Wyjaśnienie w związku z oświadczeniem senatora Januarego Bienia, złożonym na 26. posiedzeniu Senatu ("Diariusz Senatu RP" nr 25), przekazał Minister Sprawiedliwości:
Warszawa, 21.11.2002 roku
Pan
Longin Pastusiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
W związku z pismem Pana Marszałka z dnia 6 listopada 2002 r. RJ/043/366/02/V, do którego załączone zostało oświadczenie Pana Januarego Bienia Senatora Rzeczypospolitej Polskiej nawiązujące do sprawy zarejestrowania Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Młodzieży Specjalnej Troski JEDEN ŚWIAT uprzejmie wyjaśniam, co następuje:
Z informacji udzielonych przez Wiceprezesa Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 5 listopada 2002 r. nr RW 054/183/02 wynika, iż do wniosku o rejestrację w/w Stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym, który wpłynął do Sądu Rejonowego w Białymstoku w dniu 6 września 2002 r., dołączono wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu rejestrowym. W dniu 9 września 2002 r. zobowiązano wnioskodawców - Komitet Założycielski do złożenia szczegółowego oświadczenia o stanie majątkowym w terminie 7 dni pod rygorem oddalenia wniosku. W piśmie z dnia 11 września 2002 r. wnioskodawcy poinformowali Sąd Rejonowy, że Komitet Założycielski nie może być traktowany jak osoby fizyczne i wnieśli o podanie podstawy prawnej wezwania ich do uiszczenia wpisu sądowego. Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 24 września 2002 r. wniosek o zwolnienie Komitetu założycielskiego od wpisu sądowego od wniosku o rejestrację stowarzyszenia został oddalony. W dniu 2 października 2002 r. wnioskodawcy wnieśli skargę na powyższe postanowienie. W związku z tym wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został rozpoznany przez Sąd Rejonowy w Białymstoku jako sąd pierwszej instancji, który postanowieniem z dnia 4 października 2002 r. wniosek ten oddalił. W dniu 14 października 2002 r. wnioskodawcy wnieśli zażalenie na powyższe postanowienie sądu pierwszej instancji. Sąd Okręgowy w Białymstoku postanowieniem z dnia 22 października 2002 r. oddalił zażalenie wnioskodawców.
Przedstawiony stan faktyczny wskazuje, że Sądy podejmowały czynności w przedmiocie rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych sprawnie i bez zbędnej zwłoki.
Konieczność rozpoznania tegoż wniosku, jak również rozpoznania skargi na postanowienie referendarza sądowego oraz zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji spowodowała przedłużenie czasu trwania właściwego postępowania rejestrowego.
Podkreślić należy, iż rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji w przedmiocie oddalenia wniosku o zwolnienie od obowiązku ponoszenia wpisu jest już prawomocne. Rozstrzygnięcie to należy do takich decyzji, które nie podlegają kontroli Ministra Sprawiedliwości, jako że czynności z zakresu nadzoru sprawowanego przez Ministra Sprawiedliwości nad działalnością administracyjną sądów - zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) - nie mogą wkraczać w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli, a więc w sferę orzekania (art. 39 cyt. ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych).
Dodać należy, że w przypadku osób prawnych, które nabywają osobowość prawną z chwilą dokonania wpisu do rejestru (art. 37 § 1 kc) wezwanie do uiszczenia wpisu od wniosku o zarejestrowanie może być kierowane wyłącznie do osób, które działają w imieniu tej jednostki w postępowaniu rejestrowym.
W przedstawionym stanie rzeczy nie ma podstaw do stwierdzenia uchybień Sądu w zakresie sprawności postępowania w sprawie zarejestrowania Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Młodzieży Specjalnej Troski JEDEN ŚWIAT, jak też nie ma podstaw do kontroli decyzji Sądu rozstrzygającej wniosek o zwolnienie podmiotu od kosztów sądowych w danej sprawie.
Z poważaniem
z upoważnienia
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
Marek Staszak
PODSEKRETARZ STANU