Warszawa, 2004.11.09.

- jest zwolniony z obowiązku wspierania swoich niepełnosprawnych obywateli.

Pragnę nadmienić, że wprowadzenie nowelą do ustawy o rehabilitacji (...) uchwaloną w dniu 20 grudnia 2002 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 7, poz. 79) zasady współfinansowania kosztów działalności i tworzenia warsztatów terapii zajęciowej ze środków samorządu terytorialnego poprzedzone było uzgodnieniami resortowymi, szerokimi konsultacjami ze środowiskiem organizacji osób niepełnosprawnych, a także pozytywną opinią Wspólnej Komisji Rządu i Samorządu Terytorialnego, również w zakresie współfinansowania przez samorząd działalności warsztatów terapii zajęciowej.

Na przygotowanie się do powyższych rozwiązań prawnych zarówno same warsztaty terapii zajęciowej jak i samorządy powiatowe otrzymały dwa lata (2003-2004). Dlatego też nie można dzisiaj mówić, iż zmniejszenie finansowego zaangażowania środków PFRON w finansowaniu tych placówek zagraża ich dalszemu funkcjonowaniu.

Jednocześnie pragnę nadmienić, że wprowadzenie od 1 lutego 2003 r. zapisu, iż samorząd terytorialny współfinansuje od 2003 r. tworzenie warsztatów terapii zajęciowej, a od 2005 r. również i działalność warsztatów terapii zajęciowej wynika z art. 9 wymienionej wyżej ustawy z dnia 20 grudnia 2002 r. i jest spójne z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. W rozdziale dotyczącym zakresu działania i zadań powiatu, art. 4 ust. 1 pkt 5 stanowi, iż powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in. wspierania osób niepełnosprawnych. Zatem problematyka osób niepełnosprawnych została wpisana w zadania własne powiatów już w 1998 r.

Z mocy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) wynikają również szczegółowe zadania własne powiatu na rzecz osób niepełnosprawnych, w tym dotyczące warsztatów terapii zajęciowej.

Pogląd taki wyraził Trybunał Konstytucyjny rozpatrując na rozprawie w dniu 28 czerwca 2001 r. wniosek Rady Miejskiej w Łodzi w sprawie niezgodności z Konstytucją wysokości środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przeznaczonych na obsługę realizacji zadań nałożonych na powiat w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis na podstawie którego określono wysokość środków przekazywanych na koszt obsługi zadań (niezależnie od tego, czy pokrywają w części czy w całości te koszty) jest zgodny z Konstytucją.

W uzasadnieniu tego orzeczenia Trybunał Konstytucyjny wskazał m.in., że wszelkie sprawy o charakterze lokalnym i ponadgminnym przekazane ustawowo samorządowi, winny być traktowane jako zadania własne samorządu odpowiedniego poziomu - zadania, o których mowa w art. 35a, 35b (zadania samorządu wojewódzkiego i powiatowego) w związku z art. 34 ust. 1a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych uznane być mogą z zadania własne samorządu powiatowego mimo, że nie wykazują one w pełni cech jakie zadaniom własnym są przypisywane. Za takim stanowiskiem przemawia to, iż zdania nałożone na samorząd powiatowy przez wspomnianą ustawę mają na tyle ogólny charakter, że nie wyłącza to możliwości samodzielnego i kreatywnego decydowania przez radę powiatu, jej zarząd oraz inne organy wykonawcze o sposobie ich realizowania i finansowania. Tym samym organy powiatu mają prawo kreowania polityki wspierania osób niepełnosprawnych.

Mając powyższe na względzie, należy podkreślić, że zarówno charakter nałożonego na samorząd powiatowy zadania dofinansowania działalności warsztatów terapii zajęciowej, jak i rzeczywista wysokość potrzebnych na ten cel środków nie potwierdzają tego, że samorząd powiatowy zostanie obciążony zadaniem wykraczającym poza jego możliwości finansowe i organizacyjne. Przyjmując bowiem wielkość środków PFRON wydatkowanych w 2003 r. na funkcjonowanie 507 warsztatów terapii zajęciowej z 15.967 uczestnikami, przeciętny koszt dofinansowania w roku 2005 z budżetu samorządu działalności jednego warsztatu - wynikający z obowiązku zapewnienia 10% wkładu - wyniósłby ok. 40 tys. zł. Oznacza to konieczność pokrycia ze środków powiatu lub z innych źródeł, kosztów uczestnictwa jednej osoby niepełnosprawnej w warsztacie, w kwocie ok. 1 270 zł rocznie, tj. ok., 106 zł miesięcznie.

MINISTER

z up.

PODSEKRETARZ STANU