Oświadczenie


Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazał odpowiedź na oświadczenie senatora Janusza Lorenza, złożone na 69. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 72):

Warszawa, 08.11.2004 r.

Pan
Longin Hieronim Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku!

W odpowiedzi na pismo Pana Marszałka z dnia 7 października 2004 r. nr BPS/DSK-043-402-04 w sprawie oświadczenia złożonego przez Pana Janusza Lorenza Senatora RP na 69 posiedzeniu Senatu uprzejmie informuję, że Pan Senator Janusz Lorenz skierował do mnie pisma z dnia 16 i 18 sierpnia 2004 r., w sprawie działania na terenie Warmii i Mazur firmy Smithfield Foods. Na ww. pisma udzielono odpowiedzi bezpośrednio Panu Senatorowi, o czym informowałem Pana Marszałka pismem z dnia 20 września 2004 r. nr ŻW.sdp. 077-76/04/mk.

Pan Senator Lorenz ponownie wystąpił w tej sprawie pismem z dnia 13 września 2004 r., na które odpowiedź została również przesłana Panu Senatorowi pismem z dnia 24 września 2004 r. nr ŻW.sdp.077-76-2/04/mk.

W uzupełnieniu informacji przekazanych w ww. pismach uprzejmie informuję Pana Marszałka, że decyzja o kierunkach rozwoju dużych zakładów przemysłu mięsnego została podjęta po ich prywatyzacji przez podmioty, które stały się ich właścicielami lub inwestorami strategicznymi.

Jedną z podstawowych zasad obowiązujących w Unii Europejskiej jest zasada wolnego przepływu kapitału. Obywatele Unii oraz podmioty gospodarcze mające siedziby w państwach członkowskich mogą inwestować oraz nabywać środki rzeczowe i finansowe za granicą. Mają także prawo do swobodnego transferu zysków.

Traktat o Wspólnocie Europejskiej zakazał z dniem 1 stycznia 1994 roku wszelkich ograniczeń w przepływie kapitału między państwami członkowskimi, także między państwami członkowskimi a państwami trzecimi, jeżeli dana działalność odbywa się zgodnie z prawem, a przedsiębiorstwo działa na terenie jednego z krajów członkowskich, w tym Polski.

Wolny przepływ kapitału jest korzystny dla procesu przyśpieszenia pełnej integracji wszystkich elementów funkcjonujących w ramach Unii Europejskiej.

W Unii Europejskiej obowiązuje również zasada swobody prowadzenia działalności gospodarczej, która polega głównie na wolności w wyborze miejsca jej prowadzenia na własny rachunek, tzn. zakładania i kierowania przedsiębiorstwem we wszystkich państwach członkowskich. Chodzi o wybór miejsca najkorzystniejszego pod względem warunków inwestycyjnych i środowiskowych dla danego przedsiębiorcy. Niezbędnym czynnikiem jest przestrzeganie warunków ustalonych w ustawodawstwie kraju, w którym firma została zlokalizowana.

W związku z powyższym każdy producent, który prowadzi działalność w Polsce niezależnie od struktury kapitału posiada takie same prawa i obowiązki.

Struktura zakładów przetwórstwa mięsa czerwonego w Polsce przedstawia się następująco:

1) dostosowanych do wymagań UE:

- 572 ubojni i chłodni,

- 351 zakładów przetwórstwa,

- 182 zakłady zajmujące się mięsem mielonym i preparatami mięsnymi

2) objętych okresem przejściowym - 413 zakłady, w tym:

- 244 zakłady na mocy Traktatu Akcesyjnego,

- 169 zakładów na mocy decyzji Komisji Europejskiej,

3) posiadających uprawnienia do handlu na rynku krajowym:

- 985 zakładów zajmujących się przetwórstwem,

- 1177 zakładów zajmujących się ubojem o małej zdolności produkcyjnej

4) 487 zakładów prowadzących sprzedaż bezpośrednią.

W sektorze mięsnym widoczny jest przyspieszony proces uprzemysławiania ubojów zwierząt rzeźnych. Udział ubojów przemysłowych zwiększył się z 45% w 2001 roku do prawie 70% w roku bieżącym. Ponadto należy zauważyć, że duże zakłady przetwórcze produkują głównie na eksport oraz potrzeby dużych sieci handlowych tj. hiper i supermarketów. na przykład Zakłady Mięsne Agryf S.A. znaczną część swojej produkcji kierują na eksport. Natomiast zakłady o małych zdolnościach produkcyjnych posiadające uprawnienia do handlu na rynku krajowym oraz prowadzące działalność w zakresie sprzedaży bezpośredniej znajdują i będą nadal znajdowały zbyt dla swoich produktów na rynkach lokalnych.

