Warszawa, dnia 24 marca 2004 r.

Doceniając potrzebę kształcenia filozoficznego, w postawie programowej dla gimnazjum i dla szkół ponadgimnazjalnych zawarta jest ścieżka edukacyjna Edukacja filozoficzna, której treści są obowiązujące na danym etapie kształcenia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, mogą one być realizowane w ramach nauczania różnych przedmiotów lub w postaci odrębnych zajęć. Cele edukacji filozoficznej i przewidywane osiągnięcia są dostosowane do wieku uczniów w poszczególnych typach szkół. W gimnazjum wśród celów kształcenia filozoficznego wymienia się między innymi wdrażanie do refleksji i logicznego myślenia, kształtowanie wrażliwości moralnej, pogłębianie rozumienia rzeczywistości, a wśród osiągnięć: znajomość najważniejszych pytań i pojęć filozoficznych, rozumienie człowieka jako bytu osobowego, umiejętność filozoficznego określenia prawdy, wolności i innych wartości. W szkołach ponadgimnazjalnych cele edukacji filozoficznej to między innymi: kształcenie umiejętności krytycznego myślenia, uczestnictwa w dialogu, w tym prezentacji własnego stanowiska i jego obrony; uświadomienie specyfiki zagadnień filozoficznych, ich genezy, rozwoju i roli w kulturze; rozwój myślenia teoretycznego. W wyniku tej edukacji uczeń powinien osiągnąć takie umiejętności jak: formułowania podstawowych pytań filozoficznych dotyczących rzeczywistości, człowieka i kultury; definiowania, klasyfikowania, argumentowania; dostrzegania zagadnień filozoficznych w nauce, sztuce oraz moralności i religii.

Rozpatrując problem ewentualnego wprowadzenia filozofii do zestawu obowiązkowych przedmiotów nauczania na poziomie gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, należy wziąć pod uwagę szereg istotnych, niejednokrotnie znajdujących się w stosunku do siebie w opozycji, czynników. Z jednej strony znajdują się niekwestionowane walory poznawcze, kształcące i wychowawcze edukacji filozoficznej. Jednocześnie jednak nasuwają się pewne pytania o znaczeniu generalnym. Przede wszystkim wprowadzenie obowiązkowych zajęć z filozofii - zwłaszcza w proponowanym przez Panią Senator Szyszkowską wymiarze - musi pociągnąć za sobą zmianę w ramowych planach nauczania. W konsekwencji powstaje alternatywa: zwiększenia liczby godzin nauczania w tygodniu, lub zmniejszenia wymiaru kształcenia w innych przedmiotach o dwie godziny tygodniowo. W pierwszym przypadku obciążenie ucznia gimnazjum wyniesie 32 godziny tygodniowo, a w szkole ponadgimnazjalnej, zależnie od jej typu 34-36 godzin. Ponadto wprowadzenie nowego obowiązkowego przedmiotu nauczania wymaga opracowania dla niego podstawy programowej i standardów wymagań edukacyjnych niezbędnych dla mierzenia wyników kształcenia.

Mając na względzie uniwersalne walory edukacji filozoficznej, uprzejmie informuję, że zostały podjęte prace nad nowelizacją Podstawy programowej kształcenia ogólnego, która wejdzie w życie 1 września 2006 r. Filozofia będzie w niej umieszczona, jako przedmiot obowiązkowy, a w ślad za tym zostaną opracowane standardy wymagań edukacyjnych dla tego przedmiotu oraz w ramowych planach nauczania będą przewidziane godziny na jego nauczanie. Problem nowych planów nauczania zostanie rozwiązany kompleksowo tak, aby młodzież nie została nadmiernie obciążona obowiązkami szkolnymi.