Warszawa 08. 03. 2005 r.

Pan

Longin Pastusiak

Marszałek Senatu

Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z pismem Wicemarszałka Senatu - wz. Kazimierza Kutza z dnia 10. 02. 2005 r. znak BPS/DSK-043-48/05 w sprawie oświadczenia złożonego przez senator Czesławę Christową w sprawie Przedsiębiorstwa Państwowego Polska Żegluga Morska w Szczecinie uprzejmie informuję co następuje:

W oświadczeniu Pani Senator Czesława Christowa prosi o uzasadnienie działań Ministra Skarbu Państwa prowadzących do upadku Polskiej Żeglugi Morskiej. Ze złożonego oświadczenia można domniemywać, że działaniami prowadzącymi przez Ministra Skarbu Państwa do upadku przedsiębiorstwa, zdaniem Pani Senator, jest ewentualna komercjalizacja oraz odwołanie dyrektora naczelnego P.P. PŻM pana Pawła Brzezickiego.

Polska Żegluga Morska w Szczecinie jest przedsiębiorstwem państwowym i działa w oparciu o przepisy ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Zgodnie z przytoczoną ustawą przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną. Organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa. Organami przedsiębiorstwa państwowego są: ogólne zebranie pracowników, rada pracownicza i dyrektor przedsiębiorstwa. Minister Skarbu Państwa jako organ założycielski jest ograniczony w metodach kontroli działalności przedsiębiorstwa i ma prawo władczego wkraczania w sprawy przedsiębiorstwa tylko w wypadkach wyraźnie przewidzianych przepisami ustawowymi.

PŻM pomimo swojej struktury składającej się z szeregu spółek zależnych i stowarzyszonych, mających siedziby zarówno w kraju jak i za granicą, nie jest zobowiązane w świetle przepisów ustawy z dnia 24.09.1994 r. o rachunkowości - do sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Z uwagi na swą strukturę kontynuacja działalności Przedsiębiorstwa jest uzależniona od możliwości generowania dodatnich przepływów pieniężnych przez PŻM oraz spółki, w których Przedsiębiorstwo ma większościowe akcje i udziały.

Z uwagi na powyższe Ministerstwo Skarbu Państwa może odnosić się tylko do informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym P.P. PŻM a nie całej Grupy PŻM. W przypadku gdyby przedsiębiorstwo sporządzało skonsolidowane sprawozdanie finansowe, różniłoby się ono znacznie od sprawozdania jednostkowego i wpłynęłoby zasadniczo na ocenę działalności PŻM.

Według sprawozdania finansowego sporządzonego na dzień 31.12.2003 r. Przedsiębiorstwo posiada obecnie 5 statków oraz zatrudnia faktycznie 663 osoby (2882 załogi pływającej w tym 2492 na urlopach bezpłatnych oraz 288 pracowników lądowych w tym 15 zawieszonych).

Zdaniem Ministerstwa Skarbu Państwa komercjalizacja zapewniłaby efektywny nadzór państwa nad wykorzystaniem majątku narodowego powierzonego Polskiej Żegludze Morskiej w Szczecinie. Ponadto przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę prawa handlowego umożliwiłoby wykorzystanie wielu instrumentów rynku kapitałowego oraz procedur i rozwiązań systemowych w celu uporządkowania struktury organizacyjnej Grupy PŻM, wprowadzenia efektywnych i sprawdzonych w gospodarce rynkowej instrumentów zarządzania, czy też restrukturyzację zadłużenia handlowego i bankowego.

Jednakże, z uwagi na wykazywanie przez PŻM od dłuższego czasu ujemnych kapitałów własnych komercjalizacja przedsiębiorstwa przy obecnym stanie prawnym jest niemożliwa.

Decyzja Ministra Skarbu Państwa o odwołaniu ze stanowiska Dyrektora Naczelnego PŻM podyktowana była rażącym naruszeniem prawa przez pana Pawła Brzezickiego.

Mianowicie 4 lutego 1999 r. P.P. PŻM zbyło udziały w następujących Spółkach: Polsteam Oceantramp, Polsteam Shortramp, Polsteam Tankers, natomiast 28 maja 1999 r. Państwowe Przedsiębiorstwo PŻM zbyło jedną akcję Żeglugi Polskiej S.A., pomimo iż 17 lutego 1999 r. Minister Skarbu Państwa nie wyraził zgody na dokonanie tej transakcji.

Fakt zbycia jednej akcji Żeglugi Polskiej S.A. spowodował wyłączenie tego podmiotu z reżimu ustawy o urzędzie Ministra Skarbu Państwa i tym samym znacząco ograniczył kompetencje Ministra Skarbu Państwa w stosunku do Przedsiębiorstwa Państwowego PŻM i jego Grupy Kapitałowej.