Animex zarządza i koordynuje pracę zakładów produkcyjnych w Polsce i spółek handlowych za granicą. Główne obszary działalności Grupy to:

- produkcja i przetwórstwo mięsa (wieprzowina i wołowina) - Zakłady Mięsne Agryf S.A., Zakłady Mięsne "Mazury" w Ełku S.A., Constar S.A.;

- produkcja i przetwórstwo drobiu (indyk, kurczak, gęś) - Ekodrob S.A., Opolskie Zakłady Drobiarskie S.A., Suwalskie Zakłady Drobiarskie Sp. z o.o., Animex Południe Sp. z o.o,;

- produkcja paszy - Contipasz S.A., Animex Pasze Sp. z o.o.;

- produkcja puchu i pierza - Animex - krakowskie Zakłady Pierzarskie Sp. z o.o.;

- sprzedaż krajowa i zagraniczna produktów mięsnych oraz puchu i pierza.

W porównaniu do liczby zakładów mięsnych działających na terenie naszego kraju siedem zakładów mięsnych należących do Smithfield Foods Grupa Animex nie wydaje się duża.

Równocześnie uprzejmie informuję, że podana przez Pana Senatora wielkość sprzedaży (338 mln zł) osiągnięta przez Animex w 2003 r. stanowi 2,2% przychodów ze sprzedaży produktów w sektorze mięsa, która zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2003 wyniosła 15 298 mln zł oraz 1,74% przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów w sektorze mięsa, która wyniosła w 2003 r. 19 409 mln zł.

Ponadto informuję, że zgodnie z informacjami przekazanymi pismem z dnia 31 marca 2004 r. przez Animex Sp. z o.o. będącą częścią koncernu Grupy Animex, której inwestorem strategicznym jest amerykańska firma Smithfield Foods, Inc. posiadająca większościowy pakiet akcji, roczna produkcja firmy Smithgield Food, Inc. w roku 2003 w Polsce wyniosła 171 637 sztuk tuczników o łącznej wadze 19 870 088 kg.

Na wielkość tą składa się produkcja pochodząca z firm Prima Farm, Grupy Animex i od 1600 indywidualnych rolników kontraktowych współpracujących z firmą Smithfield Foods, Inc. w ramach zawartych kontraktów.

Roczna produkcja wyłącznie Grupy Animex w 2003 roku, wyniosła 55 572 sztuk tuczników. Na tę wielkość składa się produkcja z dwóch spółek:

- Animex Argi (3 gospodarstwa) - 32 499 sztuk tuczników,

- Animex Wielkopolska (4 gospodarstwa) - 23 073 sztuk tuczników.

Animex otworzył również 23 punkty skupu w Polsce, w których około 20 000 rolników może sprzedawać świnie.

W odniesieniu do wskazanego w oświadczeniu Pana Senatora Janusza Lorenza zagrożenia związanego z importem pragnę poinformować, że import mięsa wieprzowego ogółem w pierwszych siedmiu miesiącach 2004 roku wyniósł 37 840 ton, tym import z USA wyniósł tylko 682 tony. W analogicznym okresie roku 2003 wielkość importu wyniosła 23 388 ton, w tym z USA 3 287 ton. Oznacza to, że import mięsa wieprzowego z USA zmniejszył się o 2 605 tony.

Równocześnie eksport mięsa wieprzowego ogółem w pierwszych siedmiu miesiącach 2004 r. wyniósł 95 705 ton, co oznacza, że był on ponad dwukrotnie większy niż import.

W związku z powyższym nie wydaje się realne zdominowanie całego rynku przez jednego inwestora, nawet tak ekspansywnego jak firma Smithfield Foods.

Odnosząc się do stwierdzenia Pana Senatora Lorenza dotyczącego znaków firmowych, pod którymi Smithfield Foods oferuje swoje produkty informuję, że marki wprowadzane przez dane przedsiębiorstwo są suwerenną decyzją firmy i pozwalają na odróżnienie ich produktów od produktów konkurencji. W przypadku firmy Smithfield Food oznacza to nazwę firmy zlokalizowane w Polsce. Należy przypuszczać, że firmie Smithfield Foods nowemu właścicielowi Zakładów Mięsnych Morliny będzie zależało na zachowaniu pozycji rynkowej marki Morliny. W związku z tym nie będzie wprowadzała zmian w tradycyjnych technologiach produkcji stosowanych w tym zakładzie.

