Warszawa, 2004-12-08

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu RP

W odpowiedzi na pismo z dnia 9 listopada br. znak: BPS/DSK-043-460-04 zawierające oświadczenie senatora Witolda Gładkowskiego w sprawie wyjaśnienia funkcjonowania art. 59 ust. 4 pkt 1 ustawy i promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy uprzejmie wyjaśniam:

Rząd uważa za słuszne utrzymywanie jak najdłuższej aktywności zawodowej osób powyżej 50 roku życia. Świadczenia przedemerytalne nie powinny sprzyjać przedwczesnemu rezygnowaniu z aktywności zawodowej, tym bardziej, że odsetek osób pracujących jest w Polsce niższy niż w większości krajów Unii Europejskiej. Nie należy zapominać także o tym, iż osoby legitymujące się krótszym okresem aktywności zawodowej otrzymają w przyszłości relatywnie niższą emeryturę.

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. Nr 120, poz. 1252) znacznie ograniczyła możliwość uzyskiwania prawa do tego świadczenia, oraz jego wysokość, wydłużając jednocześnie do czterech lat okres ochronny dla pracownika w wieku przedemerytalnym. Należy także pamiętać, że świadczenia przedemerytalne zostały wprowadzone jako osłona socjalna dla osób tuż przed emeryturą tracących pracę, ze względu na ich trudną sytuację na rynku pracy. Mają one na celu zapewnienie tym osobom choćby skromnych możliwości dotrwania do emerytury jeśli nie zdołają one uzyskać zatrudnienia. Całkowicie odmienna jest natomiast sytuacja osób posiadających uprawnienia emerytalne. Rząd nie widzi potrzeby wprowadzania, w tym przypadku, elementów aktywizujących te osoby na rynku pracy.

Z podanych powyżej powodów w trakcie prac nad ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy został przyjęty obecnie obowiązujący zapis artykułu 59 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wyższa kwota refundacji przewidziana dla bezrobotnych spełniających warunki do nabycia prawa świadczenia przedemerytalnego miała w swoim założeniu spowodować zachętę do podejmowania wydłużonego zatrudnienia przez określone w tym artykule osoby.

Nie podzielam poglądu wyrażonego przez Pana Senatora o braku możliwości nabywania prawa do świadczenia przedemerytalnego przez osoby, które zostały skierowane do prac interwencyjnych na podstawie art. 59 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, albowiem osoby te już w chwili rejestracji w urzędzie pracy posiadały spełniony warunek "zwolnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy". Podjęcie pracy interwencyjnej nie skutkuje utratą warunków niezbędnych do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego - zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych - o ile osoba uprawniona w terminie 14 dni od zakończenia wykonywania prac interwencyjnych złoży wniosek o przyznanie tego świadczenia przedemerytalnego.

Oczywiście, jeśli okaże się, że wspomniane rozwiązanie nie spełnia pokładanych w nim oczekiwań, zostaną podjęte prace zmierzające do zmiany tych przepisów. Wówczas propozycja Pana Senatora zostanie wnikliwie przeanalizowana.

Nie podzielam także zdania Pana Senatora w sprawie wysokości i dokonywanej refundacji w ramach prac interwencyjnych - w związku z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej dla osób, o których mowa w art. 59 ust. 4 pkt 1. Ustawodawca określił maksymalną skalę refundacji na poziomie 80% minimalnego wynagrodzenia. Jednak indywidualna wysokość refundacji każdorazowo jest określona w umowie cywilnoprawnej zawartej pomiędzy starostą (powiatowym urzędem pracy) a pracodawcą. Z uwagi na to, że pracodawca otrzymuje pomoc państwa, która od dnia wejścia Polski do Unii Europejskiej podlega reglamentacji - konieczne jest, przy ustalaniu ostatecznej kwoty refundacji należnej pracodawcy, wzięcie pod uwagę przepisów dotyczących pomocy publicznej. Pracodawca może otrzymać refundację w wysokości wynikającej z zawartej umowy, jednak nie przekraczającej odpowiedniego (w zależności od regionu kraju i wielkości przedsiębiorcy) procentu i ("intensywności") tzw. kwalifikowanych kosztów, którymi jest suma zadeklarowanych przez pracodawcę wynagrodzeń wraz ze składkami na ubezpieczenie społeczne zatrudnionego pracownika w ramach tzw. "tworzonego miejsca pracy", o którym mowa w par. 9 rozporządzenia w sprawie szczegółowego sposobu i trybu organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz jednorazowej refundacji kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne.

Natomiast w przypadku refundowania, w ramach prac interwencyjnych jako tzw. "rekrutacją pracownika znajdującego się w szczególnie niekorzystnej sytuacji" - (par. 16 ww. rozporządzenia) - warunki dotyczące pomocy państwa są ustalane w sposób niemniej rygorystyczny niż ww.

Pragnę także zaznaczyć, że w art. 49 tej ustawy osoby powyżej 50 roku życia są uznane za "osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy" do których mogą być dodatkowo stosowane działania określone w art. 50-61 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Jerzy Hausner