Warszawa, dnia 6 czerwca 2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Szanowny Panie Marszałku

W odpowiedzi na przekazane wraz z pismem znak DPS-4404-210(2)/05 z dnia 11 maja 2005 r. oświadczenie senatora Jana Szafrańca, złożone podczas 80. posiedzenia Senatu RP w dniu 28 kwietnia br., z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów przedstawiam następujące wyjaśnienia w sprawie poruszonej w tym oświadczeniu.

W myśl przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.) kandydatów do zatrudnienia na wolnych stanowiskach w służbie cywilnej wybiera się w drodze naboru organizowanego przez dyrektora generalnego urzędu lub kierownika urzędu wykonującego zadania dyrektora generalnego urzędu (art. 21 ustawy). Zasadą jest, że nabór do służby cywilnej jest otwarty i konkurencyjny, przy czym przepisy ustawy gwarantują każdemu obywatelowi prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej (art. 5 ustawy). Realizacja tego prawa polega na spoczywającym na dyrektorze generalnym urzędu (kierowniku urzędu) obowiązku upowszechniania informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej w urzędzie poprzez umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzędu, a także poprzez opublikowanie go w Biuletynie Służby Cywilnej (art. 22 ustawy). Obowiązujące przepisy nie zawierają regulacji określających szczegółowe zasady przeprowadzania naboru na wolne stanowiska w służbie cywilnej. Oznacza to, że dyrektor generalny urzędu (kierownik urzędu wykonujący zadania dyrektora generalnego urzędu) samodzielnie organizuje nabór kandydatów do korpusu służby cywilnej w konkretnym urzędzie. To on zatem decyduje o charakterze etapów selekcji o doborze narzędzi selekcyjnych, które zostaną zastosowane w trakcie procesu naboru, np. testu (zamknięty/ otwarty; wiedzy, psychologiczny), zadań symulacyjnych, prezentacji, analizy dokumentów, rozmowy kwalifikacyjnej, zintegrowanego centrum oceny itp.

Pan Witold Filipowicz, który uczestniczył w prowadzonym przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty naborze na stanowisko zastępcy dyrektora Wydziału Organizacyjno-Administracyjnego w Kuratorium Oświaty w Warszawie, po jego zakończeniu złożył wniosek o udostępnienie mu informacji dotyczących zastosowanych w tym naborze zasad rekrutacji oraz kwalifikacji wybranego kandydata. Pismem z dnia 5 listopada 2003 r. znak: KO.KN.EM.1100/199/03 Kuratorium Oświaty w Warszawie udzieliło odpowiedzi na część pytań, w zakresie informacji dotyczących kwalifikacji wybranego kandydata odmówiło udzielenia informacji, powołując się na ustawę z dni 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.). Pan W. Filipowicz w dalszej korespondencji prowadzonej, z Mazowieckim Kuratorium Oświaty i Wojewodą Mazowieckim, sprecyzował, że jego wniosek należy traktować jako wniosek o udostępnienie informacji publicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) i zażądał wydania decyzji odmawiającej udostępnienia informacji publicznej. Mazowiecki Kurator Oświaty wydał decyzję nr 12 z dnia 16 grudnia 2003 r., w której odmówił udostępnienia informacji publicznej w zakresie złożonego wniosku, wskazując na konieczność ochrony prywatności osoby fizycznej zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych. Pan W. Filipowicz wniósł odwołanie od decyzji Mazowieckiego Kuratora Oświaty - stosownie do pouczenia w niej zawartego - do Wojewody Mazowieckiego.

W przedmiotowej sprawie zarówno Pan W. Filipowicz - zwracając się z prośbą o udzielenie informacji w sprawie konkursu na stanowisko zastępcy dyrektora Wydziału Organizacyjno-Administracyjnego w Kuratorium Oświaty w Warszawie, jak i Mazowiecki Kurator Oświaty - udostępniając mu niektóre informacje i odmawiając innych, działali na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.). W świetle przepisu art. 16 ust. 2 tej ustawy do decyzji w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza, że odwołanie od tej decyzji przysługuje do organu administracji publicznej wyższego stopnia. Jednakże obowiązujące przepisy nie wskazują wyraźnie jaki organ jest organem administracji publicznej wyższego stopnia wobec kuratora oświaty, w sprawie dotyczącej udostępnienia informacji publicznej związanej z naborem na wolne stanowisko w służbie cywilnej. Ze względu na brak wyraźnej regulacji w tym zakresie powstał negatywny spór kompetencyjny pomiędzy Wojewodą Mazowieckim a Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministrem Edukacji Narodowej i Sportu oraz Szefem Służby Cywilnej, dotyczący właściwości w sprawie rozpatrzenia odwołania Pana Witolda Filipowicza od decyzji nr 12 Mazowieckiego Kuratora Oświaty z dnia 16 grudnia 2003 r. o odmowie udostępnienia informacji publicznej. Spór ten zakończył się rozstrzygnięciem podjętym przez Prezesa Rady Ministrów w dniu 28 lipca 2004 r., w którym jako organ właściwy do rozpatrzenia odwołania został wskazany Wojewoda Mazowiecki. Stosunkowo długi czas oczekiwania przez pana W. Filipowicza na ostateczne rozstrzygnięcie jego wniosku o udostępnienie informacji publicznej nie był zatem spowodowany opieszałością urzędu, lecz koniecznością wyjaśnienia powstałych wątpliwości związanych z niejasnym stanem prawnym.