Żegluga Polska S.A. przestała być zobowiązana do powiadamiania Ministra Skarbu Państwa o zamiarze dokonywania czynności prawnych w zakresie rozporządzania rzeczowymi składnikami majątku trwałego oraz nieodpłatnego oddania tych składników do korzystania innym podmiotom, jeżeli przedmiot czynności prawnej przekraczał równowartość 50 000 euro. Tym samym świadome i niezgodne z decyzją MSP zmiany struktury własnościowej spółek z Grupy PŻM, a w szczególności posiadającej ogromny majątek Spółki Żegluga Polska S.A. spowodowały, iż zmiany własnościowe dotyczące majątku tych spółek pozostają poza nadzorem Ministerstwa Skarbu Państwa.

Takie działanie Dyrektora należy uznać za rażące naruszenie prawa i organ założycielski w tej sytuacji nie mógł być obojętny.

Ponadto chciałbym się odnieść do sytuacji ekonomiczno-finansowej PŻM, bowiem zdaniem Pani Senator obecna znakomita kondycja przedsiębiorstwa to wynik radykalnych przemian, jakie przeprowadził w ostatnich sześciu latach dyrektor naczelny PŻM, a wdrożony program oszczędnościowy doprowadził do całkowitego wyprowadzenia przedsiębiorstwa z kryzysu.

Przedsiębiorstwo pomimo wykazywania od 2000 roku dodatniego wyniku finansowego, działalność podstawową prowadzi ze stratą. Na koniec grudnia 2004 roku wynik na sprzedaży wyniósł ponad -4,7 mln. Fundusz własny, który w roku 1998 wynosił ok. -60 mln na koniec grudnia 2003 r. był w wysokości minus 149 mln. Zobowiązania PŻM od 1998 roku utrzymują się na zbliżonym do siebie poziomie i w roku 2003 kształtowały się na poziomie 441 mln. Ponadto przedsiębiorstwo wykazuje stratę z lat ubiegłych, która w roku 1998 wynosiła -30 mln natomiast na koniec grudnia 2003 r. wyniosła -190 mln. Dodać należy, że od 2000 roku biegli rewidenci badający sprawozdania finansowe PŻM za poszczególne lata wydawali opinię z zastrzeżeniami.

Według oświadczenia Pani Senator PŻM nawet w okresie najgłębszego kryzysu nigdy nie korzystała z żadnych państwowych dotacji oraz innych instrumentów wsparcia, takich jakie państwo stosuje na przykład wobec polskich stoczni.

Z dokumentacji, jaka jest w posiadaniu Departamentu Nadzoru Właścicielskiego II w Ministerstwie Skarbu Państwa wynika, iż w latach 1999-2004 Przedsiębiorstwo Państwowe PŻM kilkakrotnie skorzystało z pomocy rządu polskiego, między innymi:

- w 1999 roku PP PŻM uzyskało pomoc od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w formie rozłożenia na raty spłaty zaległych zobowiązań z tytułu składek na ZUS, FP, FGŚP za okres od czerwca 1998 roku do grudnia 1998 roku, w wysokości 12.800.494,23 zł do końca grudnia 2001 roku;

- decyzją prezesa Zarządu PFRON z 5.11.1999 r. rozłożona została na raty zaległość we wpłatach na PFRON za okres od października 1998 r. do lipca 1999 r. w wysokości 11.119.156,65 zł na 24 raty płatne od listopada 1999 r. do października 2001 r.;

- w dniu 15.12.1999 roku umorzono PP PŻM odsetki za nieterminową wpłatę podatku dochodowego od osób fizycznych w kwocie 2.422.147 zł;

- w dniu 11.12.2001 roku Rada Ministrów na wniosek Ministra Skarbu Państwa postanowiła udzielić Przedsiębiorstwu Państwowemu Polska Żegluga Morska z siedzibą w Szczecinie pomocy publicznej w wysokości 2.608.000 zł. Była to pomoc w formie dotacji na sfinansowanie odpraw pieniężnych i emerytalno-rentowych, która została uruchomiona w 2002 roku.

Należy pamiętać, iż każdorazowe udzielanie pomocy publicznej jest procesem podczas którego szczegółowo analizowane są nie tylko wyniki finansowe podmiotu, ale również między innymi, jego postępy w realizacji programu restrukturyzacyjnego, dlatego uzyskanie wsparcia jest możliwe najczęściej w przypadkach rokujących poprawę.

Reasumując powyższe, można jednoznacznie stwierdzić, iż działania Ministra Skarbu Państwa nie prowadzą do upadku PŻM, a mają jedynie na celu zapewnienie efektywniejszego nadzoru państwa nad wykorzystaniem majątku narodowego powierzonego Polskiej Żegludze Morskiej w Szczecinie.

Z poważaniem

Dariusz Marzec