Warszawa, dnia 11 grudnia 2002 r.

Kolejne przepisy prawne regulujące zasady udzielania premii gwarancyjnej rozszerzały katalog uprawnień do otrzymania premii i dopiero nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania premii gwarancyjnej, a także jej zwrotu oraz trybu rozliczeń z bankami z tytułu refundacji wypłaconych premii (Dz.U. Nr 57, poz. 259 z późn. zm.) - dokonana dnia 20 lutego 2001 r. i obowiązująca od 24 kwietnia 2001 r. - wycofała z uprawnień do premii przypadki wykupu lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, do którego właścicielowi książeczki mieszkaniowej przysługiwał uprzednio inny niż własność tytuł prawny. Premie gwarancyjne z tego tytułu przysługiwały ponad 7 lat (od 1 października 1993 r. do 23 kwietnia 2001 r.).

Nowelizacja ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw, przyjęta przez Parlament w dniu 27 lipca 2002 r. (Dz.U. Nr 127, poz. 1090), zastąpiła regulacje rozporządzenia dotyczące zasad i warunków udzielania premii gwarancyjnej, przywracając tym samym konstytucyjny charakter tych przepisów.

Zgodnie z przepisami ww. ustawy dopiero od 12 sierpnia 2002 r. właściciel książeczki może wykupić najmowane mieszkanie i złożyć w związku z tym wykupem wniosek do banku o wypłatę premii, w terminie nie dłuższym niż 90 dni od dnia zakupu mieszkania (daty zawarcia aktu notarialnego). Wypłacenie premii osobom, które wykupiły mieszkania w okresie od 24 kwietnia 2001 r. do 11 sierpnia 2002 r. nie jest możliwe przez zastosowanie interpretacji przepisów przez organ administracji, ponieważ katalog czynności uprawniających do uzyskania premii zawarty jest w ustawie, sformułowania są jednoznaczne i jedynie kolejna zmiana ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. mogłaby dać uprawnienie do wypłaty premii tym osobom. Ewentualne wprowadzenie takiego rozwiązania byłoby możliwe jedynie w drodze odrębnej inicjatywy ustawodawczej, przy czym nie musi to być oczywiście inicjatywa rządowa.

Rząd ustosunkował się do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2001 r. przygotowując projekt nowelizacji ustawy, przywracający konstytucyjny charakter przepisów określających zasady wypłat premii gwarancyjnych. Niezależnie od wyroku Trybunału Konstytucyjnego projekt ten przewidywał od początku znaczne poszerzenie katalogu celów uprawniających do premii, w tym m.in. ponowne wprowadzenie możliwości - odebranej uprzednio właścicielom książeczek mieszkaniowych - otrzymania premii gwarancyjnej z tytułu wykupu mieszkania najmowanego. W czasie przygotowywania nowelizacji ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. Rząd nie widział możliwości objęcia nowymi przepisami osób, które dokonały wykupu mieszkań w okresie od 24 kwietnia 2001 r. do 11 sierpnia 2002 r., ze względu na konsekwencje finansowe dla budżetu państwa, jakie łączyłyby się z taką decyzją. Wydatki na premie gwarancyjne pochłaniają corocznie znaczną część nakładów budżetowych na mieszkalnictwo. W I półroczu 2002 r. Urząd mieszkalnictwa i Rozwoju Miast zrefundował bankom 401,6 mln zł na wypłacone premie gwarancyjne w związku z likwidacją w tym czasie 47.226 książeczek mieszkaniowych. Po trzecim kwartale br. kwota refundacji wypłaconych bankom w 2002 r. wzrosła do 576,6 mln zł.

Z wyrazami szacunku

Marek Bryx