Warszawa, 2003.08.06

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Wniosek pierwszy - należy umocować prawnie wszystkie obowiązujące w kraju dyrektywy.

Aktualnie prowadzone są prace legislacyjne mające na celu przeniesienie do prawa krajowego postanowień zawartych w dyrektywach Unii Europejskiej, w tym w szczególności w dyrektywach nowego podejścia. Według stanu na dzień dzisiejszy przeniesionych zostało do prawa krajowego 15 dyrektyw nowego podejścia na 16 będących w gestii Ministra Gospodarki Pracy i Polityk Społecznej. W końcowym etapie postępowania legislacyjnego znajduje się dyrektywa nr 90/384 wagi nieautomatyczne (GUM).

Wniosek drugi - należy upowszechnić świadomość na temat znaczenia posiadania znaków CE jako warunku dopuszczenia wyrobów do obrotu towarowego.

Problematyka oceny zgodności i znakowania CE jest przedmiotem prowadzonej przez Ministerstwo od 1999 r. akcji informacyjnej. Głównymi formami tej akcji są szkolenia, seminaria zarówno krajowe jak i zagraniczne oraz wydawnictwa.

- szkolenie specjalistów z przemysłu i handlu w zakresie prawa UE i projektów prawa krajowego. związanego z przepisami wynikającymi z dyrektyw Nowego Podejścia, ze szczególnym uwzględnieniem dyrektyw: niskonapięciowej, maszynowej, kompatybilności elektromagnetycznej, dotyczącej hałasu oraz emisji zanieczyszczeń wytwarzanych przez silniki spalinowe pojazdów niedrogowych,

- zorganizowanie wspólnie z partnerem współpracy bliźniaczej AFNOR (Francja) konferencji pt. "Bliżej Europy. Wprowadzanie na rynek wyrobów przemysłowych."

itp.

- broszury:

- "Wymagania bezpieczeństwa dla maszyn umieszczanych na rynkach Unii

Europejskiej i na rynku Polski",

- "Informacje dot. wcześniejszych i obecnych uregulowań prawnych w zakresie badań certyfikacji, oceny zgodności oraz PECA",

Wniosek trzeci - należy rozwiązać kwestię powołania polskich jednostek autoryzowanych, a następnie notyfikowanych i doprowadzić do ich uznania przez organy UE.

Z wnioskami o autoryzację do dyrektyw leżących w gestii MGPiPS wystąpiło dotychczas 29 jednostek. Są to instytuty, biura, centra i laboratoria. Uwzględniając fakt, że instytuty posiadają własne laboratoria liczba jednostek ubiegających się o autoryzację/notyfikację tak liczonych jest wyższa. Niektóre jednostki złożyły wnioski o autoryzację do wielu Dyrektyw; przykładowo Urząd Dozoru Technicznego złożył wnioski dla 7 Dyrektyw.

Odbyły się pierwsze posiedzenia Komisji Autoryzacyjnej w MGPiPS i podpisano 14 Protokołów dotyczących decyzji o autoryzacji dla rozporządzenia MGPiPS wdrażającego dyrektywę niskonapięciową. Rozpatrzono również z wynikiem pozytywnym 10 wniosków o autoryzację do rozporządzenia MGPiPS przenoszącego dyrektywę maszynową. Planowane jest zakończenie autoryzacji wszystkich jednostek, które zwróciły się z odpowiednimi wnioskami do Ministra GPiPS do końca września 2003 roku. Konieczna jest realizacja tego zadania także przez innych Ministrów odpowiedzialnych za autoryzację jednostek funkcjonujących w ramach wydawanych przez nich rozporządzeń wdrażających dyrektywy Nowego Podejścia (np. Minister Infrastruktury - dyrektywa o materiałach budowlanych, dyrektywy o kompatybilności elektromagnetycznej i końcowych urządzeniach radiowych: Minister Zdrowia - trzy dyrektywy "medyczne"). Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej jest odpowiedzialny za notyfikację jednostek Komisji Europejskiej, jednak autoryzacja musi być zrealizowana przez ministrów właściwych.

Pragnę w tym miejscu dodatkowo wyjaśnić, że notyfikacja jednostek Komisji Europejskiej i państwom członkowskim UE będzie mogła nastąpić w momencie zaistnienia odpowiedniej sytuacji prawnej; istnieją tu 2 możliwości: akcesja Polski do UE lub wcześniejsze wejście w życie Protokołu do Układu Europejskiego ws. Oceny Zgodności oraz Dopuszczania Wyrobów Przemysłowych (tzw. Protokół PECA).

