Warszawa, dn. 8 grudnia 2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez senatora Włodzimierza Łęckiego podczas 71. posiedzenia Senatu RP w dniu 4 listopada br. skierowane przy piśmie z dnia 9 listopada br. BPS/DSK-043-484-04, przekazuję następujące wyjaśnienia.

Uchwalona w dniu 24 kwietnia 2004 r. ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.) jest długo oczekiwanym przez sektor pozarządowy aktem prawnym zawierającym kompleksowe regulacje dotyczące podstawowych dziedzin działalności podmiotów zaliczanych do tego sektora. Wymagającym podkreślenia jest fakt, że powstała ona przy aktywnej współpracy przedstawicieli organizacji pozarządowych. W dniu 9 kwietnia 2002 r. z inicjatywy Ministra Pracy i Polityki Społecznej została utworzona Grupa Kontaktowa składająca się z przedstawicieli środowiska tych organizacji, której głównym zadaniem były prace nad projektem ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Ustawa i związane z nią akty wykonawcze są niezmiernie istotnymi aktami prawnymi realizującymi wyrażoną w Konstytucji RP zasadę pomocniczości. Wprowadzają one nowy model współpracy organizacji pozarządowych z organami administracji publicznej, polegający na nałożeniu na te organy obowiązku współdziałania z organizacjami pozarządowymi, a tym samym wzmacniającym pozycję tych organizacji wobec administracji.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych określonych w ustawie, we współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego. Stosownie do treści ust. 2 tego artykułu, współpraca ta odbywa się na zasadach: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności. Właśnie dla zabezpieczenia pełnej realizacji tych zasad, a przede wszystkim zasady jawności, w dniu 29 października 2003 r. przez Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zostało podpisane rozporządzenie w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz.U. Nr 193, poz. 1891). Wskazane rozporządzenie składa się z trzech części. Pierwsza część zawierająca wzór oferty, stanowi zestawienia informacji, jakie organizacja pozarządowa musi przedstawić w odpowiedzi na ogłoszenie przez organ administracji publicznej otwartego konkursu ofert. Wzór ofert poprzez sprecyzowanie treści art. 14 ustawy, stanowi znaczne ułatwienie dla oferentów i eliminuje sytuacje odrzucenia bardzo dobrych ofert z uwagi na braki, stwarza też dla wszystkich oferentów, bez względu na zaplecze administracyjne jakim dysponują, możliwość składania porównywalnych ofert. Jest to również znaczne ułatwienie dla oceniających oferty, którzy zgodnie z art. 15 ustawy, zobowiązani są przy rozpatrywaniu oferty ocenić m.in. możliwość realizacji zadania przez organizację pozarządową oraz kalkulację kosztów realizacji zadania. Ponadto szczegółowość oferty daje organowi administracji publicznej gwarancję wyboru najlepszego oferenta, a tym samym zapewnienie efektywności realizacji przez niego zadania. Należy również podkreślić, że zgodnie z § 1.1. wzoru umowy (stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia) zleceniodawca zleca zleceniobiorcy realizację zadania publicznego, określonego szczegółowo w ofercie złożonej przez zleceniobiorcę. Z uwagi zaś na fakt, że oferta stanowi integralną część umowy, wzór umowy sprowadza się do niezbędnych postanowień, które zapewniają stronom pełną jasność w zakresie ciążących na nich zobowiązań. Część trzecią rozporządzenia stanowi wzór sprawozdania, które zgodnie z art. 18 ustawy, zleceniobiorca jest zobowiązany sporządzić w terminie 30 dni po upływie terminu na który umowa została zawarta. Podobnie jak wzór oferty ma on za zadanie ułatwić organizacjom pozarządowym wypełnienie tego zobowiązania. Ponadto, stosownie do art. 17 ustawy, na organach administracji publicznej ciąży obowiązek kontroli i oceny realizacji zadania, a w szczególności stanu realizacji zadania, efektywności, rzetelności i jakości wykonania zadania, prawidłowości wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizacje zadania oraz prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa. Tym samym, dane zawarte we wzorze sprawozdania są niezbędne dla prawidłowego wywiązania się przez organ administracji z tego obowiązku.

Podsumowując należy stwierdzić, że wszystkie informacje, które muszą zostać przekazane przez organizację pozarządową, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, mają swoje umocowanie w przepisach ustawy i są niezbędne dla zapewnienia efektywności i przejrzystości wydatkowania środków publicznych. Należy również wskazać, że wzory te są znane obu stronom obrotu, gdyż stanowią powtórzenie (z niewielkimi modyfikacjami) wzorów już od pewnego czasu funkcjonujących w obszarze pomocy społecznej.

Wskazany przez Pana Senatora problem subkont i małych dotacji zostanie, po głębokiej analizie wszystkich zgromadzonych na ten temat informacji i materiałów, wzięty pod uwagę przy nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która jednak nastąpi nie wcześniej, niż po przedstawieniu - stosownie do obowiązku wynikającego z art. 52 ustawy - przez Radę Ministrów, Sejmowi i Senatowi sprawozdania z jej działania.

Przekazując powyższe pragnę uprzejmie poinformować Pana Senatora, że ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie wprowadza ograniczeń uzależniających dopuszczalność ogłaszania otwartego konkursu ofert od uchwalenia bądź nie uchwalenia budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Ustawą określającą zasady dysponowania środkami publicznymi oraz zasady i tryb wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego jest ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148, ze zm.). Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o finansach publicznych uchwała budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego (zawierając m.in. limity wydatków, w tym dotacji, na okres roku budżetowego). Jednakże do czasu uchwalenia uchwały budżetowej, nie później niż do dnia 31 marca roku budżetowego, podstawą gospodarki finansowej jest projekt uchwały budżetowej przedstawiony organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego (art. 123 ust. 1 u.f.p.).

W razie ogłoszenia otwartego konkursu ofert przed uchwaleniem budżetu, w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 13 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, należy wskazać wysokość środków publicznych przeznaczonych na realizację zadania publicznego wynikającą z projektu budżetu. W związku z możliwą zmianą wysokości ww. środków publicznych do momentu przyjęcia uchwały budżetowej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego zasadnym jest wskazanie, że określona w ogłoszeniu wysokość środków jest prognozowana, a ostateczny limit wydatków w tym zakresie zostanie określony w uchwale budżetowej.

MINISTER

z up.

Cezary Miżejewski

SEKRETARZ STANU