Warszawa, 2004.12.22

Szanowny Pan
Ryszard Jarzembowski
Wicemarszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku

W związku pismem BPS/DKS-043-521/04 z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie dwóch oświadczeń złożonych przez senatora Wojciecha Saługę podczas 72. posiedzenia Senatu RP w dniu 18 listopada 2004 r., przekazuję stanowiska do tych oświadczeń.

1. Do oświadczenia w sprawie sporządzania przez jednostki samorządu terytorialnego bilansu skonsolidowanego.

W przypadku jednostek samorządu terytorialnego punktem wyjścia do wprowadzenia sprawozdania finansowego typu "skonsolidowany bilans jednostki samorządu terytorialnego" nie jest ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.), lecz ustawy kształtujące ustrój jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 z późn. zm.).

Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. Nr 91, poz. 578 z późn. zm.), z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. Nr 91, poz. 576 z późn. zm.) definiują mienie komunalne, mienie powiatu i mienie województwa, a także obligują rady jednostek samorządu terytorialnego do rozpatrywania sprawozdań z wykonania nie tylko budżetu, ale i sprawozdań finansowych, natomiast art. 120 ustawy o finansach publicznych nakłada na zarząd jednostki samorządu terytorialnego obowiązek opracowania informacji o stanie mienia i przedłożenie jej wraz z projektem uchwały budżetowej organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego oraz regionalnej izbie obrachunkowej.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt, iż finanse publiczne spełniają wymóg przejrzystości m.in. poprzez zastosowanie jednolitych zasad rachunkowości, Minister Finansów na mocy art. 14 ustawy o finansach publicznych został zobligowany do ustalenia w drodze rozporządzenia jednolitych zasad rachunkowości dla jednostek sektora finansów publicznych również w zakresie sporządzania sprawozdań finansowych z zastrzeżeniem, iż muszą one uwzględniać zasady określone w przepisach ustawy o rachunkowości i standardach międzynarodowych.

Zatem, określenie w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 153, poz. 1752) jednolitego formatu sprawozdania finansowego typu "skonsolidowany bilans jednostki samorządu terytorialnego" jest wyrazem realizacji delegacji ustawy o finansach publicznych i nie narusza postanowień ustawy o rachunkowości, gdyż:

- format skonsolidowanego bilansu dla jednostek samorządu terytorialnego różni się od formatu obowiązującego grupę kapitałową spółki handlowej o dane dotyczące wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

- obowiązki nałożone ustawą o rachunkowości na spółki kapitałowe dotyczą nie tylko bilansu, ale wszystkich elementów sprawozdania finansowego.

Natomiast odniesienie do rozdziału 6 ustawy o rachunkowości ma na celu jedynie i wyłącznie wskazanie jak technicznie należy ten bilans sporządzić.

Dodatkowo informuję, iż skonsolidowany bilans prezentujący mienie samorządowe według jednolitych zasad jest wykorzystywany przy analizie sytuacji majątkowej jednostki samorządu terytorialnego w trakcie rozpatrywania wniosków jednostek samorządu terytorialnego o udzielenie przez Skarb Państwa gwarancji, poręczeń i pożyczek.

2. Do oświadczenia w sprawie wprowadzenia do przepisów określających szczególne zasady rachunkowości rozdziału pod nazwą "Rozliczenia w okresie przejściowym JST po zakończeniu roku budżetowego"

Wprowadzenie przepisów dotyczących okresu przejściowego do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa i szczególnych zasad obsługi rachunków bankowych budżetu państwa oraz zakresu i terminów sporządzania przez Narodowy Bank Polski informacji i sprawozdań z wykonania budżetu państwa (Dz.U. Nr 122, poz. 1335 z późniejszymi zmianami) związane jest nie tyle z zasadami rachunkowości lecz z zasadami funkcjonowania rachunków bankowych wykorzystywanych w procesie gromadzenia i wydatkowania środków finansowych budżetu państwa.

Dla wszystkich dysponentów środków budżetu państwa, a więc dysponentów głównych, drugiego i trzeciego stopnia, Narodowy Bank Polski prowadzi na przełomie roku budżetowego równolegle po dwa rachunki bankowe dla realizacji dochodów i wydatków budżetu państwa roku bieżącego i ubiegłego. Operacje na tych rachunkach dokonywane są w czasie realnym, ale operacje zarejestrowane przez bank są odnoszone do wykonania budżetu właściwego roku.

Ten system obsługi bankowej budżetu państwa wymusił konieczność enumeratywnego wyspecyfikowania operacji finansowych, które mogą być rejestrowane przez NBP na rachunkach poszczególnych lat budżetowych.

Inaczej wygląda obsługa bankowa budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Rachunki budżetów samorządowych są prowadzone w bankach komercyjnych na zasadach określonych w umowie zawieranej między bankiem a władzami samorządowymi. Taki system obsługi rachunków bankowych budżetów jednostek samorządu terytorialnego gwarantują ustawy.

Zatem Minister Finansów nie ma uprawnień do ustanawiania w tym zakresie żadnych przepisów.

Natomiast Minister Finansów, na mocy art. 14 i 15 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2003 Nr 15, poz. 148 z późn. zm.), jest zobligowany do ustalania szczególnych zasad rachunkowości dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz sprawozdań budżetowych z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Na mocy tych delegacji w rozporządzeniu:

1) z dnia 13 marca 2001 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. Nr 24, poz. 279 z późn. zm.) określono, które dochody i wydatki dokonane na przełomie roku budżetowego pomiędzy budżetem państwa, a budżetami jednostek samorządu terytorialnego należy prezentować w sprawozdaniu::

- roku następnego, np. subwencje przekazane z budżetu państwa w grudniu, a dotyczące budżetu roku następnego, lub

- roku poprzedniego, np. dotacje celowe zwrócone do budżetu państwa do 15 stycznia roku następnego, udziały we wpływach podatku dochodowego od osób fizycznych należne za rok ubiegły a przekazane na rachunki bankowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego w styczniu roku następnego,

2) z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 153, poz. 1752) określone zostały zasady rachunkowości i konta księgowe dotyczące operacji budżetowych dokonywanych na przełomie roku budżetowego.

Zatem, proponowane przez Pana Senatora rozwiązania legislacyjne są uwzględnione w obowiązujących przepisach prawa.

Z wyrazami szacunku

Z upoważnienia Ministra Finansów

SEKRETARZ STANU

Elżbieta Suchocka-Roguska