Zarówno jakość handlowa produktów spożywczych, w tym mięsa i wyrobów pochodzących z mięsa, jak i warunki weterynaryjne wymagane przy ich produkcji, są pod stałą kontrolą Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Inspekcji Weterynaryjnej zgodnie z przepisami zawartymi w:

- ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2001 r. nr 5, poz. 44);

- ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. nr 33, poz. 287);

- ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. nr 69, poz. 625);

- ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. nr 33, poz. 288);

- ustawie z dnia 10 grudnia 2003 r. o kontroli weterynaryjnej w handlu (Dz.U. z 2004 r. nr 16, poz. 145).

Ponadto informuję, że celem dopłat do prywatnego przechowywania, o których pisał pan Senator, jest rekompensata kosztów poniesionych przez przedsiębiorców za przechowywanie mięsa w chłodniach. Zagospodarowane w ten sposób produkcyjne nadwyżki mięsa, po upływie umownego okresu przechowywania, mogą zostać skierowane przez przedsiębiorców do obrotu wewnątrz Unii Europejskiej lub przeznaczone do wywozu poza obszar celny UE. Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania uruchamiany jest przez Komisję Europejską na wniosek państw członkowskich UE, gdy cena tusz wieprzowych na rynku UE, ustalona na podstawie cen notowanych w państwach członkowskich, spadnie poniżej 103% ceny bazowej (obecnie wynosi 1509,39 EURO za tonę) i istnieje prawdopodobieństwo, że utrzyma się na tym poziomie. Dopłaty te mają zachęcić handlowców do przechowywania określonych ilości odpowiedniego typu mięsa przez określony czas. Komisja Europejska określa terminy składania wniosków, produkty objęte dopłatami, okres przechowywania, na jaki może zostać zawarta umowa, procentową wysokość zabezpieczenia oraz minimalne ilości, na jakie wniosek może zostać złożony.

W zależności od sytuacji na rynku Komisja Europejska może określać stawki dopłat za przechowywanie produktów lub podejmować decyzje o zaproszeniu do przetargu, którego przedmiotem będzie stawka dopłaty za przechowywanie produktów.

Środki finansowe są przekazywane na rachunki podmiotów (zakładów mięsnych lub chłodni), których wnioski zostaną przyjęte. Oznacza to, że firma Smithfield Foods, która nie prowadzi bezpośrednio działalności kwalifikującej się do mechanizmu dopłat nie otrzyma z tego tytułu żadnych środków. Ponadto należy zaznaczyć, że celem ww. mechanizmu jest stabilizacja rynku mięsa, co pośrednio wpływa na poprawę warunków wszystkich uczestników rynku, a co za tym idzie również producentów żywca i konsumentów.

Jednocześnie pragnę poinformować Pana Marszałka, że nie popieram żadnych działań prowadzących do nadmiernej koncentracji kapitału i ograniczania konkurencji w przemyśle mięsnym, a przede wszystkim tworzenia wielkich ferm przemysłowych produkujących trzodę chlewną, które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko.

Jednym z działań Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjętych w celu ograniczenia powstawania wielkoprzemysłowych ferm trzody chlewnej była zmiana ustawy z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. nr 89, poz. 991, z późn. zm.). W ustawie z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu (Dz.U. Nr 91, poz. 876) zobowiązano podmiot, prowadząc chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk, chów lub hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg, lub 750 stanowisk dla macior do opracowania planu nawożenia uwzględniając wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. Nr 115, poz. 1229 z późn. zm.) i wymagania zawarte w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej. Plan nawożenia opiniowany będzie przez stacje chemiczno-rolnicze. Ponadto ww. podmioty są zobowiązane zagospodarować na użytkach rolnych, będących ich własnością, co najmniej 70% gnojówki i gnojowicy wyprodukowanej w ramach opracowanego programu nawożenia. Wymaga podkreślenia fakt, że nawozy naturalne można wprowadzać do obrotu wyłącznie na podstawie pisemnej umowy zawartej z odbiorcą. W przypadku, gdy podmiot prowadzący chów lub hodowlę, o której wyżej mowa, nie będzie posiadał pozytywnie zaopiniowanego planu nawożenia oraz gdy będzie stosował nawozy naturalne niezgodnie z planem nawożenia, wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w drodze decyzji, będzie mógł wstrzymać prowadzenie chowu lub hodowli.

Ponadto uprzejmie informuję, że instytucją, która czuwa nad przestrzeganiem warunków rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasad podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który wydał zgodę na zakup przez firmę Smithfield Foods akcji Zakładów Mięsnych Morliny.

Z poważaniem

Wojciech Olejniczak


Oświadczenie