Informację w związku z oświadczeniem senatora Gerarda Czai, złożonym na 48. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 50), przekazał Minister Zdrowia:
Warszawa, dnia 23 grudnia 2003 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Gerarda Czaję (Znak sprawy BPS/DSK-043-476/03) z dnia 7 listopada 2003 r. w sprawie zasad ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, uprzejmie informuję, co następuje:
Ubezpieczeniem zdrowotnym w Narodowym Funduszu Zdrowia zgodnie z ustawą z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. nr 45, poz. 391 z późn. zm., zwanej dalej ustawą) objęte są osoby posiadające obywatelstwo polskie i zamieszkujące na terytorium Polski oraz cudzoziemcy, którzy przebywają na terytorium Polski na podstawie wizy pobytowej w celu wykonywania zawodu, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się, zgody na pobyt tolerowany lub posiadają status uchodźcy nadany w Polsce albo korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium, jeżeli podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, lub ubezpieczają się dobrowolnie (art. 6 ust. 1 ustawy). Ubezpieczonymi są także osoby posiadające obywatelstwo polskie, nie zamieszkujące na terytorium Polski, jeżeli podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego i są objęte:
- ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym na podstawie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
- ubezpieczeniem społecznym rolników (art. 6 ust. 2 ustawy).
Za ubezpieczonych uważa się także zamieszkujących na terytorium Polski członków rodzin osób objętych obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem zdrowotnym, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy, jeżeli nie są osobami podlegającymi obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w art. 9 ust. 1 z zastrzeżeniem art. 9 ust. 2 ustawy.
Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego obejmuje m.in. osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (w zakresie obsługi zgłoszeń oraz poboru składek na ubezpieczenie zdrowotne tych osób właściwa jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego), osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność lub osobami z nimi współpracującymi, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub osobami z nimi współpracującymi.
Wysokość składki dla każdej z grup osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego wynosi obecnie 8% podstawy jej wymiaru. Od 1 stycznia 2004 r. wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosiła będzie 8,25% podstawy wymiaru.
Osoby na wymienionych przez Pana Senatora kontraktach menedżerskich opłacają składkę z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.
W ramach pozarolniczej działalności odrębne źródło przychodów stanowi:
- pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej,
- pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie innych przepisów szczególnych,
- status wspólnika spółki cywilnej,
- status twórcy i artysty,
- status osoby prowadzącej działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
- status osoby prowadzącej działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- status wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- status wspólnika spółki jawnej,
- status wspólnika spółki komandytowej,
- status wspólnika spółki partnerskiej.
Składkę należy odprowadzić od każdej z wymienionych powyżej form organizacyjno-prawnych, niezależnie od przedmiotu prowadzonej działalności. Oznacza to, że jedna osoba może być zobowiązana do opłacenia składek z maksymalnie 10 źródeł przychodów.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność i posiadająca w ramach tej działalności "n" źródeł przychodów - obowiązana jest do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy wymiaru nie niższej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku x "n".
Osoby mające ustalone prawo do emerytury lub renty nie opłacają składek na ubezpieczenie zdrowotne od dodatkowych przychodów z działalności pozarolniczej, jeżeli:
- pobierają świadczenie emerytalne i rentowe w miesięcznej wysokości nie przekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia i uzyskują dodatkowe przychody z tej działalności w wysokości nie przekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury,
- pobierają świadczenie emerytalne i rentowe w miesięcznej wysokości nie przekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia i opłacają zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej z tytułu prowadzenia tej działalności.
Osoby spełniające wymienione warunki podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale są zwolnione z opłacania składek na to ubezpieczenie. Są natomiast zobowiązane do dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia oraz składania dokumentów rozliczeniowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.).
Osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności nie opłacają składek na ubezpieczenie zdrowotne od dodatkowych przychodów z działalności pozarolniczej, jeżeli:
- uzyskują dodatkowe przychody z działalności pozarolniczej w wysokości nie przekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
- opłacają zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej z tytułu prowadzenia tej działalności.
Osoby spełniające wymienione warunki podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale są zwolnione z opłacania składek na to ubezpieczenie. Są natomiast zobowiązane do dokonania zgłoszenia do ubezpieczenia oraz składania dokumentów rozliczeniowych zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, dla których prowadzenie pozarolniczej działalności stanowi jedyne źródło przychodu, opłacają składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, jeżeli:
- uzyskiwane przychody z tej działalności nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
- opłacają zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej z tytułu prowadzenia tej działalności.
Opłacanie składki do wysokości zaliczki na podatek dochodowy, przez osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, dla których prowadzenie pozarolniczej działalności stanowi jedyne źródło przychodu, nie ma jednak zastosowania do tych osób, które opłacają podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej, ponieważ nie wpłacają zaliczek na podatek dochodowy.
W przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego źródła w ramach takiego samego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, wymienionego w art. 9 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w NFZ, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest od każdego ze źródeł przychodów.
Ponadto uprzejmie informuję Pana Senatora, iż przepisy ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, poddane zostaną przeglądowi i analizie z punktu widzenia ich racjonalności i skuteczności, również w aspekcie poruszonym w przedmiotowej korespondencji.
Z poważaniem
Leszek Sikorski