Warszawa, dnia 20 stycznia 2005 r.

Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku

Odpowiadając na pismo nr BPS/DSK-043-575/04 z dnia 22 grudnia 2004 r. uprzejmie przedstawiam odpowiedź na oświadczenie złożone przez Pana Senatora Januarego Bienia podczas 74 posiedzenia Senatu RP w dniu 16 grudnia 2004 r. w sprawie realizacji postulatów zawartych w porozumieniu z niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa.

W dniu 13 listopada 2003 roku Minister Sprawiedliwości podpisał porozumienie z Przewodniczącym Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa. Do zawarcia porozumienia doszło w następstwie trudnej sytuacji w polskim więziennictwie.

Od początku 1999 roku liczba osadzonych wzrosła z ok. 53 tysięcy do nieomal 83 tysięcy w roku 2003 roku, tj. o ponad 50%. W tym czasie więziennictwo dysponowało 69 tys. miejsc zakwaterowania więźniów. Brakowało miejsc dla ponad 13 tysięcy osadzonych.

Powierzchnia celi mieszkalnej przypadająca na jednego więźnia w polskich jednostkach penitencjarnych znacząco odbiega od standardów międzynarodowych. Pomimo, iż kodeks karny wykonawczy określa ją na 3 m², wynosi ona realnie ok. 2,6 m².

W wyniku trwającego od wielu lat niskiego poziomu finansowania zadań, wzrostu populacji osadzonych oraz blokady wydatków, w 2001 roku więziennictwo popadło w gigantyczne zadłużenie wynoszące ponad 118 mln zł.

Wzrostowi liczby osób pozbawionych wolności i zwiększeniu zadań więziennictwa nie towarzyszył odpowiedni wzrost liczby etatów w Służbie Więziennej. Spowodowało to, że praktycznie ta sama liczba funkcjonariuszy i pracowników więziennictwa zobowiązana była wykonywać znacznie więcej obowiązków. Liczba osadzonych przypadających na jednego funkcjonariusza zwiększyła się z ok. 2,5 do ok. 3,5. W konsekwencji wykonywanie ustawowych zadań Służby Więziennej wymagało angażowania funkcjonariuszy w coraz to większym zakresie. Liczba godzin nadliczbowych funkcjonariuszy, za które nie otrzymali oni stosownego wynagrodzenia lub ekwiwalentu w postaci czasu wolnego od służby ciągle rosła i maksymalnie, na początku 2004 r. osiągnęła wartość niemal 1,9 mln. Obecnie jest to ok. 1,27 mln nadgodzin.

Porozumienie zawarte w listopadzie 2003 roku z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa jest realizowane. Świadczą o tym podejmowane przez resort sprawiedliwości i Służbę Więzienną następujące działania:

- w budżecie 2004 roku wyasygnowano środki na zwiększenie liczby etatów o 760, w tym 660 etatów funkcjonariuszy. Taki wzrost liczby etatów umożliwił zmniejszenie liczby nadgodzin o około 500 tys. Proces zmniejszania liczby nadgodzin będzie postępował, ponieważ przyjęci funkcjonariusze zostali przeszkoleni i wdrożeni do pełnienia obowiązków służbowych,

- w toku prac w parlamencie nad budżetem 2005 roku wyasygnowano dodatkowe środki na 500 nowych etatów z przeznaczeniem do obsługi oddawanych w 2005 r. nowych miejsc zakwaterowania,

- znacząco zmniejszono poziom zadłużenia więziennictwa. Wyniosło ono na koniec września br. ok. 21 mln zł i nie odnotowano zobowiązań wymagalnych.

Rządowi RP przedłożono obszerny raport stanowiący ocenę sytuacji w więziennictwie oraz wskazujący sposoby rozwiązania najważniejszych problemów, w tym: poprawę uposażenia funkcjonariuszy, zwiększenie liczby etatów oraz zwiększenie pojemności zakładów karnych i aresztów śledczych.

Raport przyjęty przez rząd wpłynął na konstrukcję projektu budżetu więziennictwa na 2005 rok, zwłaszcza w zakresie wydatków inwestycyjnych.

Jednocześnie informuję, że w toku wyjazdowych posiedzeń zarówno członkowie sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, jak i Komisji Finansów Publicznych szczegółowo zapoznali się z sytuacją więziennictwa. Mają oni pełną świadomość koniecznych zmian i szukają do tego najlepszych rozwiązań.

Minister Sprawiedliwości doskonale zna sytuację więziennictwa, ma świadomość potrzeb, lecz działa w granicach możliwości resortu. Obecna sytuacja w polskich więzieniach nie jest tak dramatyczna, jak przed kilku laty, lecz jest nadal trudna.

Spośród uzgodnień z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa dotyczących rozwiązania problemu nadgodzin, wzrostu liczby etatów funkcjonariuszy i pracowników cywilnych oraz zrównania wskaźnika uposażeń funkcjonariuszy SW ze wskaźnikiem ustanowionym dla Policji nierozwiązanym pozostaje jedynie postulat dotyczący zrównania wskaźników. Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie wskaźnika wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej przeciętne uposażenie funkcjonariuszy Służby Więziennej podwyższając go od 1 października 2004 r. do poziomu 1,90 a od 1 stycznia 2005 r. - 1,95. Nastąpiło znaczne zmniejszenie różnicy w stosunku do wskaźników w Policji z 9 do 5 punktów.

Minister Sprawiedliwości uważa, że postulat podniesienia wskaźnika wynagrodzeń w Służbie Więziennej do poziomu obowiązującego w Policji wciąż znajduje pełne uzasadnienie i będzie podejmował działania zmierzające do jego realizacji.

Z wyrazami szacunku

z upoważnienia

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

Andrzej Grzelak

SEKRETARZ STANU