Warszawa, dnia 29.03.2002 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Eksploatację złoża siarki w Kopalni Siarki "Basznia" w Baszni Górnej, metodą podziemnego wytopu rozpoczęto w 1977 r. Jako przedsiębiorstwo państwowe Kopalnia została zlikwidowana z dniem 31.08.1990 r., a cały jej majątek przekazany Spółce Skarbu Państwa "SULPHUR" z o.o. w Warszawie (w dnu 21.09.1990 r.). Następnie na mocy umowy dzierżawy (na okres 10 lat) ww. Spółka przekazała grunty kopalni wraz z majątkiem trwałym "dla nieograniczonego wykorzystania dla prowadzenia swej działalności" Spółce z o.o. "SULPHURQUEST of POLAND". Od początku września 1990 r. rozpoczęto wydobywanie siarki w tej Kopalni zgodnie z uzyskaną koncesją Ministra Przemysłu, która utraciła ważność z dniem 2.09.1994 r.

Użytkownik Kopalni po zakończeniu wydobycia siarki, w lipcu 1993 r. porzucił obiekty zaplecza technicznego i urządzenia usytuowane na polu górniczym, nie przeprowadzając fizycznej likwidacji zarówno otworów technologicznych w ilości 110 sztuk jak i usunięcia pozostałości siarki z terenu składowiska zlokalizowanego przy obiektach Kopalni. Nie wykonał także rekultywacji pola górniczego, nie dopełnił obowiązku likwidacji i zabezpieczeń ujęcia wód powierzchniowych na potoku Smolinka oraz ujęcia wód podziemnych oraz pozostawił bez konserwacji urządzenia odwadniające pole górnicze co m.in. spowodowało postępującą erozję wodną terenu. Przedstawiciele Spółki "SULPHURQUEST of POLAND" jaki Spółki "SULPHUR" nie pojawili się na terenie kopalni pomimo zawiadomień o przeprowadzanych kontrolach i nie wykazywali także w tym okresie żadnego zainteresowania obiektem.

Drugim kierunkiem działań było zrealizowanie w 2000 r. badań monitoringowych w rejonie kopalni. Nie wykazały one w tym okresie bezpośredniego wpływu Kopalni na środowisko wodno-glebowe i powietrze w tym rejonie. Stwierdzono jednak zakwaszenie gleb w rejonie składowiska siarki (pH w zakresie 2,50 - 3,62) i pola górniczego (pH od 4,39 do 6,32), W związku z tym koniecznym wydało się przeprowadzenie zabiegów neutralizujących skutki działania związków siarki na gleby oraz likwidację istniejących składowisk siarki wpływających niekorzystnie na jakość wód rzeki Smolinki (podwyższona zawartość siarczków).

W latach 1999-2001 Inspekcja Ochrony Środowiska systematycznie przeprowadzała kontrole na terenie Kopalni "Basznia". Wykazały one, że istniejący stan formalno-prawny oraz zaniedbania ze strony zarządzającej obiektem spółki spowodowały, że do 1.08.2000 r. (do dnia powołania Likwidatora Spółki "SULPHUR" z o.o. w Warszawie), bez zabezpieczenia oraz dozoru pozostawało 110 otworów eksploatacyjnych i obserwacyjnych. Ich pogarszający się stan techniczny (stwierdzano wycieki wód złożowych z otworów) oraz zaniechanie obserwacji złoża mogły w tym czasie w każdej chwili doprowadzić do niekontrolowanej erupcji wody złożowej, połączonej z emisją siarkowodoru. Dodatkowe zagrożenie dla wód i powierzchni ziemi stwarzały także nieuporządkowane składowiska, na których pozostawiono zanieczyszczoną siarkę. Brak dozoru spowodował także kradzieże urządzeń i materiałów w tym substancji chemicznych (np. chlorek rtęci) częściowo rozrzuconych po terenie kopalni. Dopiero działania operacyjne przeprowadzone przez Państwową Straż Pożarną wspólnie z Inspektoratem Ochrony Środowiska w Rzeszowie doprowadziły do usunięcia zagrożenia dla ludzi i środowiska.

O powyższych zaniedbaniach powiadomiona została Prokuratura Rejonowa w Lubarczowie, która wszczęła postępowanie w sprawie bezpośredniego niebezpieczeństwa rozprzestrzeniania się siarkowodoru z otworów eksploatacyjnych i badawczych.

Od grudnia 2000 roku Likwidator Spółki "SULPHUR" z o.o. w Warszawie podjął dozór obiektów Kopalni "Basznia". Zgodnie z opracowanymi w połowie 2001 r. i zaakceptowanymi przez Ministra Gospodarki: "Programem rekultywacji terenów pogórniczych i likwidacji infrastruktury przemysłowej byłej Kopalni Siarki "Basznia", "Rocznym planem rekultywacji terenów pogórniczych i likwidacji infrastruktury przemysłowej byłej Kopalni Siarki "Basznia" w 2001 r." oraz w oparciu o decyzję Starosty Lubaczowskiego zatwierdzającą projekt wstępny rekultywacji terenów pogórniczych kopalni i zobowiązującej Likwidatora "SULPHUR" Sp. z o.o. do wykonania szeregu zadań w tym zakresie, w 2001 roku rozpoczęto fizyczną likwidację Kopalni. Zasady i warunki finansowania Kopalni Siarki "Basznia" w Baszni reguluje ustawa z dnia 14 lipca 2000 r. o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki. Zakończenie rekultywacji planowane jest na koniec 2006 roku. Koordynację i nadzór procesu technicznej likwidacji Likwidator powierzył Przedsiębiorstwu Rekultywacji Terenów Górniczych "Jeziórko" w Tarnobrzegu, które jest przedsiębiorstwem specjalistycznym do tego rodzaju prac.

Ostatnią kontrolę w nieczynnej Kopalni Siarki "Basznia" Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie przeprowadził w końcu 2001 roku, a w dniu 26.03.2002 roku dokonano oględzin na terenie obiektów i pola górniczego w Baszni. Ustalono, że Likwidator realizując zarządzenie pokontrolne wydane po poprzednich kontrolach spowodował usunięcie z terenu składowiska Kopalni zanieczyszczonej siarki oraz zgromadził wapno poflotacyjne, które będzie użyte do rekultywacji gruntów pogórniczych zanieczyszczoną siarką. Na bieżąco prowadzony jest nadzór odwiertów eksploatacyjnych i obserwacyjnych oraz obiektów zabudowy przemysłowej. Na przestrzeni lat 2001-2002 usuwano wielokrotnie usterki i awarie związane z wyciekami wód złożowych z odwiertów.