Ponadto pragnę wyjaśnić, że niezależnie od toczącej się sprawy związanej z odmową udostępnienia informacji publicznej, Szef Służby Cywilnej w ramach swoich kompetencji wynikających z art. 8 ust. 1 i art. 12 ustawy o służbie cywilnej, wystąpił do Mazowieckiego Kuratora Oświaty (pismo z dnia 18 maja 2004 r., znak: DRiS - 4002 - 25/04) z prośbą o udzielenie informacji dotyczących sposobu przeprowadzenia naboru na stanowisko zastępcy dyrektora Wydziału Organizacyjno-Administracyjnego w Kuratorium Oświaty w Warszawie.

Z informacji przekazanych przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty wynika, że w odpowiedzi na ogłoszenie na stanowisko zastępcy dyrektora Wydziału Organizacyjno-Prawnego w kuratorium Oświaty, zgłosiło się 40 osób, a selekcja kandydatów przebiegała w trzech etapach:

1) ocena pod względem formalnym złożonych ofert - sprawdzono czy kandydaci spełniają wymogi konieczne określone w ogłoszeniu i czy załączyli odpowiednie dokumenty i oświadczenia (oceniono, że 26 osób spełnia wymagania konieczne);

2) ocena kwalifikacji i doświadczenia zawodowego kandydatów pod wzglądem przydatności na zgłoszone stanowisko - oceniano przebieg dotychczasowej pracy zawodowej i brano pod uwagę praktykę w zarządzaniu dużymi zespołami ludzkimi oraz wynikające z wcześniej zajmowanych stanowisk, w tym doświadczenie zawodowe w administracji publicznej (wybrano 17 osób);

3) ostateczny wybór kandydata na stanowisko - zastosowano następujące kryteria: doświadczenie w zarządzaniu i administrowaniu placówkami oświatowymi, znajomość przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych i umiejętności ich zastosowania w praktyce, znajomości problematyki związanej z zarządzaniem nieruchomościami. Decydujące znaczenie miało doświadczenie w zarządzaniu i administrowaniu placówkami oświatowymi (wybrano 1 osobę).

W ogłoszeniu na stanowisko zastępcy dyrektora Wydziału Organizacyjno-Prawnego w Kuratorium Oświaty (Biuletyn Służby Cywilnej nr 18/03) zwarto następujące wymogi:

- co najmniej 5 letni staż pracy, w tym na stanowiskach kierowniczych,

- umiejętność stosowania przepisów prawnych,

- doświadczenie zawodowe w administracji państwowej

- umiejętność obsługi komputera,

- umiejętność praktycznego stosowania prawa i redagowania pism urzędowych.

Z informacji przekazanych przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty wynika, że na każdym etapie naboru, selekcji kandydatów dokonywały inne osoby.

Analizując sposób przeprowadzenia naboru na ww. stanowisko należy stwierdzić, że w trakcie selekcji kandydatów opierano się na kryteriach, które nie zostały zamieszczone w ogłoszeniu, tj.:

- doświadczenie w zarządzaniu i administrowaniu placówkami oświatowymi,

- znajomość przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych,

- umiejętność koordynacji zarządzania dużymi zespołami ludzi,

- komunikatywność,

- odporność na stres,

- asertywność

- znajomość problematyki związanej z zarządzaniem nieruchomościami.

Przy czym należy zwrócić uwagę, że doświadczenie w zarządzaniu i administrowaniu placówkami oświatowymi okazało się wymogiem decydującym przy wyborze kandydata. Z wyjaśnień przekazanych przez Mazowieckiego Kuratora Oświaty nie wynika, by w trakcie procesu naboru zastosowano inną metodę selekcji poza badaniem dokumentów. W piśmie z dnia 28 maja 2004 r. znajduje się jedynie wzmianka o przeprowadzonej rozmowie z wyłonionym kandydatem. Trudno więc określić, w jaki sposób osoby dokonujące selekcji kandydatów były w stanie ocenić ich umiejętność i wiedzę, np. umiejętność stosowania przepisów prawnych, umiejętność praktycznego stosowania prawa i redagowania pism urzędowych czy niezamieszczone w ogłoszeniu, a będące istotnymi kryteriami selekcji: znajomość przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych, odporność na stres, asertywność, znajomość problematyki związanej z zarządzaniem nieruchomościami

Należy jednak dodać, że obowiązujące przepisy nie przyznają żadnemu organowi kompetencji nadzorczych w zakresie wykonywania przez kierownika urzędu zadań dyrektora generalnego, związanych z nawiązywaniem stosunku pracy w służbie cywilnej. Szef Służby Cywilnej, wypełniając swoje zadania ustawowe, daje jednie urzędom pewne wskazówki w tym m.in. propaguje stosowanie przez urzędy tzw. zasad dobrej praktyki, które gwarantują bezstronny i efektywny wybór pracownika, w ten sposób zapewniając realizację naboru do służby cywilnej w sposób otwarty i konkurencyjny

Natomiast osobom uczestniczącym w naborze na wolne stanowiska w służbie cywilnej przysługuje prawo dochodzenia na drodze sądowej swoich roszczeń związanych z niezatrudnieniem ich na tych stanowiskach. Sprawy wynikające ze stosowania przepisów ustawy o służbie cywilnej generalnie są sprawami z zakresu prawa pracy, a spory o roszczenia ze stosunku pracy w służbie cywilnej rozpatrywane są przez sądy pracy, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 7 ustawy o służbie cywilnej).

Łączę wyrazy szacunku

Jan Pastwa