Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości przekazał informację w związku z oświadczeniem senatora Janusza Lorenza, złożonym na 36. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 35):
Warszawa, dnia 28 kwietnia 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku!
W związku z pismem z dnia 25 marca br. Nr LP/043/116/03/V przy którym przekazane zostało złożone podczas 36. posiedzenia Senatu RP w dniu 20 marca 2003 r. oświadczenie Senatora Janusza Lorenza w sprawie utworzenia sądu apelacyjnego w Olsztynie - uprzejmie informuję:
Podstawę prawną dla tworzenia sądów wszystkich szczebli oraz ustalania ich siedzib i obszarów właścicielowi stanowi art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 z późn. zm. ). Minister Sprawiedliwości czyni to w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa.
Ustawa o ustroju sądów powszechnych nie określa wprost kryteriów jakimi winien kierować się Minister Sprawiedliwości przy ustalaniu sieci i struktury jednostek samorządowych.
Przewidziane w art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej prawo do sądu oznacza, w jednym z jego aspektów, fizyczną bliskość jednostek wymiaru sprawiedliwości. Przepis ten nakłada więc na organy państwa obowiązek zapewnienia obywatelom dogodnego dostępu do sądu, z uwzględnieniem odległości do ich siedzib i istniejących połączeń komunikacyjnych.
Ministerstwo Sprawiedliwości docenia zaangażowanie i trwające od kilku lat starania parlamentarzystów, władz miasta Olsztyna i województwa warmińsko-mazurskiego oraz środowiska adwokackiego w przedmiocie utworzenia sądu apelacyjnego w Olsztynie.
Wystąpienia w tej sprawie uzasadniane były przede wszystkim potrzebą przybliżenia wymiaru sprawiedliwości do obywateli i znacznymi odległościami z niektórych miejscowości województwa warmisko-mazurskiego do siedziby Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.
Należy jednak zauważyć, że sądy apelacyjne rozpoznają sprawy wyłącznie w postępowaniu odwoławczym i dlatego też ograniczony udział stron stanowi utrudnienie tylko dla niewielkiej liczby interesantów.
W 2002 r. z okręgu olsztyńskiego do Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wpłynęło: 321 spraw cywilnych, 146 karnych i 435 z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (ogółem 902 sprawy), co stanowi ok. 30% liczby spraw wpływających do jednostki w Białymstoku i potwierdza postawioną powyżej tezę.
Brak merytorycznego uzasadnienia dla powołania sądu apelacyjnego w Olsztynie wynika nadto z bezzasadności funkcjonowania w północno-wschodniej części kraju dwóch niewielkich jednostek szczebla apelacyjnego. Biorąc pod uwagę względy finansowe resortu powstałaby konieczność zniesienia Sądu w Białymstoku wobec wyłączeni
a z jego właściwości miejscowej okręgu olsztyńskiego.Tworzenie nowych jednostek organizacyjnych musi bowiem uwzględniać trudną sytuację finansową resortu, w której szczególne znaczenie ma dbałość o racjonalne wykorzystanie środków, a przede wszystkim kadry
orzeczniczej.Stwierdzić należy ponadto, że przynależność apelacyjna okręgu olsztyńskiego zmieniona została zaledwie 1,5 roku temu i przeprowadzenie w tak krótkim odstępie czasu kolejnej zmiany organizacyjnej na szczeblu apelacyjnym powodowałoby poczucie braku stabilności struktury sądownictwa.
Obszar właściwości wnioskowanego sądu apelacyjnego w Olsztynie nie mógłby obejmować tylko okręgu olsztyńskiego, gdyż zgodnie z art. 10 § 3 ustawy o ustroju sądów powszechnych sąd apelacyjny tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch sądów okręgowych. Pojawiająca się w wielu wnioskach koncepcja objęcia właściwością miejscową olsztyńskiego sądu okręgu elbląskiego została zakwestionowana przez środowisko sędziowskie i inne korporacje prawnicze tego okręgu, a
także przez władze miasta Elbląga.Nie bez znaczenia jest także fakt, że znaczne odległości do Olszyna z miejscowości położonych w południowych powiatach okręgu ostrołęckiego stanowiłyby poważne utrudnienie w dostępie do jednostki apelacyjnej dla mieszkańcó
w tych terenów.Wydaje się, że deklaracje władz samorządowych odnośnie możliwości zabezpieczenia potrzeb lokalowych jednostki apelacyjnej mogłyby być wykorzystane dla rozwiązania istniejących w tym zakresie problemów Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Resort nie wyklucza w przyszłości dokonania korekty sieci sądów apelacyjnych, gdy potrzeby orzecznicze wskazywać będą na konieczność zwiększenia liczby jednostek tego szczebla.
Z wyrazami szacunku
Z upoważnienia
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
Tadeusz Wołek
PODSEKRETARZ STANU