrastruktury badawczej, będzie tylko zarządzało środkami w wysokości co najmniej 10% środków przeznaczonych na naukę. Początkowo w centrum będzie zatrudnionych około trzydziestu pracowników. Wątpliwości budziła liczba możliwych zastępców dyrektora (do trzech). Jak dodał senator, dyrektor i zastępcy nie będą osobami wyłanianymi z państwowego zasobu kadrowego.

Po czwarte, dyskusję wzbudziła treść art. 4 ust. 1, który stanowi, że właścicielem praw własności przemysłowych powstałych w wyniku realizacji zadań badawczych finansowanych przez centrum jest Skarb Państwa. Można sobie wyobrazić, że zadania badawcze realizuje na przykład w sieci firma, która doprowadza do zgłoszenia patentowego. Jeżeli firma ta chciałaby rozpocząć produkcję, wykorzystując zastrzeżenie patentowe, to musiałaby własny patent kupić od Skarbu Państwa. Dlatego regułą powinna być współwłasność praw własności przemysłowych o proporcjach określonych w umowie. Senator zauważył, że przyznanie patentu następuje po pięciu latach od jego zgłoszenia i wtedy może się stać przedmiotem handlu, bez ryzyka uznania go za zgłoszony po innym patencie o takiej samej istocie zastrzeżenia, ale na przykład w innym kraju.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Gospodarki Narodowej wnioskuje o przyjęcie 7 poprawek, które następnie omówił i uzasadnił.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas debaty. Ogółem przedstawiono 26 zmian.

Wszystkie propozycje rozpatrzyły dwie komisje senackie. Na 26 poprawek poparcie połączonych komisji uzyskało 11.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 53 głosami, przy 30 przeciw i 3 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41.posiedzeniu, 9 maja br. Do Senatu przekazano ją 10 maja br. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przedstawił senator Zbigniew Trybuła, który poinformował, że komisja rekomenduje Izbie przyjęcie trzech poprawek do rozpatrywanej ustawy. Jak stwierdził, jednym z powodów jej uchwalenia przez Sejm było powołanie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. W związku z tym potrzebna jest również zmiana w ustawie o zasadach finansowania nauki, gdyż część środków przeznaczonych na naukę będzie przekazana dla Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Poza tym proponowane zmiany poprawią efektywność systemu finansowania badań naukowych, stworzą lepsze powiązania między sektorem badawczo-rozwojowym a gospodarką, ponieważ obecnie na całym świecie jest taki trend, żeby naukę bardziej związać z gospodarką i pozyskiwać pieniądze również z innych źródeł.

Ustawa składa się z pięciu artykułów, z tym że najważniejszy jest art. 1, składający się z dziewięciu punktów, w którym przedstawiane są proponowane zmiany. Na początku w ustawie modyfikuje się pewne pojęcia kluczowe, ważne dla jej funkcjonowania, na przykład podmiotu działającego na rzecz nauki, konsorcjum naukowo-przemysłowego, sieci naukowej czy projektu celowego, ale wprowadza się również nowe definicje, na przykład projektu rozwojowego, projektu międzynarodowego czy oceny parametrycznej. Te definicje są potrzebne do tego, żeby potem ściśle realizować tę ustawę.

Podobnie jak w poprzedniej ustawie, środki finansowe przeznaczone na naukę są przeznaczane na projekty badawcze, projekty celowe, działalność statutową, inwestycje służące badaniom naukowym i pracom rozwojowym, programy i przedsięwzięcia określane przez ministra właściwego do spraw nauki oraz na finansowanie działalności organów opiniodawczych, doradczych ministra czy też na finansowanie recenzentów, ekspertów działalności kontrolnej. Nowością jest możliwość przeznaczenia środków finansowych na strategiczne badania naukowe i prace rozwoje, które będą zarządzane przez powołane Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Nie mniej niż 10% środków przeznaczonych na naukę zostanie przekazane na Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, nowość stanowi zapis, że minister właściwy do spraw nauki ustanawia Krajowy Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych, w którym zostaną określone priorytetowe obszary oraz strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych. Zdaniem senatora, przyczyni się to do większej efektywności badań naukowych i do zlikwidowania rozdrobnienia, które obecnie istnieje w badaniach naukowych. Małych programów jest bardzo dużo. Wiele z nich można by połączyć z korzyścią dla środowiska naukowego oraz z korzyścią dla gospodarki, bo wykonując wspólnie badania komplementarne, uzupełniające się, można zrobić o wiele więcej, wykorzystując i duży potencjał ludzki, i aparaturę naukową, która jest w posiadaniu ośrodków naukowych zarówno w uniwersytetach, jak i w Polskiej Akademii Nauk czy w jednostkach badawczo-rozwojowych. Krajowy Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych musi być przedyskutowany. Do tworzenia tego programu, do jego opiniowania zostali zaproszeni przedstawiciele ośrodków naukowych, administracji rządowej i ci, którzy mają wpływ czy powinni mieć wpływ na to, w jakim kierunku polska nauka, i w powiązaniu z tym gospodarka, będzie się rozwijała.

Zgodnie z rozpatrywaną ustawą minister właściwy do spraw nauki, na wzór obowiązujących rozwiązań, będzie ustanawiał corocznie nie więcej niż trzy nagrody za wybitne osiągnięcia naukowe lub naukowo-techniczne. Tak było dotychczas, jednak w nowelizacji ustawy przewiduje się wyższą wartość tej nagrody. Będzie ona przyznawana w wysokości nieprzekraczającej piętnastokrotności minimalnej miesięcznej stawki wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla stanowiska profesora zwyczajnego zatrudnionego w uczelni publicznej.

Poza tym minister nauki i szkolnictwa wyższego będzie corocznie przyznawał stypendia młodym naukowcom, którzy nie ukończyli trzydziestego piątego roku życia i są zatrudnieni w jednostkach naukowych. Stypendia te będą przyznawane na okres nie dłuższy niż trzy lata i ich miesięczna wysokość nie przekroczy minimalnej miesięcznej stawki wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla stanowiska profesora zwyczajnego zatrudnionego w uczelni publicznej. Dotychczas takie stypendia istniały, ale można było przyznać nie więcej niż dziesięć stypendiów; nowelizacja ustawy znosi to ograniczenie.

W ustawie wprowadzono obowiązek audytu zewnętrznego w odniesieniu do wszystkich projektów, których całkowita wartość dofinansowania przekracza 2 miliony zł. Również jednostki naukowe, które otrzymują środki na działalność statutową, podlegają obowiązkowemu zewnętrznemu audytowi nie rzadziej niż co cztery lata.

Ustawa wchodzi w życie po upływie trzydziestu dni od jej ogłoszenia.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator Z. Trybuła zwrócił się o przyjęcie postulowanych przez komisję zmian do ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki.

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej głos zabrał senator Marian Miłek. Jak podkreślił, zmiana ustawy o zasadach finansowania nauki wynika z potrzeby uwzględnienia w ustawie finansowania Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Jednocześnie doprecyzowano takie określenia jak: konsorcjum naukowo-przemysłowe, sieć naukowa, projekt rozwojowy, projekt międzynarodowy, projekt celowy, ocena parametryczna.

Zasadnicza zmiana ustawy o zasadach finansowania nauki dotyczy rozdziału 2, zawierającego art. 7-18, regulujące zasady finansowania: projektów własnych, w tym habilitacyjnych oraz promotorskich, projektów rozwojowych inicjowanych przez wnioskodawców lub ministra, projektów celowych, działalności statutowej, inwestycji służących potrzebom badań naukowych, współpracy zagranicznej oraz działalności wspomagającej badania. W tym zakresie zmiana ustawy dotyczy spraw o charakterze porządkującym czy redakcyjnym. Zapisy w rozdziale 2 ustawy są bardzo ogólne i odsyłają rozstrzygnięcie wielu spraw formalnych do rozporządzeń ministra, w których przedstawiono między innymi tryb składania wniosków, wzory druków, kryteria kwalifikacji oraz wymagania dotyczące rozliczania projektów badawczych.

