Minister Gospodarki przekazał odpowiedź na oświadczenie senatorów Wiesławy Sadowskiej
i Zbigniewa Gołąbka, złożone na 4. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 3):Warszawa, dnia 03.02.2001 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
W związku z oświadczeniem Pani Senator Wiesławy Sadowskiej oraz Pana Senatora Zbigniewa Gołąbka skierowanym do Prezesa Rady Ministrów Leszka Millera na posiedzeniu Senatu w dniu 29 listopada 2001 r. uprzejmie przesyłam odpowiedzi na pytania zawarte w tym oświadczeniu dotyczące przywozu na polski obszar celny obuwia.
Z poważaniem
Minister
z up. Maciej Leśny
Podsekretarz Stanu
Odpowiedzi na pytania
zawarte w oświadczeniu Pani Senator Wiesławy Sadowskiej oraz Pana Senatora Zbigniewa Gołąbka skierowanym do Prezesa Rady Ministrów Leszka Millera na posiedzeniu Senatu w dniu 29.11.2001 r. dotyczące przywozu na polski obszar celny obuwia
Pytanie 1 dotyczące przebiegu postępowania przeglądowego i przedłużenia stosowania środka ochronnego na przywóz obuwia pochodzącego z Chin.
Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 1998 r. Minister Gospodarki, na wniosek Polskiej Izby Przemysłu Skórzanego, wszczął postępowanie ochronne na podstawie ustawy o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny (Dz. U. Nr 157, poz. 1027 oraz z 2001 r. Nr 123, poz. 1352), dotyczące przywozu na polski obszar celny obuwia z chińskiej Republiki Ludowej (M. P. Nr 26, poz. 380).
Po przeprowadzeniu postępowania ochronnego, decyzją Ministra Gospodarki z dnia 6 stycznia 1999 r. ustanowiony został na okres 3 lat środek ochronny w postaci opłaty celnej dodatkowej na obuwie określone w załączeniu do decyzji.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy, Minister Gospodarki postanowieniem z dnia 16 marca 2001 r. wszczął postępowanie ochronne przeglądowe w celu poddania przeglądowi dotychczasowych rezultatów stosowania ustanowionego środka ochronnego (M. P. Nr 11, poz. 182).
W trakcie trwającego do chwili obecnej postępowania, Minister Gospodarki bada sytuację ekonomiczno-finansową krajowego przemysłu obuwniczego w okresie od 15 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2001 r. oraz wielkość importu towaru objętego postępowaniem a także wpływ opłaty celnej dodatkowej na sytuację przemysłu krajowego i sposób realizacji przez przemysł ustalonego programu restrukturyzacyjnego.
Stosowanie środka ochronnego zostanie przedłużone, jeżeli w trakcie postępowania udowodnione zostanie, że dalsze stosowanie środka ochronnego jest niezbędne:
1) dla naprawienia poważnej szkody wyrządzonej przemysłowi krajowemu lub zapobieżenia jej powstaniu oraz
2) dla dalszej realizacji programu dostosowawczego przemysłu krajowego.
Dane uzyskane do chwili obecnej przemawiają za potrzebą utrzymania środka ochronnego.
Pytanie 2 dotyczące możliwości wszczęcia postępowania w sprawie przywozu obuwia z Tajwanu i Wietnamu.
Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny (Dz. U. Nr 43, poz. 477) minister właściwy do spraw gospodarki może wszcząć postępowanie ochronne tylko wtedy gdy dysponuje danymi uzasadniającymi jego wszczęcie. Dane dotyczące przywozu obuwia z Tajwanu i Wietnamu oraz jego wpływu na sytuację przemysłu krajowego będące w posiadaniu Ministerstwa nie są wystarczające do wszczęcia postępowania ochronnego. Ustawa wymaga bowiem, aby w toku postępowania zbadać szereg wskaźników ekonomicznych dotyczących produkcji towaru podobnego lub bezpośrednio konkurencyjnego wobec towaru przywożonego na polski obszar celny oraz danych dotyczących sytuacji na rynku krajowym. Przepisy przewidują, że Minister powinien zbadać w szczególności:
W toku postępowania ochronnego Minister Gospodarki na obowiązek zbadać także czynniki inne niż przywóz, które wyrządziły poważną szkodę przemysłowi krajowemu lub przyczyniły się do powstania takiej szkody, a szkoda wyrządzona przez te czynniki nie może być przypisywana przywozowi. W przypadku postępowań opierających na stwierdzeniu, że przywóz towaru objętego postępowaniem ochronnym jedynie zagraża wyrządzeniem poważnej szkody przemysłowi krajowemu, Minister Gospodarki jest obowiązany zbadać wielkość i tempo wzrostu przywozu na polski obszar celny towaru objętego postępowaniem ochronnym oraz możliwości eksportowe kraju eksportu towaru objętego postępowaniem ochronnym prawdopodobieństwo wykorzystania tych możliwości dla zwiększenia przywozu na polski obszar celny.
