Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

W dniach 5 i 6 lipca 2006 r. odbyło się 14. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Bogdan Borusewicz oraz wicemarszałkowie - Ryszard Legutko, Maciej Płażyński i Krzysztof Putra. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Waldemara Kraskę i Romana Ludwiczuka; listę mówców prowadził senator W. Kraska.

Zatwierdzony przez Izbę porządek posiedzenia obejmował:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa*,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji, sporządzonej w Brukseli dnia 8 grudnia 2004 r., w sprawie przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej do Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych, sporządzonej w Brukseli dnia 23 lipca 1990 r., zmienionej Konwencją w sprawie przystąpienia Republiki Austrii, Republiki Finlandii, Królestwa Szwecji do Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych, sporządzoną w Brukseli dnia 21 grudnia 1995 r., oraz Protokołem zmieniającym Konwencję w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych, sporządzonym w Brukseli dnia 25 maja 1999 r.,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych oraz niektórych ustaw,

- odwołanie przewodniczącej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej,

- drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych,

- drugie czytanie projektu uchwały w sprawie jednostronnego zablokowania wwozu na terytorium Federacji Rosyjskiej polskich artykułów rolnych,

- informację Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału w 2005 r.,

- uchwałę Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych,

- wybór przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej,

- zmiany w składach komisji senackich.

___________

* Ustawa zawiera przepisy mające na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 19. posiedzeniu, 9 czerwca br. Do Senatu przekazano ją 12 czerwca. Tego samego dnia marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Zdrowia. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Stanisław Karczewski. Senator przypomniał, że w roku 2005 w budżecie państwa zarezerwowano 2 miliardy 200 milionów zł na realizację tej ustawy. Nie wykorzystano 550 milionów zł, w związku z tym rząd zaproponował zmianę w ustawie. Nowelizowaną ustawę uchwalono 15 kwietnia 2005 r.

W przedłożeniu rządowym zaproponowano pewne zmiany. Pierwsza to dołączenie do zakładów mogących korzystać z dobrodziejstwa ustawy jednostek badawczo-rozwojowych. Senator zaznaczył, że ta propozycja wywołała pewne kontrowersje i dyskusję podczas posiedzenia komisji. Wyliczono bowiem, że w przeliczeniu na jednego pracownika kwota przeznaczona dla tych jednostek będzie wyższa od tej, jaką przeznaczono pierwotnie dla publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Po wyjaśnieniach przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia wątpliwości członków komisji zmniejszyły się, aczkolwiek nie zostały zupełnie rozwiane. Beneficjentami tego zapisu będą Instytut Matki i Dziecka w Warszawie oraz Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.

Druga zmiana wniesiona przez rząd to możliwość zwiększenia kwoty pożyczki z budżetu państwa udzielanej samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej na podstawie ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Zgodnie z projektem pożyczka ma być zwiększona o kwotę nie wyższą niż suma należności głównej i odsetek za zwłokę z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez zakład. Chodzi tu o należności główne, z tytułu tzw. ustawy 203.

Kolejną trzecią i najważniejszą zmianą jest możliwość zwiększenia umorzenia należności głównej z tytułu pożyczki z 50% do 70%.

