Warszawa, dnia 1 marca 2002 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 grudnia 2001 r. w sprawie ustanowienia kontyngentu na przywóz węgla pochodzącego z Federacji Rosyjskiej (Dz.U. Nr 156, poz. 1826) zostało opracowane w celu ograniczenia importu rosyjskiego węgla do wysokości 1 600 000 ton.

Konieczność wydania tego Rozporządzenia wynikała z faktu, że z dniem 1 stycznia 2002 r. przestał obowiązywać kontyngent ochronny na przywóz węgla energetycznego z Federacji Rosyjskiej ustanowiony decyzją Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 1999 r. (MP Nr 3, poz. 14) na podstawie Ustawy o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny. Na podstawie tej decyzji import węgla energetycznego został ograniczony do poziomu 690 tys. ton w roku 1999, 724 tys. ton w roku 2000 i 760 tys. ton w roku 2001.

Równolegle z wyżej wymienionym kontyngentem ochronnym na przywóz węgla energetycznego, ustanowiono kontyngent ograniczający w stosunku do pozostałych gatunków węgla na podstawie Ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami, ponieważ zaobserwowano "obchodzenie" kontyngentu na przywóz węgla energetycznego poprzez przywóz innych gatunków węgla. Kontyngent ten wyniósł w 1999 roku 50 tys. ton a w roku 2000 i 2001 po 276 tys. ton. Zwiększenie wielkości kontyngentu ograniczającego spowodowane było tym, że strona polska zobowiązała się podczas rozmów ze stroną rosyjską do zagwarantowania dostępu rosyjskiego węgla do polskiego rynku na poziomie ok. 1 mln ton.

W związku z realizacją rządowego programu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, mającego m.in. na celu zmniejszenie zdolności produkcyjnej polskich kopalń i zrównoważenie podaży węgla z popytem, istniała i nadal istnieje potrzeba ograniczeń w imporcie tego surowca z Federacji Rosyjskiej. Program ten jest realizowany ogromnym nakładem środków finansowych. W latach 1998 - 2000 i w okresie 8 miesięcy 2001 r. na reformę górnictwa węgla kamiennego wydatkowano z budżetu państwa 5.114,7 mln zł. Na koniec sierpnia 2001 r. zatrudnienie w górnictwie węgla kamiennego osiągnęło poziom 149,2 tys. osób, co oznacza, że w ciągu trzech lat i ośmiu miesięcy realizacji programu reformy obniżyło się łącznie o 94 099 osób, tj. o 38,7%. Zakończono wydobycie w 13 kopalniach całkowicie likwidowanych oraz w 10 kopalniach likwidowanych częściowo. Pomimo prowadzenia intensywnego procesu likwidacji potencjału wydobywczego w dalszym ciągu występuje przewaga podaży węgla kamiennego nad popytem. Aktualnie na zwałach w kopalniach znajduje się prawie 4 mln ton węgla. Przed wprowadzeniem kontyngentów import węgla z Federacji Rosyjskiej był znaczny i wykazywał tendencje wzrostowe. Węgiel rosyjski przyczyniał się do eliminowania z polskiego rynku krajowego węgla a ponadto jego niższa cena zmuszała polskich producentów do obniżania cen, co oznaczało narastanie strat i niezadowolenia społecznego.

Ustanowienie kontyngentu ochronnego zostało przeprowadzone zgodnie ze stosownymi procedurami WTO (mimo, iż Rosja nie jest członkiem tej organizacji) i wymagało m.in. wykazania szkody dla przemysłu krajowego wywołanej nadmiernym importem rosyjskiego węgla. Ponieważ nie było możliwości przedłużenia środka ochronnego ponad okres 3 lat, strona rosyjska uważa, że Polska nie jest w stanie udowodnić istnienia takiej szkody. Dlatego też przejęcie całości reglamentacji przez kontyngent ograniczy na podstawie Ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami, odbierane jest przez stronę rosyjską jako dyskryminacja.

Ustanowienie kontyngentu na poziomie 1,6 mln ton wynikało z wyważenia racji i potrzeb przemysłu krajowego oraz uwarunkowań międzynarodowych. Wielkość kontyngentu, z jednej strony musi gwarantować ochronę polskiego przemysłu i utrzymanie dotychczasowych osiągnięć w zakresie restrukturyzacji polskiego górnictwa, z drugiej zaś nie może doprowadzić do działań retorsyjnych ze strony Federacji Rosyjskiej, które zgodnie z posiadanymi informacjami mogły być znaczące.

MINISTER

z up. Marek Kossowski

Podsekretarz Stanu