Biorąc po uwagę zakres danych jaki jest niezbędny do wszczęcia postępowania ochronnego, wydaje się wątpliwe aby było celowe wszczęcia postępowania ochronnego wobec przywozu obuwia pochodzącego z Tajwanu i Wietnamu z urzędu. Z uwagi na członkostwo Tajwanu w WTO w przypadku wszczęcia postępowania istniałaby konieczność dokonania notyfikacji tego faktu w tej organizacji, a bez danych którymi dysponuje przemysł byłoby to niewykonalne. Aktywny udział krajowych producentów w postępowaniu jest niezbędny, gdyż ty
lko producenci dysponują danymi pozwalającymi ocenić ich sytuację. Podobny wniosek można też sformułować analizując praktykę innych krajów - członków Światowej Organizacji Handlu, stosujących środki ochronne. Zdecydowana większość postępowań wszczynana jest na wniosek przemysłu krajowego, a postępowania z urzędu są prowadzone tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy przykładowo problematyczne jest potwierdzenie legitymacji procesowej wnioskodawcy. Ale nawet wtedy dane niezbędne do wszczęcia są dostarczane przez krajowych producentów. Co więcej, nie ma żadnych przeszkód, aby wniosek w sprawie przywozu obuwia pochodzącego z Tajwanu i Wietnamu złożył uprawniony do tego podmiot, czyli osoba fizyczna lub prawna albo jednostka organizacyjna, występująca na rzecz przemysłu krajowego. Ministerstwo Gospodarki we wszystkich przypadkach, gdy przemysł krajowy podejmuje działania zmierzające go przygotowania wniosku o wszczęcie postępowania ochronnego, wspiera te inicjatywy poprzez wyjaśnianie obowiązujących przepisów, wskazywanie źródeł informacji i poprzez bezpośrednie konsultacje ekspertów.Pytanie 3 dotyczące działania służb celnych w zakresie kontroli obuwia przywożonego z zagranicy.
Z informacji przekazanych przez Generalnego Inspektora Celnego wynika, że służby podległe Inspektorowi podejmują szereg działań w zakresie kontroli obuwia przywożonego z zagranicy, a o stwierdzonych nieprawidłowościach informują odpowiednie organy. W latach 1999-2001 przeprowadzono 8 kontroli, których przedmiotem był import obuwia z krajów Dalekiego Wschodu. W jednej ze spraw Inspekcja Celna zatrzymała około 53 tysiące par obuwia importowanego z Chin z pominięciem opłat celno-podatkowych. W wyniku innych działań zatrzymano ok. 8 tysięcy par butów zimowych, a ponadto uzyskano informacje pozwalające na prowadzenie dalszych działań kontrolnych. Inspekcja Celna prowadzi wspólne kontrole z urzędami celnymi oraz współdziała z Zespołem ds. Towarów Wrażliwych podległym Dyrektorowi Urzędu Celnego w Warszawie zajmującym się między innymi kontrolą przywozu obuwia z Chin. Generalny Inspektor Celny ocenia, że kontrole w zakresie wyrobów tekstylnych są bardzo pracochłonne a działania Inspekcji Celnej ograniczone są przez to, że Polska nie ma podpisanych umów ze służbami celnymi krajów Dalekiego Wschodu, w związku z tym nie ma możliwości weryfikacji dokumentów celnych wystawianych przez firmy z tych krajów. Natomiast powoływanie biegłych w zakresie wartości celnej jest ograniczone możliwościami finansowymi Inspekcji.
Jak wynika z informacji przekazanej przez Prezesa Głównego Urzędu Ceł, ochrona rynku, m.in. przed nieuczciwym importem, jest jednym z priorytetowych zadań realizowanych przez służbę podległą Prezesowi. Podobnie jak w przypadku szeregu innych grup towarowych, nieuczciwy import wyrobów przemysłu lekkiego, w tym obuwia, powoduje zarówno bezpośrednie straty dla budżetu państwa związane z zaniżaniem należnych opłat celnych i podatkowych, jak równie destabilizację rynku oraz zagrożenie dla krajowych producentów. Z tego względu przeciwdziałanie powyższym zagrożeniom stanowi ważny element strategii działania administracji celnej.
Główny Urząd Ceł podjął szereg inicjatyw w zakresie przeciwdziałania nieuczciwym praktykom związanym z importem wyrobów przemysłu lekkiego, w tym szczególnie obuwia. Działania te są ukierunkowane na poprawę efektywności zwalczania nieuczciwego importu.