Senator S. Karczewski przypomniał, że 30 marca br. Sąd Najwyższy rozstrzygnął, iż Narodowy Fundusz Zdrowia jest instytucją, do której można kierować roszczenia z tytułu tzw. ustawy 203. Ponieważ w konsekwencji mogłoby dojść do sytuacji, że SP ZOZ uzyskałyby zarówno umorzenie znacznej części głównej pożyczki, jak i zwrot z Narodowego Funduszu Zdrowia, w trakcie prac sejmowych posłowie dokonali pewnych zmian w zapisach ustawy. W ich wyniku ZOZ uczestniczące w procesie restrukturyzacji mogą bez konieczności zrzekania się roszczeń z tytułu tzw. ustawy 203 uzyskać siedemdziesięcioprocentowe umorzenie należności głównej. Ewentualnie zwiększenie pożyczki, jeśli uzyskają decyzję o zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego i w okresie pięciu lat spłacą pozostałe 30%, albo -  to jest druga sytuacja - w razie zrzeczenia się roszczeń z tytułu tzw. ustawy 203 - umorzenie w wysokości pozostałej do spłaty kwoty pożyczki albo kwoty pożyczki i środków uzyskanych z jej zwiększenia, co oznacza stuprocentowe umorzenie pożyczki.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu nie zgłosiło zastrzeżeń do zmian w ustawie, i poinformował, iż komisja 5 głosami, przy 1 przeciw i 2 wstrzymujących się, postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie nowelizacji ustawy o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej bez poprawek.

Senat w głosowaniu podzielił to stanowisko i 61 głosami, przy 7 przeciw i 19 wstrzymujących się, podjął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 19. posiedzeniu, 8 czerwca br. Do Senatu została trafiła 12 czerwca i tego samego dnia marszałek, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Lesław Podkański. Senator zaznaczył, że zmiany wprowadzane nowelizacją są związane przede wszystkim z przekazaniem rządowi Rzeczypospolitej Polskiej delegacji co do określenia zakresu i kierunków zadań w niektórych dziedzinach.

Propozycja zawarta w zmienianym art. 3 ust. 5 jest pierwszą delegacją dla rządu. Związana jest z określeniem zakresu i kierunków zadań oraz sposobu realizacji zadań agencji, wymienionych w tej ustawie, z uwzględnieniem priorytetów polityki państwa w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi i rynków rolnych oraz efektywnego wykorzystywania środków finansowych, będących w dyspozycji agencji.

Dyspozycja dla rządu Rzeczypospolitej Polskiej zawarta w art. 3a ust. 5 pkt 2 związana jest z określeniem sposobu i trybu nadzoru. Dotyczy to zagadnienia kontroli finansowej i jest związane zarówno z kontrolą finansową środków, które są do dyspozycji i pochodzą ze źródeł unijnych, jak również tych środków, które są krajowymi środkami publicznymi.

Senator sprawozdawca podkreślił, że istotą nowelizacji są zmiany dotyczące dopłat do roślin energetycznych, zawarte w art. 3g. Dotychczas w ustawie były wymienione literalnie rośliny energetyczne, do których przysługują dopłaty. Nowelizacja zmienia tę zasadę, przewiduje bowiem, że dopłaty będą dotyczyć produkcji wszystkich roślin energetycznych, czyli wszystkich gatunków i odmian, a już obecnie na rynku polskim jest kilkanaście tego typu roślin. Ustawa przewiduje odpowiednią delegację dla rządu, i to rząd - poprzez rozporządzenie - określi, jakie rośliny w danym roku będą zakwalifikowane do dopłat bezpośrednich.

W nowelizacji określono też minimalną powierzchnię, przy której mogą być stosowane dopłaty do roślin energetycznych. Wynosi ona 1 ha, a uprawiane na niej rośliny muszą być bezwzględnie przeznaczone na cele energetyczne. Wysokość dopłat do roślin energetycznych będzie iloczynem liczby hektarów tych upraw i stawki dopłat do 1 ha.

Ustawa przewiduje możliwość delegacji dla ministra rolnictwa i rozwoju wsi, który - zgodnie z ustawą - ma określić szczegółowe warunki i tryb udzielania dopłat do upraw roślin energetycznych oraz procentowy wskaźnik kontroli tych upraw.

W art. 3j nowelizacja wprowadza nową zasadę udzielania pomocy finansowej na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych lub nazw specyficznego charakteru produktów rolnych albo środków spożywczych. Wysokość tej pomocy to 100%, ale nie więcej niż 10 tysięcy zł, wydatków poniesionych na przygotowanie wniosku o rejestrację wymienionych zadań.

