Warszawa,

Zgodnie z ustawą z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (art. 10 ust. 2 pkt 1) do zadań własnych z zakresu pomocy społecznej, o charakterze obowiązkowym, realizowanych przez gminy należy m.in. zapewnienie posiłku osobom tego pozbawionym. Dlatego też gminy poprzez działania ośrodków pomocy społecznej realizują to zadanie wykupując najbiedniejszym dzieciom obiady w szkołach, dostarczając posiłki osobom starszym i niepełnosprawnym, które nie mogą przygotować sobie posiłków i są pozbawione pomocy ze strony innych osób, przekazując artykuły żywnościowe rodzinom najbiedniejszym lub przyznając zasiłki na ich zakup. Pomocą taką zajmują się również organizacje pozarządowe, jak Caritas, PCK, PKPS i wiele innych o charakterze lokalnym. Wszystkie współpracują w tym zakresie z lokalnymi ośrodkami pomocy społecznej.

W roku 2002 po raz pierwszy dofinansowano to zadanie w ramach rządowego programu wspierania gmin w dożywianiu uczniów, na realizację którego zaplanowano środki w wysokości 160 mln złotych. Pomoc w formie dożywiania przyznawana była w zależności od sytuacji dochodowej rodziny lub opiekunów. Jeżeli dochód w rodzinie ucznia nie przekraczał 200% kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej uczeń korzystał z posiłków nieodpłatnie. Na podobnych zasadach ustanowiono program w 2003 roku. Przeznaczono na ten cel z budżetu państwa również 160 mln złotych. Każdy z programów ustanawiano odrębnie na rok budżetowy.

W roku 2004 nie przewiduje się uchwalenia rządowego programu wspierania gmin w dożywianiu uczniów, natomiast przewidywane jest wspieranie tego zadania w formie dotacji celowej do zadania własnego. W budżecie państwa na rok 2004 środki wcześniej planowane na dożywianie zostały włączone do kwoty rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na zasiłki okresowe i pomoc w naturze oraz dożywianie, z czego 100 mln zł zostało włączone do kwoty rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na zasiłki okresowe i pomoc w naturze oraz dożywianie dzieci, zaś kwota 60 mln zł będzie przeznaczona tylko na wspieranie gmin w dożywianiu dzieci.

Ten sposób dofinansowania zadania dożywiania (nie tylko dzieci) ma ścisły związek z pracami nad nową ustawą o mocy społecznej, która wprowadza gwarancję pomocy materialnej dla najuboższych z prawem do przeznaczania tych pieniędzy na najbardziej istotny dla konkretnej rodziny cel, jakim są potrzeby żywnościowe. Tak więc zakup produktów żywnościowych może być realizowany przez ośrodek pomocy społecznej w formie przyznania zasiłku celowego lub okresowego. Wydatki na zasiłki okresowe wzrosną w 2004 r. o ok. 200 mln zł, a z uwzględnieniem kwoty 100 mln zł z programu wspierania gmin w dożywianiu uczniów - o ok. 300 mln zł. Jeśli jednak ośrodek pomocy społecznej odnotuje niewłaściwe wykorzystanie zasiłku, ustawa o pomocy społecznej daje możliwość bezpośredniego wykupienia posiłków dla dzieci (zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej).

Obecnie trwają również prace nad ustaleniem kryteriów podziału środków zaplanowanych na dożywianie. O przyjętym rozwiązaniu zostaną poinformowani wszyscy wojewodowie.

Wyrażam przekonanie, że przyjęte kryteria pozwolą na wspieranie w realizacji tego zadania gmin najbiedniejszych, w tym również gmin z województwa wielkopolskiego. Myślę, że wspólne działania w zakresie pomocy społecznej, zarówno administracji rządowej jak i samorządów lokalnych, będą miały na celu wspieranie osób i rodzin najbardziej potrzebujących, a z pomocy w formie dożywiania w szkołach skorzystają wszyscy ci uczniowie, którzy wymagać jej będą bezwzględnie.

Jerzy Hausner