W czasie moich dyżurów parlamentarnych często zgłaszają się do mnie osoby zwolnione z pracy tuż po tym, jak przekroczyły pięćdziesiąty rok życia. Niestety, pomimo że spełniają szereg przesłanek ustawowych, wiek nie uprawnia ich ani do świadczenia przedemerytalnego, ani do wcześniejszej emerytury. Nie muszę podkreślać, jak wielkie jest rozgoryczenie ludzi, którzy po wielu latach aktywności zawodowej teraz pozostają bez pracy, a co za tym idzie: bez środków do życia. Jakiej porady można udzielić tym ludziom?

Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku przekazał mi dane statystyczne dotyczące bezrobotnych w tak zwanym wieku 50+. Niepokojące jest, że bezrobotni powyżej pięćdziesiątego roku życia stanowią jedną z grup najbardziej zagrożonych długotrwałym pozostawaniem bez pracy. Około 70% spośród tych osób znajduje się w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez ponad dwanaście miesięcy w okresie ostatnich dwóch lat.

Jako przykład podam art. 59 ust. 4 pkt 1 ustawy. Przepis umożliwia skierowanie do pracy w ramach prac interwencyjnych bezrobotnych, którzy spełniają warunki konieczne do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, a refundacja poniesionych przez pracodawcę kosztów jest przyznawana w wysokości do 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia. Wymieniona wysokość refundacji stanowi poważny bodziec dla pracodawców, a trzeba też brać pod uwagę fakt, że wysokość refundacji zatrudnienia bezrobotnych powyżej pięćdziesiątego roku życia, którzy nie spełniają warunków koniecznych do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, wynosi dużo mniej, bo już tylko do 50% kosztów.

Według pracowników PUP właściwym rozstrzygnięciem byłoby umożliwienie stosowania art. 59 ust. 4 pkt 1 ustawy również do bezrobotnych, którzy w okresie trwania prac interwencyjnych nabyli odpowiedni okres uprawniający do emerytury, zgodnie z przepisami o świadczeniach przedemerytalnych lub o wcześniejszej emeryturze. Dzięki tej koncepcji możliwe byłoby zaktywizowanie znacznej grupy bezrobotnych, a następnie zapewnienie im bezpiecznej egzystencji dzięki odpowiedniemu świadczeniu.

Niestety, okazuje się, że w przypadku zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych bezrobotnych, którzy w okresie trwania tych prac nabyli okres uprawniający do emerytury, zgodnie z wymogami ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, nie można przyznać refundacji w wysokości do 80%, jedynie do 50% kwalifikowanych kosztów. Przyjmuje się, że przepis art. 59 ust. 4 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy dotyczy wyłącznie bezrobotnych, którzy w momencie skierowania na prace interwencyjne już spełniają warunki konieczne do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego. Nawet gdyby przyjąć, że wskazane osoby mogłyby zostać skierowane do pracy na podstawie art. 59 ust. 4 pkt 1 ustawy, nie nabyłyby one prawa do świadczeń przedemerytalnych, ponieważ trudno w ich przypadku uznać, że zostały zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy, likwidacji zakładu lub niewypłacalności pracodawcy, które to zdarzenia stanowią jeden z warunków koniecznych w myśl ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Czy istnieje realna możliwość modyfikacji art. 59 ust. 4 pkt 1 według wskazanej propozycji?