Senator L. Podkański poinformował, że komisja po rozpatrzeniu nowelizacji jednogłośnie postanowiła wnieść o przyjęcie jej bez poprawek.

Izba w głosowaniu przychyliła się do tego wniosku i 86 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 19. posiedzeniu, 8 czerwca br., i 12 marca przekazana do Senatu. Marszałek tego samego dnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Spraw Zagranicznych. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania  w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych przedstawił senator Zbigniew Rau. W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o wyrażenie przez Izbę zgody na ratyfikowanie przedmiotowej konwencji.

Konwencja dotyczy wypadków powstałych na tle zjawiska tak zwanego transfer pricing, a więc transferu zysków przez przedsiębiorstwa powiązane. Przedsiębiorstwa te, wykorzystując istniejące między nimi związki kapitałowe lub osobowe, przerzucają zyski do państwa, w którym siedzibę ma druga strona transakcji. Celem takich działań jest przede wszystkim uchylenie się od opodatkowania w jednym państwie poprzez przeniesienie dochodu do państwa, w którym dochód ten będzie podlegał niższemu opodatkowaniu.

Obecnie metody przeciwdziałania temu zjawisku są uregulowane we wszystkich bilateralnych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowy te przewidują możliwość powstałej w wyniku opodatkowania dochodów eliminacji ekonomicznego podwójnego opodatkowania. Procedura na podstawie umów o podwójnym opodatkowaniu jest jednak długotrwała i nieobowiązkowa, czemu ma przeciwdziałać rozpatrywana konwencja. Nakłada ona na organy podatkowe umawiających się państw obowiązek pośredniego informowania organów podatkowych drugiego państwa o zamiarze dokonania korekty zysków. W razie sporu konwencja przewiduje postępowanie porozumiewawcze i arbitrażowe. Celem postępowania jest eliminacja podwójnego opodatkowania, czyli, w rozumieniu konwencji, dotyczy to sytuacji, w których zyski podlegają opodatkowaniu wyłącznie w jednym państwie albo podatek od zysku pobierany w jednym państwie jest pomniejszony o kwotę odpowiadającą kwocie podatku naliczonego od tych zysków w drugim państwie.

Senator Z. Rau poinformował, że Komisja Spraw Zagranicznych na swym posiedzeniu 20 czerwca br., po zapoznaniu się ze stanowiskiem zarówno przedstawicieli Ministerstwa Finansów, jak Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także po przeprowadzeniu dyskusji, stwierdziła, iż omawiana konwencja służy uproszczeniu międzynarodowego obrotu gospodarczego i chroni interesy przedsiębiorców przed fiskalizmem państwowym. Komisja podjęła jednomyślnie uchwałę o zwróceniu się do Senatu o wyrażenie zgody na ratyfikację konwencji.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawił senator Andrzej Owczarek. Omawiając procedurę postępowania w wypadku występowania możliwości podwójnego opodatkowania, senator zaznaczył, że zgodnie z konwencją organy podatkowe państwa mogą dokonać korekt księgowości przedsiębiorstw, jeśli nie odzwierciedlają rzeczywistych zysków podlegających opodatkowaniu, co może doprowadzić do podwójnego opodatkowania. Wówczas organ podatkowy drugiego państwa powinien stwierdzić, czy korekta jest uzasadniona, co często jednak może doprowadzić do sporów - chodzi o podatek dochodowy. Istnieje obowiązek informowania o zamiarze dokonania korekty cen transferowych. Procedura obejmuje dwa stadia. Pierwsze stadium to stadium porozumiewania się, które może trwać do dwóch lat; w wypadku umów bilateralnych nie ma granic czasowych. Następnie wdrażane jest postępowanie arbitrażowe; jeżeli porozumienie nie zostanie zawarte, państwa tworzą komisję doradczą, która wydaje opinię w ciągu sześciu miesięcy, następnie organy podatkowe mają sześć miesięcy na rozstrzygnięcie sporu i mogą odstąpić od opinii komisji. Jeśli jednak nie osiągną tego porozumienia, muszą zastosować się do opinii komisji.

