Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Jerzego Pieniążka, złożonym na 4. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 3):
Warszawa, dnia 23 kwietnia 2002 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Wielce Szanowny Panie Marszałku,
W związku z pismem, przy którym przekazany został tekst oświadczenia złożonego przez Senatora Jerzego Pieniążka podczas 4. posiedzenia Senatu RP w dniu 29 listopada 2001 r. w sprawie dostosowania sieci sądów i prokuratur w województwie łódzkim do nowego podziału administracyjnego kraju - uprzejmie informuję:
Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz.U. Nr 64, poz. 654 i Nr 89, poz. 981) wprowadzone zostały kredyty obszarów właściwości sądów okręgowych dostosowujące je do administracyjnych granic wojewó
dztw.Równoległe rozwiązania przyjęte zostały w stosunku do powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.
Natomiast uwarunkowania kadrowe, lokalowe oraz ogromne koszty związane z ew. przyniesieniem ksiąg wieczystych wpłynęły na podjęcie decyzji o konieczności czasowego zachowania rozbieżności obszarów właściwości sądów rejonowych i granic powiatów.
W związku z wejściem w życie z dniem 1 lipca 2001 r. w/w rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości cały powiat wieruszowski włączony został do właściwości miejscowej Sądu Rejonowego w Wieluniu. Natomiast sprawy z obszaru powiatu pajęczańskiego nadal rozpoznawane są w Sądach Rejonowych w: Bełchatowie i Radomsku (okręg piotrkowski) oraz Wieluniu (okręg łódzki).
Taki stan nie jest pożądany i dlatego też Ministerstwo Sprawiedliwości jest zainteresowane objęciem właściwością jednego sądu rejonowego całego powiatu pajęczańskiego. Propozycja władz samorządowych odnośnie włączenia powiatu do obszaru Sądu Rejonowego w Wieluniu została wstępnie zaakceptowana przez Prezes
a Sądu Apelacyjnego i Prezesa Sądu Okręgowego w Łodzi. Wnioskowana zmiana organizacyjna planowana jest do uwzględnienia w przygotowywanym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości określającym strukturę sądownictwa.Brak pozytywnej decyzji w sprawie utworzenia w strukturze byłego Sądu Okręgowego w Sieradzu wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych wiązał się z prognozowaną niewielką liczbą spraw, które byłyby rozpoznawane w tym wydziale.
W związku z przekazaniem od 1 października 2001 r. określonych kategorii spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych na poziom sądów szczebla rejonowego i ograniczeniem w związku z tym wpływu tych spraw do sądów okręgowych, wniosek o utworzenie wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych z siedzibą w Sieradzu wymaga ponownej analizy.
Do czasu wejścia w życie ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 17, poz. 209) sprawy rejestrowe prowadziły wydziały gospodarcze sądów rejonowych znajdujących się w miastach będących siedzibami województw, a więc również w Sądzie Rejonowym w Sieradzu jako mieście wojewódzkim do 1999 r.
Na mocy w/w ustawy rejestry prowadzą obecnie sądy rejonowe (sądy gospodarcze) obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część. Z uwagi na wysokie koszty zorganizowania jednostek Krajowego Rejestru Sądowego wydziały rejestrowe zostały powołane głównie w miastach wojewódzkich. Nie wyklucza się jednak możliwości stopniowego rozszerzania rejestrowego systemu informatycznego poprzez tworzenie kolejnych wydziałów.
Reaktywowanie z dniem 1 września 2001 r. Sądów i Prokuratur Okręgowych w: Ostrołęce, Tarnobrzegu i Włocławku nastąpiło z merytorycznie uzasadnionych przyczyn.
Przykładowo, argumentem dla reaktywowania Sądu Okręgowego w Ostrołęce była konieczność zachowania zasady nie wykraczania obszarów właściwości jednostek sądowych poza administracyjne granice województw. Sąd Okręgowy w Ostrołęce (położony na terenie woj. mazowieckiego) został bowiem przekształcony w Ośrodek Zamiejscowy Sądu Okręgowego w Łomży (woj. podlaskie).
Poza tym utworzenie ośrodka zamiejscowego Sądu Okręgowego w Warszawie z siedzibą w Ostrołęce wiązałoby się z nałożeniem dodatkowych zadań nadzorczych na i tak już przeciążony Sąd Okręgowy w Warszawie.
Argumenty za przywróceniem Sądów Okręgowych w: Ostrołęce, Tarnobrzegu i Włocławku nie mają jednak odniesienia do Sądu Okręgowego w Sieradzu i dlatego też nie podjęto decyzji o reaktywowaniu tej jednostki.
Wydaje się, iż przekształcenie Sądu Rejonowego w Sieradzu w Ośrodek Zamiejscowy Sądu Okręgowego w Łodzi nie powinno stanowić utrudnienia dla obywateli, gdyż tak jak dotychczas rozpoznawane są tam pierwszo i drugoinstancyjne sprawy cywilne i karne.
Przynależność Sądu Rejonowego w Łasku do obszaru Sądu Okręgowego w Łodzi nie wprowadziła także zasadniczej zmiany w dostępie do sądu, ponieważ odległość do Łodzi i Sieradza z miejscowości położonych w powiecie łaskim jest zbliżona. Zmiana ta nie była dotychczas kwestionowana.
W wyniku przyjęcia nowych uregulowań nie nastąpiła rozbieżność między obszarem sądów i prokuratur, gdyż okręg stanowi obszar sądu łącznie z ośrodkiem zamiejscowym. W łódzkim okręgu prokuratorskim funkcjonują Prokuratury Rejonowe w Łasku i Poddębicach, a w okręgu sądowym taki sam obszar właściwości miejscowej obejmuje Sąd Rejonowy Łasku, który należy do Sądu Okręgowego w Łodzi, tak jak Prokuratura Rejonowa w Łasku - do Prokuratury Okręgowej w Łodzi.
Wszystkie podnoszone w oświadczeniu argumenty uzasadniające celowość reaktywowania Sądu Okręgowego w Sieradzu będą brane pod uwagę w toku dalszych prac racjonalizujących strukturę organizacyjną sądownictwa powszechnego, jednakże bardzo trudna sytuacja budżetowa oraz braki kadrowe i lokalowe znacznie ograniczają te prace.
Z wyrazami szacunku
Sylweriusz M. Królak