Informację w związku z oświadczeniem senatora Witolda Gładkowskiego, złożonym na 39. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 38), przekazał Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji:
Warszawa, 13 czerwca 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku!
Odpowiadając na pismo z dnia 14 maja 2003 r., sygn. BPS/DSK-043-199/03, przekazujące oświadczenie Senatora RP Pana Witolda Gładkowskiego wygłoszone podczas 39 posiedzenia Senatu RP, w sprawie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego z powodu wypalania traw, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.
Zagadnienia dotyczące wypalania traw regulowane są przede wszystkim w aktach prawnych z zakresu ochrony przyrody i ochrony przeciwpożarowej.
Zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (tj.: Dz. U. z 2001 r., Nr 99, poz. 1079 z późn. zm.), zabrania się wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych oraz w strefie oczeretów i trzcin.
Artykuł 30 ust. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tj.: Dz. U. z 2000 r., Nr 56, poz. 679 z późn. zm.) stanowi, że: "w lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 km od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo, a w szczególności:
1) rozniecania ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego,
2) korzystania z otwartego płomieni
a,3) wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych".
Na mocy art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach (Dz. U. Nr 96, poz. 592 z późn. zm.), zabronione jest spalanie odpadów na powierzchni ziemi poza obiektami i urządzeniami technicznymi, przy czym w art. 3 ww. ustawy przez odpady rozumiane są wszystkie przedmioty i substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe powstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej lub bytowania człowieka i nieprzydatne
w miejscu lub czasie, w którym powstały, za odpady uważa się również osady ściekowe.W myśl § 63 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 3 listopada 1992 r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460 z późn. zm.), w lasach i na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk, jak również w odległości do 100 m od granicy lasów zabronione jest wypalanie wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych. J
ednocześnie § 69 ust. 1 przywołanego rozporządzenia dopuszcza wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości co najmniej 100 m od zabudowań, miejsc ustawiania stert i stogów, lasów oraz zboża na pniu, przy zapewnieniu stałego nadzoru miejsca wypalania oraz w sposób nie powodujący zakłóceń w ruchu drogowym. Zapis ten jest często pretekstem do wypalania traw i nieużytków.Obowiązujące przepisy określają także sankcje za naruszenie powyższych zakazów. W artykule 59 ustawy o ochronie przyrody przewidziano zastosowanie kary aresztu lub grzywny wobec osób naruszających cytowany wyżej przepis art. 45. Postępowanie w takich sprawach prowadzi się na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (D
z. U. Nr 106, poz. 1148).Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr 12, poz. 112 z późn. zm.) w art. 82 § 1 pkt 7 lit. e) stanowi, że osoby wypalające wierzchnią warstwę gleby lub pozostałości roślinne w lesie lub na terenie śródleśnym albo w odległości mniejszej ni ż 100 m od granicy lasu podlegają karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
Ponadto zaznaczyć należy, iż wypalanie roślinności może powodować zniszczenia w świecie roślinnym i zwierzęcym o znacznych rozmiarach, co zgodnie z art. 181 § 1 ustawy z dnia 1 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.), zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Dążąc do ograniczenia rozmiarów procederu prowadzenia wypalania traw i ograniczenia jego skutków, w okresie wiosennym Państwowa Straż Pożarna prowadzi wzmożone działania kontrolno-rozpoznawcze oraz wprowadza podwyższony stopień gotowości operacyjnej. Ponadto, prowadzona jest na szeroką skalę akcja propagandowa z wykorzystaniem środków masowego przekazu
. Do podejmowania zadań mających na celu przeciwdziałanie zagrożeniom zachęcane są organy administracji samorządowej, podmioty gospodarcze i społeczne organizacje ratownicze, w tym ochotnicze straże pożarne.Jednostki Państwowej Straży Pożarnej mogą reagować na określone zdarzenia, dopiero po odebraniu zgłoszenia o pożarze powstałym w wyniku procederu wypalania.
Mimo wzmożonych działań kontrolno-rozpoznawczych prowadzonych przez pracowników komend powiatowych PSP oraz wprowadzenia całkowitego zakazu wypalania pozostałości roślinnych ustawą o odpadach, nie przynoszą one zamierzonego skutku. Wypalanie traw odbywa się bez dozoru w obawie przed konsekwencjami, natomiast sprawcy wypaleń i wywołanych pożarów czują się bezkarni.
W działania profilaktyczne ograniczające zjawisko wypalania traw włącza się Policja. Podejmuje ona aktywną walkę ze sprawcami wypaleń i powstałych w ich wyniku pożarów, dążąc do ustalenia winnych oraz stosując odpowiednie środki represji.
W okresie od 1 stycznia do 15 maja 2003 roku Policja odnotowała 3130 wykroczeń polegających na wypalaniu roślinności na łąkach, pastwiskach nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych, w strefie oczeretów i trzcin.
Ustalono 1830 sprawców, wobec których zastosowano następujące środki represji karnej:
1) skierowanie wniosków o ukaranie do sądu, w liczbie 301,
2) nałożenie mandatów karnych (586),
3) pouczenie (937).
Wszczęto 283 postępowania przygotowawcze w sprawach przestępstw zaistniałych w wyniku naruszenia zakazu wypalania traw.
Ponadto w okresach nasilania się zjawiska wypalania traw, podejmowane są przedsięwzięcia mające na celu aktywizację działań jednostek terenowych Policji, które mogą przyczynić się do ograniczenia liczby tego typu wykroczeń.
Z wyrazami szacunku
Krzysztof JANIK