Nowym elementem w ustawie jest wprowadzony w art. 8a Krajowy Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych. Określono w nim strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych, które mają być zarządzane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Program ten jest ustanawiany przez ministra po zasięgnięciu opinii ministrów, wojewodów, marszałków województw, Polskiej Akademii Nauk, Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, Rady Głównej Jednostek Badawczo-Rozwojowych, Naczelnej Organizacji Technicznej i organizacji samorządu gospodarczego oraz po przedstawieniu stanowiska przez Komitet Polityki Naukowej i Naukowo-Technicznej Rady Nauki. Minister określa harmonogram realizacji strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych oraz zleca wykonanie tych programów centrum.

Senator M. Milek poinformował, że podczas dyskusji, która odbyła się podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej, zwrócono uwagę, iż ustawa wymienia ministra jako ustanawiającego Krajowy Program Badań Naukowych i Prac Rozwojowych, wymienia instytucje i organizacje, które mają zaopiniować ten program lub wyrazić swoje stanowisko, ale nie stwierdza, kto i w jakim trybie ma ten program przygotować. A jest to sprawa kluczowa w zakresie strategicznych programów badań naukowych, w ramach których realizacja każdego projektu będzie kosztowała przeszło 100 milionów zł.

W dyskusji wskazano komitety naukowe Polskiej Akademii Nauk jako kompetentne gremia, w skład których wchodzą wybrani w demokratycznych wyborach naukowcy, cieszący się największym autorytetem, oraz inni, którzy zgłosili się do współpracy w poszczególnych sekcjach naukowych komitetu. Senator sprawozdawca zauważył, że komitety naukowe Polskiej Akademii Nauk skupiają naukowców z różnych pionów nauki, z różnych uczelni, jednostek badawczo-rozwojowych, instytutów branżowych itd. Są oni najbardziej kompetentną i kompletną grupą, która jest w stanie przedyskutować i określić priorytetowe obszary oraz strategiczne programy badań. Dlatego właściwe wydaje się rozwiązanie, które zakłada, że program będzie przygotowywany przez ministra we współpracy z Polską Akademią Nauk, a dokładniej - z jej komitetami naukowymi.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja gospodarki zapoznała się z poprawkami do ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki zaproponowanymi przez Komisję Nauki, Edukacji i Sportu i po dyskusji w pełni je poparła i przyjęła.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie propozycje rozpatrzyły dwie komisje senackie. Połączone komisje poparły 6 spośród 8 zgłoszonych ogółem zmian.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 54 głosami, przy 9 przeciw i 22 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 9 maja br. Następnego dnia przekazano ją do Senatu. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

W imieniu komisji sprawozdanie przedstawiła senator Ewa Tomaszewska. Jak stwierdziła, ustawa w wielu punktach zmienia rozwiązania dotychczas funkcjonujące w polskim prawie. Senator szczegółowo omówiła proponowane w nowelizacji zmiany. Zwróciła także uwagę na kwestie kontrowersyjne, dyskutowane podczas posiedzenia komisji. Dotyczyły one m.in. zmian w zakresie orzecznictwa i zobowiązania do tworzenia specjalistycznych centrów diagnostycznych działających przy wojewódzkich zespołach orzekania o niepełnosprawności, tworzenia Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności, objęcia kontrolą przez powiatowe centra pomocy rodzinie warsztatów terapii zajęciowej i tworzenie zakładów aktywności zajęciowej - zazów. Ustawa przywraca osobom niepełnosprawnym prawo do tego, by, tak jak wszyscy inni obywatele mieli prawo do korzystania z urzędów pracy, by mogli korzystać ze wszystkich instrumentów rynku pracy - jeśli są zarejestrowani jako osoby bezrobotne lub jako osoby poszukujące pracy - na tych samych zasadach, które są określone w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, czyli jak wszyscy inni, jak osoby pełnosprawne.

Kolejna zmiana dotyczyła zastąpienia pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej pomocą bezzwrotną. Jak stwierdziła senator Ewa Tomaszewska, jest to samo w sobie korzystne, jednakże wysokość tej pomocy jest dwukrotnie niższa od przewidzianej dotychczas na pożyczkę, bo jest to kwota do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Kolejna kwestia odnosiła się do określenia sposobu naliczania składek na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych. Następna sprawa to zmiana sposobu przekazywania środków na fundusz rehabilitacji. Ustawa zakłada także wzrost wysokości kosztów szkolenia - z 25% do 90% - które mogą być refundowane pracodawcy przez PFRON.

Za kwestię niezwykle bulwersującą i zasadniczą senator E. Tomaszewska uznała art. 46a. Kolejny raz, mimo corocznych obietnic rządu przy każdej ustawie budżetowej, obniża się wysokość dotacji z budżetu państwa do PFRON - i to tym razem na stałe - z 55% do 25%.

Kolejny artykuł, art. 31 ust. 3, ogranicza źródła finansowania zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych poprzez wykreślenie ust. 2, który daje szansę finansowania funduszu i pomocy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie. Wobec zaniepokojenia tym rozwiązaniem Komisja Rodziny i Polityki Społecznej uzyskała od przedstawicieli rządu informację, że jest to sprzeczne z przepisami Unii Europejskiej. Jak stwierdziła senator, jeżeli nawet dotychczasowe rozporządzenie zawierało zastrzeżenia co do trybu, to była możliwość skierowania programu do notyfikacji. Do Unii weszliśmy w 2004 r., minęło kilka lat i nic się nie stało. Ta ścieżka nie była zamknięta, a do tej pory to nie zostało wykonane. W przyszłym miesiącu wygasa rozporządzenie, które powodowało konieczność notyfikacji. Nowy projekt rozporządzenia, który jest w Unii negocjowany, już istnieje i jest dostępny w języku polskim, zawiera rozwiązania wskazujące, że w takich wypadkach notyfikacja nie jest konieczna. To oznacza uspójnienie prawa wewnętrznego Unii, bo byłoby to sprzeczne ze Strategią Lizbońską, która mówi właśnie o wspieraniu słabszych grup, szczególnie na rynku pracy. A to nowe rozwiązanie mówi explicite, że grupa osób niepełnosprawnych powinna być chroniona. Właśnie w jej wypadku pomoc publiczna nie podlega restrykcjom i powinna mieć miejsce.

Senator E. Tomaszewska poinformowała, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej przyjęła na swym posiedzeniu 5 poprawek do rozpatrywanej ustawy, przede wszystkim o charakterze porządkującym. Były też rozważane inne zmiany. Dyskutowano o takich problemach, jak właśnie coroczne obniżanie dotacji dla PFRON, mimo obietnic, że są to decyzje jednorazowe. Ponadto pozostaje kwestia sprawa programów celowych, rozwiązań pomocowych. To jest właśnie ta kwestia, że programy nie były skierowane do notyfikacji, że nie było działań, które mogłyby pomóc w realizowaniu wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych intelektualnie, psychicznie, niewidomych. Chodzi o rozporządzenie 2204. W tej chwili już praktycznie te działania nie będą konieczne, przynajmniej w części. Kolejna sprawa, która również była dyskutowana, dotyczy zatrudnienia na wolnym rynku. Byłoby dobrze, żeby rynek pracy był otwarty dla osób niepełnosprawnych. Ale, mimo dążenia do tego, żebyśmy byli razem w miejscu pracy, nie wszyscy niepełnosprawni mogą i chcą tego, niektórzy się tego obawiają. Stany lękowe, niepokój, brak poczucia bezpieczeństwa występują przede wszystkim właśnie u osób z niedorozwojem umysłowym, z problemami psychicznymi. I wtedy bardzo często właśnie zakład pracy chronionej jest tą najlepszą formą. Jak stwierdziła senator sprawozdawca, "lepiej nie wylewać dziecka z kąpielą". Lepiej dać szansę takiej pracy, jaka dla danej osoby i w związku z danym rodzajem niepełnosprawności będzie najodpowiedniejsza.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator E. Tomaszewska, wracając do wcześniej sygnalizowanych merytorycznych zastrzeżeń, podkreśliła, że szczególnie jeśli chodzi o dofinansowanie, planowane obniżenie dotacji spowoduje spadek środków o 460 milionów zł. Nastąpi obniżenie dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych o około 160 milionów zł, natomiast wydatki z tytułu refundacji składek, wydatki PFRON wyniosą około 787 milionów zł. I nad tym też się warto zastanowić.