W rozumieniu konwencji uniknięcie podwójnego opodatkowania występuje, jeżeli zyski opodatkowane są w jednym kraju lub jeśli podatek od tych zysków pobierany w jednym państwie jest pomniejszany o kwotę podatku naliczoną w innym państwie.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Gospodarki Narodowej nie zgłosiła żadnych poprawek i wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu podzielił to stanowisko i jednomyślnie, 89 głosami, powziął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 20. posiedzeniu, 23 czerwca br. Do Senatu trafiła 26 czerwca. Marszałek 27 czerwca, zgodnie z art. 61 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Jerzy Szmit podkreślił, że ustawa wnosi cztery nowe rozwiązania do uregulowań dotychczas funkcjonujących.

Po pierwsze, pozwala zwiększyć obszar stref ekonomicznych do 12 tysięcy ha (dotychczas strefy ekonomiczne obejmowały obszar 8 tysięcy ha).

Po drugie, minister gospodarki przejmie uprawnienia właścicielskie w stosunku do spółek zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi. Do tej pory te uprawnienia właścicielskie realizował minister skarbu państwa.

Trzecia zmiana umożliwia zwiększenie wykorzystania środków Funduszu Strefowego na wsparcie nowych inwestycji. Z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej część ulg i zwolnień, które przysługiwały podmiotom gospodarczym funkcjonującym w strefach ekonomicznych, zostało zniesionych, obciążenia zaś wzrosły, ale część środków z tych obciążeń pozostaje w strefach i tworzą one tak zwany Fundusz Strefowy. Do tej pory było tak, że firma prowadząca inwestycje mogła ze środków Funduszu Strefowego skorzystać raz, natomiast po przyjęciu tej regulacji będzie mogła z niego korzystać kilkakrotnie, w ramach innych przyjętych uregulowań.

Czwarta zmiana dotyczy tego, że prezes Agencji Nieruchomości Rolnych oraz prezes Agencji Mienia Wojskowego będą mogli nieodpłatnie przekazywać na własność zarządzającemu strefą ekonomiczną nieruchomości przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania na cele inwestycyjne. Będzie to zatem dodatkowe źródło, z którego mogą być strefom przekazywane nieruchomości. Ponieważ przekazywanie będzie nieodpłatne, więc i cena, po jakiej z kolei podmioty zarządzające strefami będą sprzedawały te nieruchomości konkretnym podmiotom gospodarczym, będzie mogła być niższa. Będzie to traktowane także jako element wsparcia publicznego, które w tym wypadku nie będzie pociągało za sobą konieczności przekazywania środków finansowych.

Senator sprawozdawca zaznaczył, że w dyskusji podczas obrad komisji poruszono kilka wątków.

Pytano m.in., jak do przedmiotowej regulacji odnoszą się organy Unii Europejskiej. Zgodnie z wyjaśnieniami przedstawionymi przez stronę rządową stanowisko UE jest następujące. Ograniczanie obszaru stref zostało zapisane w traktacie stowarzyszeniowym, który rozpoczął polską drogę do Unii Europejskiej. Z kolei w traktacie akcesyjnym - a więc w dokumencie kończącym tę drogę, w którym Polska i, z drugiej strony, Unia zobowiązały się do konkretnych przedsięwzięć, już takich ograniczeń nie było. W związku z tym można przyjąć projektowane rozwiązanie. Jednocześnie jednak Komisja Europejska notyfikowała program PL39, obowiązujący w latach 2001-2006, mówiący o tym, że łączna pomoc, jaką mogą uzyskać przedsiębiorstwa funkcjonujące w strefach ekonomicznych, nie może przekroczyć 100 milionów euro. Nie ma jednak zagrożenia, że ten zakres wsparcia zostanie przekroczony, w związku z czym można przyjąć projektowane rozwiązanie.