W celu umożliwienia krajom kandydującym wcześniejszego skorzystania z przynależności do Jednolitego Rynku, Komisja Europejska opracowała i rozpoczęła negocjacje z tymi krajami Protokołu PECA, Negocjacje Polski z UE w tym zakresie rozpoczęły się w marcu 2002 roku. Podpisanie tego Protokołu będzie oznaczało uznanie przez Komisję Europejską polskiego systemu oceny zgodności jako kompatybilnego z systemem unijnym, w zakresie objętym Protokołem. Zakłada się objęcie tym Protokołem czterech dyrektyw, a mianowicie: maszynowej, niskonapięciowej, o kompatybilności elektromagnetycznej i dotyczącej środków ochrony indywidualnej. Oznacza to, że system oceny zgodności będzie mógł działać w podanym zakresie przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, co ułatwi nie tylko działalność gospodarczą krajowych przedsiębiorców ale i przepływ towarów pomiędzy rynkiem unijnym i polskim.

Niezależnie od faktu podpisania i wejścia w życie Protokołu PECA niezbędne jest kontynuowanie działań razem z Komisją Europejską w celu umożliwienia korzystania przez przedsiębiorców z usług jednostek notyfikowanych z dniem członkostwa Polski w UE (jest to jednocześnie - z prawnego punktu widzenia - możliwość najwcześniejsza pomijając fakt wejścia w życie Protokołu PECA przed dniem akcesji). Wszelkie działania niezbędne dla wejścia w życie Protokołu PECA po stronie polskiej zostały zakończone. Natomiast pozostaje do realizacji procedura akceptacji Protokołu po stronie unijnej w razie pozytywnej decyzji Komisji o podpisaniu Protokołu PECA (obecnie trwają dyskusje w Komisji Europejskiej na ten temat, a MGPiPS trzykrotnie wystąpiło z prośbą o jak najszybszą decyzję w tej sprawie, ostatnio w czasie spotkania z Dyrektorem Generalnym DG Przedsiębiorstwa Komisji Europejskiej - Panem J.-P. Mingassonem).

Wniosek czwarty - na zasadzie wzajemności z innymi krajami UE ograniczyć przeznaczenie środków budżetowych na finansowanie badań i certyfikacji przez jednostki zagraniczne.

Zgodnie z "Kierunkami działań rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw od 2003 do 2006 roku" przewiduje się m.in. bezpośrednie wspieranie przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem przez MSP nowych techniki i technologii, przedsięwzięć proeksportowych oraz zmierzających do uzyskania certyfikatu jakości, ulepszających strukturę organizacyjną firm i poprawiających jakość usług, wykorzystujących wyniki prac badawczo-rozwojowych, poprawiających bezpieczeństwo i higienę pracy. W ramach ww. programu rządowego planowane jest dofinansowanie specjalistycznych usług doradczych dotyczących m.in.:

Wniosek piąty - środki budżetowe kierowane na certyfikację i inne formy uznawania zgodności powinny być wydatkowane pod warunkiem prowadzenia badań, certyfikacji, szkoleń i konsultingu przez polskie organizacje.

Zadania realizowane w ramach programu omówionego we wniosku czwartym są finansowane ze środków Unii Europejskiej i środków budżetowych. I tak na przykład budżet projektu PHARE PL 0003.-7-05.1 "Krajowy program rozwoju MSP - program "Wstęp do jakości" wynosi 8 mln EURO ze środków UE oraz 2,67 mln EURO z budżetu państwa - jako współfinansowanie projektu. W ramach programu "Wstęp do jakości" małe i średnie przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o dotacje na współfinansowanie kosztów usług doradczych i szkoleniowych związanych z podnoszeniem jakości produkcji i usług.

Należy zaznaczyć, iż w przypadku wyrobów objętych dyrektywami nowego podejścia a przeznaczonych na rynek unijny, wyroby te muszą spełnić wymagania określone tymi dyrektywami. Tylko wyroby spełniające wymagania zawarte w dyrektywach mogą być wprowadzane na rynek unijny. Wyroby takie podlegają określonej procedurze oceny zgodności, które niejednokrotnie muszą być przeprowadzone przez jednostkę notyfikowaną. Z uwagi na to, że - jak to podano w wyjaśnieniach do wniosku trzeciego - Polska nie posiada jednostek notyfikowanych, ocenę dokonać muszą jednostki notyfikowane w UE, w tym także jednostki notyfikowane działające na terenie Polski. Zasady wprowadzania wyrobów na rynki państw członkowskich Unii Europejskich znane są i stosowane są przez polskich eksporterów na te rynki. Program "Wstęp do jakości" ma na celu udzielanie wsparcia małym i średnim przedsiębiorstwa w spełnianiu wymagań rynku unijnego.

