Oświadczenie

Informację w związku z oświadczeniem senatora Zbigniewa Kulaka, złożonym na 53. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 54), przekazał Kierownik Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Sekretarz Stanu:

Warszawa, dnia 23 stycznia 2004 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na pismo Pana Marszałka, które wpłynęło do Urzędu w dniu 15 stycznia 2004 roku wraz z załączonym oświadczeniem Pana Senatora Zbigniewa Kulaka, uprzejmie przedstawiam moje stanowisko w niniejszej sprawie:

Urząd, rozpatrując wnioski poszczególnych obywateli w sprawie przyznania uprawnień kombatanckich z tytułu osadzenia w którymś z miejsc odosobnienia zobowiązany jest kierować się wykazem obozów, który został określony w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 września 2001 roku w sprawie określenia miejsc odosobnienia, w których były osadzone osoby narodowości polskiej lub obywatele polscy innych narodowości (Dz.U. z 2001 r. Nr 106 poz. 1154). W § 6 ww. ww. rozporządzenia wymieniony został zamknięty katalog "innych miejsc odosobnienia" określonych w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 z późn. zm.), w którym obóz w Gostyniu nie został uwzględniony.

W myśl przepisu art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o kombatantach (...) przesłankami, warunkującymi możliwość umieszczenia obozu w ww. rozporządzeniu są:

1) eksterminacyjny charakter pobytu dzieci do lat czternastu,

2) pozostawanie osadzonych tam osób w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa.

W świetle dotychczasowych badań obóz w klasztorze księży filipinów w Gostyniu kryteriów powyższych nie spełnia. Istnienie obozu nie jest podważane. Nie został on jednak wymieniony w publikacji pt. Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945, informator encyklopedyczny, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1979 r., sporządzonym przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, w którym to informatorze wymienionych zostało 5877 obozów i miejsc odosobnienia na terytorium Polski.

Z informacji jakie Urząd uzyskał w Archiwum Państwowego w Łodzi, w którym znajdują się akta obozów przesiedleńczych z terenu Wielkopolski, wynika, że obóz na terenie Gostynia nie posiadła statusu obozu przesiedleńczego (Durchgangslager). Archiwum w Łodzi nie posiada dokumentacji pozwalającej na bliższe sprecyzowanie charakteru obozu i jego podległości. Z uwagi na powyższy stan rzeczy, zaświadczenia wydane przez ww. placówkę archiwalną informują jedynie o osadzeniu poszczególnych osób w obozie w Gostyniu, bez podania charakteru tego obozu. Nie oznacza to jednak, że w drodze dalszych badań i rozwoju stanu wiedzy na ten temat ocena, charakteru tego obozu nie ulegnie pewnym modyfikacjom.

Chyląc czoła nad tragicznymi przeżyciami wielu rodzin powiatu gostyńskiego, które zostały zmuszone do opuszczenia własnych domostw i gospodarstw i wysiedlone do pracy przymusowej na terytorium Generalnej Guberni, należy mieć na uwadze, iż Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, jako centralny organ administracji państwowej zobowiązany jest kierować się literą prawa.

Łączę wyrazy szacunku

Jan Turski

Oświadczenie