Pytano też, z czego wynika propozycja przekazania kompetencji ministra skarbu ministrowi gospodarki. Wyjaśniono, że minister gospodarki jest merytorycznie odpowiedzialny za funkcjonowanie stref w Polsce, ale jednocześnie nie miał specjalnych instrumentów do tego, żeby swoje uprawnienia władcze realizować. Po przyjęciu projektowanego rozwiązania będzie jasna sytuacja: minister będzie odpowiadał za funkcjonowanie stref, ale  będzie też mógł delegować swoich przedstawicieli do rad nadzorczych, spółek zarządzających, a więc będą oni bezpośrednio przed nim odpowiadali.

Senator J. Szmit poinformował, że na wniosek biura legislacyjnego zgłoszono dwie poprawki o charakterze legislacyjnym. Zgodnie z pierwszą z nich tym firmom, które rozpoczęły swoje starania o uzyskanie wsparcia według starych zasad, pomoc byłaby przyznawana według przepisów ustawy po nowelizacji.

Druga poprawka dotyczyła kwestii poszerzania stref - zmierzała do stworzenia warunków, w których nie byłoby wątpliwości co do kompetencji i podstaw prawnych poszerzania obecnie istniejących stref.

Ponadto zgłoszono wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Został on przez komisję odrzucony, natomiast poprawki zostały przez komisję przyjęte.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad rekomendowanymi przez komisję poprawkami. W ich wyniku Senat odrzucił obie poprawki.

W związku z niepodjęciem uchwały na podstawie art. 54 ust. 5 Regulaminu Senatu przewodniczący posiedzeniu marszałek Bogdan Borusewicz ponownie skierował ustawę do Komisji Gospodarki Narodowej.

Komisja podczas przerwy w obradach zebrała się na posiedzeniu i przygotowała dodatkowe sprawozdanie, w którym wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu przychylił się do stanowiska komisji i 76 głosami, przy 2 wstrzymujących się, podjął uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek.

Przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Krzysztof Putra przypomniał, że zgodnie z art. 13 ust. 2 oraz art. 14 ust. 2 Regulaminu Senatu przewodniczących komisji odwołuje Senat, a projekt uchwały w tej sprawie przygotowuje i przedstawia Senatowi Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich. Poinformował też, że wniosek o odwołanie senator Elżbiety Rafalskiej z funkcji przewodniczącej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej został pozytywnie zaopiniowany przez Konwent Seniorów.

Sprawozdawca komisji regulaminowej senator Dariusz Górecki wyjaśnił, że senator E. Rafalska, w związku z powołaniem jej na stanowisko sekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej i związanymi z tym obowiązkami, złożyła rezygnację z funkcji przewodniczącej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Senator poinformował też, że Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich rozpatrzyła ten wniosek i przychyliła się do niego.

Zgodnie z art. 53 ust. 6 i ust. 7 Regulaminu Senatu w rozpatrywanej sprawie przeprowadzono głosowanie tajne przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania.

Wyznaczeni do przeprowadzenia głosowania tajnego sekretarze senatorowie: Waldemar Kraska, Roman Ludwiczuk i Andrzej Mazurkiewicz obliczyli następnie głosy i sporządzili protokół głosowania tajnego. Jak stwierdzili, w głosowaniu tajnym w sprawie odwołania senator E. Rafalskiej z funkcji przewodniczącej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oddano 71 głosów, w tym 1 głos nieważny, 60 senatorów głosowało za, 6 senatorów głosowało przeciw, 4 senatorów wstrzymało się od głosu.