Poprawki zgłosili także senatorowie podczas debaty. Ogółem zaproponowano 32 zmiany.

Wszystkie wnioski rozpatrzyła Komisja Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja poparła 16 poprawek.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 52 głosami, przy 32 przeciw i 2 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 9 maja br. i następnego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 16 maja skierował ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie w imieniu komisji przedstawił senator Antoni Szymański. Jak stwierdził, podstawowym celem dokonywanych zmian jest zwiększenie efektywności realizacji zadań wynikających z ustawy o zatrudnieniu socjalnym poprzez ułatwienie działalności centrom integracji społecznej i klubom integracji społecznej oraz rozszerzenie oferty ich działalności. Uchwalone zmiany mają charakter systemowy, organizacyjny i porządkowy. Ich wprowadzenie jest wynikiem analizy dotychczasowego obowiązywania ustawy.

Obecnie w Polsce jest około 50 takich centrów i korzysta z nich około tysiąca sześciuset osób, a więc nie jest to duża liczba. Liczba centrów też nie jest duża. Rząd, a także Sejm pragną zrobić wszystko, aby liczbę tych centrów zwiększyć i jak najlepiej pomagać poprzez ustawę o zatrudnieniu socjalnym osobom wykluczonym społecznie. W związku z tym proponowana jest nowelizacja kilku ustaw - o zatrudnieniu socjalnym, o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, o systemie ubezpieczeń społecznych, o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W ustawie zawarto zmianę dotyczącą przekazania wojewodzie kompetencji marszałka w zakresie nadawania, przedłużania i utraty statusu centrum integracji społecznej. Jak stwierdził senator sprawozdawca, w opinii części członków komisji, jest to niezasadna koncentracja władzy w ośrodkach rządowych, powinno to pozostać na szczeblu samorządowym. Z informacji przedstawicieli rządu wynika, że celem jest nie konsolidacja na szczeblu wojewody, ale sprzyjanie rozwojowi centrów. Otóż marszałek województwa przeznacza środki i gdyby sam nadawał również status, mógłby wstrzymywać nadawanie statusu po to, żeby nie wydawać środków. Stąd strona rządowa uważała, że tego typu rozdzielenie jest prawidłowe i sprzyja rozwojowi centrów integracji społecznej.

Ustawa zawiera bardzo istotny zapis, pozytywnie przyjęty przez komisję, określający, iż w wypadku udzielania przez marszałka dotacji organizacji pozarządowej na utworzenie centrum nie stosuje się procedury konkursowej wynikającej z ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Ustawa skutkuje wprowadzeniem zmiany w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi polegającej na dodaniu do zadań samorządu województwa wspierania zatrudnienia socjalnego przez finansowanie centrów integracji społecznej. Dotychczas udzielanie dotacji na utworzenie CIS wynikało z zadania określonego jako leczenie, rehabilitacja i reintegracja osób uzależnionych od alkoholu. Dzięki zmianie obie ustawy staną się spójne w tym zakresie.

W regulacji zaproponowano włączenie osób niepełnosprawnych do grupy osób, do których stosuje się przepisy ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Jak zaznaczył senator A. Szymański, zmiana ta jest istotna i została dostrzeżona i pozytywnie oceniona przez członków, ponieważ często osoby niepełnosprawne również podlegają wykluczeniu z życia zawodowego i chcą uczestniczyć w zajęciach w zakresie reintegracji, zwłaszcza zawodowej.

Ponadto nowelizacja doprecyzowuje terminy składania wniosków o nadanie statusu CIS. Mówi o tym, że można je składać od 1 kwietnia do 30 kwietnia oraz od 1 września do 30 września. Poprzednie przepisy stwarzały problemy interpretacyjne, powodowały, iż wnioski mogły być składane właściwie przez cały rok.

Nowelizacja proponuje ponowne wprowadzenie do procedury administracyjnej obowiązku opiniowania przez właściwego ministra wniosków o nadanie statusu CIS. Jest to istotny element konsultacji na etapie rozpatrywania wniosków, dzięki któremu wojewoda wydając decyzje o nadaniu statusu centrum integracji społecznej, zyskuje pewność co do ich celowości.

Nowelizacja zakłada, że decyzje o nadaniu statusu centrum integracji społecznej będą wydawane na pięć lat, co było przez komisję bardzo dobrze przyjęte, a nie jak do tej pory - na trzy lata. Zmiana ta jest zasadna, ponieważ centra potrzebują kilku lat na rozwinięcie w pełni swojej działalności. Ponadto będzie stwarzało to możliwość korzystania ze środków unijnych przez centra integracji społecznej.

Ustawa zakłada wprowadzenie zmiany skutkującej wypłatą uczestnikom centrum świadczenia integracyjnego w pełnej wysokości zasiłku dla bezrobotnych, a nie, jak do tej pory, w wysokości 80% tego zasiłku. Proponuje się włączenie świadczenia integracyjnego do katalogu zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego od osób fizycznych, dzięki czemu świadczenie to będzie traktowane w kategorii świadczeń pomocy społecznej. Zmiana ta wydaje się bardzo zasadna.

Ustawa proponuje wprowadzenie możliwości przyznawania przez kierownika centrum integracji społecznej motywacyjnej premii integracyjnej uczestnikom za aktywną postawę i postępy w reintegracji społecznej i zawodowej. Premia ta będzie czynnikiem pozytywnie oddziałującym na pozostałych uczestników zajęć, dając przykład, iż własny wysiłek, inicjatywa i zaangażowanie mogą być nagradzane i przynosić wymierne efekty.

Kolejna zmiana w nowelizacji proponuje wprowadzenie obowiązku wydawania przez kierownika centrum integracji społecznej zaświadczenia o ukończeniu zajęć w centrum, potwierdzającego nabyte umiejętności. Dokument ten ma pomóc uczestnikom centrum w korzystaniu z otwartego rynku pracy, a także motywować ich do aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym.

Nowelizacja doprecyzowuje też przepisy mówiące o zaprzestaniu przez uczestnika centrum integracji społecznej realizowania indywidualnego programu socjalnego. Kierownik centrum integracji społecznej ma prawo wydawać decyzję w tej sprawie. Projekt daje także możliwość złożenia przez uczestnika odwołania od decyzji w sprawie zaprzestania realizacji programu do sądu administracyjnego. Zmiana ta wyeliminuje ewentualne sytuacje konfliktowe między kierownikiem i uczestnikiem centrum.

Projekt podnosi wysokość kwoty stanowiącej refundację części wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę uczestnikom centrum integracji społecznej. Starosta udziela refundacji w wysokości nieprzekraczającej 60% zasiłku dla bezrobotnych, wraz ze składką na ubezpieczenie społeczne, w ostatnich sześciu miesiącach uczestnictwa.

W swoim wystąpieniu senator A. Szymański poinformował, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zgłosiła poprawki do rozpatrywanej nowelizacji. Uznała je za godne przyjęcia, właściwe i poprawiające ustawę sejmową. Komisja dyskutowała również o tym, czy środki przeznaczane na centra integracji społecznej są wystarczające, żeby ta forma mogła się rozwijać. Ta kwestia wzbudziła poważne wątpliwości, w związku z tym komisja zwróciła się do resortu pracy o przesłanie pisemnej informacji na ten temat. Następnie senator omówił i uzasadnił proponowane przez komisję zmiany.

