Warszawa, 02.09.2003 r.

W oparciu o informacje zawarte w oświadczeniu Pana Senatora Gerarda Czai można stwierdzić, że w przypadku sytuacji na rynku okuć i zamków zastosowanie mogłaby mieć ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny (Dz. U. Nr 43, poz. 477 z późniejszymi zmianami) lub ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów po cenach dumpingowych (Dz. U. Nr 123, poz. 1352 z późniejszymi zmianami).

W przypadku ustawy o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny istnieje możliwość wszczęcia postępowania ochronnego w przypadku wstępnego stwierdzenia, że import danego towaru jest realizowany w tak zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że wyrządza szkodę przemysłowi krajowemu wytwarzającemu towar podobny. Postępowanie takie wszczynane jest na wniosek przemysłu krajowego, który musi zawierać dokładne informacje na temat produktu, jego importu w ostatnich trzech latach oraz dane dotyczące sytuacji całości przemysłu wytwarzającego produkt podobny w Polsce a także związku przyczynowego między nadmiernym importem a szkodę dla przemysłu. Skutkiem postępowania, które może trwać do 12 miesięcy, może być wprowadzenie środka ochronnego w postaci dodatkowej opłaty celnej lub ograniczenia ilościowego (kontyngentu). Postępowanie ochronne przed nadmiernym przywozem prowadzone jest erga omnes, tzn. przeciwko importowi ze wszystkich kierunków. Odstępstwo od tej zasady możliwe jest jedynie w przypadku, gdy nadmierny import pochodzi z kraju nie będącego członkiem Światowej Organizacji Handlu.

Z kolei ustawa o ochronie przed przywozem na polski obszar celny towarów po cenach dumpingowych może być i najczęściej jest stosowana przeciwko importowi z konkretnego kraju, jeżeli zostanie udowodnione, że import ten jest realizowany na zasadach dumpingu. Dumping, w rozumieniu przedmiotowej ustawy występuje wówczas, gdy ceny w eksporcie danego towaru są niższe niż ceny po jakich towar ten sprzedawany jest na krajowym rynku eksportera. Różnica między tymi cenami to tzw. margines dumpingu. Postępowanie antydumpingowe wszczynane jest na wniosek przemysłu krajowego. Wniosek ten musi zawierać informacje na temat dumpingu, importu towaru, w stosunku do którego istnieje podejrzenie, że jest on realizowany na zasadach dumpingu a także, podobnie jak w przypadku wniosku o ochronę przed nadmiernym importem, sytuacji przemysłu krajowego wytwarzającego towar podobny i związku przyczynowego między importem po cenach dumpingowych a szkodą dla tego przemysłu. Skutkiem postępowania antydumpingowego, które może trwać do 18 miesięcy, może być wprowadzenie środków antydumpingowych w postaci ceł maksymalnie w wysokości marginesu dumpingu lub zobowiązania cenowego eliminującego margines dumpingu.

W przypadku obu opisanych powyżej postępowań istnieje możliwość wszczęcia ich z urzędu, jednak Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej musi posiadać informacje, o których mowa w przypadku wniosku o wszczęcie postępowania. Dlatego przed wszczęciem postępowania konieczna jest współpraca zainteresowanego przemysłu z Ministerstwem w celu zgromadzenia odpowiednich informacji. Wszczęcie postępowania bez odpowiednich podstaw faktycznych mogłoby skutkować zaskarżeniem postanowień wydanych w toku postępowania do NSA a także do Światowej Organizacji Handlu.

Uprzejmie informuję Pana Marszałka, że do Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej nie wpłynął żaden wniosek o wszczęcie postępowania przed nadmiernym importem ani postępowania antydumpingowego, który dotyczyłby importu zamków i okuć. Producenci tego towaru nie zwrócili się także o pomoc w zgromadzeniu informacji niezbędnych do wszczęcia któregoś z ww. postanowień.

W związku z informacjami zawartymi w oświadczeniu Pana Senatora Gerarda Czai świadczącymi o trudnej sytuacji branży zamków i okuć, która może wynikać z nadmierności importu lub dumpingu sugerowałbym skontaktowanie się przedstawicieli Polskiego Związku Producentów Zamków i Okuć z Departamentem Instrumentów Polityki Handlowej, który w ramach Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej realizuje politykę w zakresie stosowania środków ochrony rynku. Pracownicy tego Departamentu udzielą wszelkich informacji na powyższy temat, a także wstępnie ocenią możliwość i zasadność wszczynania postępowania w kontekście orzecznictwa NSA i WTO oraz bliskiego terminu wstąpienia Polski do UE.

Dziękuję za zainteresowanie przedstawiciela parlamentu sprawami związanymi ze stosowaniem środków ochronnych, często wykorzystywanych jako instrumenty polityki handlowej przez członków Światowej Organizacji Handlu. W Polsce narzędzia te wykorzystywane są dopiero od kilku lat i ich stosowanie rodzi niewątpliwie wiele pytań. Mam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia rzucają dodatkowe światło na skomplikowane procedury ochrony rynku.

Jerzy Hausner