Wobec wyników głosowania przewodniczący obradom wicemarszałek K. Putra stwierdził, że Senat podjął uchwałę w sprawie odwołania przewodniczącej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Projekt został wniesiony przez grupę senatorów. Marszałek 8 czerwca br., zgodnie z art. 79 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ten projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Pierwsze czytanie projektu zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 80 ust. 1, 2 i 3 Regulaminu Senatu, na wspólnym posiedzeniu komisji 22 czerwca. Komisje po rozpatrzeniu projektu przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Jarosław Chmielewski poinformował, że na wspólnym posiedzeniu obu komisji senackich przeprowadzono dokładną analizę projektu ustawy zmieniającej ustawę - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Senator zaznaczył, że inicjatywa ustawodawcza jest wynikiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 5 lipca 2005 r., który orzekł o niezgodności z konstytucją art. 53 ust. 3 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych w zakresie, w jakim nie przewiduje on zażalenia na postanowienie o zamianie kary porządkowej grzywny na karę pozbawienia wolności.

Obecny stan prawny jest taki, iż ust. 3 art. 53 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi, że w razie nieuiszczenia grzywny zamienia się ją na karę pozbawienia wolności do siedmiu dni. Ze zwykłej gramatycznej wykładni tego przepisu wynika, iż zażalenie na to postanowienie sądu nie przysługuje. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny uznał, iż nie ma możliwości zaskarżenia orzeczenia wydanego na podstawie art. 53 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, co narusza prawo do zaskarżenia orzeczenia pierwszoinstancyjnego, co stanowi naruszenie art. 78 konstytucji, oraz do rozpatrzenia sprawy w postępowaniu dwuinstancyjnym, a to - co najważniejsze - stanowi naruszenie art. 176 ust. 1 konstytucji. W postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 53 ust. 3 ingerencja sądu w konstytucyjnie chronioną sferę wolności osobistej następuje bez uprzedniego merytorycznego zbadania przez sąd powodów, które sprawiły, iż osoba ukarana grzywną nie wykonała ciążącego na niej obowiązku.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że fakt, iż ukaranie karą porządkową następuje na podstawie i w trybie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, a nie na podstawie procedur sądowych regulujących rozpoznanie określonych spraw, nie może usprawiedliwiać braku zachowania standardów zasadniczego postępowania sądowego. Zdaniem trybunału, nie może być takiego wyjątku, który powoduje, iż - wprawdzie w sprawie incydentalnej, nie do końca związanej merytorycznie z toczącym się procesem, karnym czy cywilnym, nie ma możliwości zaskarżania tego typu orzeczeń. Wobec uchylającego się od kary porządkowej istnieje obowiązek, mechaniczny wręcz nakaz stosowania zastępczej kary pozbawienia wolności. Sąd nie miał tutaj wyboru.

Senator J. Chmielewski podkreślił, że w proponowanej nowelizacji istnieje możliwość badania przez sąd wszystkich okoliczności, także stopnia winy czy na przykład przyczyny nieuiszczenia grzywny przez osobę ukaraną tą karą porządkową. Wówczas sąd, w postępowaniu instancyjnym, może kontrolować orzeczenie sądu pierwszej instancji. Stosuje się wtedy art. 49 prawa o ustroju sądów powszechnych, który te kwestie szczegółowo reguluje.

Zaproponowany przepis brzmiał: "w razie nieuiszczenia grzywny zamienia się ją na karę pozbawienia wolności do siedmiu dni, biorąc pod uwagę rodzaj przewinienia, warunki osobiste ukaranego oraz stopień jego winy. Od postanowienia przysługuje zażalenie. Przepis §1 stosuje się odpowiednio".

Zaproponowano też, by ustawa weszła w życie w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia, ponieważ Trybunał Konstytucyjny uznał, iż przepis §3 w art. 50 prawa o ustroju sądów powszechnych nie obowiązuje już od 30 czerwca, stąd takie przyśpieszenie.

W imieniu obu komisji senator J. Chmielewski wniósł o przyjęcie proponowanej ustawy.

Podczas dyskusji nad projektem ustawy senatorowie Włodzimierz Łyczywek i Piotr Zientarski zaproponowali poprawkę. W związku z tym Senat skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich i zobowiązał je do przedstawienia na bieżącym posiedzeniu dodatkowego sprawozdania.