Poszczególne poprawki poddano pod głosowanie, po czym Izba 85 głosami podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm 10 maja 2007 r. Następnego dnia przekazano ją do Senatu. Marszałek, zgodnie z regulaminem, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje przygotowały swoje sprawozdania.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Andrzej Owczarek, który zarekomendował Izbie przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senator sprawozdawca poinformował, że nowela poprawia dwie ustawy. Szczególnie ważną sprawą jest zmiana przepisu określającego sposób obliczania odszkodowania za nieruchomości wywłaszczone na cele związane z budownictwem dróg. Do tej pory obowiązywał przepis, który mówił, że cenę za tę nieruchomość ustala się na podstawie stanu z dnia, kiedy wydano decyzję o lokalizacji. Tymczasem między decyzją o lokalizacji a decyzją o wywłaszczeniu mijał pewien czas, kiedy, jak wiadomo, ceny nieruchomości się zmieniają, ulegają zwiększeniu - zresztą sam fakt, że będzie tamtędy przebiegała droga, także może na to wpłynąć. W związku z tym orzecznictwo Sądu Najwyższego i Sądu Administracyjnego wskazywało, że takie odszkodowanie nie jest słuszne. Stąd ta inicjatywa poselska, która ustala zasadę, iż odszkodowanie ustala się na dzień, w którym wydano decyzję o wywłaszczeniu.

Druga zmiana dotyczyła ustawy uchwalonej w październiku ubiegłego roku, w której nie ma zapisów dotyczących spraw związanych z etapem przejściowym, to znaczy kiedy wydano już decyzję o lokalizacji, a nie dokonano jeszcze wywłaszczenia. Obowiązywałby tam tryb zgodny z ustawą o gospodarce gruntami, tryb, który to wszystko wydłuża. W związku z tym jest ta nowela, która mówi, że zastosowanie będzie mieć ustawa o gospodarce gruntami.

W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej głos zabrał senator Bronisław Korfanty, który poinformował, że komisja na swoim posiedzeniu nie wniosła żadnych uwag do dwóch nowelizowanych ustaw i rekomenduje przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu podzielił stanowisko obu komisji i 85 głosami, przy 1 przeciw, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 11 maja br. Do Senatu przekazano ją 14 maja. Marszałek 16 maja skierował ją do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przedstawił senator Marek Rocki. Jak stwierdził, zgodnie z uzasadnieniem sformułowanym przez projektodawców (ustawa jest projektem poselskim), ma ona na celu obniżenie kosztów związanych z eksploatacją jednostek nawodnych wykorzystywanych do celów czysto rekreacyjnych lub sportowych. W uzasadnieniu podkreślono, że z obowiązku rejestracji wyłączono jednostki wiosłowe, niezależnie od ich długości. Projekt zawierał także propozycję rezygnacji z obowiązkowych wcześniej przeglądów technicznych. Zaproponowano też obniżenie wysokości opłat za czynności rejestrowe. W uzasadnieniu wskazywano, że polskie przepisy są jednymi z najbardziej restrykcyjnych w Europie i na świecie.

Sejm do przedłożenia poselskiego wniósł kilka zmian i uzupełnień. W art. 4 ustawy o żegludze śródlądowej była mowa o tym, iż przepisów ustawy, z wyjątkiem dotyczących bezpieczeństwa ruchu, sygnalizacji i łączności oraz oznakowania dróg wodnych, nie stosuje się do statków Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji i Straży Granicznej oraz statków morskich przebywających na śródlądowych drogach wodnych. Sejm do tej listy dołączył statki Państwowej Straży Pożarnej, przyjmując, że wykonują one zadania inne niż z zakresu rekreacji czy biznesu, a jednocześnie mają swoje własne rejestry.

W dotychczasowej ustawie rejestracji podlegały statki przeznaczone wyłącznie do uprawiania sportu lub rekreacji o długości kadłuba powyżej 5 m lub o mocy silnika powyżej 5 kW. Sejm zaproponował, aby to wyłączenie z rejestracji następowało w wypadku statków o długości kadłuba poniżej 12 m i mocy silnika poniżej 15 kW. Wyraźnie też wskazano, że z obowiązku rejestracji zwolnione są statki napędzane wyłącznie siłą ludzkich mięśni.

Kolejne zmiany wprowadzone przez Sejm dotyczyły wykreślenia obowiązku badań technicznych, przeglądów technicznych i zasad ich przeprowadzania.

Wykreślono też artykuł mówiący o tym, że minister właściwy do spraw kultury fizycznej i sportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, zakres i warunki przeprowadzania przeglądów technicznych - jest to konsekwencja rezygnacji z przeprowadzania przeglądów technicznych.

Zmieniono także wysokości opłat za wpis do rejestru.

Senator M. Rocki poinformował, że Komisja Nauki, Edukacji i Sportu w wyniku analizy tekstu ustawy uchwalonej przez Sejm oraz po analizie opinii legislatorów postanowiła zaproponować wniesienie dwóch poprawek.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Bogdan Lisiecki. Jak podkreślił, członkom komisji na posiedzeniu nie przedstawiono argumentów wnioskodawców. Usłyszeli natomiast argumenty strony rządowej - Ministerstwa Transportu oraz Ministerstwa Sportu. Obydwie opinie były negatywne. Chodzi głównie o niezagwarantowanie bezpieczeństwa. Nowelizacja zwalnia bowiem wiele statków z przeglądów technicznych, co w opinii strony rządowej, będzie zagrażać bezpieczeństwu żeglugi.

Senator B. Lisiecki poinformował, że Komisja Gospodarki Narodowej podzieliła te argumenty i postanowiła wnieść o odrzucenie ustawy.

Poprawki do ustawy zgłosili ponadto senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie propozycje rozpatrzyły dwie komisje senackie. Połączone komisje nie poparły wniosku o odrzucenie ustawy, zaakceptowały natomiast 4 poprawki.

W pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o odrzucenie ustawy (Izba 76 głosami, przy 6 za i 3 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, po czym Izba 83 głosami, przy 1 przeciw i 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 41. posiedzeniu, 11 maja br. Do Senatu trafiła 14 maja. Marszałek 16 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jacek Sauk. Jak zaznaczył, w nowelizacji są trzy istotne kwestie.

Pierwszą jest to, że ustawa nowelizująca w strukturze Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich uwzględnia Muzeum Książąt Lubomirskich. W art. 5 pkt 2 w nowym brzmieniu stanowi, że utrzymywanie Muzeum Książąt Lubomirskich, pomnażanie jego zbiorów oraz ich opracowywanie i upowszechnianie będą celem zakładu. Konsekwencją tej zmiany jest zmiana w art. 11 pkt 2, zgodnie z którą na realizację zadań państwowych w zakresie utrzymywania i pomnażania zbiorów muzeum zakład będzie otrzymywał dotacje z budżetu państwa.

Druga, w art. 8, to wskazanie, że zakład jest następcą prawnym fundacji ustanowionej przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego.

Trzecia istotna zmiana polega na tym, że od dnia wejścia w życie ustawy nadzór nad zakładem będzie sprawował minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego, a nie, jak było dotychczas, minister edukacji narodowej, zakres działania zakładu mieści się bowiem w zakresie podmiotowym działu administracji rządowej "Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego".

Senator sprawozdawca poinformował, że po wysłuchaniu wystąpień strony rządowej oraz posła sprawozdawcy i po dyskusji komisja postanowiła zaproponować Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu poparł stanowisko komisji i jednomyślnie, 85 głosami, podjął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 42. posiedzeniu, 24 maja br., i następnego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 25 maja, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Bogdan Lisiecki podkreślił, że celem wprowadzenia ustawy jest dostosowanie polskiego prawa do postanowień piątej dyrektywy komunikacyjnej Unii Europejskiej dotyczącej ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych. Na jej implementację, czyli wdrożenie do krajowego porządku prawnego, Polska ma czas do 11 czerwca br.

Nowelizacja wprowadza kilka istotnych zmian.

