Szanowny Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Przedstawiony przez Pana Senatora problem obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność oraz kwestia wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne tych osób (której minimalny wymiar został arbitralnie ustalony w przepisach ustawowych) - sygnalizowane także przez środowiska zainteresowanych emerytów i rencistów (zwłaszcza przez osoby osiągające niskie i nieregularne przychody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej) - były tematem szerokiej dyskusji już w pierwszym roku funkcjonowania systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Umową z dnia 20 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 88, poz. 961 z późn. zm.) - art. 1 pkt 17 - wprowadzono zmiany w art. 22 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 z późn. zm.).

1. Jeżeli spełnione są przesłanki do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia, o którym mowa w art. 8, z więcej niż jednego tytułu, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana od dodatkowych przychodów z działalności pozarolniczej przez osoby, których świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty najniższego wynagrodzenia, w przypadku gdy osoby te:

3. Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, od dodatkowych przychodów z prowadzonej przez te osoby działalności pozarolniczej, jeżeli osoby te: uzyskują przychody z tej działalności, w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Jeżeli działalność pozarolnicza stanowi jedyne źródło przychodu tych osób, składka opłacana jest w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Odpowiada to podnoszonej zarówno przez Pana Senatora, jak i Rzecznika Praw Obywatelskich, trosce o tę szczególną grupę osób, które, znajdując się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej, podejmują dodatkowy wysiłek w celu zwiększenia swoich niejednokrotnie bardzo skromnych emerytur i rent oraz pozwala na zachowanie fundamentalnej zasady, na której opiera się system powszechnego ubezpieczenia społecznego - zasady solidarności społecznej. Na gruncie systemu ubezpieczeń zdrowotnych zasada ta wyraża konieczność równego partycypowania w obciążeniu publicznoprawnym, jakim jest składka na ubezpieczenie zdrowotne, w celu nadania systemowi ochrony zdrowia rzeczywistej, a nie tylko deklarowanej powszechności.