Komisje ustosunkowały się do zgłoszonego wniosku i przygotowały dodatkowe sprawozdanie. W związku z tym Senat przystąpił do trzeciego czytania projektu ustawy, obejmującego przedstawienie dodatkowego sprawozdania i głosowanie.

Sprawozdanie to przedstawił senator J. Chmielewski. Senator poinformował, że komisje zaakceptowały proponowaną poprawkę, stanowiącą, iż w art. 1 w §3 wyrazy "zamienia się ją" zastępuje się wyrazami "sąd może ją zamienić".

W związku z tym zmieniany artykuł ustawy otrzyma brzmienie: "W razie nieuiszczenia grzywny sąd może ją zamienić na karę pozbawienia wolności do 7 dni, biorąc pod uwagę rodzaj przewinienia, warunki osobiste ukaranego oraz stopień jego winy. Od postanowienia przysługuje zażalenie. Przepis §1 stosuje się odpowiednio".

W pierwszej kolejności przegłosowano zaproponowaną poprawkę, a następnie Senat jednomyślnie, 86 głosami, przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy:

Uchwała

Projekt tej okolicznościowej uchwały został wniesiony przez Komisję Spraw Unii Europejskiej oraz Komisję Rolnictwa i Ochrony Środowiska. Marszałek 21 czerwca br., zgodnie z art. 79 ust. 1 w związku z art. 84 ust. 3 Regulaminu Senatu, skierował projekt uchwały do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawczej, Komisji Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska.

Pierwsze czytanie projektu uchwały zostało przeprowadzone na wspólnym posiedzeniu komisji 4 lipca. Zgodnie z art. 84 ust. 3 Regulaminu Senatu, marszałek Senatu zdecydował o skróceniu terminów, o których mowa w art. 80 ust.1.

Komisje po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Zgodnie z art. 84 ust. 1 Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu uchwały okolicznościowej obejmuje przedstawienie Izbie sprawozdania komisji o projekcie uchwały okolicznościowej przez sprawozdawcę komisji oraz wniosków mniejszości komisji przez sprawozdawców mniejszości komisji, przeprowadzenie dyskusji oraz głosowanie.

Wspólne sprawozdanie Komisji Ustawodawczej, Komisji Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska o projekcie uchwały przedstawił senator Paweł Michalak.

Senator poinformował, że połączone komisje rozpatrzyły zmiany zaproponowane podczas pierwszego czytania i poparły 7 z 9 zgłoszonych ogółem poprawek.

Senator omówił przyjęte poprawki i w imieniu komisji wniósł o przyjęcie proponowanej uchwały wraz z poprawkami.

Mniejszość komisji poparła 2 poprawki. Jej sprawozdanie przedstawił senator Józef Łyczak.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 przeprowadzono kolejne głosowania nad poszczególnymi poprawkami, a następnie 85 głosami, przy 2 wstrzymujących się, Izba podjęła uchwałę:

Uchwała

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym trybunał informuje Sejm i Senat o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Nad informacją tą nie przeprowadza się głosowania.

Marszałek otrzymaną od prezesa Trybunału Konstytucyjnego informację, zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 10 Regulaminu Senatu, skierował do Komisji Ustawodawczej. Komisja na swym posiedzeniu 1 czerwca br. zapoznała się z przedstawioną przez prezesa trybunału informacją i poinformowała o tym marszałka.

Na posiedzeniu plenarnym Izby informację przedstawił prezes Trybunału Konstytucyjnego Marek Safjan. Prezes odpowiadał także na pytania senatorów.

Po dyskusji przewodniczący posiedzeniu wicemarszałek Krzysztof Putra stwierdził, że Senat zapoznał się z przedstawioną informacją.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych generalnego inspektora danych osobowych powołuje Sejm za zgodą Senatu.

Sejm na 20. posiedzeniu, 23 czerwca br., powołał Michała Serzyckiego na stanowisko generalnego inspektora ochrony danych osobowych.