Po pierwsze, następuje zwiększenie ochrony osób poszkodowanych w zdarzeniach powstałych w związku z ruchem pojazdów mechanicznych przez podwyższenie w określonym terminie wysokości minimalnej sumy gwarancyjnej; w wypadku szkód na osobie wynosi ona 5 milionów euro, a w wypadku szkód na mieniu - 1 milion euro.

Druga zmiana umożliwia uzyskanie w określonych wypadkach odszkodowania za szkody w mieniu wyrządzone w związku z ruchem pojazdów mechanicznych przez nieznanego sprawcę.

Kolejna regulacja to uprawnienie posiadaczy pojazdów mechanicznych do uzyskania informacji o dotychczasowym przebiegu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ubezpieczenia komunikacyjnego.

Następna zmiana odnosi się do zasady dotyczącej państwa umiejscowienia ryzyka w wypadku importu pojazdu mechanicznego nabytego w innym kraju Unii Europejskiej. Dzięki temu uzyskuje się zmniejszenie kosztów ubezpieczenia.

Istotną regulacją jest też zmiana dotycząca zrównania praw, jakie przysługują poszkodowanym w obcym kraju, z prawami tych, którzy są poszkodowani wskutek wypadku w kraju swojego zamieszkania, w zakresie tak zwanej procedury uzasadnionej oferty składanej zarówno przez zakłady ubezpieczeń, jak i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Reasumując, senator B. Lisiecki stwierdził, że zmiana ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz o działalności ubezpieczeniowej w pełni implementuje prawo unijne do polskiego porządku prawnego z korzyścią dla milionów użytkowników pojazdów, zwiększając ich prawa i zabezpieczając przed negatywnymi skutkami.

Senator poinformował, że Komisja Gospodarki Narodowej nie wniosła żadnych zastrzeżeń ani poprawek do ustawy, i w imieniu komisji wniósł o przyjęcie nowelizacji bez poprawek.

Senat w głosowaniu podzielił to stanowisko i 85 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 42. posiedzeniu, 24 maja br. Do Senatu trafiła 25 maja. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Obrony Narodowej, ta zaś, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Czesław Rybka. Jak stwierdził, podstawowym celem nowelizacji jest ustanowienie nowych odznaczeń wojskowych, nadawanych w czasie pokoju. Zgodnie z ustawą z 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach wprowadzony został Order Krzyża Wojskowego, będący nagrodą za wybitne czyny bojowe przeciwko aktom terroryzmu na terenie Polski lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych koalicyjnych operacjach stabilizacyjnych i wojskowych. Dotychczas jest to jedyna nagroda za wybitne czyny bojowe.

Chcąc między innymi uniknąć dewaluacji Orderu Krzyża Wojskowego, zachować jego elitarny charakter, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, będący autorem nowelizacji ustawy, proponuje wprowadzenie grupy odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie pokoju, w tym za czyny dokonane podczas działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia sił zbrojnych poza jego granicami. Są to następujące odznaczenia: Krzyż Wojskowy, nadawany w czasie pokoju za czyny męstwa i odwagi dokonane podczas działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami; Wojskowy Krzyż Zasługi z Mieczami, Morski Krzyż Zasługi z Mieczami oraz Lotniczy Krzyż Zasługi z Mieczami, nadawane jako nagroda za rzetelną i sumienną służbę w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia sił zbrojnych podobnie jak w wypadku Krzyża Wojskowego; Wojskowy Krzyż Zasługi, Morski Krzyż Zasługi i Lotniczy Krzyż Zasługi, nadawane jako nagroda za dokonany w czasie służby czyn przynoszący szczególną korzyść poszczególnym rodzajom sił zbrojnych, a wykraczający poza normalny obowiązek.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Obrony Narodowej podczas swego posiedzenia postanowiła zaproponować pięć poprawek do ustawy. Wszystkie komisja zaopiniowała jednogłośnie pozytywnie. W związku z tym, w imieniu Komisji Obrony Narodowej, senator C. Rybka wniósł o przyjęcie projektu ustawy z poprawkami.

Poszczególne zmiany poddano pod głosowanie, a następnie Izba 83 głosami, przy 3 wstrzymujących się, podjęła uchwałę:

Uchwała

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 42. posiedzeniu, 24 maja br. Do Senatu wpłynęła 25 maja. Marszałek skierował ją do Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Jerzy Chróścikowski, omawiając poprawki zaproponowane przez komisję, zaznaczył, że przepisy uchwalone przez Sejm w ustawie z 24 maja br. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa chronią interesy dzierżawców nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz interesy osób, w stosunku do których Agencja Nieruchomości Rolnych - pomimo złożenia przez nich oświadczenia o zamiarze dalszej dzierżawy - nie przedstawiła propozycji nowych warunków dzierżawy, w związku z czym umowa wygasła.

Przepisy tej ustawy w żaden sposób nie chronią interesów Skarbu Państwa. Dlatego niezbędne jest wprowadzenie takiego przepisu, aby dotychczasowy dzierżawca nieruchomości, któremu agencja bezprzetargowo złożyła propozycję nowych warunków dzierżawy, a więc który spełniał warunki określone w art. 2 ustawy z 24 maja br., za okres władania nieruchomością po zakończeniu umowy dzierżawy był zobowiązany zapłacić równowartość należnego podatku od nieruchomości, podatku rolnego lub leśnego oraz wynagrodzenie Agencji Nieruchomości Rolnych w wysokości dotychczasowego czynszu dzierżawnego za ten okres, zgodnie z proponowaną przez komisję poprawką do art. 2. W takiej sytuacji zobowiązania dotychczasowego dzierżawcy z tytułu opłat lub kar umownych za okres bezumownego władania nieruchomością wygasłyby z dniem zawarcia z agencją nowej umowy dzierżawy, a w wypadku wcześniejszego ich uiszczenia podlegałyby zwrotowi bez odsetek.

Zabezpieczenie interesów Skarbu Państwa ma na celu również proponowana zmiana w art. 1 ustawy: w razie nieprzedstawienia przez agencję dotychczasowemu dzierżawcy stanowiska odnośnie do warunków dalszego dzierżawienia nieruchomości w terminie miesiąca od dnia złożenia oświadczenia przez dzierżawcę dzierżawa na dotychczasowych warunkach trwałaby przez okres roku, a nie, jak w uchwalonej przez Sejm ustawie, przez pięć lat. Po upływie roku agencja przedstawiłaby dzierżawcy nowe warunki dzierżawy.

W imieniu komisji senator J. Chróścikowski wniósł o poparcie proponowanych poprawek.

Senat przegłosował poszczególne poprawki, po czym 81 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę:

Uchwała

Na wniosek senatora Jerzego Chróścikowskiego punkty 18. i 19. porządku posiedzenia rozpatrywano łącznie.

Pierwszy z rozpatrywanych projektów został wniesiony przez Komisję Rolnictwa i Ochrony Środowiska, a drugi przez grupę senatorów.

Marszałek Senatu skierował projekty ustaw do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska.

Pierwsze czytanie projektów ustaw zostało przeprowadzone na wspólnych posiedzeniach obu komisji. Po rozpatrzeniu projektów ustaw komisje przygotowały wspólne sprawozdania w tych sprawach.

Przedstawił je senator J. Chróścikowski. Uzasadniając pierwszy z rozpatrywanych projektów, senator zaznaczył, że struktura agrarna polskiego rolnictwa charakteryzuje się między innymi znaczną liczbą gospodarstw rolnych - są blisko dwa miliony gospodarstw o powierzchni powyżej 1 ha - znacznym rozdrobnieniem, niewielkim udziałem gospodarstw średnich i większych obszarowo - aż 80% gospodarstw ma powierzchnię mniejszą niż 10 ha, stanowią one 40% użytków rolnych. Tylko 1% gospodarstw ma powierzchnię powyżej 50 ha, a stanowią one 16% użytków rolnych. Średnia powierzchnia gospodarstw indywidualnych w Polsce według danych spisu rolnego z 2002 r. wynosi 8 ha i 33 a, a w układzie wojewódzkim od 3 ha i 92 a w województwie małopolskim do 18 ha i 74 a w warmińsko-mazurskim.

