Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora
Wiesława Pietrzaka, złożonym na 13. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 12):Warszawa, dnia 9 maja 2002 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku!
Działając z upoważnienia Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Infrastruktury Pana Marka Pola uprzejmie przedstawiam stanowisko wobec oświadczenia Senatora Wiesława Pietrzaka złożonego podczas 13. posiedzenia Senatu RP w dniu 10 kwietnia 2002 r. w sprawie zmiany zasad pomocy państwa w spłacie kredytów mieszkaniowych zaciągniętych na początku lat dziewięćdziesiątych.
Wyjaśniam, że problematykę spłat kredytów mieszkaniowych tzw. starego portfela regulują przepisy ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1996 r. Nr 5, poz. 32
, z późn. zm.).Biorąc pod uwagę sześcioletni okres funkcjonowania ww. przepisów chciałbym wyrazić pogląd, iż nie wydaje się uzasadniona opinia Senatora W. Pietrzaka wyrażona w wymienionym na wstępie oświadczeniu, iż mechanizmy zmierzające do ułatwienia i pomocy w spłacie kredytów są niewystarczające a także zaprezentować - z konieczności jedynie bardzo ogólnie - formy pomocy państwa w spłacie takich kredytów.
Do najważniejszych form pomocy państwa w spłacie przez kredytobiorców, w tym, przede wszystkim członków spółdzielni mieszkaniowych, ww. kredytów mieszkaniowych zaliczyć należy:
- przejściowy wykup odsetek ze środków budżetu państwa,
- ograniczenie wysokości spłaty kredytu do kwoty wyznaczonej tzw. normatywem,
Pragnę zwrócić uwagę Pana Marszałka, iż generalnie warunki spłaty ww. kredytów mieszkaniowych są zdecydowanie preferencyjne - formy pomocy państwa w ww. zakresie są różnorodne, a ponadto, co należy podkreślić, w całym okresie ich funkcjonowania następowało sukcesywne zwiększanie zakresu udogodnień dla kredytobiorców. Odbywało się to zawsze kosztem budżetu państwa, powodując koni
eczność przeznaczania coraz wyższych kwot środków publicznych dla określonej grupy społeczeństwa.Nakłady z budżetu państwa na wykup odsetek od ww. kredytów mieszkaniowych wyniosły ponad 9,2 mld zł, a w ostatnich latach sięgają rocznie kilkuset milionów złotych i stanowią realną pomoc dla stosunkowo niewielkiej już - bo liczącej ok. 150 tys. - grupy zadłużonych gospodarstw domowych.
Wyjaśniam również, iż od 1 stycznia 2000 r. ww. ustawa funkcjonuje w dalece zmodyfikowanej, korzystniejszej dla spółdzielców formie. Od drugiego kwartału 2000 r. obowiązuje nowy sposób kalkulacji normatywu spłaty kredytu - wcześniej obliczanego i ogłaszanego w różnych wysokościach dla poszczególnych województw, obecnie ustalanego na bazie najniższego wynagrodzenia za pracę pracow
ników w jednakowej wysokości dla całego kraju. Przyjęcie takiego sposobu obliczeń pozwoliło znacząco, bo nawet w niektórych województwach o 40%, obniżyć miesięczne obciążenie budżetów domowych większości rodzin zajmujących zadłużone lokale spłatą takich kredytów. Obecnie normatyw ten wynosi 2,53 zł na 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu i już od ponad roku utrzymuje się na nie zmienionym poziomie.W tej sytuacji nie mogę pozytywnie odnieść się do postulatu Senatora W. Pietrzaka o dokonanie dalszego obniżenia wysokości normatywu spłaty kredytów mieszkaniowych, tym bardziej, że skutki takiego obniżenia obciążałyby budżet państwa.
Ponadto nowelizacja ww. ustawy o pomocy państwa wydłużyła również okres zawieszenia spłaty zadłużenia w przypadku trudnej sytuacji materialnej kredytobiorcy. Wynosi on obecnie - łącznie dla całkowitego i częściowego zawieszenia - 3 lata. W tym okresie kredytobiorcy korzystają z przejściowego wykupu odsetek, a ich zadłużenie z tego tytułu nie jest oprocentowywane. Również i ta zmiana spow
odowała konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków z budżetu państwa na pomoc w spłacie ww. kredytów.Kolejne korzystne dla kredytobiorców udogodnienie to wydłużenie - o trzy lata, tj. do 31 grudnia 2002 r. - terminu całkowitej spłaty zadłużenia z tytułu kredytu na preferencyjnych warunkach, uprawniających - po spłacie zadłużenia wobec banku oraz częściowej (30%) spłacie zadłużenia wobec budżetu państwa z tytułu przejściowo wykupionych odsetek - do umorzenia pozostałej części tego zadłużenia (70%).
Jednocześnie zwracam uwagę, iż ustawa o pomocy państwa przewiduje możliwość znaczącego skrócenia okresu spłaty kredytu, który w większości przypadków wynosi ok. 40 lat. Stosownie do art. 10a ustawy o dwudziestu latach systematycznej i terminowej spłaty, w wysokości co najmniej wynikającej z tzw. normatywu (poczynając od dnia ˛1 stycznia 1998 r.) tj. na koniec 2017 r., spółdzielcom zostanie umorzone nie spłacone na ten dzień zadłużenie wobec banku z tytułu skapitalizowanych odsetek i zadłużenie wobec budżetu państwa z tytułu odsetek przejściowo wykupionych.
Pragnę podkreślić, iż dzięki ww. preferencyjnym warunkom spłaty ww. kredytów mieszkaniowych z roku na rok znacząco zmniejsza się liczba mieszkań spółdzielczych obciążonych zadłużeniem: z ponad 220 tys. na koniec 1997 r. do ok. 150 tys. na koniec roku 2001. Sądzę, iż przytoczone dane przeczą zawartemu w oświadczeniu Senatora W. Pietrzaka stwierdzeniu, iż próby spłaty kredytu to przypadki jednostkowe.
Ponadto informuję, iż przysługujące kredytobiorcom dokonującym spłaty kredytu na ww. preferencyjnych warunkach umorzenia obciążającego ich zadłużenia z tytułu przejściowo wykupionych odsetek osiągnęły kwotę ok. 2,7 mld zł. Dodać należy, iż określony w ww. ustawie system umorzeń zadłużenia wobec budżetu państwa umożliwił zmniejszenie tego zadłużenia o kwotę ponad 6,6 mld zł. Oznacza to realną znaczącą pomoc dla kredytobiorców - członków spółdzielni mieszkaniowych i jednocześnie rezygnację budżetu państwa z odzyskania tej części jego należności.
Uprzejmie informuję, że aktualnie trwają prace nad nowelizacją omawianej ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych. Nie kwestionując występowania wśród polskich rodzin, w tym także spółdzielców, poważnych problemów wynikających z trudnej sytuacji finansowej, z przykrością informuję, że nie przewiduję - biorąc również pod uwagę obecną, wyjątkowo trudną sytuację budżetu państwa - radykalnych zmian w tym zakresie.
Przedstawiając powyższe wyjaśnienia wyrażam nadzieję, że uzna je Pan Marszałek za wyczerpujące.
Z wyrazami szacunku
PREZES
Marek Bryx