Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W myśl postanowień art. 34 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 (Dz. U. Nr 150, poz. 983 - z późn. zm.), część oświatową subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego ustala się w kwocie nie mniejszej niż 12,8% dochodów budżetu państwa na dany rok. W ustawie budżetowej na rok 2002 z dnia 14 marca 2002 r. (Dz. U. Nr 30, poz. 275) kwota ta wynosi 22.316.178 tys. zł, co stanowi 15,4% planowanych dochodów budżetu państwa.

Ideą przewodnią, stosowanych od kilku lat, zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej - zgodnie z cytowaną ustawą z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 - jest kształtowanie poziomu tej subwencji w zależności od skali i struktury realizowanych przez poszczególne JST zadań edukacyjnych mierzonych liczbą uczniów uczęszczających do szkół oraz korzystających z pozaszkolnych placówek oświatowych.

- stosowania dodatkowych czynników zwiększających ten standard, poprzez określone parametry - systematycznie dotychczas modyfikowane i rozszerzane - dla odzwierciedlenia istniejącego znacznego zróżnicowania przeciętnych kosztów kształcenia i wychowania w rozbudowanym systemie i strukturze typów i rodzajów szkół oraz pozaszkolnych placówek oświatowych, a także przy uwzględnieniu struktury kwalifikacyjnej nauczycieli z punktu widzenia poziomu awansu zawodowego oraz potrzeb związanych z racjonalizacją sieci szkół podstawowych i gimnazjów.

Wypada zauważyć, że przeciętne kwoty odnoszone do "uczniów przeliczeniowych" w poszczególnych wspomnianych zadaniach w formule podziału algorytmicznego są jednolite, natomiast zróżnicowanie subwencji oświatowej dla poszczególnych JST jest w głównej mierze uzależnione od liczebności "uczniów przeliczeniowych" co jest, jak wspomniano, wyrazem zakresu i struktury zadań edukacyjnych prowadzonych przez daną JST.

W warunkach roku 2002, określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2002 (Dz. U. Nr 156, poz. 1822) przyjęto również, że wynikowa kwota subwencji na zadania szkolne na ucznia - dla danej jednostki samorządu terytorialnego - nie może być mniejsza niż 95%, ani większa niż 112% kwoty subwencji na ucznia w zakresie zadań szkolnych w roku bazowym. Natomiast wynikowa kwota subwencji oświatowej na zadania pozaszkolne nie może być mniejsza niż 95%, ani większa niż 112% kwoty na zadania pozaszkolne w roku bazowym.

- globalnej kwoty subwencji oświatowej określonej w ustawie budżetowej na rok 2002 z dnia 14 marca 2002 r. (Dz. U. Nr 30, poz. 275);

Dokonana przez JST weryfikacja zadań rzeczowych znalazła swoje odzwierciedlenie w zmianach kwot ostatecznych subwencji oświatowej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Skala tych zmian w poszczególnych samorządach wynikała przede wszystkim ze znacznego obniżenia "finansowego standardu A" z poziomu 2.316,20 zł (grudniowa subwencja wstępna) do 2.271,41 zł /subwencja ostateczna/, zmiany liczby uczniów w obszarze zadań edukacyjnych oraz struktury tych zadań, a także z oddziaływania współczynników korygujących.

Ponieważ wysokość "finansowego standardu A" jest uzależniona od globalnej kwoty subwencji oświatowej określonej w ustawie budżetowej na rok 2002 oraz od liczby uczniów przeliczeniowych w skali kraju, nie jest możliwa zmiana tego standardu w trakcie trwania roku budżetowego. Wypada również zauważyć, że obecny poziom "finansowego standardu A" jest wyższy od jego wysokości w roku ubiegłym o 7%.

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu pismem z dnia 24 maja br. Nr DE-III-3117/21/so-og/02 - nawiązującym do pisma Ministra Finansów dotyczącego określenia na rok 2002 m.in. ostatecznej kwoty częściowej oświatowej subwencji ogólnej - przekazało wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowe informacje związane z jej naliczeniem, tzn. zestawienie szkół i placówek prowadzonych (dotowanych) przez daną JST oraz tzw. metryczkę zawierającą parametry podziału subwencji oświatowej na 2002 r. dla każdego organu stanowiącego jednostkę samorządu terytorialnego.

Jednocześnie pragnę Pana Marszałka poinformować, że ważne znaczenie ma wyodrębniona z subwencji oświatowej 1% rezerwa ustawowa, która będzie mogła być przeznaczona na finansowanie z budżetu państwa zadań oświatowych, zgodnie z kryteriami ustalonymi w uzgodnieniu z Zespołem ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego na rok 2002. "Kryteria podziału 1% rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej w roku 2002" zostały przekazane przez MENiS wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego przy piśmie z dnia 3 lipca br. Nr DE-III-3117/so-og/02.

Przedstawiając powyższe, uprzejmie Pana Marszałka informuję, że w bieżącym roku nie ma możliwości dokonania zmian w sposobie naliczania subwencji oświatowej dla jednostek samorządu terytorialnego. Sugestie przedstawione w oświadczeniu Pana Senatora Henryka Stokłosy będą zaprezentowane członkom Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przy opracowywaniu rozporządzenia w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2003. Należy jednak podkreślić, że wspomniane rozporządzenie określające formułę algorytmiczną podziału jest corocznie aktualizowane i modyfikowane w dostosowaniu do zmieniających się uwarunkowań związanych głównie z przemianami systemowymi i strukturalnymi w ramach postępujących etapów reformy oświaty, a zmiany dotyczące zasad subwencyjnego finansowania oświaty konsultowane są Zespołem ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.