Biorąc pod uwagę te uwarunkowania strukturalne, przyjęty przez ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego limit powierzchni preferowanego przez politykę rolną państwa gospodarstwa rodzinnego, wynoszący 300 ha rolnych, należy uznać za zbyt wysoki.

Obecna struktura obszarowa wskazuje na konieczność powiększania przede wszystkim gospodarstw kilku- i kilkunastohektarowych, co ma na celu między innymi zapewnienie możliwości utrzymania się z pracy w rolnictwie właścicielom i ich rodzinom. Zwiększenie możliwości wspierania przez państwo procesu powiększania typowych gospodarstw rodzinnych wymagałoby ograniczenia ustawowego limitu powierzchni gospodarstwa rodzinnego do 100 ha użytków rolnych, a za rolnika indywidualnego uznania właściciela lub dzierżawcy nieruchomości rolnych o powierzchni nieprzekraczającej limitu określonego dla gospodarstwa rodzinnego. Nabywanie ziemi do tej powierzchni przez rolników indywidualnych odbywałoby się poza pierwokupem agencji.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, w nowelizowanej ustawie zbyt ogólnie zostały określone wymogi, których spełnienie pozwala uznać osobę fizyczną za rolnika indywidualnego. Dowodem na to jest szczególnie uczestnictwo w przetargach ograniczonych organizowanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych dla rolników indywidualnych osób, które wprawdzie spełniają formalne ustawowe kryteria, nie są jednak rzeczywiście związane z rolnictwem. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów ustawy każda osoba posiadająca co najmniej wykształcenie średnie, niekoniecznie rolnicze, spełnia wymogi wykształcenia rolniczego i wymóg zamieszkiwania w gminie, na obszarze której położona jest nabywana nieruchomość, chociażby na dzień przed przetargiem została zameldowana i wydzierżawiła w tym samym czasie nieruchomości rolne od miejscowych rolników. W świetle obowiązujących przepisów ustawy nie ma więc przeszkód, aby grunty rolne były nabywane przez przedsiębiorcze osoby niebędące rolnikami, chociażby dla otrzymania dopłat lub w celach spekulacyjnych.

Z tych względów celowe jest wprowadzenie ograniczeń w postaci wymogu trzyletniego zamieszkiwania na terenie gminy, gdzie leży gospodarstwo, oraz ponowne zdefiniowanie kwalifikacji rolniczych, wyłączające możliwość uznania za rolnika osoby niemającej nic wspólnego z rolnictwem, a legitymującej się wykształceniem wyższym lub średnim w jakiejkolwiek dziedzinie, a także doprecyzowanie pojęcia: "osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego". Najistotniejszymi przesłankami świadczącymi o osobistym prowadzeniu gospodarstwa powinny być praca w swoim gospodarstwie rolnym oraz podejmowanie wszelkich decyzji związanych z jego prowadzeniem.

Omawiając drugi z rozpatrywanych łącznie projektów, senator J. Chróścikowski przypomniał, że ustawa z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, która weszła w życie 15 lipca 2003 r., zgodnie z założeniami miała służyć poprawie struktury obszarowej gospodarstw rolnych, przeciwdziałaniu nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych oraz zapewnieniu prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. Ustawa zdefiniowała między innymi pojęcie gospodarstwa rodzinnego, które zgodnie z art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest podstawą ustroju rolnego państwa, wprowadziła możliwość nabywania przez Agencję Nieruchomości Rolnych ziemi na rynku prywatnym na podstawie prawa pierwokupu i wykupu, umożliwiła organizowanie przez agencję przetargów ograniczonych na sprzedaż i dzierżawę dla rolników indywidualnych powiększających gospodarstwa rodzinne, wreszcie ustanowiła limit powierzchniowy nieruchomości, jaki może być sprzedawany jednemu podmiotowi przez agencję.

Senator zaznaczył, że uchwalenie tej ustawy nastąpiło w bardzo dużym tempie w trakcie negocjacji warunków przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Pośpiech ten wynikał z faktu, iż niektóre opinie prawne wskazywały, że wprowadzenie do prawa krajowego uregulowań dotyczących zakresu swobody obrotu kapitału może nastąpić tylko przed ratyfikowaniem przez Polskę traktatu akcesyjnego. W razie nieustanowienia wtedy instytucji państwowego pierwokupu ewentualne wprowadzenie tego instrumentu do prawodawstwa po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej byłoby trudne lub wręcz niemożliwe.

Oceniając realizację ustawy na podstawie danych liczbowych, można stwierdzić, że agencja w znikomym stopniu korzystała z przysługującego jej prawa pierwokupu. Według stanu na koniec ubiegłego roku od początku działania ustawy agencja otrzymała dwieście trzydzieści jeden tysięcy umów, dotyczących w sumie powierzchni około 380 tysięcy ha, w stosunku do których przysługiwało jej prawo pierwokupu. Agencja skorzystała dwieście sześćdziesiąt sześć razy z tego uprawnienia, czyli w 0,116% wypadków, a oświadczenia o skorzystaniu z prawa pierwokupu, wykupu, dotyczą powierzchni około 6 tysięcy ha.

W związku z brakiem planów zagospodarowania przestrzennego na znacznym obszarze kraju ustawa ta ma także zastosowanie do nieruchomości rolnych położonych na terenie gmin czy też w obrębie administracyjnym miast, często o małym obszarze i przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. W sytuacji braku planów zagospodarowania przestrzennego kwalifikacja przez notariusza przeznaczenia nieruchomości stanowiącej przedmiot obrotu odbywa się na podstawie zapisów w ewidencji gruntów, które to bardzo często kwalifikują grunty jako użytki rolne. Nieruchomości o takim charakterze nie są nabywane przez agencję na zasadach pierwokupu, nie mają bowiem żadnego znaczenia dla realizacji celów ustawy.

Dzięki ograniczeniu zakresu działania ustawy w sferze prawa pierwokupu agencji jej przepisy nie miałyby zastosowania do większości umów przenoszących własność nieruchomości formalnie rolnych, które stanowią najczęściej tereny nadające się pod zabudowę mieszkaniową.

Rocznie do agencji wpływa około osiemdziesięciu tysięcy aktów notarialnych, z których aż 80% dotyczy małych obszarowo nieruchomości, poniżej 1 ha, w dużej części o charakterze faktycznie nierolnym, na przykład budowlanym. Wprowadzenie obszarowego limitu umożliwiłoby służbom agencji skoncentrowanie się na badaniu celowości nabycia jedynie tych nieruchomości, które mogą mieć istotne znaczenie dla realizacji celów kształtowania ustroju rolnego, to jest przede wszystkim poprawy struktury obszarowej rolnictwa. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że najlepsze efekty daje nabycie większych obszarowo nieruchomości, które po restrukturyzacji udostępniane są okolicznym rolnikom indywidualnym w formie przetargów ograniczonych.

Projektowana ustawa prowadzi do jednej, głównej zmiany zapisu: aby w wypadku działek powyżej 1 ha - wcześniej było to powyżej 10 a - wymagany był wstępny akt notarialny i Agencja Nieruchomości Rolnych mogłaby korzystać z prawa pierwokupu.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że zmiana zaproponowana w nowelizacji powinna usprawnić obrót nieruchomościami w sferze zapewnienia gruntów pod budownictwo, wzmacniając jednocześnie rolę ustawowych regulacji w zakresie kształtowania ustroju rolnego. Proponowana regulacja nie pociąga za sobą istotnych skutków finansowych, a przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Podczas dyskusji nad rozpatrywanymi łącznie projektami ustaw zgłoszono wnioski o charakterze legislacyjnym, w związku z czym Izba skierowała je ponownie do komisji senackich.