Zgodnie z art. 91 ust. 2 Regulaminu Senatu Senat przed podjęciem uchwały w sprawie wyrażenia zgody na powołanie generalnego inspektora ochrony danych osobowych może wezwać kandydata na to stanowisko do złożenia wyjaśnień i udzielenia odpowiedzi na pytania senatorów.

Wobec braku takich zapytań przystąpiono do głosowania w sprawie wyrażenia przez Senat zgody na powołanie M. Serzyckiego na stanowisko generalnego inspektora ochrony danych osobowych.

Zgodnie z art. 53 ust. 6 i 7 Regulaminu Senatu głosowanie w sprawach personalnych jest tajne i odbywa się przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania.

Głosowanie tajne przeprowadzili wyznaczeni senatorowie sekretarze: Waldemar Kraska, Roman Ludwiczuk i  Andrzej Mazurkiewicz.

Senatorowie sekretarze obliczyli głosy i sporządzili protokół, w którym stwierdzili, że w głosowaniu tajnym nad wyrażeniem przez Senat zgody na powołanie M. Serzyckiego na stanowisko generalnego inspektora ochrony danych osobowych oddano 81 głosów, w tym 0 głosów nieważnych, 47 senatorów głosowało za, 22 senatorów głosowało przeciw, 12 senatorów wstrzymało się od głosu.

Przewodniczący posiedzeniu marszałek Bogdan Borusewicz stwierdził, że w wyniku głosowania Senat podjął następującą uchwałę:

Uchwała

Zgodnie z art. 13 ust. 2 oraz art. 14 ust. 2 Regulaminu Senatu przewodniczących komisji wybiera Senat, a projekt uchwały w tej sprawie przygotowuje i przedstawia Izbie Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich.

Sprawozdawca komisji regulaminowej senator Włodzimierz Łyczywek poinformował, że do komisji wpłynął wniosek Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zawiadamiający, że komisja ta wybrała na kandydata na swojego przewodniczącego senatora Jerzego Szmita.

Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich po otrzymaniu tego zawiadomienia podjęła stosowne prace i po dyskusji jednogłośnie przyjęła projekt uchwały, w którym zaproponowała wybranie senatora J. Szmita na przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Przewodniczący posiedzeniu marszałek Bogdan Borusewicz poinformował, że wniosek w sprawie wyboru senatora J. Szmita na przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej został pozytywnie zaopiniowany przez Konwent Seniorów.

Sylwetkę senatora J. Szmita przedstawił senator Sławomir Sadowski.

Następnie, zgodnie z art. 53 ust. 6 i ust. 7 Regulaminu Senatu, przeprowadzono głosowanie tajne, przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania.

Wyznaczeni do przeprowadzenia głosowania tajnego senatorowie sekretarze: Waldemar Kraska, Roman Ludwiczuk i Andrzej Mazurkiewicz podliczyli głosy i sporządzili protokół, w którym stwierdzili, że w głosowaniu tajnym w sprawie wyboru senatora J. Szmita na przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oddano 89 głosów, w tym 1 głos nieważny. 78 senatorów głosowało za, 5 senatorów głosowało przeciw, 5 senatorów wstrzymało się od głosu.

Przewodniczący posiedzeniu marszałek B. Borusewicz stwierdził, że w wyniku głosowania Senat podjął następującą uchwałę:

Uchwała

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich senator Dariusz Górecki przedstawił projekt uchwały w sprawie zmian w składach komisji senackich.

Senator sprawozdawca poinformował, że senator Elżbieta Gelert złożyła rezygnację z członkostwa w Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska, a senator Elżbieta Rafalska rezygnację z członkostwa w Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja regulaminowa rozpatrzyła te wnioski i przychyliła się do nich.

Przedstawiony projekt uchwały poddano pod głosowanie. W jego wyniku Izba jednomyślnie, 87 głosami, podjęła uchwałę:

Uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment