Informację w związku z oświadczeniem senatora Januarego Bienia, złożonym na 76. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 80), przekazał Minister Środowiska:
Warszawa, dnia 07. 03. 2005 r.
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
Odpowiadając na pytania zawarte w oświadczeniach pana senatora Januarego Bienia, przesłanych przy pismach z dnia 10 lutego 2005 r., znak BPS/DSK-043-18/05 oraz BPS/DSK-043-45/05, w sprawie niedoboru surowca w przemyśle drzewnym oraz wykorzystania drewna na cele energetyczne, uprzejmie informuję.
Zgodnie z zapisami ustawy z 1991 r. o lasach, wielofunkcyjna gospodarka leśna prowadzona jest według planów urządzenia lasu, co oznacza użytkowanie zasobów w taki sposób i w takim tempie, aby zachować je jako odnawialne zasoby naturalne. Taką właśnie gospodarkę leśną prowadzą Lasy Państwowe - konsekwentnie zwiększając powierzchnię lasów oraz pozyskując drewno w rozmiarze nieprzekraczającym możliwości biologicznych lasu.
Trudno się zgodzić z tezą, że główną przyczyną niedoboru surowca na rynku drzewnym jest niewystarczający poziom pozyskania drewna. Od wielu lat Lasy Państwowe konsekwentnie zwiększają podaż drewna na rynku, mając na uwadze możliwości produkcyjne polskich lasów oraz niepodważalne zasady zrównoważonej gospodarki leśnej. Zwiększanie podaży drewna wpływa w widoczny sposób na stopniowy rozwój przemysłu drzewnego w naszym kraju. Poziom sprzedaży grubizny ogółem z roku na rok podnosi się i osiągnął odpowiednio w roku 1997 - 20,4 mln m3, w 1998 - 21,9 mln m3, w 1999 - 22,7 mln m3, w 2000 - 24,2 mln m3, w 2001 - 22,8 mln m3, w 2002 - 25,8 mln m3, w 2003 - 28,1 mln m3 oraz 28,5 mln m3 w roku 2004.
Powodem utrzymującego się od dłuższego czasu deficytu drewna na rynku jest gwałtownie wzrastający, nienotowany w naszym kraju od wielu lat popyt na drewno. Wynika on z modernizacji potencjału istniejących odbiorców drewna, pojawiania się na rynku szeregu nowych podmiotów oraz rosnącej efektywności całego przemysłu drzewnego, a także relacji pomiędzy euro i złotówką.
Nie można także twierdzić, że rozbieżności pomiędzy potrzebami surowcowymi przemysłu drzewnego i ofertą Lasów Państwowych wynikają ze wzrostu ilości sprzedawanego surowca drzewnego na cele energetyczne, ponieważ jednostki Lasów Państwowych od drugiej połowy 2003 roku nie podejmują żadnych zobowiązań wobec przemysłu energetycznego, mimo zapotrzebowania zgłaszanego przez coraz większą liczbę zakładów.
Wyjątkiem jest tu umowa zawarta z Elektrownią Połaniec. Rozmowy na temat współpracy z tym zakładem Lasy Państwowe podjęły jeszcze na początku roku 2003. Wtedy bowiem sytuacja na rynku różniła się znacznie od obecnej.
Elektrownia Połaniec rzeczywiście będzie wykorzystywać do współspalania drewno kupowane z Lasów Państwowych. Surowiec ten będzie pochodził jednak z tych jednostek organizacyjnych LP, z których w ostatnich latach nie kupował drewna ani krajowy przemysł płyt drewnopochodnych, ani przemysł celulozowo-papierniczy.
Strategia marketingowa Lasów Państwowych zakłada głównie sprzedaż drewna do zakładów przemysłu przetwórczego. Informacje o tym były prezentowane na konferencjach i seminariach na temat wykorzystania biomasy w energetyce, organizowanych w 2003 i 2004 roku m.in. przez Polską Izbę Gospodarczą Energetyki i Ochrony Środowiska. Dowodem konsekwentnego stosowania takiej strategii jest odmowa zawarcia porozumień na dostawy papierówki np. z inwestorami w branży wytwórni granulatu drzewnego, którzy zamierzają zlokalizować swoje instalacje na terenach o wysokiej koncentracji drzewnego przemysłu przetwórczego.
Głównym celem produkcyjnym dla leśnictwa jest wytworzenie możliwie dużej ilości drewna użytkowego. Priorytetowym kierunkiem wykorzystania średniowymiarowego drewna użytkowego, szczególnie w okresie trwającej koniunktury, jest jego przerób w zakładach przemysłu drzewnego, a więc w przemyśle celulozowo-papierniczym, płytowym, zakładach produkcji opakowań i programów ogrodowych. Surowiec o znacznie obniżonych parametrach jakościowych, znajdujący obecnie zastosowanie na cele energetyczne, powstaje jako "towarzyszący" przy wytwarzaniu głównego celu produkcyjnego.
Ograniczona podaż drewna, jak również potrzeba przeznaczania tego surowca w pierwszej kolejności na cele przetwórcze, również została uwzględniona w polityce państwa, dotyczącej rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W istniejących dokumentach politycznych, w tym także w przyjętej w dniu 4 stycznia 2005 r. przez Radę Ministrów "Polityce energetycznej Polski do 2025 roku" przewiduje się zrównoważony rozwój energetyki odnawialnej zapewniający optymalizację wykorzystania poszczególnych rodzajów odnawialnych źródeł energii. Obok energetycznego wykorzystania biomasy zakłada się dynamiczny rozwój elektrowni wiatrowych. Przewiduje się także wykorzystanie wszystkich możliwości związanych z rozwojem małej energetyki wodnej. Dalsze działania podejmowane będą w zakresie energetyki słonecznej i zasobów geotermalnych.
Nie można się zgodzić z opinią, że Dyrektor Generalny Lasów Państwowych odmawia zgody na powszechne zawieranie kilkuletnich umów, administracyjnie ograniczając ich zasięg do największych firm. Dyrektor Generalny nie zawiera umów wieloletnich, a jedynie porozumienia długoterminowe, na podstawie których gwarantuje sprzedaż określonych ilości surowca, pod warunkiem ustalonego poziomu cen. W roku ubiegłym Lasy Państwowe zawarły porozumienia długoterminowe (3-letnie) z grupą ośmiu odbiorców z branży tartacznej. Natomiast ze swoimi największymi odbiorcami, tj. zakładami celulozowo-papierniczymi i płytowymi, Lasy Państwowe zawierają umowy na jeden rok, a dodatkowo co kwartał negocjują poziom cen w ramach tych umów.
Kwestia niedoboru surowca dla fabryki w Mielcu została już wyjaśniona pomiędzy Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych, a zarządem tej spółki.
W mojej ocenie system sprzedaży drewna nie wymaga przekształceń i nie przewiduję występowania z inicjatywą jakichkolwiek zmian w regulacjach prawnych dotyczących zasad obrotu drewnem okrągłym i nadzoru nad tym obrotem. Tym bardziej, że wydanie zarządzenia określającego te zasady poprzedziły konsultacje z głównymi grupami klientów Lasów Państwowych, które nie wniosły zastrzeżeń do zawartych w nim regulacji. Lasy Państwowe, jako zarządca majątku Skarbu Państwa, mają obowiązek sprzedawać surowiec drzewny w taki sposób, aby, dbając o równowagę na rynku, przestrzegać ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Działalność Lasów Państwowych w tej dziedzinie była przedmiotem analiz Urzędu Antymonopolowego i nie wzbudziła zastrzeżeń.
Z poważaniem
Jerzy Swatoń