Są to między innymi:
a) Działania zmierzające do ujawnienia oszustw celnych dotyczących wartości celnej i pochodzenia towarów, na które składają się:
- uzupełnienie obowiązujących przepisów prawnych, m.in. wydanie przez Prezesa GUC dyrektorom urzędów celnych dyspozycji:
- w sprawie eliminowania zjawiska zaniżania wartości celnej importowanych towarów,
- w sprawie postępowania organów celnych przy ustalaniu wartości celnej importowanych towarów oraz weryfikacji dokumentów transakcyjnych, określających tryb postępowania funkcjonariuszy celnych przy ustalaniu wartości celnej towarów w trakcie dokonywania odprawy celnej.
b) wyposażanie organów celnych w instrumenty umożliwiające ujawnianie oszustw dotyczących wartości celnej, popełnianych przez nieuczciwych importerów, m.in.:
- rozszerzenie komputerowej bazy danych nt. wartości celnej o wyroby tekstylne i obuwie; baza ta umożliwia organom celnym monitorowanie deklarowanych przez importerów wartości celnych towarów, selekcję przedmiotów gospodarczych podejrzanych o zaniżanie wartości celnej pod kątem poddania ich kontroli postimportowej oraz uzyskiwanie materiału dowodowego przy kwestionowaniu deklarowanej przez importerów wartości celnej towarów,
- opracowanie - w porozumieniu z Polską Izbą Przemysłu skórzanego - i przekazanie urzędom celnym tzw. Tabel orientacyjnej wartości obuwia, umożliwiających organom celnym natychmiastowe ujawnienie prób drastycznego zaniżania wartości celnej towaru, podejmowanych przez importerów; od marca 1999 r. comiesięczne sprawozdania z funkcjonowania tabel przekazywane są Przewodniczącemu Komisji Gospodarki Sejmu RP oraz Zespołowi Trójstronnemu ds. Przemysłu Lekkiego,
- wprowadzenie rozwiązań utrudniających zmianę lub usunięcie dokumentów przedstawionych w chwili wwozu towarów na polski obszar celny na drodze między granicznym urzędem celnym a odbiorczym wewnętrznym urzędem celnym, przed zgłoszeniem towaru do odprawy.
c) wydanie przez Prezesa GUC dyrektorom urzędów celnych szeregu wytycznych, określających i ujednolicających tryb postępowania funkcjonariuszy celnych oraz przygotowanie i przeprowadzenie specjalistycznych szkoleń, dotyczących m.in.:
■ ustalania wartości celnej towarów,
■ stosowania środka zapobiegawczego
■ przekazywania informacji między urzędami celnymi dot. Obrotu wyrobami przemysłu lekkiego, w tym obuwiem,
d) w przypadku powzięcia podejrzeń o dokonaniu przez Importera oszustwa dotyczącego wartości celnej lub pochodzenia towaru, w maksymalnie możliwym zakresie wykorzystywane są możliwości weryfikacji przedstawianych do odprawy celnej a kwestionowanych faktur lub świadectw pochodzenia towaru przez zagraniczne administracje celne.
Weryfikacje takie dokonywane są w ramach realizacji umów o wzajemnej pomocy i współpracy w sprawach celnych. Polska Służba Celna zawarła tego typu umowy z większością państw europejskich oraz m.in. USA i Kanadą, natomiast spośród państw szczególnie "wrażliwych" jako masowi eksporterzy wyrobów przemysłu l
Administracja cela podejmuje też liczne działania zmierzające do zwiększenia skuteczności kontroli granicznej i ograniczenia przemytu. Prezes GUC wydaje wytyczne dla dyrektorów urzędów celnych dotyczące zwiększenia zakresu kontroli celnej w odniesieniu do wyrobów tekstylnych i skórzanych, w tym obuwia. Zaostrzona kontrola realizowana jest m.in. poprzez:
- dokonywanie przez funkcjonariuszy celnych wnikliwej analizy zgłoszeń celnych i bieżącej ich weryfik
acji,- zwiększenie liczby rewizji celnych w odniesieniu do wyrobów przemysłu lekkiego, w tym obuwia,
- pobieranie i znakowanie próbek zgłaszanych wyrobów przemysłu lekkiego w celu umożliwienia ich porównania i identyfikacji,
- zwiększenie częstotliwości stosowania środka zapobiegawczego w postaci konwoju celnego,
- intensyfikację działań kontrolnych prowadzonych na bazarach, targowiskach, na drogach publicznych itp.,
- intensyfikację działań kontrolnych podejmowanych w siedzibach i pomieszczeniach podmiotów gospodarczych, dokonujących obrotu wyrobami przemysłu lekkiego, w tym obuwia.
Jak wynika z powyższego, administracja celna w swoim zakresie działania podjęła szereg inicjatyw, mających na celu eliminację nieprawidłowości przy imporcie do Polski towarów ze szczególnie wrażliwej grupy towarowej, jaką są wyroby skórzane. Prezes GUC deklaruje, że przedstawione działania będą nadal kontynuowane, w zakresie tak ograniczenia zjawiska niekontrolowanego przywozu, jak i zwalczania oszustw dotyczących wartości i po
chodzenia towaru. Zaznacza jednak, że dalsza intensyfikacja działań jest wątpliwa z uwagi zarówno na ograniczone siły i środki, jakimi dysponuje Służba Celna, jak i fakt, że podobne zagrożenia występują także w innych grupach towarowych, wymagających nie mniejszej uwagi ze strony organów celnych.