Projekt ten został wniesiony przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej. Marszałek 8 grudnia 2006 r., zgodnie z art. 79 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Pierwsze czytanie projektu ustawy zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1, 2 i 3 Regulaminu Senatu, na wspólnych posiedzeniach komisji w dniach 24 stycznia oraz 13 marca 2007 r. Komisje po rozpatrzeniu projektu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Antoni Szymański. Jak podkreślił, nowelizacja ma na celu wzmocnienie materialnego wsparcia dla rodzin wielodzietnych oraz wprowadzenie do ustawy nowego świadczenia - z tytułu ciąży i połogu.

Uzasadniając tę inicjatywę, senator podkreślił, że rodziny wielodzietne, mające troje i więcej dzieci, są w porównaniu z rodzinami z mniejszą liczbą dzieci w zdecydowanie trudniejszej sytuacji ekonomicznej. Powoduje to problemy z zaspokajaniem potrzeb materialnych, edukacyjnych i zdrowotnych dzieci, utrudnia także ich dostęp do dóbr kultury. Poprawie tej sytuacji ma służyć podwyższenie dodatku z tytułu wychowania dzieci w rodzinie wielodzietnej z 80 do 100 zł od 1 września bieżącego roku.

Jak stwierdził senator, liczba dzieci, co podkreślano podczas obrad Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, a także podczas obrad wspólnych z Komisją Ustawodawczą, stanowi poważną przyczynę ekonomiczno-socjalnej nierówności. Stopa życiowa rodziny z dziećmi zdecydowanie maleje w porównaniu z małżeństwami bezdzietnymi. Urodzenie dziecka i wychowanie nie jest więc nagradzane, ale ekonomicznie karane. Dlatego polityka społeczna państwa, z punktu widzenia kapitału społecznego i zasobów ludzkich, powinna promować rozwiązania wspierające kondycję rodzin z dziećmi. Dotyczy to szczególnie rodzin wielodzietnych.

Rodziny wielodzietne z perspektywy społeczno-ekonomicznej to rodziny z co najmniej trojgiem dzieci. Z badań społecznych wynika, że sytuacja rodzin wielodzietnych pod względem ekonomicznym, zdrowotnym i edukacyjnym jest trudna, a to właśnie one są istotnym źródłem demograficznego potencjału kraju. Rodziny wielodzietne stanowią wprawdzie 17% ogółu rodzin w Polsce, ale wychowuje się w nich aż 33% wszystkich dzieci w wieku do dwudziestu czterech lat.

Analiza budżetu gospodarstw domowych potwierdza, że powiększenie rodziny o trzecie i następne dziecko znacząco wpływa na obniżenie jej dochodów w porównaniu z rodzinami o mniejszej liczbie dzieci. Co więcej, w takich rodzinach maleje znaczenie dochodów z pracy na rzecz dochodów z pomocy społecznej oraz dochodów z innych źródeł, na przykład darowizn.

Niższe dochody rodzin i wzrost liczby dzieci determinują niski poziom zaspokajania rzeczywistych potrzeb rodziny. Rządowa Rada Ludnościowa w raporcie "Sytuacja demograficzna Polski" wydanym w 2004 r. podaje: "W 2002 r. przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę miesięcznie w rodzinach z trójką dzieci był o około 30% niższy niż w rodzinach z dwojgiem dzieci. W wypadku rodzin z czworgiem i więcej dzieci dochód był niższy o blisko połowę (47%). Wynika to z większej liczebności tworzonych przez nie gospodarstw domowych, ale również jest następstwem liczby i charakteru źródeł utrzymania. Rodziny wielodzietne to częściej te, w których żywicielem jest jedna osoba (40%), oraz te, w których nie pracuje żadne z rodziców (11%)".

Rodziny wielodzietne stanowią grupę najbardziej zagrożoną ubóstwem. W 2002 r. poniżej relatywnej granicy ubóstwa, czyli 50% przeciętnych wydatków gospodarstw domowych, żyło 18,4% ogółu ludności, przy czym w rodzinach z trójką dzieci - 28,9%, a z czwórką dzieci - aż 50%. Poniżej ustawowej granicy ubóstwa, czyli kwoty uprawniającej do ubiegania się o świadczenie pieniężne z pomocy społecznej, żyło 18,5% ogółu ludności, przy czym niemal 29% w rodzinach z trójką dzieci i niemal 50% z czwórką dzieci. Poniżej minimum egzystencji żyło 11% ogółu ludności, przy czym 17,5% osób w rodzinach z trójką dzieci i 37% w rodzinach z czwórką dzieci.

Co dziesiąta rodzina wielodzietna mieszka w jedno- lub dwulokalowym mieszkaniu o powierzchni znacznie mniejszej od przyjętych norm wielkości mieszkań i zaludnienia. W warunkach niespełniających minimum mieszkało w 2002 r. 32% rodzin z trójką dzieci i około 74% rodzin z czwórką i więcej dzieci.

Raport podaje dalej: "Niedostatki materialne powodują, że rodziny wielodzietne ograniczają kształcenie dzieci z powodu trudności finansowych i wysokich kosztów. Oznacza to powielanie przez dzieci poziomu wykształcenia i statusu zawodowego i materialnego rodziców. Nawet tam, gdzie aspiracje rodziców są wyższe od przeciętnych, barierą kształcenia dzieci są właśnie niskie dochody rodziny".

Z tych powodów Rządowa Rada Ludnościowa wskazuje między innymi na potrzebę tworzenia warunków na rzecz rozwoju dzieci i młodzieży na równych zasadach i w tym celu proponuje: zwiększenie dostępu do edukacji przedszkolnej, zwiększenie nakładów na stypendia socjalne dla dzieci i młodzieży oraz tworzenie zachęt do organizowania programów stypendialnych dla dzieci i młodzieży z rodzin o niskich dochodach - w tym w szczególności wiejskich oraz wielodzietnych - zahamowanie procesu likwidacji burs i internatów oraz dofinansowanie kosztów zakwaterowania uczniów poza miejscem zamieszkania. W tym katalogu mieści się też, jak można domniemywać - choć jest niewymieniony - również prezentowany projekt, który zmierza do tego, aby w ramach ustawy o świadczeniach rodzinnych zwiększyć miesięczny dodatek na dzieci wychowujące się w rodzinach wielodzietnych o 20 zł.

Roczne koszty wprowadzenia tego dodatku, oszacowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, wynosiłyby około 233 milionów zł.

Projekt przewiduje również nowe świadczenie dla ubogich kobiet w ciąży i w połogu. W wypadku spełniania przez nie kryterium z ustawy o świadczeniach rodzinnych - czyli kryterium wysokości dochodu uprawniającego do wsparcia, poniżej 504 zł miesięcznie - uzyskiwałyby od trzeciego miesiąca ciąży do trzeciego miesiąca po urodzeniu dziecka świadczenie w wysokości 100 zł miesięcznie. Świadczenie to byłoby powiązane z obowiązkiem kobiety ciężarnej do pozostawania pod opieką lekarza.

Jak podkreślił senator sprawozdawca, projekt wprowadzenia tego świadczenia wynika z przekonania, że konieczne jest wsparcie kobiety ciężarnej żyjącej w trudnych warunkach materialnych w okresie ciąży i połogu. Do udzielania takiego wsparcia zobowiązuje ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, a także Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, której art. 71 mówi: "Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych". I w ust. 2: "Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych, której zakres określa ustawa".

Senator A. Szymański zaznaczył, że obecnie dla matki przed urodzeniem dziecka nie ma żadnego szczególnego świadczenia. To zaś, co proponują Komisja Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisja Ustawodawcza, nie jest rozwiązaniem zupełnie nowym. Takie rozwiązanie dotyczące wspierania kobiet w trudnej sytuacji w okresie ciąży i w okresie połogu zaproponowano natychmiast po uchwaleniu ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, czyli w 1993 r. To świadczenie było najbardziej rozbudowane wówczas, kiedy ministrem pracy i polityki społecznej był Jacek Kuroń. Następnie różne były losy tego świadczenia, aż do uchylenia tej pomocy, kiedy rządy w Polsce sprawował Sojusz Lewicy Demokratycznej. Wtedy, na początku kadencji, to świadczenie, tak potrzebne i nie pochłaniające dużych środków z budżetu państwa, zostało uchylone. To, co proponuje się teraz, jest zatem przywróceniem tej pomocy, do której zobowiązuje ustawodawcę ustawa o planowaniu rodziny, a także konstytucja.

