Warszawa, dnia 20 lutego 2002 r.

Dotyczy pisma sygn.: LP/043/49/02/V

z 13 lutego 2002 r.

Wprowadzony przez Komitet Badań Naukowych system oceny parametrycznej dorobku jednostek dotyczy nauki i zadań o charakterze naukowo-technicznym. Wynika to z art. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o Komitecie Badań Naukowych, gdzie określone zostały zadania Komitetu, a następnie z zapisów § 16 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych z dnia 30 listopada 2001 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych ustalanych w budżecie państwa za naukę. W świetle tych przepisów nie istnieje możliwość dokonywania przez KBN parametrycznej oceny twórczości artystycznej.

Myślę, że warto przypomnieć, iż podjęta przed trzema laty przez Zespół Nauk Humanistycznych KBN - na wniosek i przy udziale szerokiej reprezentacji środowisk wyższych szkół artystycznych - próba opracowania i zastosowania zasad odrębnej oceny dorobku artystycznego zakończyła się niepowodzeniem, zaś nawet w dużo bardziej wymiernej sferze nauki systemu i kryteria ocen parametrycznych wzbudziły znaczne kontrowersje, aż do twierdzeń o niemożności sensownego dokonania takich ocen włącznie.

Zespół Nauk Humanistycznych KBN w opracowanych przez siebie szczegółowych kryteriach oceny dorobku naukowego pozostawił relatywnie szeroki margines interpretacyjny. Pozwoliło to na włączenie do punktowanych w ramach systemu wyników badawczych prac sytuujących się na pograniczu sztuki i nauki. Nie sposób jednak zatrzeć fundamentalnej różnicy. Sztuka nie jest nauką, jest obszarem odrębnym. Nie są natomiast sztuką nauki o sztuce, bowiem opisywanie sztuki nie tworzy jej.

Komitet Badań Naukowych docenia i w miarę możliwości popiera działalność artystyczną. Objęcie wyższych szkół artystycznych w Polce zapisami ustaw o szkolnictwie wyższym oraz o tytule naukowym i stopniach naukowych, a także całkowite zrównanie uprawnień pracowników tych szkół z uprawnieniami pracowników innych szkół wyższych nastąpiło w wyniku przyjęcia tez o równowartości sztuki i nauki. Nie oznacza to jednak, że w Polsce nastąpiło zrównanie pojęć sztuki i nauki. Świadczy o tym całokształt ustawodawstwa oraz konstrukcja budżetu państwa, w którym finansowanie sztuki i nauki opisane jest w oddzielnych rozdziałach.

Nie sposób zatem zgodzić się z twierdzeniem, że Zespół Nauk Humanistycznych KBN "wydał decyzję o wyłączeniu z oceny parametrycznej twórczości artystycznej pedagogów kształcących na kierunkach o profilu artystycznym zatrudnionych w szkołach wyższych podlegających ministrowi edukacji narodowej". Istnieje bowiem różnica między wyłączeniem z oceny a niebraniem pod uwagę przy ocenie. Zespół nie uwzględnia nie tylko twórczości artystycznej - i to bez względu na miejsce zatrudnienia twórców - ale także np. osiągnięć dydaktycznych, autorstwa skryptów, osiągnięć o charakterze popularyzatorskim, odczytów, monograficznych wykładów etc. Decyzja nie była też nagła, bowiem dyskusja o różnicach pomiędzy twórczością naukową a artystyczną toczy się od przynajmniej pięciu lat. Kategorie nadawane przez Komitet Badań Naukowych nie powinny być traktowane jako wyznacznik prestiżu w obszarze innym od nauki.

Komitet jest gotów poprzeć ideę "podwójnej kategoryzacji" jednostek artystycznych (przeprowadzenie dwóch niezależnych ocen; naukowej i artystycznej), jednak inicjatywa w tym zakresie należy raczej do Ministerstwa Kultury, a także być może do Ministerstwa Edukacji i Sportu. Zapewne warto też zaczekać na wyniki prac Państwowej Komisji Akredytacyjnej w obszarze wyższego szkolnictwa artystycznego.