Wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Henryka Stokłosy, złożonym na 36. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 35), przekazał Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej:
Warszawa, dnia 22 kwietnia 2003 roku
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Odpowiadając na przesłane przez Pana Marszałka, pismem znak LP/043/104/03/V z dnia 25 marca 2003 roku, oświadczenie złożone przez senatora Henryka Stokłosę na posiedzeniu Senatu w dniu 20 marca 2003 roku w sprawie realizacji postanowień ustawy o zaopatrzeniu cywilnych ofiar wojny, uprzejmie wyjaśniam:
Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2001 roku o świadczeniu dla cywilnych ofiar wojny (Dz.U. Nr 89, poz. 974 ze zmianami), świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które doznały naruszenia sprawności organizmu powodującego całkowitą i trwałą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji, na skutek:
1) działań wojennych w latach 1939-1947, nie wchodzących w skład formacji wojskowych, zmilitaryzowanych służb państwowych i ruchu oporu,
2) eksplozji niewybuchów pozostałych z okresu wojny 1939-1945, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zdarzenie naruszające sprawność organizmu miało miejsce w okresie wojny 1939-1945 lub po wojnie, nie później jednak niż do dnia 15 listopada 1956 roku, zaś całkowita i trwała niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji została stwierdzona w ciągu 5 lat od dnia zdarzenia.
Adresatami świadczeń są więc nie tylko niewidome cywilne ofiary wojny.
Wysokość omawianego oświadczenia określona została na poziomie 50% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, obowiązującej w dniu wejścia w życie ustawy.
Ustawa miała wejść w życie z dniem stycznia 2002 roku, jednak ze względu na krytyczny stan finansów państwa termin jej wejścia w życie został przesunięty na dzień 1 stycznia 2004 roku, ustawą z dnia 14 grudnia 2001 roku o zmianie ustawy o świadczeniu dla cywilnych ofiar wojny (Dz.U. nr 154, poz. 1786).
Krytyczny stan finansów państwa wymusił nie tylko przesunięcie terminu wejścia w życie omawianej ustawy, ale spowodował również podjęcie przez Sejm innych decyzji ograniczających uprawnienia socjalne i zaopatrzeniowe wielu grup społecznych, np. bezrobotnym zniesiono prawo do zasiłku przedemerytalnego oraz ograniczono wysokość świadczenia przedemerytalnego, dla ubezpieczonych - zniesiono prawo do zasiłku porodowego oraz obniżono wysokość zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu,
dla ubiegających się o zasiłki rodzinne - zaostrzono kryteria dochodowe uprawniające do tych zasiłków.Wobec braku wiarygodnych danych, pozwalających dokonać choćby przybliżonego oszacowania liczby osób, które byłyby uprawnione do tego świadczenia, przyjęto następujący sposób obliczeń.
Z informacji podawanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (za lata 1998-2001) wynika, że co roku wydawanych jest około 10 tysięcy orzeczeń o niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji, z czego 97% stanowią wypadki i choroby nie związane z pracą. Można przyjąć, że w latach 1939-1956 sytuacja była podobna, jeżeli nie dużo gorsza, biorąc pod uwagę, że okupant cofając się pozostawił niewybuchy bomb lotniczych i pocisków artyleryjskich, ukryte magazyny amunicji oraz zamin
ował ogromne połacie kraju. W związku z tym zakładając, że w czasie wojny i w okresie powojennym wypadkom uległo tyle samo osób co w czasie pokoju (jest to założenie bardzo ostrożne), szacowana liczba osób - ofiar wojny, może wynieść nawet ponad 100 tysięcy.Mając na uwadze fakt, że część tych osób może już nie żyć, że nie wszyscy zadbali w odpowiednim czasie o potwierdzenie swojego stanu zdrowia - przyjęto, nie wykluczając możliwego zaniżenia liczby uprawnionych, że świadczenie przysługiwać będzie około 10 tysiącom osób. Weryfikacja tego założenia możliwa jest jedynie w praktyce, po wejściu ustawy w życie.
Z poważaniem
MINISTER
Up.
SEKRETARZ STANU
Jolanta Banach