Koszty tego świadczenia, wyliczone przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, określono na 198 milionów zł, łącznie z kosztami obsługi.

Senator sprawozdawca poinformował też, że proponowana inicjatywa uzyskała jednoznaczne poparcie ze strony wszystkich senatorów Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, a także została poparta na wspólnym posiedzeniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej.

Podczas dyskusji nad projektem zgłoszono wnioski o charakterze legislacyjnym, w związku z czym Izba odesłała ten projekt do komisji senackich. Ponadto zobowiązała komisje do rozpatrzenia wniosków i przygotowania dodatkowego sprawozdania, tak by Senat mógł przystąpić do trzeciego czytania projektu jeszcze na bieżącym posiedzeniu.

Komisje podczas przerwy w obradach na wspólnym posiedzeniu ustosunkowały się do wniosków zgłoszonych w toku dyskusji i przygotowały dodatkowe sprawozdanie, wobec czego Senat przystąpił do trzeciego czytania projektu ustawy, obejmującego przedstawienie Izbie dodatkowego sprawozdania komisji o projekcie ustawy i głosowanie.

Dodatkowe sprawozdanie przedstawił senator A. Szymański. Poinformował, że komisje spośród 13 zgłoszonych poprawek poparły 12.

Senat przegłosował poszczególne poprawki, a następnie 84 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę:

Uchwała

Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy z  9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym szef CBA przedstawia Senatowi coroczną informację o wynikach działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Marszałek Senatu otrzymał od szefa CBA sprawozdanie. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 10 Regulaminu Senatu marszałek skierował to sprawozdanie do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja Praw Człowieka i Praworządności na posiedzeniu 18 kwietnia br. zapoznała się z przedstawionym przez szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego sprawozdaniem i poinformowała o tym marszałka Senatu.

Na posiedzeniu plenarnym Izby sprawozdanie przedstawił szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego Mariusz Kamiński. Szef CBA odpowiadał także na pytania senatorów.

Po dyskusji przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Marek Ziółkowski stwierdził, że Izba zapoznała się z przedstawioną informacją.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 2 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Senat wybiera dwóch spośród jedenastu członków kolegium na siedmioletnią kadencję. Senat na 33. posiedzeniu, 10 maja br., dokonał wyboru tylko jednego członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.

W związku z tym, zgodnie z regulaminem Izby, senatorom przysługiwało prawo ponownego zgłaszania kandydatur w terminie siedmiu dni od daty głosowania. Termin ten upłynął 17 maja.

Zgodnie z regulaminem na członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej zostali zgłoszeni kandydaci - Benedykt Czuma i Teofil Wojciechowski.

Przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Marek Ziółkowski poinformował, że zgłoszeni kandydaci spełniają kryteria dotyczące członków Kolegium IPN, wynikające z ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, oraz że złożyli oświadczenia lustracyjne, zgodne z ustawą z  18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Marszałek Senatu 22 maja skierował do Komisji Praw Człowieka i Praworządności wnioski dotyczące przedstawionych kandydatur. Komisja 24 maja przeprowadziła przesłuchania i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Zbigniew Romaszewski. Poinformował, że komisja już w czasie poprzedniego przesłuchania przeprowadziła rozmowę z B. Czumą, miał on również okazję przedstawienia się na posiedzeniu plenarnym. Komisja zdecydowała, że nie ma powodu, aby ponownie przeprowadzać przesłuchanie, ponieważ poglądy w tej sprawie właściwie już wszyscy mieli wyrobione.

W tej sytuacji nowym kandydatem dla komisji był T. Wojciechowski, historyk, który skończył historię na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie i jest związany z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego. T. Wojciechowski uczestniczył aktywnie w życiu "Solidarności", był też wieloletnim prezydentem Bochni. W swojej działalności historycznej zajmuje się głównie problemami historii kościoła, szczególnie regionu bocheńskiego, oraz problemami żup solnych w Krakowie.

W poprzedniej kadencji IPN T. Wojciechowski był członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja stwierdziła, iż obydwaj kandydaci spełniają warunki ustawowe zajmowania stanowiska w Kolegium IPN - T. Wojciechowski ze względu na swoje kompetencje zawodowe, B. Czuma ze względu na wieloletnią działalność w opozycji. Obydwaj spełniają również warunki dotyczące obywatelstwa i nie mieli nigdy nic wspólnego z peerelowskimi  służbami specjalnymi.

W tych warunkach komisja uznała obydwu kandydatów za zdolnych do kandydowania do Kolegium IPN, przy czym T. Wojciechowski uzyskał 2 głosy, a B. Czuma 3 głosy.

Po wystąpieniu senatora sprawozdawcy kandydaci odpowiadali na pytania senatorów.

Następnie przeprowadzono głosowanie tajne w sprawie wyboru członka Kolegium IPN. Oddano w nim 85 głosów, w tym głosów nieważnych 1. Wymagana bezwzględna większość głosów wynosiła 43. Za wyborem B. Czumy głosowało 40 senatorów, za wyborem T. Wojciechowskiego głosowało 35 senatorów. Żaden z kandydatów nie uzyskał zatem wymaganej bezwzględnej większości głosów.

W tej sytuacji, zgodnie z art. 95 ust. 2 Regulaminu Senatu, przeprowadzono drugą turę głosowania z wyłączeniem kandydata, który uzyskał najmniejszą liczbę głosów. Głosowanie to odbyło się z udziałem jednego kandydata - B. Czumy. W głosowaniu oddano 84 głosy, w tym 1 głos nieważny; 36 senatorów głosowało za, 38 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. Wymagana bezwzględna większość wynosiła 42 głosy. Kandydat na członka Kolegium IPN B. Czuma nie uzyskał zatem wymaganej bezwzględnej większości głosów.

Ponieważ nie dokonano wyboru wymaganej liczby członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, zgodnie z art. 95 ust. 3 Regulaminu Senatu, senatorom przysługuje prawo ponownego zgłaszania kandydatur w terminie siedmiu dni od daty głosowania.

Drugie czytanie tego projektu odbyło się na 34. posiedzeniu Senatu, 31 maja. Senat po przeprowadzonej dyskusji skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska w celu ustosunkowania się do zgłoszonych w dyskusji wniosków. Komisje na wspólnym posiedzeniu 31 maja rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały dodatkowe sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Jerzy Chróścikowski poinformował, że rozpatrzyły one projekt ustawy oraz wnioski zgłoszone do tego projektu podczas drugiego czytania. Komisje poparły jedną poprawkę i wniosły o przyjęcie jej przez Senat wraz z jednolitym projektem ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

Senat przegłosował poszczególne poprawki, a następnie 52 głosami, przy 29 przeciw i 4 wstrzymujących się, przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy:

Uchwała

Drugie czytanie tego projektu odbyło się na 34. posiedzeniu Senatu, 31 maja br. Senat po przeprowadzonej dyskusji skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska w celu ustosunkowania się do zgłoszonych w toku dyskusji wniosków.

Komisje na wspólnym posiedzeniu 31 maja rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały dodatkowe sprawozdanie.

Sprawozdawca komisji senator Jerzy Chróścikowski poinformował, że na wspólnym posiedzeniu rozpatrzyły one projekt ustawy oraz wnioski zgłoszone do rozpatrywanego projektu podczas drugiego czytania. Komisje nie poparły żadnego wniosku i wniosły o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

Senat przegłosował poszczególne poprawki, po czym 83 głosami, przy 1 przeciw i 1 wstrzymującym się, przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy:

Uchwała