Wniosek szósty - należy zachować w prawie polskim znak zgodności B w ramach ocen jako dobrowolny narodowy znak bezpieczeństwa.

Powyższa ustawa i przepisy wykonawcze do tej ustawy stracą moc z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Z tym dniem obowiązywać będzie system oceny zgodności wyrobów określony w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. Nr 166, poz. 1360 ze zmianami), w pełni kompatybilny z systemem oceny zgodności obowiązującym w UE opartym na koncepcji nowego i globalnego podejścia.

Wejście w życie systemu oceny zgodności oznaczać będzie, że przestanie obowiązywać zasada certyfikacji obowiązkowej na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem określonych grup wyrobów, natomiast obowiązywać będzie zasada, że wyroby objęte dyrektywami nowego podejścia będą musiały być przed ich wprowadzeniem na rynek poddane określonej procedurze oceny oraz oznakowane zgodnie z wymaganiami zawartymi w tych dyrektywach co stanowić będzie potwierdzenie, że wyroby te spełniają zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, ochrony konsumenta czy też ochrony środowiska a więc wymagania analogiczne do stosowanych w certyfikacji na znak bezpieczeństwa. Oznacza to, że znak bezpieczeństwa B w obecnej formule prawnej nie będzie mógł być stosowany razem ze znakiem CE.

Nadmieniam także, iż niezależnie do wyżej podanych uwarunkowań, w związku z tym, iż sprawa prawa do znaku bezpieczeństwa B nie jest prawnie uregulowana oraz wobec faktu, że certyfikat na znak bezpieczeństwa B na mocy ustawy o badaniach i certyfikacji jest wydawany przez akredytowane jednostki certyfikujące wyroby a więc jednostki pośrednio uprawnione do tego znaku, uczynienie obecnie obowiązującego znaku B narodowym znakiem bezpieczeństwa będzie zadaniem trudnym do prawnego uregulowania.

Wniosek siódmy - należy większy nacisk położyć na rolę i znaczenie normalizacji.

Rola i znaczenie normalizacji w procesach produkcji i oceny wyrobów w ostatnim okresie czasu ulega znacznym zmianom polegającym przede wszystkim na dostosowaniu krajowego systemu normalizacyjnego do wymagań UE. Podstawową zmianą było wprowadzenie nowej ustawy z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji. Wprowadzenie tej ustawy, która jest zgodna z ustawodawstwem UE pozwoliło krajowej jednostce normalizacyjnej tj. Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu na zgłoszenie wniosku o przyjęcie w poczet europejskich organizacyjnych CEN i CENELEC. Przyjęcie do CEN i CENELEC umożliwia RP czynne oddziaływanie na kształt i zawartość merytoryczną dokumentów opracowywanych przez te europejskie organizacje normalizacyjne. Drugim bardzo ważnym działaniem w zakresie normalizacji jest wprowadzanie do Polskich Norm norm europejskich. W ostatnim okresie PKN zdołał odrobić zaległości w tym zakresie i obecnie ponad 80% norm europejskich jest wdrożone do Polskich Norm (w tym część norm w języku oryginału). Obecnie podjęte działania przez PKN zmierzają do tego aby wszystkie normy europejskie były na bieżąco wprowadzane do Polskich Norm, tym samym stan i oddziaływanie normalizacji w Polsce na środowisko gospodarcze będą takie same jak w krajach UE.

Wniosek ósmy - należy zadbać o to, by Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. pozostało w rękach polskich bez możliwości sprzedaży, za to z udziałem polskich jednostek, które przez lata obowiązkowymi wpłatami budowały jego autorytet i pozycję.

Nieznane są Ministerstwu zamiary prywatyzacji Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji. Podkreślenia wymaga fakt, że PCBC jest z mocy ustawy o badaniach i certyfikacji krajową organizacją badań i certyfikacji, realizującą między innymi takie zadania jak organizowanie i nadzorowanie systemu badań i certyfikacji. PCBC było także jednostką ustawowo upoważnioną do uczestniczenia w międzynarodowych i regionalnych organizacjach prowadzących działalność tego rodzaju co PCBC oraz do zawierania umów z tymi organizacjami i innymi organizacjami międzynarodowymi o wzajemnym uznawaniu raportów z badań i certyfikatów zgodność. Przechodzenie na nowy system oceny zgodności będzie miało znaczący wpływ na zakres działalności przekształconego w Spółkę Akcyjną PCBC. Z dniem wejścia w życie systemu oceny zgodności wyrobów, w pełni kompatybilnego z systemem unijnym, PCBC S.A. stanie się w tym zakresie jedną z wielu jednostek notyfikowanych.

Minister

z up. Jacek Piechota

Sekretarz Stanu